אופני הוכחת האמת בהלכה והשקפה

[קלונימוס]

וועל מער פראבירן קלארער, היסטאריש איז נישט דער שטאטס רב געווען דער טאן געבער וואס האט אוועקגעשטעלט מסורות. די אנטוויקלונג פון מסורות איז פיל מער פארוויקעלט ווי איין שיינעם טאג האט הרב הגדול רב העיר זצ״ל דערקלערט אזוי זיך צו פירן ויענו כל העם יושבי העיר יחדיו נעשה ונשמע.

גענוג קלאר?

קיינער האט קיינמאל געזאגט אז א שטאטס רב איז מחליט מסורות... געווענטליך פאסירט דאס פון ריזן תורה אטאריטעטן וועלכע באזיצן יא אדער נישט שטעלעס וואס משום איזה סיבה איז כלל ישראל מקבל זייערע דיבורים און פירן זיך כמנהגם.

זיך באצויגן לדברי ר׳ וואוילער שכך אמר

[דער תהלים איד]

ביסודן של דברים איז מיין שאלה נישט געווען וויאזוי זיך צו פירן זעלבסט נאר וויאזוי צו איבערצייגן אז דאס אייגענער פירונג/מיינונג איז דער אמת בניגוד צום בר פלוגתא.

צ"ק - ווי מ'זאגט אזא פאל.

די שווערסטע לעבן פאר א מענטש, הממ... אקעי "איינע פון די שווערסטע", איז אויב ער איז פראגראמירט אז יעדע באשלוס וואס ער מאכט מוז קומען מיט א הסבר וואס ער קען יענעם מסביר זיין / אויפווייזן וכדו'.

ס'איז דא מענטשן וואס ליידן דערויף, און דאס עסט אויף דעם מנוחת הנפש.

דאס איז געזאגט געווארן באופן כללי, ווען נאטורליך מאכט יעדן מענטשנס מח באשלוסן לויט מיליאנען ידיעות און הבנות, און ער טאר נישט ביזי זיין צו צוטיילן יעדע ריר און טרעפן די סיבה פארוואס ער האט אויסגעוועלט אזוי אדער אזוי. לאז דיין סיסטעם פארן! ווילאנג מען רעדט נישט פון הלכה'דיגע שאלות כמובן.

אבער די זעלבע איז אויך געזאגט געווארן בנוגע שיטות און מנהגים. איינמאל איך ווייס אז איך האב די ריכטיגע מסורה, אדער דעם ריכטיגן בירור, איז כלל נישט דא קיין הכרח אז איך זאל קענען אויפווייזן פאר יענעם אז איך בין מער ריכטיג ווי ער. עס פעלט בכלל נישט אויס, און עס קען זיין אז איך פארמאג פשוט נישט דעם טאלאנט און דאס זוכן וועט מיר בלויז צוברעקלען מיין מנוחה.

כנלענ"ד. כאטש ס'איז מער א שיעור בתורת הנפש ווי איידער א הלכה'דיגע תשובה, ווייל איך מיין אז דאס איז דער ריכטיגער תשובה.

כמעג זיך דינגען דערויף? מיר טרעפן אין חז”ל די נושא און ביי אסאך רבי’ס/רבנים לאורך הדורות.
דער חת”ס האט ממש פארלאנגט מזאל אים נאכקוקן און פרעגן יעדע ריר ווייל אלעס האט סיבות און טעמים און א איד דארף ביי יעדע ריר האבן א חשבון.
פיין ביי די חסידישע רבי’ס איז עס געווען מייחד יחידים און מלבש זיין דברים כלפי שמים אין פשוטע גשמיות שמועסן.. אבער אפילו ביי די וועלכע מטוט נישט אזוי אין קבלה, עכ”פ נישט אפיציעל, איבעראל האט יעדע ריר א חשבון אין הלכה און אין השקפה.

אסאך קען מען טרעפן וואס זייער מעגל השנה שפיעלט זיך איבער אקוראט יאר איין יאר אויס מיט בערך די זעלבע דיבורים/דאגות און שמועסן די זעלבע צייטן, סקומט פון א פלאץ אז מהאט אויסגעפיגערט בערך וואס און וויאזוי זאכן דארפן צו געטון ווערן, געווענטליך במסורה פון די עלטערן און רבי’ס, דעריבער פארן זאכן אטאמאטיש ווי אין א סיסטעם. אבער באמת דארף יעדע ריר האבן א חשבון.

איך האב גערעדט פון א צווייטע נקודה אינגאנצן, און דאס איז "שפירן אז מען קען יענעם אויפווייזן". מען טאר אזוי נישט לעבן.

די וואס לעבן אזוי, שטעלן זיך אויף א טעסט יעדע רגע. דאס הייסט אז זאכן וואס וואלטן געדארפט פארן נאטורליך אין מח, גייען אריבער א גאנצע פראסעס, ווייל "יענער טוט דאך אנדערש, איז זיכער אז איך בין גערעכט?".

אין נארמאלע אומשטענדן, אפילו מען האט ארויס א זאך, געדענקט מען נישט - און מען מוז נישט געדענקען - די גאנצע סוגיא יעדע רגע. מען ווייסט אז מען איז קלאר און פארטיג, דאס אויפפרישן איז בלויז צוליב די דראנג צו קענען אויפווייזן פאר יעדן אז ס'איז ריכטיג. ממילא איז דער תירוץ: ווייז נישט אויף, עס פעלט בכלל נישט אויס! יענער מעג ווייטער בלייבן יענער און דו מעגסט עס איגנארירן.

[תינוק הבורח]

דער ענטפער צום שאלה בפתיחת האשכול איז אז דאס גופא איז א מחלוקה, די גדולי אשכנז (ד.ה. די ראשונים און פריערדיגע אחרונים ביז די לעצטע פאר הונדערט יאר) האבן געהאלטן אז בירור און סברא מאכט די זאך, לעומת די ספרדישע וואס האבן שטארק אנגענומען די מיינונג פון די פריערדיגע אויך קעגן די סברא ובירור.

על כיוצא בזה איז באקאנט וואס דער בעל התניא שרייבט, אז דער כלל אז ווען הלכה קריגט מיט קבלה פסק'נט מען ווי הלכה, איז נאר אנגענומען אזוי ביי די פוסקי הלכה, אבער די מקובלים האלטן א פארקערטן כלל, אז די הלכה למעשה איז זיך צו פירן ווי די מקובלים ווען עס שטימט נישט מיט די הלכה...

און צוצולייגן נאך א נקודה, ווען מען קומט אויף מיט באמבע 'בירורים' געבויט אויף די טעקסט פון די פריערדיגע, ברויך מען אויך אריין רעכענען אז עיזש אליינס איז דאך נישט גענוג, נישט יעדע פריערדיגע טעקסט איז מאסגעבנד להלכה נאר טאקע נאר די מחברים וואס זענען 'אנגענומען', (און אפילו די אנגענומענע, ע"ע חזו"א איבער כ"י וכדו' לזה) דאס מיינט אין אנדערע ווערטער אז די מסורה וואס מען האט מקובל (די אידישע טייטש פון 'אנגענומען') איז נאך אלעם דער קובע וואס און ווען, און דער מחייב צו וועלכע טעקסט זיך צו האלטן און מאכן דערין בירורים איז אויך נאר באזירט אויף מסורה.

ייש״כ

למעשה איז דא א וועג צו מכריח זיין א בירור האמת?

יעדער חדר האט זיינע זאכן וואס זענען עפ״י בירור און וואס זענען עפ״י מסורה. אדרבה געב מיר א קרייז אדער שיטה און כ׳וועל איז אויפווייזן אז סוכ״ס שתיהם משתמשין בערבובי׳.

די צוויי כללים שהעתקת. תניא לענין הלכה וקבלה, און חזון איש לענין כתבי ידות זענען דא אויף ביידע רבים וגדולים החולקים ע״ז. מיני ובי׳ נשדא בי׳ נרגא. דער שו״ע הרב לענין ווסתות איז געבויט אויף פרישע כתבי יד פון רמב״ן שנתגלה בימיו. און דער חזון איש האט זיכער נישט געהאלטן ווי דער בעל התניא לענין הלכה וקבלה. ווי אויך האט קיינער פון די גדולי ליטא פונעם משנה ברורה ביזן רש״ז אויערבאך נישט אנגענומען ווי דער חזון איש לענין כתבי ידות.

למעשה אין יעדן וויכוח בפרט בנוגע צו ענינים התלויים בחדר הורה גבר, איש כל הישר בעיניו יעשה לענין בירור אדער מסורה כפי הצורך....

איז מיין שאלה געווען, איז דא א בירור צו ס״ה אן אופן הנהגה און ממילא איז נישט שייך זיך צו מתווכח זיין ודבר שפתיים אך למחסור.

פארוואס זאגסטו אז דער חזו"א האט נישט געהאלטן ווי דער רב לענין קבלה והלכה?
כמדומה איז די כלל אנגענומען ביי אלע פוסקים.

[קלונימוס]

אנגענומען ביי אלע פוסקים אז הלכה למעשה טוט מען ווי קבלה נגד הלכה?!

און נאך ביים חזון איש?

[תינוק הבורח]

אנגענומען ביי אלע פוסקים אז הלכה למעשה טוט מען ווי קבלה נגד הלכה?!

און נאך ביים חזון איש?

קוק איבער וואס ער שרייבט.

[קלונימוס]

על כיוצא בזה איז באקאנט וואס דער בעל התניא שרייבט, אז דער כלל אז ווען הלכה קריגט מיט קבלה פסק'נט מען ווי הלכה, איז נאר אנגענומען אזוי ביי די פוסקי הלכה, אבער די מקובלים האלטן א פארקערטן כלל, אז די הלכה למעשה איז זיך צו פירן ווי די מקובלים ווען עס שטימט נישט מיט די הלכה...

[מסתמא]

על כיוצא בזה איז באקאנט וואס דער בעל התניא שרייבט, אז דער כלל אז ווען הלכה קריגט מיט קבלה פסק'נט מען ווי הלכה, איז נאר אנגענומען אזוי ביי די פוסקי הלכה, אבער די מקובלים האלטן א פארקערטן כלל, אז די הלכה למעשה איז זיך צו פירן ווי די מקובלים ווען עס שטימט נישט מיט די הלכה...

דאס האט כלל ישראל נישט מקבל געווען, אלע אלע שרייבן אז נגלה איז קובע די הלכה למעשה (מיט ממש געציילטע אויסנאמען).