דברי צחות בדברי תורה

[להגדיל הטראסק]

1. הרב וואקס נשאל אם לפארדינען ע"י דריידל?
ענה שעל הלוחות כתוב העשרת הדברות על כל צד, און וואו מען דרייעט נאר שטייט לא תגנוב...

[להגדיל הטראסק]

1. דער בית יוסף אין הלכות פורים או"ח סימן תרפו ציטירט רש"י אויף זמן קהילה לכל פרש"י זמן מלחמה...(עס איז דעם בית יוסף איך האב גארנישט צוגעלייגט!!!....)

[להגדיל הטראסק]

1. ויקהל דויד את כל שרי ישראל שרי השבטים ושרי המחלקות המשרתים את המלך ושרי האלפים ושרי המאות ושרי כל רכוש ומקנה למלך ולבניו מיט הסריסים והגבורים ולכל גבור חיל - אל ירושלם(דברי הימים א, כח, א, )

שטייט אין מוסף רש"י "אף הבחורים" – פון דא זעהט מען 2 זאכן,
1) צו מאכן א כינוס דארף מען די מיניסטארן רבנים וכו' לאדענען פערזענליך – אנדערש מיינט עס נישט זיי.
2) בחורים דארף נישט שטיין אין פסוק – אויב איז דא א כינוס זענען זיי ממילא דארט...

[שאינו יודע לשאול]

הוא היה אומר, שמונה עשרה לכיפער.
קרעדיט @בר כוזיבא

[להגדיל הטראסק]

1. קדש – אויב דו מאכסט זיך הייליג, ורחץ – אבער אין די זעלבע צייט באוואשסטו א צווייטן, דאן כרפס – ביסטו ווערד א רעטיך (כרפס יחץ א האלבע רעטיך) פסח

[להגדיל הטראסק]

1. אברהם אבינו גרייט זיך צום 'מעמד הנשגב עקידת יצחק'. די נסיון העקידה פון שעכטן זיין בן יחיד. שטעל דיך פאר, ווי וואלט עס היינט אויסגעזעהן. די רבי שליט״א מיט 7 גבאים ומשמשים גייען מיט, צו זעהן די מעמד עקידת יצחק, מיט 2 פאטאגראפירערס. אבער.. אברהם אבינו זאגט זיי: 'שבו לכם פה עם החמור. איך גיי אליין'. פארוואס אליין? ווייל צו שעכטן זיין בן יחיד, בשעת די גבאי שטייט דארט, איז נישט קיין נסיון.

[להגדיל הטראסק]

1. ויאמר עבד אברהם אנכי - וואו קומט עס דא אריין?
רק בתואל שאלו למה אתה מוסר נפשך עליה כ"כ הלא כתב שטר מתנה ולא יהיה לך כלום?
לזה אמר "עבד אברהם אנכי" "איך בין דער גבאי! ואין נפ"מ תחת איזה שם מי שהוא..."

{נ"א} שאלו אותו הלא יש אח גדול ישמעאל א"כ האיך אתה חושב ליתן כל הנכסים לאח הצעיר?
לזה אמר אני הגבאי און לאז עס פאר מיר...

ובזה מובן מה שיש לתמוה במגילה בראשונה כתיב ויאמר המלך אחשורוש לאסתר המלכה ולמרדכי היהודי הנה בית המן נתתי לאסתר, על זה קשה אסתר האט נישט געהאט גענוג פאלאצן? און וואס איז ער געווארן דא אזוי וואויל? אח"כ כתיב ותשם אסתר את מרדכי על בית המן אם נתנה לה למה נתנה אותו למרדכי?
ועל פי הנ"ל מובן שאחשורוש פחד שכעת מי יודע מה תבקש והוא יהא מוכרח לוותר לה? לכן נתן לה את בית המן דהיינו אויבי איש אנשי ביתו און עס וועט זיין מסודר מיט אפאר דאלאר – אבל אסתר שמה מרדכי על בית המן אן אמת'דיגער גוטער פריינט איבער די גבאים...

[להגדיל הטראסק]

1. ג' פעמים שרה במסורה, ויקם שער"ה לדממה, ורוח שער"ה עושה דברו, וידרכם בדרך ישר"ה,
ונראה לפרש על פי מה שכתוב בפרשת לך שאמר לה אברהם אמרו לי אחותי את ובזה ניצל, וזאת תורת המסורה, ויקם שרה (סערה) לדממה – שלא גילתה שהיא אשת אברהם – ובזה קיימה ורוח שרה (סערה) עושה דברו – של אברהם, ובזה וידריכם בדרך ישרה, שקוויו שלא יגלו אותה – אבל מאת ה' היתה זאת שנתגלתה, ומשום הכא זכתה שמשה קבל תורה ומש(ס)רה ליהושע, כן דרך התורה שהאשה תציית ותכניע לבעלה – וזה ברכת חתנים ב(ע)שרה, שרק על דרך זה יכול השלום בית להתקיים להיות כל איש שורר בביתו.

משה שווארטץ

[להגדיל הטראסק]

1. מה היתה נסיון הגדול של אברהם אבינו? כל אשר תאמר אליך שרה שמע בקולה... וע"ש נקרא בעשר"ה נסיונות נתנסה אברהם אבינו...

[להגדיל הטראסק]

1. נס פורים היתה בפסח, איתא במפרשים דר' יהודה הי'ה נות'ן בה'ם ס"ת המן, ומובא בשם הרב מפונט שהמן קידש אשתו זרש בא' מהעשר מכות, ממילא נראה באיזה מכה קדשה
~ דם – אינו משום שאשה אינה קדושת ד"מים רק קדושת הגוף
~ צפרדע – אינו משום דאיתא במדרש רבה תני רבי עקיבא אומר צפרדע אחת היתה והיא השריצה ומלאה את ארץ מצרים עכ"פ ואין דבר שבערוה פחות משנים
~ כנים – אינו משום חרם דרבינו גרשום שלא להוציא לעז (לייז) על הגט ומקיש הויה ליציאה, א"נ משום דצריך לקדשה בשוה פרוטה און בחנם באקומט מען כינים...
~ ואם אינו עד כאן נילך לבסוף, מכת בכורות אינו משום דבכור הוה קדשים קלים כדאיתא בפרק איזהו מקומן ואיתה במס' קידושין נב ע"ב המקדש בחלקו בין קדשי קדשים בין קדשים קלים אינה מקודשת
~חושך – אינו משום דאסור לקדש אשה עד שיראנה
~ארבה – אינו משום דהמשנה אומר דאשה נקנית בשלש דרכים – ולא בארבע
~ ברד היה רק בחוץ ולא בבית, ובקידושין יב ע"ב דרב מנגיד אמאן דמקדש בשוקא
~ שחין – אינו אומר רש"י בפרשת תזריע נולד חצי גריס בשחין וחצי גריס במכוה לא ידנו כגריס – נמצא דשחין הוא רק חצי ואין אשה מתקדשת לחצאין.
~דבר – אינו משום דאשה אינה נקנית בקנין חזקה, ואיתה בהגדה דביד חזקה זו הדבר.
~אלא מאי קידשה בערוב – דאיתה בקידושין דף ו' ע"ב למטה אמר רבא תן מנה לפלוני ואקדש לך מקודשת מדין ערב... – און דעריבער זענען ארויסגעקומען פון דעם זיווג אזעלכע חיות...

[להגדיל הטראסק]

1. ראו מזרחיסט בלי קאפל.
והתנצל שכמו שמצינו ביעקב אבינו שכל האבנים עשו שלום ביניהם ונעשו אבן אחת כמו כן אני הלכתי בכיפה סרוגה מלא לעכער וריבו עד שנעשה לאך אחד....

[להגדיל הטראסק]

1. לכאורה קשה, לבן בקש לעקור את הכל?! הלא קיבל יעקב אבינו, ושלמו, ולא די בזה רק גם תקנו פרוזבול שלא לנעול דלת מפני הלבן (לוין)?! וי"ל כיון שנתן ליעקב אבינו ד' נשים... כ'מיין שטעל דיך פאר יעדע נאכט 4 פרויען בעטן געלט... יעדע נאכט א טיי אווענט...

[להגדיל הטראסק]

1. : לבן ביקש לעקור את הכל ערגער פון המן און פרעה, ווייל פון המן איז כאטש געקומען מתנות לאביונים און געלט, פרעה האט מיט זיין קאסטבארע פסח עס אוועקגענומען – ולבן שנתן ליעקב ד' נשים וואס קאסטן אפ טעגליך ער איז ערגער... ומשום זה נקרא רבינו גרשון 'מאור הגולה' על שם תקנתו אז מען מעג נאר האבן איין ווייב.

[להגדיל הטראסק]

1. וואס האט בלעם געטראכט? ער קען איבערדרייען דעם אייבערשטן קעגן די אידן??? רק חשב מחשבת פרעה – ה' הצדיק...

[שאינו יודע לשאול]

1. : לבן ביקש לעקור את הכל ערגער פון המן און פרעה, ווייל פון המן איז כאטש געקומען מתנות לאביונים און געלט, פרעה האט מיט זיין קאסטבארע פסח עס אוועקגענומען – ולבן שנתן ליעקב ד' נשים וואס קאסטן אפ טעגליך ער איז ערגער... ומשום זה נקרא רבינו גרשון 'מאור הגולה' על שם תקנתו אז מען מעג נאר האבן איין ווייב.

און פארוואס איינס יא? צו ווייזן פארוואס צוויי נישט...

[להגדיל הטראסק]

1. בפרשת בא אמר פרעה לא תוסיף ראות פני, ומשה אמר לו כן דברת,
וא"ת דלמעשה ראה אותו במעמד פרעה לויפט ארום מיט פידזשאמעס?
וי"ל דאיתה במסי' זבחים דף קב דמשה סתרו אל פניו, א"כ על ידי מכת משה שהיה י' אמה גובה על פרעה שהיה אמה על אמה, נעשה פנים חדשות, (ידוע שצדיקים בידם האבן זיי אויסגעגראדט די פנים, וכאן שהיתה לרעה בוודאי נשתנה לגריעותא...)

[שאינו יודע לשאול]

דערווייל איז נישט דא קיין טעמע פאר מעשיות פון די פיקחות פון גדולי ישראל, עמיר עס אהערלייגן.

א איד האט זיך אמאל אויפגעטון פארן טשעבינער רב זצ"ל אז ער האט א מלבוש פונעם צמח צדיק מוויזניץ, און האט געזאגט אז ער האט געלאזט צוואה אז מזאל אים באגראבן דערמיט לאחר פטירתו, זאגנדיג אז די מלאכי חבלה וועלן אים זיכער נישט צורירן וויבאלד ער האט אן אזא הייליג מלבוש.

האט אים דער טשעבינער רב גענטפערט אז סלוינט אים נישט דאס צו טון, ווייל די מלאכי חבלה וועלן אים דאך נישט ווילן שמייסן אין אזא הייליג בגד, וועלן זיי אים אויסטון בעפאר, און שמיץ אויפן אנטבלויזן קערפער טוט אסאך מער וויי...

[להגדיל הטראסק]

1. כהיום שהנשים יודעות הלכות יותר מאנשים, והמאן התאונן לפני רבו שמפריע לשלום בית, יעץ הדיין שבכל פעם יאמר שאה"נ שלפי הלכה אתה גערעכט אבל לפי האר"י נוהגין ווי איך טו – ועל זה נאמר בפסחים מט ע"ב תניא היה רבי מאיר אומר כל המשיא בתו לעם הארץ כאילו כופתה ומניחה לפני ארי...

[להגדיל הטראסק]

1. מען האט אמאל געדארפט א טובה פון א משומד האט מען איהם געשריבן חננו מאוצר המנוצר.
יענער האט נישט געהאלטן דערביי, האט מען איהם געשריבן עד שלא נוצרת אינך כדאי ועכשו שנוצרת כאילו לא נוצרת.

[להגדיל הטראסק]

1. א קינד איז געגאנגען אין א פובליק שולע לויט ווי אזוי די שטאטישע געזעץ האט געלויטעט דארט אז מען מוז זיך באטייליגן אין די שטאטישע עטאיסטישע לימודים, דארט האט דער גוי'שער לערער פארגלערענט זיינע דברי כפירה ובלע, כאילו עס איז חס ושלום דא עפעס וואס איז געשעהן פון זיך אליינס, און די טבע ווערט ח"ו פון זיך אליינס געפירט.

ווען עס איז געווארן פויזע האט דער תלמיד מיט די הילף פון זיינע צולאזטע חבירים ערלים צובראכן אלע טישן און בענק אין קלאס רום, גיבנדיג זיי זיין הבטחה אז ער וועט שוין שטיל מאכן דעם לערער,
אז דער לערער איז צוריק געקומען אין קלאס איז אים געווארן שווארץ פאר די אויגן, פרעגט ער דעם עולם ווער האט דאס געטהון?

רופט זיך אן דער אינגל: וואס הייסט ווער, דער לערער האט דאך פריער אליינס געזאגט אז אסך זאכן געשעהן ממש פון זיך אליינס?! אט שוין האבן מיר א קלארער באווייז אויף די אויפריכטיגקייט פון דעם לערער'ס רייד...

[להגדיל הטראסק]

קעח) 'דור' הולך ו'דור' בא (טיר בענגליש) משום השמחה צעטלעך וכן הלויה צעטלעך תלוים עליו...
וזה לדור ודור נגיד גדלך – משום שצריכים לעבור שיעור ב' פתחים לפני התפילה...

[להגדיל הטראסק]

1. מען זאגט ביים דאווענען "ברוך שאמר" אונז ווייס מיר אז 'ברך' טייטשט "אנטלאפן", און 'שאמר' (שמר) טייטש "אפגעהיטן", נו וויאזוי קען עס זיין?...אז מען האט אים אפגעהיטן וויאזוי האט ער געקענט אנטלויפן? שטייט טאקע ווייטער 'והיה העולם' דער וועלט איז געווען אויף מיט די מעשה...

[להגדיל הטראסק]

1. מי שאשתו היתה בשפיטאל ללידה, המאן אמר אם נולד זכר צריכה לברך ברוך הטוב והמטיב ולבת שהחיינו, כשבא למעשה לא זכרה, אמר הרופא הגעוועזענער פרומער אינגעלע שתברך שהכל משום שעל כולם אם אמר שהכל נהיה בדברו יצא...

[אנדערער]

1. מען האט אמאל געדארפט א טובה פון א משומד האט מען איהם געשריבן חננו מאוצר המנוצר.
יענער האט נישט געהאלטן דערביי, האט מען איהם געשריבן עד שלא נוצרת אינך כדאי ועכשו שנוצרת כאילו לא נוצרת.

געהערט כי לכך נוצרת

[שאינו יודע לשאול]

1. מען האט אמאל געדארפט א טובה פון א משומד האט מען איהם געשריבן חננו מאוצר המנוצר.
יענער האט נישט געהאלטן דערביי, האט מען איהם געשריבן עד שלא נוצרת אינך כדאי ועכשו שנוצרת כאילו לא נוצרת.

גראדע אן אמת'ע מעשה, כ'געדענק נישט די נאמען, פון איינער א משומד וואס איז נישט געווען פארביסן קעגן אידן, כ'געדענק נישט צי ער האט זיך געשמדט וועגן צוואנג וכדו', אבער ער פלעגט נוצן זיינע פאזיציעס ארויסצוהעלפן אידן.

האט ער דאס געזאגט אויף זיך מיט א ביטערניש.

אויב איינער געדענקט מער פרטים, ביטע מזכה זיין.