די 1300 הרוגים ביי מלחמת חרבות ברזל הייסן קדושים?

[משה רבינו]

קול מבשר רעדט אז 1300 קדושים זענען אומגעקומען רוב דערפון פרייע, געציילטע שומרי תורה ומצוות
און ער זאגט עס אזוי בנשימה אחת. קדושים מחללי שבתות

עס זענען ליידער געווען 5 אדער 6 אידן וואס פארריפן זיך שומרי שבת וואס זענען אומגעקומען, און א יעדע איד איז אן עולם מלא, און עס איז א גרויסע ווייטאג אויף יעדע אידיש נפש,

מיין שאלה איז די אנדערע וואס זענען מחללי שבתות, איז דא בכלל א צד זיי צו רופן קדוש?

נאכדעם א באזונדער שאלה אינגאנצן, צו די 6 אידן וואס זענען אומגעקומען, צו זיי הייסן קדוש, ווייל די תרומת הדשן זאגט נאר העומד בנסיון הייסט א קדוש,
ווי איז די מקור צו די היינטיגע צייטונגען אז סתם הנרצח על ידי עכו"ם רופט מען אן קדוש.

[וואסאפשט]

ס'איז דא עפעס א מעשה פון רבי'ן זצ"ל מסאטמאר
נאכן 2'טן וועלט קריג, ווען כ'וועל עס טרעפן וועל איך עס ארויפלייגן בל"נ

[משה רבינו]

איך פאסט דא א שמועס פון איי וועלט, אז די הרוגים זענען בכלל נישט קיין איד, פארשטיי איך נישט פארוואס מען מאכט אזא מצב ביי אונז כאילו 1300 קדושים


רבי סעדיה גאון: שאין ישראל אומה כי אם בתורותיה . כל עוד האדם מאמין בתוקפן, הוא נכלל בכלל ישראל, ואם לאו הרי יצא מכלל ישראל.

די מהר"ל פרעגט א סתירה די המשנה מתחילה "כל ישראל יש להם חלק לעולם הבא". ובסיפא מלמדת "ואלו שאין להם חלק לעולם הבא". וכיון שהרישא כלל את כולם, "כל ישראל", כיצד כותב להיפך בהסיפא?
"כי כל כך גדול רשעות של אלו, עד שאינם בכלל ישראל נחשבים, ואין עליהם שם ישראל, שיוצאים מן כלל ישראל עד שאין להם חלק לעולם הבא, אפילו אם יש עמהם מצוות ומעשים טובים הרבה" עכ"ל.

א מחלל שבת איז די הלכה אז זיין וויין יין נסך, שחיטתו נבילה, מען מעג בארגען ברבית, מען איז נישט מחיוב להחייתו ווען ער דעטרענגט זיך אין א טייך וכדו',
מען איז מחיוב אים פיינט צו האבן

לא תשנא את אחיך בלבבך ער הייסט נישט קיין אחיך,
די גמרא זאגט כי תראה חמור שונאך, ומי שרי למסניא, והכתיב לא תשנא את אחיך, אלא דעביד איסורי, רב נחמן בר יצחק אמר מצוה לשנאתו שנאמר יראת ה' (שונאי) רע. הלא משנאיך ד' אשנא

לשון השלחן ערוך: הָעוֹשֶׂה עֲבֵרוֹת לְהַכְעִיס, אֲפִלּוּ אָכַל נְבֵלוֹת אוֹ לָבַשׁ שַׁעַטְנֵז לְהַכְעִיס הֲרֵי זֶה מִין; וְהָאֶפִּיקוֹרְסִים, וְהֵם שֶׁכּוֹפְרִים בַּתּוֹרָה וּבִנְבוּאָה מִיִּשְׂרָאֵל, מִצְוָה לְהָרְגָם. אִם יֵשׁ בְּיָדוֹ כֹּחַ לְהָרְגָם בְּסַיִף, בְּפַרְהֶסְיָא, הוֹרְגוֹ. וְאִם לָאו, יָבֹא בַּעֲלִילוֹת עַד שֶׁיְּסַבֵּב הֲרִיגָתוֹ. כֵּיצַד, רָאָה אֶחָד מֵהֶם שֶׁנָּפַל לִבְאֵר וְהַסֻלָּם בַּבְּאֵר, קוֹדֵם וּמְסַלְּקוֹ וְאוֹמֵר: הֲרֵינִי טָרוּד לְהוֹרִיד בְּנִי מִן הַגַּג וְאַחְזִירֶנּוּ לְךָ, וְכַיּוֹצֵא בִּדְבָרִים אֵלּוּ. הגה: וְעַיֵּן בְּחוֹשֶׁן הַמִּשְׁפָּט סִימָן תכ''ה. מְשֻׁמָּדִים שֶׁמְּשַׁמְּדִים עַצְמָם וּמְטַמְּעִים עַצְמָם בֵּין הַגּוֹיִים , הֲרֵי הֵם כְּמוֹ מוּמָרִים לְהַכְעִיס וּמוֹרִידִין וְלֹא מַעֲלִין

א מחלל שבת בפרהסיא, איז נישט קיין חילוק צו לתועבן צו להכעיס זאגט די רמב"ם ישְׂרָאֵל שֶׁהוּא מְחַלֵּל שַׁבָּת בְּפַרְהֶסְיָא אוֹ שֶׁהוּא עוֹבֵד עֲבוֹדַת כּוֹכָבִים וּמַזָּלוֹת הֲרֵי הוּא כְּעוֹבֵד כּוֹכָבִים וּמַזָּלוֹת לְכָל דְּבָרָיו.
לשון המחבר בשלחן ערוך יִשְׂרָאֵל שֶׁהֵמִיר, אוֹ שֶׁהוּא מְחַלֵּל שַׁבָּתוֹת בְּפַרְהֶסְיָא, הֲרֵי הוּא כְּגוֹי לְכָל דָבָר
רש"י איז מסביר אויף די גמרא פארוואס שחיטתו נבילה ואין מקריבין ממנו קרבן: חמירא ליה שבת כעבודת כוכבים דהעובד עבודת כוכבים כופר בהקב''ה והמחלל שבת כופר במעשיו ומעיד שקר שלא שבת הקב''ה במעשה בראשית
די רמב"ם פסקנט ואסור להצילן אם נטו למות, כגון שראה אחד מהן שנפל לים, אינו מעלהו שנאמר 'ולא תעמוד על דם רעך' ואין זה רעך. במה דברים אמורים? בישראל בעל עבירות העומד ברשעו ושונה בו תמיד, (ער פירט זיך בעצם ווי א גוי) אבל ישראל בעל עבירות שאינו עומד ברשעו תמיד מצוה להצילו ואסור לעמוד על דמו.

"ונשיא בעמך לא תאור", אמרו זה רק בעושה מעשה עמך ואין איסור לקלל רשע (יבמות כב ע"ב; בבא בתרא ד ע"א). וכן בדיני אמירת לשון הרע, מהפסוק "לא תלך רכיל בעמיך" (ויקרא יט, טז) דרשו "בעושה מעשה עמך"
בצדק תשפוט עמיתך" הוי דן את חברך לכף זכות. תני רב יוסף בצדק תשפוט עמיתך, עם שאתך בתורה ובמצות השתדל לדונו יפה
לענין "אונאת דברים" שלא הזהיר הכתוב באונאת דברים אלא יראי השם, כי השאר יצאו מכלל "עמיתך".

[מאטאווירט]

זיי זענען געהרגעט געווארן ווייל זיי זענען אידן. עכ”פ דערפאר האט זיי דער גוי געהרגעט.

ווייסט איר וויפיל פרייע זענען אומגעקומען ביים צווייטן וועלט מלחמה?

נ.ב. לענ"ד איז שוידערליך אומפאסיג און אפילו אומעטיש צו דיסקוטירן אזאנס ווען די בלוט זידט נאך און די גופים זענען נאך ווארעם.

[צפנת פענח]

גרויליג!!

זאג, איר האט שוין אמאל געהערט דאס אז די נאציס האבן גע'הרג'עט זעקס מיליאן יודן על קידוש השם?

זיי זענען קדושים?

רוב פון די אידן ביי דעם שמחת תורה שחיטה זענען לכאורה געווען מער פרום (איך רעד נישט בנושא ציונות) ווי א גרויס חלק פון די זעקס מיליאן קדושים, סיי בנוגע נישט זיין להכעיסניקעס (בבחי' תינוקות שנשבו) און סיי מיט דעם וואס רוב פון זיי האבן געגלייבט (בבחי' מסורתיים) אינעם אויבערשטן און נישט געווען פון דיע ביים קריג וואס האבן אפי' כשחרב חדה נישט געהאלטן ביים שרייען שמע ישראל.

(איך בין ח"ו נישט דא צו פארמינערן פאר קיין טראפ די צווייטע וועלט מלחמה אפי' געוויסע גייען אפשר פרובירן אזוי אריינצולערנען אין מיינע ווערטער).

נספח:
ווען דער שמועס קומט ווען ארויף אין צוואנציג יאר ארום וואלט איך אפשר פארשטאנען דעם שמועס (אזוי ווי עס איז טאקע דא אזא דיסקוסיע אויף דער וועבזייטל פון ווי דעם פותח האט גענומען דער געדאנק צו עפענען דעם טעמע) אבער בשעת מען ציילט נאך די נשחטים און עס ליגן נאך הונדערטער גופים כדומן על פני השדה (לויט די לעצטערע באריכטן) איז דאס ג.....ג ווי געזאגט אינעם ערשטן ווארט וואס איז מיר ארויפגעקומען אויפן געדאנק נאכן זעהן דעם טעמע.

[משה רבינו]

ביים צווייטן וועלט קריג איז באמת געווען א גרויסע חלק וואס זענען געועון עומדים על נסיון, למשל די קאפאו האט געהייסן הארגע די צווייטע איד אז נישט וועט מען דיר הארגענען, וכדו', זייער אסאך אידן האבן געהאט די ברירה זיך צו פארשטעלן ווי גוים, און זיי האבן נישט געוואלט, נאר ענדערש אומקומען על קידוש השם וכדו'.
איינער האט נישט געוואלט עסן טריפה, אין איז געשטארבן פון הונגער, איינער ווייל ער האט נשיט געוואלט פארן שבת,
עס איז געווען א מחלוקה צו עס הייסט שעת שמד,
עכ"פ מען רופט אן אלע 6 מיליאן קדוש, על שם די קרוב צו מיליאן קדושים, וואס זענען אומגעקומען פאר מסירת נפש למען שמו יתברך,

אבער באמת זה אנו דנין ווער האט געגעבן פאר די צייטונגען די רעכט זיי אנצורופן קדושים

-----------------------------------------------------
לגבי צו די הרוגים זענען מער פרום, וואס איז שייך מער פרום א מחלל שבת איז א מחלל שבת מיט וואס זענען זיי פינקטליך מער פרום?
------------------------------------------------
לגבי די חלק אז די בלוט קאכט איז ווען אמת ווען די צייטנגען שרייבן נישט יעצט, איך רעדט א טעמע וואס איז יעצט אויפן טיש זאל איך רעדן דערפון ווען עס איז נישט די נושא?
ווען עמן איז דאן אויף די 6/7 שומרי שבת פארשטיי איך אידיש בלוט קאכט, אבער ווען מען רעדט פון מחללי שבתות?

[מאטאווירט]

ווער סהאט געגעבן די רעכט צו רופן די 6 מיליאן אידן קדושים ווייסטו שוין?

[משה רבינו]

ווער סהאט געגעבן די רעכט צו רופן די 6 מיליאן אידן קדושים ווייסטו שוין?

ניין, איך ווייס כמעט א מיליאן דערפון

[מאטאווירט]

ווער סהאט געגעבן די רעכט צו רופן די 6 מיליאן אידן קדושים ווייסטו שוין?

ניין, איך ווייס כמעט א מיליאן דערפון

איז פארוואס רופט מען 5.5 מיליאן קדושים?

[משה רבינו]

ווער סהאט געגעבן די רעכט צו רופן די 6 מיליאן אידן קדושים ווייסטו שוין?

ניין, איך ווייס כמעט א מיליאן דערפון

איז פארוואס רופט מען 5.5 מיליאן קדושים?

א קשיא אויף צייטונגען, הרב שלמה זלמן אויערבאך האט געזאגט קלאר אז זיי הייסן נישט קיין קדושים, עס איז דא אין די תשובה ספרים א נידון צו איינער וואס איז געווען א מחלל שבת נאר בשעתן קריג, נישט פארדעם, צו מען מעג אים באערדיגן אין קבר ישראל, אויף א קדוש איז נשיט דא די שאלה.
אבער איך קען עס פארשטיין אביסל אז מען רעדט אזוי, מען זאל זאגן א מיליאן קדושים, און נאך א מיליאן אידן שומרי שבת, און נאך 4 מיליאן מזרע ישראל?
יעדער ווייסט וואס מען מיינט.

[צפנת פענח]

סתם פאר ווער עס וויל וויסן וואס די דיסקוסיע אין דעם טעמע איז:

דאס איז די קשיא:

אבער באמת זה אנו דנין ווער האט געגעבן פאר די צייטונגען די רעכט זיי אנצורופן קדושים

אין דאס איז איינע פון די תירוצים:

א קשיא אויף צייטונגען, הרב שלמה זלמן אויערבאך האט געזאגט קלאר אז זיי הייסן נישט קיין קדושים, עס איז דא אין די תשובה ספרים א נידון צו איינער וואס איז געווען א מחלל שבת נאר בשעתן קריג, נישט פארדעם, צו מען מעג אים באערדיגן אין קבר ישראל, אויף א קדוש איז נשיט דא די שאלה.

היא מותיב לה והיא מפרק לה.

[באשיינפערליך]

די אלע אידן וואס שרייבן דא שפילן א געסינג געים, און גייען ווארטן ביז די הונדערט צוואנציג געוואויר צו ווערן אויב זיי זענען געווען גערעכט, אדער זיי ווייסן טאקע וואס ס׳גייט פאר אין הימל??..

[דער תהלים איד]

די נושא איז א פעסטע מחלוקות הראשונים ואחרונים.

פשוט אין רמ"א קומט אויס אז מען איז נישט מתאבל בכלל אויף אזא איינעם, אפילו אויף א תינוק שנשבה (אפילו בשעת ער איז נאך א קטן) אויך נישט.

אבער דער ש"ך נעמט אן להלכה אז מען דארף זיצן שבעה נאך אזא איינעם, ווייל וויבאלד ער איז נהרג שלא כדין, איז "מיתתו כפרתו".

וכפי הנראה האט מען ביים צווייטן וועלט מלחמה קלאר אנגענומען דעם ש"ך להלכה. ס'איז אויסדרוקליך נישט געווען א באשלוס פון צייטונג שרייבער, נאר אלע גדולי ישראל האבן גערעדט דעם זעלבן שפראך.

Screenshot 2023-10-19 073326.jpg (492.45 KiB) געזען געווארן 621 מאל

[תינוק הבורח]

די גמ', וכן נפסק להלכה אז א נרצח בידי עכו"ם איז מיתתו כפרתו, קומט אויס אז ער איז כתינוק בן יומו בלי חטא.

ואפי' אז דו וועסט זאגן אז א "קדוש" איז ער נאכנישט, איז עס ווייט נישט אזא הפלגה, ווען יעדע בנש"ק ווערט באטיטלט כבוד "קדושת".

[משה רבינו]

מען שמועסט ערגעץ אנדערש, אז דאס אז מיתתו כפרתו איז נאר ביי א מומר לתיעבון נישט א מומר להכעיס (אדער מחלל שבת בפרהסיא דדינו כלהכעיס)
פארשטייט זיך אויב האט ער תשובה געטוהן די לעצטע רגע איז יש קונה עולמו בשעה אחת, נישט פון דעם איז די נושא, צו זיצט דען שבתי צבי אין גן עדן וויל ער איז נהרג ע"י גוי?

קאפי פעסט די גאנצע תירץ
די רמ"א איז א רבינו יונה וואס האלט אז איינער איז עובר א חיוב מיתת בית דין וואס קומט זיך אים על פי דין מיתה רייסט מען נישט קיין קריעה, (וואס קריגט מיט א מהר"ם מרוטנבורג וואס האלט אז יא),
קומט די ש"ך אז נהרג ע"י גוי איז אנדערש און מען זאגט היות מיתתו כפרתו און מען מעגיא זיצן שבעה ער ברענגט די מקור א דרכי משה בשם אור זרוע


יעצט קוק נאך די מקורות אינעווייניג וועסטו זעהן די מחלוקה איז נאר ביי סתם איינער וואס איז אן עובר עבירה לתיאון, אבער נישט מומר להכעיס עובד עו"ז או מחלל שבת וואס די גמרא זאגט אז אפילו לתועבן האט אן הלכה ווי עובד ע"ז להכעיס)

לשון הטור: וכתב ה"ר יונה דוקא באדם שאינו רשע, אבל אם הוא רשע וחשוד אין לקרוע עליו. והר"מ מרוטנבורג כתב שעל הכל חייבין לקרוע חוץ מעל מומר ועובד אליל או עובר על כל אחת מכל מצות שבתורה להכעיס שאותו חשוב כמומר, אבל אם אדם עושה לפעמים עבירה לתיאבון, או שמניח מלעשות המצוה בשביל טורח, כגון זה חייב לקרוע עליו כיון שאינו כופר בתורה ואינו עושה להכעיס.
לשון הב"ח: מהכא משמע כמ"ש מהר"ם שכל שאינו מומר אלא שעושה עבירה לפעמים לתיאבון ומניח מלעשות המצוה מפני הטורח וכהני ריקנין שבישראל כגון זה חייב לקרוע עליו בשעת יציאת נשמה אבל אדם כשר זהו שאינו חשוד על שום עבירה ולא על שום ביטול ממצוה וצ"ל דלה"ר יונה דמפרש הא דקאמר באדם דלאו כשר דקורע עליו בשעת יציאת נשמה היינו באינו רשע ואינו חשוד א"כ הא דקרי ליה שאינו כשר היינו לפי שאינו מהדר אחר המצות וגמ"ח ולהתפלל בצבור וכיוצא בזה שמנהג הכשרים להחזיק במצות כאלו:

והא דאמרינן בשעת יציאת נשמה חייב לקרוע כתב רבינו מאיר ששמע בשם ה"ר יונה ז"ל דה"מ באדם שאינו רשע אבל באדם רשע וחשוד אין אדם חייב לקרוע אלא אדרבה יש לשמוח כדכתיב באבוד רשעים רנה וכתב דלא נהירא ליה דאמרינן בפרק האורג דף קה: למה זה דומה לספר תורה שנשרף שחייב לקרוע ופרש"י התם ואף נשמתו של ישראל דומה לו שאין לך ריק שבהן שאין בו תורה ומצות אלא נראה לי שחייב לקרוע על הכל בשעת יציאת נשמה לבד ממומר לע"ז שכל המודה בה כופר בכל התורה כולה או אם הוא עובר על אחת מכל מצות האמורות בתורה להכעיס הרי זה כעובד ע"ז דקי"ל בפרק בתרא דהוריות דף יא. דמומר דאוכל נבילות להכעיס עבריין הוא והיינו דתניא במסכת שמחות פ"ב ה"י הפורש מדרכי צבור אין מתעסקין בו בכל דבר אחיהם וקרוביהן לובשים לבנים ומתעטפים לבנים ואוכלין ושותין ושמחין שאבד שונאו של מקום שנאמר הלא משנאיך ה' אשנא והא קרא מייתי ליה בפרק כל כתבי הקדש דף קטז. גבי מינים ובפרק נגמר הדין דף מז. נמי תני יכול פירשו אבותיו מדרכי צבור תלמוד לומר בעמיו בעושה מעשה עמיו ומייתי התם על אכל חלב והפריש קרבן והמיר דתו ועל עיר הנדחת שהן עובדי ע"ז ועל כיוצא בו נאמר באבוד רשעים רנה ואהא מייתי לה בפרק נגמר הדין אחד דיני ממונות דף לז: ושמא תאמר מה לנו לחוב בדמו של זה הרי כבר נאמר באבוד רשעים רנה אבל אם אדם עושה לפעמים עבירה לתיאבון או שמניח לקיים מצוה אחת בשביל הטורח על כגון זה חייב לקרוע בשעת יציאת נשמה כיון שאינו כופר ואינו עושה להכעיס דכתיב והנה המלך בוכה ומתאבל על אבשלום אע"פ שעשה כמה עבירות ומרד באביו ובמלכות בית דוד ובא על פילגשי אביו אלא כיון שלא עשה להכעיס אלא מתאוה היה למלוך ראוי להתאבל עליו ע"כ.

קומט די אור זרוע און מאכט א פשרה מת פשוט האלט ער ווי רבינו יונה אז אין קורעין, נהרג ע"י עכו"ם האלט ער ווי די מהר"ם מרוטנבורג זאגט די אור זרוע אז אפילו לשיטת רבינו יונה וואס אונז פסקנען אז אז מען זיצט נישט קיין שבעה אויף איינער וואס האט עובר געווען א חיוב מיתת בית דין, אבער נהרג ע"י גוי זאג איך יא מיתתו כפרתו, הילכך אדם שעבר עבירה שיש בה חיוב מיתה ונהרג מתוך רשעו מתאבל עליו שאין לומר דמת מתוך רשעו לא הויא ליה כפרה היינו לענין שלא ליטמאות לו (א כהן א קרוב) אבל לענין אבילות ה"נ שמתאבל.
אבער ער גייט נישט ווייטער ווי די מהר"ם צו זאגן אפילו ביי א מומר

[טיפע טאשן]

איך פאסט דא א שמועס פון איי וועלט,

וואס איז שלעכט צו ענפערן דארט?

[מאטאווירט]

איך פאסט דא א שמועס פון איי וועלט,

וואס איז שלעכט צו ענפערן דארט?

[מאטאווירט]

די נושא איז א פעסטע מחלוקות הראשונים ואחרונים.

פשוט אין רמ"א קומט אויס אז מען איז נישט מתאבל בכלל אויף אזא איינעם, אפילו אויף א תינוק שנשבה (אפילו בשעת ער איז נאך א קטן) אויך נישט.

אבער דער מגן אברהם נעמט אן להלכה אז מען דארף זיצן שבעה נאך אזא איינעם, ווייל וויבאלד ער איז נהרג שלא כדין, איז "מיתתו כפרתו".

וכפי הנראה האט מען ביים צווייטן וועלט מלחמה קלאר אנגענומען דעם מגן אברהם להלכה. ס'איז אויסדרוקליך נישט געווען א באשלוס פון צייטונג שרייבער, נאר אלע גדולי ישראל האבן גערעדט דעם זעלבן שפראך.



Screenshot 2023-10-19 073326.jpg

אבער רבונו של עולם... פארוואס דארף מען דאס אויסשמועסן יעצט ווען טייל פון די גופים זענען נאך ניטאמאל אידענטיפיצירט?
איז עס טאקע די צייט יעצט פאר דעם?

[יאנטשי]

רוב פון די אידן ביי דעם שמחת תורה שחיטה זענען לכאורה געווען מער פרום (איך רעד נישט בנושא ציונות) ווי א גרויס חלק פון די זעקס מיליאן קדושים, סיי בנוגע נישט זיין להכעיסניקעס (בבחי' תינוקות שנשבו) און סיי מיט דעם וואס רוב פון זיי האבן געגלייבט (בבחי' מסורתיים) אינעם אויבערשטן און נישט געווען פון דיע ביים קריג וואס האבן אפי' כשחרב חדה נישט געהאלטן ביים שרייען שמע ישראל.

איבער זיי איז אפילו נישט דא קיין צד צו זאגן אז זיי זענען קדושים

[וואוילער]

די נושא איז א פעסטע מחלוקות הראשונים ואחרונים.

פשוט אין רמ"א קומט אויס אז מען איז נישט מתאבל בכלל אויף אזא איינעם, אפילו אויף א תינוק שנשבה (אפילו בשעת ער איז נאך א קטן) אויך נישט.

אבער דער מגן אברהם נעמט אן להלכה אז מען דארף זיצן שבעה נאך אזא איינעם, ווייל וויבאלד ער איז נהרג שלא כדין, איז "מיתתו כפרתו".

וכפי הנראה האט מען ביים צווייטן וועלט מלחמה קלאר אנגענומען דעם מגן אברהם להלכה. ס'איז אויסדרוקליך נישט געווען א באשלוס פון צייטונג שרייבער, נאר אלע גדולי ישראל האבן גערעדט דעם זעלבן שפראך.



Screenshot 2023-10-19 073326.jpg

אבער רבונו של עולם... פארוואס דארף מען דאס אויסשמועסן יעצט ווען טייל פון די גופים זענען נאך ניטאמאל אידענטיפיצירט?
איז עס טאקע די צייט יעצט פאר דעם?

די געפיל מיט די שכל קריגן זיך ארום

[שמייכלדיג]

פון גליון הלכות והנהגות ממרן פוסק הדור גאב"ד ירושלים שליט"א

נשאל רבינו אם אותם מחללי שבת שנרצחו במסיבה נוראה ליד הגבול תוך כדי חילול שבת ויו“ט וכו‘, נחשבים כמי שמתו על קידוש השם. והשיב שישנם מדריגות שונות בזה, ויש להם מעלה שזכו למות על עצם היותם יהודים, והביא רבינו שכן מפורש ברמ“א (יו“ד סי‘ ש“מ סעי‘ ה‘, ועיי“ש בש“ך דמיתתו הוי כפרה) שאע“פ שמומר אין מתאבלים עליו, מ“מ מי שמת על ידי נכרים מתאבלים עליו.

[ענותן]

זיי זענען געהרגעט געווארן ווייל זיי זענען אידן. עכ”פ דערפאר האט זיי דער גוי געהרגעט.

מאן יימר? זיי האבן געהאגעט איזרעילי איינוואוינער אידן פונקט ווי להבדיל פאלעסטינער.

[דער תהלים איד]

די נושא איז א פעסטע מחלוקות הראשונים ואחרונים.

פשוט אין רמ"א קומט אויס אז מען איז נישט מתאבל בכלל אויף אזא איינעם, אפילו אויף א תינוק שנשבה (אפילו בשעת ער איז נאך א קטן) אויך נישט.

אבער דער מגן אברהם נעמט אן להלכה אז מען דארף זיצן שבעה נאך אזא איינעם, ווייל וויבאלד ער איז נהרג שלא כדין, איז "מיתתו כפרתו".

וכפי הנראה האט מען ביים צווייטן וועלט מלחמה קלאר אנגענומען דעם מגן אברהם להלכה. ס'איז אויסדרוקליך נישט געווען א באשלוס פון צייטונג שרייבער, נאר אלע גדולי ישראל האבן גערעדט דעם זעלבן שפראך.



Screenshot 2023-10-19 073326.jpg

איך גיי איין פאר בושה.

איינמאל פאר מיין טעות, און איינמאל פאר דאס וואס קיינער האט מיר נישט פאראכטן...

ס'איז אין יו"ד, און דא איז נישט די רעדע פונעם מג"א, נאר דער ש"ך.

[ראטשילד]

א טיפיקל באשמוצן און קאמאנטארן אשכול
וואספארא בושה....
איך מאך נישט אוועק ביידע צדדים - אבער צו דיסקוסירן די טעמע אין פאבליק בעת הזו - שעים.

[צוקוקער]

עקלדיג דעם גאנצע נושא דא, פעך!
ס'דיר טאקע נוגע יעצט? קענסט נישט שלאפן ביינאכט?
ווען איך בין מנהל וואלט איך דעם אשכול שוין לאנג פארשלאסן... אופס! (עמער עס איבערטראכטן)