סאטמאר (מהר"א): נייעסן און שמועסן בתוככי הקהלה

[בודקע]

ווייל די רבי האט אים שוין סייווי אינטער זיין שירעם זינט די קרן קרית יואל קאמפיין. כ'מיין יטב לב קאמפיין. איי מיען די מוסדות קאמפיין.

ווען מ'דרייט זיך אויפן בענקל אין א זומערדיגן מיטאג איז אלעס לאכעדיג... כ'האב נישט אנדערש געקלערט

טראכט עס איבער ווען דו ביזט מער אין א ערענסטע מוד

די קומסט אריין זייער האולי... די קשיא איז געווען וואס מ'פארדינט פון זיין א מעמבער און הייבסט אן ענפערן אז די רבי נעמט מיר אינטער זיינע פליגלען און אויב וויל איך אויפציען אידישע דורות מיז מען זיין א מעמבער...
דעיס זאגט יעדע קאמפיין...!

You got it, אידישקייט האט אויך הייליגע (האולי) מינינגס, מ'איז נישט קיין איד פאר בענעפיטס, יא, מבאקומט שכר אבער נישט פארדעם איז מען א איד, און איינער פון די ingredients צו זיין א איד איז צו זיין אנגעהאנגען אין א קהילה, און אין די זייט האט מען אויך בענעפיטס וואס די קהילה ברענגט מיט מיט זיך.

[בודקע]

אם קבלה הוא, נקבל.

14'טע אני מאמין?

כ'האב נישט געזען ער זאל שרייבן אז ס'איז א 14'טע אני מאמין...
ער ברענגט ארויס גאר גוט די נקודה, ווער ס'וויל פארשטיין פארשטייט, ווער ס'וויל נישט, וועט א אנדערע תירוץ אויך נישט העלפן.. ס'איז א דבר ברור אז מ'דארף זיין אנגעשלאסן אין א קהילה, היינט זעט שוין יעדער וויאזוי ס'קוקט אויס אויב נישט.

הונדערט פראצענט. און אויב צאלט מען נישט די א.ג. באלאנס מיינט אז מ'איז נישט אנגעשלאסן? ס'טייטש כ'קען דאווענען אין א ביהמ"ד שע"י קהל, האבן א נאנטע קשר מיט א דיין שע"י קהל, און וויבאלד איך וויל נישט צאלן פינף מאות א יאר בינעך אויסגעשלאסן פון האבן ערליכע קינדער?

יאפ אזוי ווי דו זאגסט, אויב צאלסטו נישט ביסטו אויסגעשלאסן, די ליטווישע בחורים וואס קומען אהער דאווענען אויך דא, זיי זענען אבער נישט א חלק פון די קהילה, צו זיין אנגעהאנגען אין די קהילה דארף מען צאלן

[מכבי]

א מעמבער אין קהל יטב לב דסאטמאר, דאס איז ווייניג?

וואס איז דאס מעלה ומוריד אויב איז מען א מעמבער!

וואס איז מעלה און מוריד? חבר אני לכל אשר יראוך!

ס'איז א געוואלדיגע שמירה אין די היינטיגע וועלט פאר זיך און די דורות צו זיין אנגעשלאסן אין די ראמען פון א ערליכע קהילה, נישט שטיין פאר זיך, ווען דו צאלסט דעם מינימום פעימענט ווערסטו מיט דעם עפ"י תורה א אנגעשלאסענער, אן דעם ביזטו ווי א אורח (פון די פרעמדע קהילה...) וואס קומט אריין אין שול נוצט די מקוה און טרינקט די קאווע, און בערך ווי א ליטווישער איד וואס האלט מיט די שיטה און דאווענט אין די בתי מדרשים, זייער פיין, אבער דו ווילסט מער פון דעם, ווילסט אז דער רבי ז"ל זאל דיר נעמען אונטער זיין שירעם אלס א אנהענגער אין זיין קהילה, ווילסט האבן א שייכות.

איך בין א שטיקל מתנגד פון די קאמפיינס און בראשורן וואס זענען בעיקר פארנומען מיט די חשבונות הוצאות והכנסות, און מיט די מענטשליך הסבר אז דו ניצט די סערוויסעס דארף מען צאלן, יא ס'איז אלעס אמת, און ס'דארף גיין מיט א חשבון, מ'קען נישט באלעסטיגן און בעטן איבערגעטריבענע פרייזן און אויף דעם איז די הסברים, אבער דאס אלעס איז סעיף ב.

סעיף א' איז, צאל א יערליכע אפצאל ווייל איך וויל האבן די זכי' דערצו, און איך דארף דאס האבן פאר מיר און די דורות, און דאס איז אפי' לו יהא קהל זאל שיקן דאס געלט פאר אלמנות אין בית שמש... אמאל איז דאס געווען דער סלאגאן: חבר אני לכל אשר יראוך

סאו, אז דו האסט באצאלט וועגן דו האסט געוואלט אריין אין די גורל, זייער פיין, אבער האסט פארפאסט די נקודה, ווי אויך אויב ניצטו די פסק צו נעמען פון מעשר איז פשט אז דו נעמסט עס נישט פאר א חיוב

איך מיין אז ס'פאסט אז א היימישער אינגערמאן וואס האט געלערנט בין כותלי מוסדותינו זאל דאס יא פארשטיין אז ס'איז א חיוב און א זכי' און אזוי וועלן בויען זיין שטוב.

כדי נישט צו זיין א ליטווישע סאטמארער דארפסטו טאן א זאך וואס נאר ליטווישע טוען
צאלן מעמבערשיפ...

[פעניאק]

איך הייב נישט אן כאפן וואס צאלן מעמבערשיפ האט מיט יא אדער נישט באלאנגען צו די קהלה, און נישט וואס ס'האט מיט די רוחניות פון די דורות, ס'האט מיט מחזק זיין די קהלה, און קריגן צען פארצענט אין בוטשער און א זכות חלקה אין ביה"ח לאחר מאה ועשרים. אלדינגס אנדערש איז פאר פי אר פורפעסעס אנלי.

איך בין אן אויסגעצאלטע מעמבער.

[Glass]

און קריגן צען פארצענט אין בוטשער

הלואי זאל מען באקימען א צען פארצענט דיסקאנט ביים בוטשער און ביי אלע אנדערע סערוויסעס פון די קהילה
אבער נישט פארדעם דארף מען באצאלן מעמבערשיפ

[נקודות טובות]

כ'האב נישט געזען ער זאל שרייבן אז ס'איז א 14'טע אני מאמין...
ער ברענגט ארויס גאר גוט די נקודה, ווער ס'וויל פארשטיין פארשטייט, ווער ס'וויל נישט, וועט א אנדערע תירוץ אויך נישט העלפן.. ס'איז א דבר ברור אז מ'דארף זיין אנגעשלאסן אין א קהילה, היינט זעט שוין יעדער וויאזוי ס'קוקט אויס אויב נישט.

הונדערט פראצענט. און אויב צאלט מען נישט די א.ג. באלאנס מיינט אז מ'איז נישט אנגעשלאסן? ס'טייטש כ'קען דאווענען אין א ביהמ"ד שע"י קהל, האבן א נאנטע קשר מיט א דיין שע"י קהל, און וויבאלד איך וויל נישט צאלן פינף מאות א יאר בינעך אויסגעשלאסן פון האבן ערליכע קינדער?

יאפ אזוי ווי דו זאגסט, אויב צאלסטו נישט ביסטו אויסגעשלאסן, די ליטווישע בחורים וואס קומען אהער דאווענען אויך דא, זיי זענען אבער נישט א חלק פון די קהילה, צו זיין אנגעהאנגען אין די קהילה דארף מען צאלן

אהובי ידידי.

ער זאגט אז ער דאווענט אין אן אפציעלע בית המדרש פון זיין קהלה, ער האט א שיעור תורה אין אן אפציעלע ביהמ"ד פון זיין קהלה, ער איז נאנט פארבינדן מיט דער אפציעלע רב פון די ביהמ"ד פון זיין קהלה, ער פרעגט זיין שאלות פון אן אפציעלע דיין אין זיין קהלה, ביי אים ניצט מען נאר די מקוה פון זיין קהלה, ער שיקט אין מוסדות התורה וישיבות פון זיין קהלה, פלייש קויפט ער פון זיין קהלה, מצות קויפט ער פון זיין קהלה, וכו' וכו' וכו'. אבער דו רופסט אים א פרעמדע ליטווישע בחור ווייל ער וויל נישט צאלן די פינף הונדערט דאלער מאיזה סיבה שהוא?

איך גלייב נישט אז פאר די בדק הבית קאמפיין, אדער וואטעווער נאמען וואס די שמש פון זיין ביהמ"ד רופט די קאמפיין האט ער א פראבלעם צו געבן פינעף הונדערט דאלער. בסך הכל האלט ער איז די מעמבערשיפ פאר די גרויסע קהלה איז נישט זיין התחייבות.

[בודקע]

הונדערט פראצענט. און אויב צאלט מען נישט די א.ג. באלאנס מיינט אז מ'איז נישט אנגעשלאסן? ס'טייטש כ'קען דאווענען אין א ביהמ"ד שע"י קהל, האבן א נאנטע קשר מיט א דיין שע"י קהל, און וויבאלד איך וויל נישט צאלן פינף מאות א יאר בינעך אויסגעשלאסן פון האבן ערליכע קינדער?

יאפ אזוי ווי דו זאגסט, אויב צאלסטו נישט ביסטו אויסגעשלאסן, די ליטווישע בחורים וואס קומען אהער דאווענען אויך דא, זיי זענען אבער נישט א חלק פון די קהילה, צו זיין אנגעהאנגען אין די קהילה דארף מען צאלן

אהובי ידידי.

ער זאגט אז ער דאווענט אין אן אפציעלע בית המדרש פון זיין קהלה, ער האט א שיעור תורה אין אן אפציעלע ביהמ"ד פון זיין קהלה, ער איז נאנט פארבינדן מיט דער אפציעלע רב פון די ביהמ"ד פון זיין קהלה, ער פרעגט זיין שאלות פון אן אפציעלע דיין אין זיין קהלה, ביי אים ניצט מען נאר די מקוה פון זיין קהלה, ער שיקט אין מוסדות התורה וישיבות פון זיין קהלה, פלייש קויפט ער פון זיין קהלה, מצות קויפט ער פון זיין קהלה, וכו' וכו' וכו'. אבער דו רופסט אים א פרעמדע ליטווישע בחור ווייל ער וויל נישט צאלן די פינף הונדערט דאלער מאיזה סיבה שהוא?

איך גלייב נישט אז פאר די בדק הבית קאמפיין, אדער וואטעווען נאמען וואס די שמש פון זיין ביהמ"ד רופט די קאמפיין האט ער א פראבלעם צו געבן פינעף הונדערט דאלער. בסך הכל האלט ער איז די מעמבערשיפ פאר די גרויסע קהלה איז נישט זיין התחייבות.

איז די קשיא נאך שווערער פארוואס ער צאלט נישט, למשל איך נוץ נישט אזויפיל סערוויסעס פון די קהילה, אבער דאך צאל איך ווייל ס'איז מיין קהילה, אבער איינער וואס האט אזויפיל בענעפיטס פון די קהילה, און דאך צאלט ער נישט איז שוין סתם א אום - מענטש

[Glass]

אהובי ידידי.

ער זאגט אז ער דאווענט אין אן אפציעלע בית המדרש פון זיין קהלה, ער האט א שיעור תורה אין אן אפציעלע ביהמ"ד פון זיין קהלה, ער איז נאנט פארבינדן מיט דער אפציעלע רב פון די ביהמ"ד פון זיין קהלה, ער פרעגט זיין שאלות פון אן אפציעלע דיין אין זיין קהלה, ביי אים ניצט מען נאר די מקוה פון זיין קהלה, ער שיקט אין מוסדות התורה וישיבות פון זיין קהלה, פלייש קויפט ער פון זיין קהלה, מצות קויפט ער פון זיין קהלה, וכו' וכו' וכו'. אבער דו רופסט אים א פרעמדע ליטווישע בחור ווייל ער וויל נישט צאלן די פינף הונדערט דאלער מאיזה סיבה שהוא?

איך גלייב נישט אז פאר די בדק הבית קאמפיין, אדער וואטעווען נאמען וואס די שמש פון זיין ביהמ"ד רופט די קאמפיין האט ער א פראבלעם צו געבן פינעף הונדערט דאלער. בסך הכל האלט ער איז די מעמבערשיפ פאר די גרויסע קהלה איז נישט זיין התחייבות.

פלייש קויפט ער אין עווירגרין

[נקודות טובות]

יאפ אזוי ווי דו זאגסט, אויב צאלסטו נישט ביסטו אויסגעשלאסן, די ליטווישע בחורים וואס קומען אהער דאווענען אויך דא, זיי זענען אבער נישט א חלק פון די קהילה, צו זיין אנגעהאנגען אין די קהילה דארף מען צאלן

אהובי ידידי.

ער זאגט אז ער דאווענט אין אן אפציעלע בית המדרש פון זיין קהלה, ער האט א שיעור תורה אין אן אפציעלע ביהמ"ד פון זיין קהלה, ער איז נאנט פארבינדן מיט דער אפציעלע רב פון די ביהמ"ד פון זיין קהלה, ער פרעגט זיין שאלות פון אן אפציעלע דיין אין זיין קהלה, ביי אים ניצט מען נאר די מקוה פון זיין קהלה, ער שיקט אין מוסדות התורה וישיבות פון זיין קהלה, פלייש קויפט ער פון זיין קהלה, מצות קויפט ער פון זיין קהלה, וכו' וכו' וכו'. אבער דו רופסט אים א פרעמדע ליטווישע בחור ווייל ער וויל נישט צאלן די פינף הונדערט דאלער מאיזה סיבה שהוא?

איך גלייב נישט אז פאר די בדק הבית קאמפיין, אדער וואטעווען נאמען וואס די שמש פון זיין ביהמ"ד רופט די קאמפיין האט ער א פראבלעם צו געבן פינעף הונדערט דאלער. בסך הכל האלט ער איז די מעמבערשיפ פאר די גרויסע קהלה איז נישט זיין התחייבות.

איז די קשיא נאך שווערער פארוואס ער צאלט נישט, למשל איך נוץ נישט אזויפיל סערוויסעס פון די קהילה, אבער דאך צאל איך ווייל ס'איז מיין קהילה, אבער איינער וואס האט אזויפיל בענעפיטס פון די קהילה, און דאך צאלט ער נישט איז שוין סתם א אום - מענטש

פאר זיין ביהמ"ד געבט ער יערליך ביים קאמפיין, ער צאלט פאר א זיץ, שנאדערט ביים עולה זיין, געבט א שיינעם טיפ פארן משמש ערב יום הקדוש, פארן דיין ביי מכירת חמץ און ביים קוקן די ד' מינים. דער רב באקומט זיין חלק ביי משלוח מנות.

פאר די מוסדות התורה צאלט ער שווערער געלטער פאר שכר לימוד, און ווי אויך איז ער זיך משתתף כפי יכלתו ביים יערליכן דינער.

פאר מצות און פלייש רייסט מען פון אים ארויס טאפ דאללער, און ער איז נישט גרייט צו געבן נאך א פעני פאר דעם.

בסך הכל וויל ער נישט צאלן די 500 דאלער מעמבערשיפ פאר די גרויסע קהילה. ער קומט פאר די קהלה גארנישט, זיין חוב איז אפגעצאלט. יעדע זאך וואס ער איז נהנה פון באצאלט ער כפי יכלתו.

[נקודות טובות]

אהובי ידידי.

ער זאגט אז ער דאווענט אין אן אפציעלע בית המדרש פון זיין קהלה, ער האט א שיעור תורה אין אן אפציעלע ביהמ"ד פון זיין קהלה, ער איז נאנט פארבינדן מיט דער אפציעלע רב פון די ביהמ"ד פון זיין קהלה, ער פרעגט זיין שאלות פון אן אפציעלע דיין אין זיין קהלה, ביי אים ניצט מען נאר די מקוה פון זיין קהלה, ער שיקט אין מוסדות התורה וישיבות פון זיין קהלה, פלייש קויפט ער פון זיין קהלה, מצות קויפט ער פון זיין קהלה, וכו' וכו' וכו'. אבער דו רופסט אים א פרעמדע ליטווישע בחור ווייל ער וויל נישט צאלן די פינף הונדערט דאלער מאיזה סיבה שהוא?

איך גלייב נישט אז פאר די בדק הבית קאמפיין, אדער וואטעווען נאמען וואס די שמש פון זיין ביהמ"ד רופט די קאמפיין האט ער א פראבלעם צו געבן פינעף הונדערט דאלער. בסך הכל האלט ער איז די מעמבערשיפ פאר די גרויסע קהלה איז נישט זיין התחייבות.

פלייש קויפט ער אין עווירגרין

אונז זענען דן די ארגיומענט, נישט דעם גברא. מיר אינטערעסירט גאנץ ווייניג וואו @חלום חלמתי קויפט זיין פלייש, און צו ער געהערט צו ק"ק מהר"א אדער גאר צו סלאנים. די טענה איז א טענה. איי פארוואס אין מהר"א טעמע? דא האט מען גערעדט דערפון.

[אסרוחג]

יאפ אזוי ווי דו זאגסט, אויב צאלסטו נישט ביסטו אויסגעשלאסן, די ליטווישע בחורים וואס קומען אהער דאווענען אויך דא, זיי זענען אבער נישט א חלק פון די קהילה, צו זיין אנגעהאנגען אין די קהילה דארף מען צאלן

אהובי ידידי.

ער זאגט אז ער דאווענט אין אן אפציעלע בית המדרש פון זיין קהלה, ער האט א שיעור תורה אין אן אפציעלע ביהמ"ד פון זיין קהלה, ער איז נאנט פארבינדן מיט דער אפציעלע רב פון די ביהמ"ד פון זיין קהלה, ער פרעגט זיין שאלות פון אן אפציעלע דיין אין זיין קהלה, ביי אים ניצט מען נאר די מקוה פון זיין קהלה, ער שיקט אין מוסדות התורה וישיבות פון זיין קהלה, פלייש קויפט ער פון זיין קהלה, מצות קויפט ער פון זיין קהלה, וכו' וכו' וכו'. אבער דו רופסט אים א פרעמדע ליטווישע בחור ווייל ער וויל נישט צאלן די פינף הונדערט דאלער מאיזה סיבה שהוא?

איך גלייב נישט אז פאר די בדק הבית קאמפיין, אדער וואטעווען נאמען וואס די שמש פון זיין ביהמ"ד רופט די קאמפיין האט ער א פראבלעם צו געבן פינעף הונדערט דאלער. בסך הכל האלט ער איז די מעמבערשיפ פאר די גרויסע קהלה איז נישט זיין התחייבות.

איז די קשיא נאך שווערער פארוואס ער צאלט נישט, למשל איך נוץ נישט אזויפיל סערוויסעס פון די קהילה, אבער דאך צאל איך ווייל ס'איז מיין קהילה, אבער איינער וואס האט אזויפיל בענעפיטס פון די קהילה, און דאך צאלט ער נישט איז שוין סתם א אום - מענטש

איך מיין ס'איז נישטא קיין שום סערוויס אין די קהלה, וואס קאסט נישט נאך עקסטער געלט פארן יחיד, יעדע סערוויס האט א ועד וואס קאמפיינט זיך צו קענען דעקן, איז דא עפעס וואס קהל דעקט פולקאם? וואס קיינער דארף נישט דעקן דארט נאך א לאך?
א איד וואס דאוונט אין זיין געגנט ביהמ"ד, און זיין גאנצע צענטראלע קהלה סערוויס באשטייט פון צאלן 2 מאל א יאר 6-700 דאלער פאר זיצן בצלא דמהימנותא, פארשטייט ער נישט וואס די מעמבער געלט איז?

[א”י’דיגע אידיש]

עס דאכט זיך מיר אז עס איז אן הלכה אין ש”ע צו זיין א מעמבער אין די קהלה מיטן באצאלן דיוס מעמבערשיפ, נאר וואס דען, אזויווי עס איז כהיום אויסגעשטעלט קען מען עס נישט מחייב זיין ווייל עס איז דא עטליכע קהילת און א שטאט און ווער זאגט איך ביילאג ביי דיר אפשר געהער איך דארט.

[א”י’דיגע אידיש]

אהובי ידידי.

ער זאגט אז ער דאווענט אין אן אפציעלע בית המדרש פון זיין קהלה, ער האט א שיעור תורה אין אן אפציעלע ביהמ"ד פון זיין קהלה, ער איז נאנט פארבינדן מיט דער אפציעלע רב פון די ביהמ"ד פון זיין קהלה, ער פרעגט זיין שאלות פון אן אפציעלע דיין אין זיין קהלה, ביי אים ניצט מען נאר די מקוה פון זיין קהלה, ער שיקט אין מוסדות התורה וישיבות פון זיין קהלה, פלייש קויפט ער פון זיין קהלה, מצות קויפט ער פון זיין קהלה, וכו' וכו' וכו'. אבער דו רופסט אים א פרעמדע ליטווישע בחור ווייל ער וויל נישט צאלן די פינף הונדערט דאלער מאיזה סיבה שהוא?

איך גלייב נישט אז פאר די בדק הבית קאמפיין, אדער וואטעווען נאמען וואס די שמש פון זיין ביהמ"ד רופט די קאמפיין האט ער א פראבלעם צו געבן פינעף הונדערט דאלער. בסך הכל האלט ער איז די מעמבערשיפ פאר די גרויסע קהלה איז נישט זיין התחייבות.

איז די קשיא נאך שווערער פארוואס ער צאלט נישט, למשל איך נוץ נישט אזויפיל סערוויסעס פון די קהילה, אבער דאך צאל איך ווייל ס'איז מיין קהילה, אבער איינער וואס האט אזויפיל בענעפיטס פון די קהילה, און דאך צאלט ער נישט איז שוין סתם א אום - מענטש

איך מיין ס'איז נישטא קיין שום סערוויס אין די קהלה, וואס קאסט נישט נאך עקסטער געלט פארן יחיד, יעדע סערוויס האט א ועד וואס קאמפיינט זיך צו קענען דעקן, איז דא עפעס וואס קהל דעקט פולקאם? וואס קיינער דארף נישט דעקן דארט נאך א לאך?
א איד וואס דאוונט אין זיין געגנט ביהמ"ד, און זיין גאנצע צענטראלע קהלה סערוויס באשטייט פון צאלן 2 מאל א יאר 6-700 דאלער פאר זיצן בצלא דמהימנותא, פארשטייט ער נישט וואס די מעמבער געלט איז?

אין דער היים האט מען מחייב געווען לויט דעם בודזשעט, היינט וואגען זאל מען זיך צו בעטן פאר א מקוה מער ווי א צווייטען, במילא דארף מען קאווערן די לעכער מיט די מעמבערשיפ געלט

[חלום חלמתי]

איז די קשיא נאך שווערער פארוואס ער צאלט נישט, למשל איך נוץ נישט אזויפיל סערוויסעס פון די קהילה, אבער דאך צאל איך ווייל ס'איז מיין קהילה, אבער איינער וואס האט אזויפיל בענעפיטס פון די קהילה, און דאך צאלט ער נישט איז שוין סתם א אום - מענטש

איך מיין ס'איז נישטא קיין שום סערוויס אין די קהלה, וואס קאסט נישט נאך עקסטער געלט פארן יחיד, יעדע סערוויס האט א ועד וואס קאמפיינט זיך צו קענען דעקן, איז דא עפעס וואס קהל דעקט פולקאם? וואס קיינער דארף נישט דעקן דארט נאך א לאך?
א איד וואס דאוונט אין זיין געגנט ביהמ"ד, און זיין גאנצע צענטראלע קהלה סערוויס באשטייט פון צאלן 2 מאל א יאר 6-700 דאלער פאר זיצן בצלא דמהימנותא, פארשטייט ער נישט וואס די מעמבער געלט איז?

אין דער היים האט מען מחייב געווען לויט דעם בודזשעט, היינט וואגען זאל מען זיך צו בעטן פאר א מקוה מער ווי א צווייטען, במילא דארף מען קאווערן די לעכער מיט די מעמבערשיפ געלט

אוהל פיגא קאווערט מיט מעמבער'יפ געלט? מיין פוס.

[א”י’דיגע אידיש]

איך מיין ס'איז נישטא קיין שום סערוויס אין די קהלה, וואס קאסט נישט נאך עקסטער געלט פארן יחיד, יעדע סערוויס האט א ועד וואס קאמפיינט זיך צו קענען דעקן, איז דא עפעס וואס קהל דעקט פולקאם? וואס קיינער דארף נישט דעקן דארט נאך א לאך?
א איד וואס דאוונט אין זיין געגנט ביהמ"ד, און זיין גאנצע צענטראלע קהלה סערוויס באשטייט פון צאלן 2 מאל א יאר 6-700 דאלער פאר זיצן בצלא דמהימנותא, פארשטייט ער נישט וואס די מעמבער געלט איז?

אין דער היים האט מען מחייב געווען לויט דעם בודזשעט, היינט וואגען זאל מען זיך צו בעטן פאר א מקוה מער ווי א צווייטען, במילא דארף מען קאווערן די לעכער מיט די מעמבערשיפ געלט

אוהל פיגא קאווערט מיט מעמבער'יפ געלט? מיין פוס.

וואס מיינסטע ארויסצוברענגען אז א”פ זאל גיין קאמפעטישן מיט אלע אנדערע סערוויסעס פון קהל? און זיי זאלן אנהייבן בעטן דאפעלט פאר א זיץ?

[דער תהלים איד]

אהובי ידידי.

ער זאגט אז ער דאווענט אין אן אפציעלע בית המדרש פון זיין קהלה, ער האט א שיעור תורה אין אן אפציעלע ביהמ"ד פון זיין קהלה, ער איז נאנט פארבינדן מיט דער אפציעלע רב פון די ביהמ"ד פון זיין קהלה, ער פרעגט זיין שאלות פון אן אפציעלע דיין אין זיין קהלה, ביי אים ניצט מען נאר די מקוה פון זיין קהלה, ער שיקט אין מוסדות התורה וישיבות פון זיין קהלה, פלייש קויפט ער פון זיין קהלה, מצות קויפט ער פון זיין קהלה, וכו' וכו' וכו'. אבער דו רופסט אים א פרעמדע ליטווישע בחור ווייל ער וויל נישט צאלן די פינף הונדערט דאלער מאיזה סיבה שהוא?

איך גלייב נישט אז פאר די בדק הבית קאמפיין, אדער וואטעווען נאמען וואס די שמש פון זיין ביהמ"ד רופט די קאמפיין האט ער א פראבלעם צו געבן פינעף הונדערט דאלער. בסך הכל האלט ער איז די מעמבערשיפ פאר די גרויסע קהלה איז נישט זיין התחייבות.

איז די קשיא נאך שווערער פארוואס ער צאלט נישט, למשל איך נוץ נישט אזויפיל סערוויסעס פון די קהילה, אבער דאך צאל איך ווייל ס'איז מיין קהילה, אבער איינער וואס האט אזויפיל בענעפיטס פון די קהילה, און דאך צאלט ער נישט איז שוין סתם א אום - מענטש

איך מיין ס'איז נישטא קיין שום סערוויס אין די קהלה, וואס קאסט נישט נאך עקסטער געלט פארן יחיד, יעדע סערוויס האט א ועד וואס קאמפיינט זיך צו קענען דעקן, איז דא עפעס וואס קהל דעקט פולקאם? וואס קיינער דארף נישט דעקן דארט נאך א לאך?
א איד וואס דאוונט אין זיין געגנט ביהמ"ד, און זיין גאנצע צענטראלע קהלה סערוויס באשטייט פון צאלן 2 מאל א יאר 6-700 דאלער פאר זיצן בצלא דמהימנותא, פארשטייט ער נישט וואס די מעמבער געלט איז?

עיין כאן.

דאס איז פון 1.5 יאר צוריק, די נומערן זענען שוין נישט אקטועל, נאר דער קאנסעפט.

3 parts.jpg (219.39 KiB) געזען געווארן 673 מאל

[Glass]

איך מיין ס'איז נישטא קיין שום סערוויס אין די קהלה, וואס קאסט נישט נאך עקסטער געלט פארן יחיד, יעדע סערוויס האט א ועד וואס קאמפיינט זיך צו קענען דעקן, איז דא עפעס וואס קהל דעקט פולקאם? וואס קיינער דארף נישט דעקן דארט נאך א לאך?
א איד וואס דאוונט אין זיין געגנט ביהמ"ד, און זיין גאנצע צענטראלע קהלה סערוויס באשטייט פון צאלן 2 מאל א יאר 6-700 דאלער פאר זיצן בצלא דמהימנותא, פארשטייט ער נישט וואס די מעמבער געלט איז?

איך בין מסכם מיט דיר 100 פארצענט אז ס'האט נישט קיין פשט צו בעטן טייער געלט פאר א יעדע סערוויס עקסטער און נאכדעם נאך בעטן א טייערע מעמבערשיפ

אבער ס'איז נאך אלץ דא א חיוב צו צאלן מעמברשיפ פאר א קהילה
דעס באצאלן מעמברשיפ פאר די קהילה מאכט פולן א חלק פון די קהילה און ברענגט א היתחיבות (פרעשער בל''ז) זיך צוצושטעלן צו די קהילה

[אסרוחג]

איך מיין ס'איז נישטא קיין שום סערוויס אין די קהלה, וואס קאסט נישט נאך עקסטער געלט פארן יחיד, יעדע סערוויס האט א ועד וואס קאמפיינט זיך צו קענען דעקן, איז דא עפעס וואס קהל דעקט פולקאם? וואס קיינער דארף נישט דעקן דארט נאך א לאך?
א איד וואס דאוונט אין זיין געגנט ביהמ"ד, און זיין גאנצע צענטראלע קהלה סערוויס באשטייט פון צאלן 2 מאל א יאר 6-700 דאלער פאר זיצן בצלא דמהימנותא, פארשטייט ער נישט וואס די מעמבער געלט איז?

איך בין מסכם מיט דיר 100 פארצענט אז ס'האט נישט קיין פשט צו בעטן טייער געלט פאר א יעדע סערוויס עקסטער און נאכדעם נאך בעטן א טייערע מעמבערשיפ

אבער ס'איז נאך אלץ דא א חיוב צו צאלן מעמברשיפ פאר א קהילה
דעס באצאלן מעמברשיפ פאר די קהילה מאכט פולן א חלק פון די קהילה און ברענגט א היתחיבות (פרעשער בל''ז) זיך צוצושטעלן צו די קהילה

א חלק פון די קהלה? קען זיין
אן התחייבות זיך צושטעלן צו די קהלה? 0 (אויף יעדע זאך וואס דו ווילסט זיך נישט צושטעלן איז דא א שטעקן, נישט די מעמבער געלט מאכט עפעס אויס)
הלואי די מעמבער שיפ זאל געבן א שטיקל התחייבות פאר די קהלה זיך צוצושטעלן פאר די מעמבערס

[הדסים]

איך מיין ס'איז נישטא קיין שום סערוויס אין די קהלה, וואס קאסט נישט נאך עקסטער געלט פארן יחיד, יעדע סערוויס האט א ועד וואס קאמפיינט זיך צו קענען דעקן, איז דא עפעס וואס קהל דעקט פולקאם? וואס קיינער דארף נישט דעקן דארט נאך א לאך?
א איד וואס דאוונט אין זיין געגנט ביהמ"ד, און זיין גאנצע צענטראלע קהלה סערוויס באשטייט פון צאלן 2 מאל א יאר 6-700 דאלער פאר זיצן בצלא דמהימנותא, פארשטייט ער נישט וואס די מעמבער געלט איז?

איך בין מסכם מיט דיר 100 פארצענט אז ס'האט נישט קיין פשט צו בעטן טייער געלט פאר א יעדע סערוויס עקסטער און נאכדעם נאך בעטן א טייערע מעמבערשיפ

אבער ס'איז נאך אלץ דא א חיוב צו צאלן מעמברשיפ פאר א קהילה
דעס באצאלן מעמברשיפ פאר די קהילה מאכט פולן א חלק פון די קהילה און ברענגט א היתחיבות (פרעשער בל''ז) זיך צוצושטעלן צו די קהילה

דא איז וואו עטליכע דא זענען מחולק, זיי האלטן אז אויב באלאנג איך אין דעם קהילה איך דאוון לערן און שיק אין די מוסדות, וועט נישט האבן קיין השפעה ברוחניות צי איך בין אן אויסגעצאלטער מעמבער צי נישט.

[מכבי]

איז די קשיא נאך שווערער פארוואס ער צאלט נישט, למשל איך נוץ נישט אזויפיל סערוויסעס פון די קהילה, אבער דאך צאל איך ווייל ס'איז מיין קהילה, אבער איינער וואס האט אזויפיל בענעפיטס פון די קהילה, און דאך צאלט ער נישט איז שוין סתם א אום - מענטש

איך מיין ס'איז נישטא קיין שום סערוויס אין די קהלה, וואס קאסט נישט נאך עקסטער געלט פארן יחיד, יעדע סערוויס האט א ועד וואס קאמפיינט זיך צו קענען דעקן, איז דא עפעס וואס קהל דעקט פולקאם? וואס קיינער דארף נישט דעקן דארט נאך א לאך?
א איד וואס דאוונט אין זיין געגנט ביהמ"ד, און זיין גאנצע צענטראלע קהלה סערוויס באשטייט פון צאלן 2 מאל א יאר 6-700 דאלער פאר זיצן בצלא דמהימנותא, פארשטייט ער נישט וואס די מעמבער געלט איז?

עיין כאן.

דאס איז פון 1.5 יאר צוריק, די נומערן זענען שוין נישט אקטועל, נאר דער קאנסעפט.

3 parts.jpg

אלע ארגענעזאציעס וואס זענען אויסגערעכנט מאכן אליינס פאנדרעיזינג
חוץ פון די פאקט אז ווען מען רעדט צו סיי וועם אינוואלווד אין סיי וועלכע פון די ארגאניזאציעס זאגט אדער
עס קאסט נישט אזוי סאך
לדוגמה די חברי ועדי הוראה באקומען א יאר 600 דאלאר
אדער
זיי באקומען א רעטאך

[משה רבינו]

איך מיין ס'איז נישטא קיין שום סערוויס אין די קהלה, וואס קאסט נישט נאך עקסטער געלט פארן יחיד, יעדע סערוויס האט א ועד וואס קאמפיינט זיך צו קענען דעקן, איז דא עפעס וואס קהל דעקט פולקאם? וואס קיינער דארף נישט דעקן דארט נאך א לאך?
א איד וואס דאוונט אין זיין געגנט ביהמ"ד, און זיין גאנצע צענטראלע קהלה סערוויס באשטייט פון צאלן 2 מאל א יאר 6-700 דאלער פאר זיצן בצלא דמהימנותא, פארשטייט ער נישט וואס די מעמבער געלט איז?

איך בין מסכם מיט דיר 100 פארצענט אז ס'האט נישט קיין פשט צו בעטן טייער געלט פאר א יעדע סערוויס עקסטער און נאכדעם נאך בעטן א טייערע מעמבערשיפ

אבער ס'איז נאך אלץ דא א חיוב צו צאלן מעמברשיפ פאר א קהילה
דעס באצאלן מעמברשיפ פאר די קהילה מאכט פולן א חלק פון די קהילה און ברענגט א היתחיבות (פרעשער בל''ז) זיך צוצושטעלן צו די קהילה

דא איז וואו עטליכע דא זענען מחולק, זיי האלטן אז אויב באלאנג איך אין דעם קהילה איך דאוון לערן און שיק אין די מוסדות, וועט נישט האבן קיין השפעה ברוחניות צי איך בין אן אויסגעצאלטער מעמבער צי נישט.

אויב באלאנגסטו און די קהלה און דו צאלסט נישט קיין מעמבערשיפ בוסטו א פאלנע גנב
די מעמבערשיפ אין שלחן ערוך איז מטעם שותפות אין אלץ הלכות לא תגזול דיין חבר זאל נישט דארפן צאלן מער לכבוד דיר,
די איינציגסטע זאך וואס היינט איז אנדערש פון א שטאט אינדעהיים איז אויב עס איז נישט דא קיין כוח פון א שטאט א מרא דאתרא און איין קהלה קען מען נישט מחייב זיין די גאנצע שטאט מיט מעמבערשיפ אפילו ווער עס באלאנגט נישט אין די קהלה אבער איינער וואס ניצט די סערוויסעס אין צאלט נישט איז לית מאן דפליג אז עס איז גניבה דרבים א איסור דאורייתא און הארבער אפילו ווי גניבת יחיד

[משה רבינו]

איך מיין ס'איז נישטא קיין שום סערוויס אין די קהלה, וואס קאסט נישט נאך עקסטער געלט פארן יחיד, יעדע סערוויס האט א ועד וואס קאמפיינט זיך צו קענען דעקן, איז דא עפעס וואס קהל דעקט פולקאם? וואס קיינער דארף נישט דעקן דארט נאך א לאך?
א איד וואס דאוונט אין זיין געגנט ביהמ"ד, און זיין גאנצע צענטראלע קהלה סערוויס באשטייט פון צאלן 2 מאל א יאר 6-700 דאלער פאר זיצן בצלא דמהימנותא, פארשטייט ער נישט וואס די מעמבער געלט איז?

עיין כאן.

דאס איז פון 1.5 יאר צוריק, די נומערן זענען שוין נישט אקטועל, נאר דער קאנסעפט.

3 parts.jpg

אלע ארגענעזאציעס וואס זענען אויסגערעכנט מאכן אליינס פאנדרעיזינג
חוץ פון די פאקט אז ווען מען רעדט צו סיי וועם אינוואלווד אין סיי וועלכע פון די ארגאניזאציעס זאגט אדער
עס קאסט נישט אזוי סאך
לדוגמה די חברי ועדי הוראה באקומען א יאר 600 דאלאר
אדער
זיי באקומען א רעטאך

איך האב מיר געווינדערט פון ווי ר' דוד עקשטיין האט געלט הייסט ער פאקט אלעס אין טאש.....

[תינוק הבורח]

איך בין מסכם מיט דיר 100 פארצענט אז ס'האט נישט קיין פשט צו בעטן טייער געלט פאר א יעדע סערוויס עקסטער און נאכדעם נאך בעטן א טייערע מעמבערשיפ

אבער ס'איז נאך אלץ דא א חיוב צו צאלן מעמברשיפ פאר א קהילה
דעס באצאלן מעמברשיפ פאר די קהילה מאכט פולן א חלק פון די קהילה און ברענגט א היתחיבות (פרעשער בל''ז) זיך צוצושטעלן צו די קהילה

דא איז וואו עטליכע דא זענען מחולק, זיי האלטן אז אויב באלאנג איך אין דעם קהילה איך דאוון לערן און שיק אין די מוסדות, וועט נישט האבן קיין השפעה ברוחניות צי איך בין אן אויסגעצאלטער מעמבער צי נישט.

אויב באלאנגסטו און די קהלה און דו צאלסט נישט קיין מעמבערשיפ בוסטו א פאלנע גנב
די מעמבערשיפ אין שלחן ערוך איז מטעם שותפות אין אלץ הלכות לא תגזול דיין חבר זאל נישט דארפן צאלן מער לכבוד דיר,
די איינציגסטע זאך וואס היינט איז אנדערש פון א שטאט אינדעהיים איז אויב עס איז נישט דא קיין כוח פון א שטאט א מרא דאתרא און איין קהלה קען מען נישט מחייב זיין די גאנצע שטאט מיט מעמבערשיפ אפילו ווער עס באלאנגט נישט אין די קהלה אבער איינער וואס ניצט די סערוויסעס אין צאלט נישט איז לית מאן דפליג אז עס איז גניבה דרבים א איסור דאורייתא און הארבער אפילו ווי גניבת יחיד

אם כי יש ענין גדול להשתתף בהוצאת הקהלה ואפשר הוי כנמנו חבריו לדבר מצוה וכו', אבל בוודאי אינו גנב.
In short, the hyperbole is unnecessary

[הדסים]

איך בין מסכם מיט דיר 100 פארצענט אז ס'האט נישט קיין פשט צו בעטן טייער געלט פאר א יעדע סערוויס עקסטער און נאכדעם נאך בעטן א טייערע מעמבערשיפ

אבער ס'איז נאך אלץ דא א חיוב צו צאלן מעמברשיפ פאר א קהילה
דעס באצאלן מעמברשיפ פאר די קהילה מאכט פולן א חלק פון די קהילה און ברענגט א היתחיבות (פרעשער בל''ז) זיך צוצושטעלן צו די קהילה

דא איז וואו עטליכע דא זענען מחולק, זיי האלטן אז אויב באלאנג איך אין דעם קהילה איך דאוון לערן און שיק אין די מוסדות, וועט נישט האבן קיין השפעה ברוחניות צי איך בין אן אויסגעצאלטער מעמבער צי נישט.

אויב באלאנגסטו און די קהלה און דו צאלסט נישט קיין מעמבערשיפ בוסטו א פאלנע גנב
די מעמבערשיפ אין שלחן ערוך איז מטעם שותפות אין אלץ הלכות לא תגזול דיין חבר זאל נישט דארפן צאלן מער לכבוד דיר,
די איינציגסטע זאך וואס היינט איז אנדערש פון א שטאט אינדעהיים איז אויב עס איז נישט דא קיין כוח פון א שטאט א מרא דאתרא און איין קהלה קען מען נישט מחייב זיין די גאנצע שטאט מיט מעמבערשיפ אפילו ווער עס באלאנגט נישט אין די קהלה אבער איינער וואס ניצט די סערוויסעס אין צאלט נישט איז לית מאן דפליג אז עס איז גניבה דרבים א איסור דאורייתא און הארבער אפילו ווי גניבת יחיד

איך האב בכלל נישט אריינגערעדט אינעם נושא פון יא אדער נישט באצאלן, איך האב געשריבן אז דא אויף דער נקודה איז וואו עטליכע זענען מחולק.

[משה רבינו]

ר' תינוק
האסט שוין אמאל געלערנט חושן משפט הלכות שותפים סימן קס''ג?
די גאנצע חלק פון חושן משפט איז באמת בשרשו הלכות לא תגנוב
הלכות שותפות אין שלחן ערוך מיינט אז אויב צוויי אירע זענען שותפום למשל אין א דירה און איינער צאלט נישט זיין חלק אין די קאסט איזנער דו אויף גניבה פוןנעם שותף וויל די אנדערע דארף לכבוד דעם צאלן טייערער

הלכות מעבערשיפ אין שלחן ערוך איז אין הלכות שותפות אין די גאנצע סימן דרייעט זיך נאר אויף דעם ואס איז די דעת השותפום
ווען די דיין רבי געציל האט געשריבן אין די בריוו פשוט וברור להלכה שכל אחד חייב מדינא להיות מעמבער להשתתף בהוצאות הקהלה כמבואר שלחן ערוך
די שלחן ערוך מאכט נישט קיין אייגענע הלכות נאר איז מבאר די תרי''ג מצות און די גזירת חכמים, וועלכע גזירה איז מעמבערשי?
דא איז עס אינמיטן אויסשמועסן די לאו דאורייתא וואס הייסט לא תגנוב
די שפיץ דערפון איז, אז פינקט ווי ווען צוויי שותפום מאכן א קאנטראקט אויף א דירה בשותפות איז די הלכה אז זיי דארפן צאלן האלב אויף האלב די עקספענסעס און אויב איינער צאלט נישט זיין חלק איז די ערשטע שותף עובר אויף לא תגנוב כאטש ער האט נישט ארויס גע'גנב'ט געלט אינמיטן נאכט פונעם שותף

שמיעסן אלע ראשונים אויס אין אזוי ווערט געפסקנט אין שלחן ערוך באין חולק, אז צרכי העיר אפילו האסט נישט געשריבן קיין קאנטראקט מיט אלע אנדערע איינוואוינער פארן אריינמופן אין שטאט, דאך בוסטו אטאמאטיש אין די שותפות ווייל דו מופסט אין די שטאט, אפילו דו ניצט נישט די סערוויס אויב דו צאלסט נישט דיין חלק אין די שותפות ביסטו עובר אויף די לאו פון לא תגנוב

היינטיגע אחרונים שמעיסן אויס די פינקטליכע גדרים פון א שטאט צו מען קען יעדן מחייב זיין אדער נישט וועלכע שטאט גייט אריין אין די גדר למשל קרית יואל אדער סקווירא ווען מען מעג זיך אפטיילן פאר א קהלה נפרדה ווען עס איז דא די לאו פון לא תתגודדו און אחרי רבים להטות
און ווען נישט א שמועס פאר זיך ( וואס דאס איז דאך געווען די גאנצע געדאנק פון די טיילינג אין אונגארן אז קשר בוגדים אינו מן המנין ממילא מעג מען זיך אפטיילן קהלה פון די נעלאגן און עס איז נישט דא די מצוה פון אחרי רבים להטות און לא תתגודדו) דהיינו ווי אזוי איך קען זאגן אז איך באלאנג אין אן אנדערע שותפות

אבער הכל מודים ולית מאן דפליג אז אפעלו דו באלאנגסט בכלל נישט אין די קהלה, ווי לאנג דו ניצט די סערוויס בקביעות ביסטו א חלק פון די שותפות אין אויב צאלסטו נישט הייסטו א פאלנע גנב

למשל איך מעג אריין וואקן אין א פרעמדע שול אין סקווער באטפן ארעי אן צאלן דארט מעמבערשיפ ווייל איך בין נישט קיין שותף דארט איך וואוין נישט דארט און די דעת פון די וואס צאלן דארט מעמבערשיפ זענען אז איך מעג ארייו גיין דארט משא''כ ווען איך וואוין אין סקווער אפילו עס זאל נישט האבן קיין הלכה ווי א שטאט ווילן רוב שותפום וואס צאלן צו אויסהאלטן די ביהמ''ד אז איך זאל צאלן מיין חלק אז אפילו איך גיי אננעמען אז איך מעג קען ווינען אין סקווירא אן באלאנגען פאר די קהלה איז אבער גניבה יעדע זאך וואס איך ניץ פון זייער שול אדער דיינים וכדו' ווייל אפילו טעקנעקל לאזן זיי מיר אריין אפילו אן צאלן איז טייטש זיי לאזן מיר אריין אפילו איך בין בעצם א גנב ווייל די רגע וואס איך ניץ א סערויס בקביעות בין איך א חלק פון די שותפות אויך אן די שטאט חלק