פארוואס נעמט מען נישט אן אין ישיבות?

[פשוט און גראד]

פון די אנדערע זייט, לערנט עס אויס בעסער די חלק פון קענען פסקענען

כ'בין גראדע מחולק מיט אייך, אבער כ'וויל נישט דא אויסשמועסן.

איך זאג נישט אז ס’איז ענדערשט דעיס אדער דעיס. אבער די חלק הלומדות, אין אז מיט דעים איז מען דן וואספארא קאטאגאריע ישיבה ס’איז. איז א פלעינע סקעם

דרך אגב איך בין נישט אייך.

[הוחזק כפרן]

פון די אנדערע זייט, לערנט עס אויס בעסער די חלק פון קענען פסקענען

כ'בין גראדע מחולק מיט אייך, אבער כ'וויל נישט דא אויסשמועסן.

איך זאג נישט אז ס’איז ענדערשט דעיס אדער דעיס. אבער די חלק הלומדות, אין אז מיט דעים איז מען דן וואספארא קאטאגאריע ישיבה ס’איז. איז א פלעינע סקעם

דרך אגב איך בין נישט אייך.

כ'בין נישט קלאר.

אויב איז עס א סקעם, איז פארוואס זאגסטו נישט וואס איז ענדערש?

די חלק וואס איך בין מחולק מיט דיר איז אויב מ'קען פסק'נען, ווען מ'לערנט נישט בעיון.

[אנדערער]

► Show Spoiler

פארוואס נישט? א ישיבה איז נישט געמאכט נאר פאר גוטע בחורים מען דארף קענען אנעמען יעדעם איינעם מען דארף זיין @באחדות

א ישיבה איז געמאכט פאר בחורים צו שטייגן. אין א ישיבה מיט צו ווייניג מצוינים שטייגן נישט די בחורים

א ישיבה איז געשטעלט צו אויסלערנען דעם בחור ווי אזוי צו זיין א איד. וויסן אז פון אן עבירה דארף מען אנטלויפן, און אז א מצוה דארף מען נאכלויפן. מען דארף וויסן וואס איז א מצוה, און וואס איז אן עבירה. דהיינו, סיי ארבעטן מיט'ן בחור אויף די חלק היראת שמים. און סיי לערנען מיט אים את דבר ד' זו הלכה לדעת את המעשה אשר יעשה.

די ארבעט פון א ישיבה איז צו אויסלערנען דעם בחור פאר ער האט חתונה און שטעלט אוועק א שטוב, אז מען דארף היטן תורה ומצוות בכל דקדוקיה ופרטיה. מען דארף דאווענען יעדן טאג דריי מאל, און מען דארף קענען די הלכות פון דאווענען. מען דארף לייגן תפילין און קענען די הלכות פון לייגן תפילין. מען דארף היטן שבת, און וויסן אויף למעשה וואס מיינט שומר שבת און וואס מען טאר נישט טוהן. און מען דארף וויסן אז מען דארף האנדלען ערליך, און נזהר זיין בעניני בין אדם לחבירו אפילו בחוט השערה. מען דארף קענען הלכות השכמת הבוקר, הלכות ציצית, הלכות ברכות, הלכות תפלה, הלכות שבת, הלכות כבוד אב ואם, הלכות תלמוד תורה, וכו' וכו' וכו'.

אויסלערנען דאס קינד צו האלטן די קאפ גראד, און נישט נאכגעשלעפט ווערן פון די תאוות עולם הזה. ווען א בחור ענדיגט די ישבה יארן דארף ער קענען דעם ספר חובת הלבבות בעל פה.

דאס גאנצע עסק פון לערנען שווערע מושגים פון כתובות וג' בבא'ס, איז נישט געמאכט פאר יעדן בחור. דער וואס האט די כשרון, און האט דעם פאטענציאל צו בלייבן ביים לערנען כל ימיו, זאל אין דעם עוסק זיין. אבער דער וואס נישט, זאל עוסק זיין אין מסכת ברכות והלכות תפילה, מסכת שבת והלכות שבת, וכו' וכו'. ועל כולם וויסן אז לערנען ספרי מוסר הן מראשונים, והן ספרי חסידות איז ביהרג ועל יעבור. מען דארף וויסן וואס מיינט איד, און פארשטיין די חשיבות, און אחריות דערפון. און וויסן וואס דער אויבערשטער וויל פון א מענטש.

עס איז א גרויסע ווייטאג, אז ווען א בחור ענדיגט די ישיבה יארן קען ער נישט קיין פשוטע הלכות ברכות. זיין ווייב פרעגט אים וועלכע ברכה מען מאכט אויף עפעס א מאכל, און ער בלייבט מיט די צינג אינדרויסן. ער ענטפערט איר מאך א שהכל... זי פרעגט אים א שאלה אין הלכות שבת, און ער ווייסט ניטאמאל אין וועלכע סימן דאס שטייט. און אויב דאס ווייב וויל עפעס קאכן אים יו"ט ווייסט ער נישט וועלכע מיני מאכלים מען מעג קאכן יו"ט, און וועלכע נישט. און וואס דארף א שינוי און וואס נישט. די בושה איז גרויס, איר גרויסע מאן דער מתמיד וואס קען פארברענגען א גאנצע וואך אויף א חקירה פון מגוי כח הטענה, קען נישט עפענן דאס מויל אין די פשוט'סטע הלכות וואס שטייט קלאר אין מחבר בלי חולק.

אבער דאס איז נישט די פראבלעם, אמת טאקע אז די בושה איז גרויס. אבער פיל מער פון דעם איז דאס אז ער ווייסט נישט ווי אזוי א איד דארף זיך צו פירן. די עיקר מצוה פון לימוד התורה איז צו וויסן וואס א איד דארף צו טוהן, און דאס ווייסט ער נישט! ער קען גאנצע בלעטער קצות, און חקירות פון ר' חיים, קוועטשן פון ר' נפתלי, אבער ווי אזוי א איד דארף זיך צו פירן ווייסט ער נישט! ווען דער מוציא לאור פונעם סידור לייגט ווען נישט אריין די הלכות וואס מען טוט אויב מען פארגעסט יעלה ויבוא/רצה משיב הרוח/ותן טל ומטר דאווענט ער ווען נאך יעצט שמונה עשרה... וואס האט ער פון דעם אז ער האט פארברענגט גאנצע טעג אויף פרק חזקת הבתים, ווען צוויי יאר נאך די חתונה גייט ער ארבעטן און ער קען נישט קיין הלכות ברכות? וואס האט ער פון קענען פרק איזהו נשך, אויב ווייסט ער נישט וועלכע מין פלעק אויך אן אתרוג איז א פראבלעם פון הדר מצד ההלכה, און וועלכע פלעק עס שטימט פשוט נישט מיט זיין נייע ווייסע מפואר טלית? חס ושלום חס ושלום, עס איז די תורה הקדושה און מען קען נישט און מען טאר עס נישט אנרופען א waist of time, אבער וואלט נישט געווען טויזענט מאל בעסער ווען אנשטאט פארברענגען די בחורישע יארן אויף דיני ממנות, זאל ער פארברענגען אויף דיני אורח חיים אנגעהויבען פון די גמרא ביז די משנה ברורה?

א ישיבה איז נישט קיין פלאץ צו שטייגן! ווען יא קען מען טאקע פארמאכן די ישיבות און נאר לאזן אפען די מצוינים ישיבות. ווייל דארט קען מען דאך זיכער בעסער שטייגן. דו האלטסט אז די סיסטעם ישיבות קענען נישט אנגיין ווען פופציג פראצענט זענען שוואכערע בעלי כשרון, און דערפאר דארפן זיי נישט אננעמען יעדעם. די ישיבות למצוינים האלטן אז אפילו מיט צוואנציג פראצענט שוואכערע בעלי כשרון. עטס קריגטס ענק בסך הכל אין די פראצענטן, אבער אין מיינונג זענט עטץ אייניג.

אויב וויל מען ישיבות זאלן אויסזעהן אזוי ווי ישיבות האבן אויסגעזעהן אמאל, דארפן גיין אין די ישיבות אויך נאר ווער עס איז אמאל געגאנגען. צו לערנען סדר נזיקין מיט בחורים וואס דו ווייסט פאר א פאקט אז א א יאר צוויי נאך די חתונה גייט ער ארבעטן, איז אן עולה. עס דארפן טאקע זיין דיינים, רבנים, ומגידי שיעור. אבער 90% בחורים בלייבן נישט בין כותלי ביהמ"ד. און צו אוועקשטעלן א סיסטעם וואס דינט נישט די ציהל פון 90% בחורים איז אן עולה.

אסאך אסאך בחורים וואס האלטן נישט ביים לערנען איז דאס נאר וויבאלד מען לערנט מיט זיי לימודים וואס אינטערעסירט זיי נישט. עס וועט אים קיינמאל נישט נוגע זיין למעשה
דיני שבועות העדות אדער מודה במקצת הטענה. אנדערש לערן מיט אים הלכות חלה וואס רוב רובם פון מענשטן קענען נישט די בעיסיקס פון הלכות חלה. פארברענג נישט די צייט מיט הלכות שומרים, ווען ער ווייסט נישט אויף וועלכע מאכל מען מאכט א ברכה בתוך הסעודה און אויף וועלכע נישט.

הערטס אויף שטייגן, און הייבטס אן מחנך זיין די קינדער לתורה ומצוות! פארלאנגטס נישט פון די קינדער זיך צו פארהערן בלעטער גמרא, נאר פארלאנגטס פון זיי צו אויספליקן די בלעטער פונעם ספר חובת הלבבות ושערי תשובה. זאל ער קענען א קצות ווייניגער, אבער דער מסילת ישרים זאל זיין רגיל על לשונות. זאל ער נישט זיין אזוי בקי אין הלכות אפותיקי, און ער זאל קענען די פירוש המילות פון דאווענען. אודאי מזה ומזה אל תנח ידך, אבער אז דו ווייסט אז דיין זוהן וועט סיי ווי גיין ארבעטן איין טאג, מאך זיכער אז די פאר יאר וואס ער האט זאל ער אוועקגעבן פאר זאכן וואס וועט אים באגלייטן א גאנץ לעבן. און צו דעם דארף מען נישט קיין ישיבה למצוינים. מען קען צו דעם אנקומען אפילו ווען מען האט פופציג פראצעט מיט שוואכערע כשרונות. מען קען שטייגן און שטייגן פאר 120 יאר, און נישט האבן אנגערירט דאס פינטעלע פון אידישקייט!

א איד איז א הולך. שטייגן מיינט מען גייט אויף ארויף

א איד דארף זיין א עבד השם. א ישיבה דארף מאכן די בחורים פאר עבדי השם

וויאזוי אריינצוברענגען עבדות השם האט שוין פריערדיגע צדיקים אויסגעטרעטן

א איד וואס האלט די גאנצע תורה 100 פערצענט און איז נישט עובר אויף קיין איין איסור אבער איז נישט א עבד השם איז א שוואכערע איד ווי ווער עס קען דורכפאלן אבער איז א עבד השם

[אנדערער]

@נקודות טובות
גענאגעלט!

אויב איך מעג צולייגען, אז דער מחנך אליינס דארף פאר זיך זיכען די אמת.

שטארקע אמת. מען קען נישט בויען מיט שקר

[אנדערער]

► Show Spoiler

מ'קען לערנען א האלבע שעה א טאג הלכה.

און ס'מוז בכלל נישט זיין אז הלכות חלה איז מער עקסייטינג, די ייצר איז איבעראל.

@נקודות טובות

די נקודה איז נישט אז מען לערנט גמרא אנשטאט הלכה. אדרבה, מען דארף הארעווען און הארעווען אויף די גמרא. פון אינגווייז אן דארף מען האבן א שיעור קבוע אין גמרא תוס', ביזן קבר דארף מען זיין דבוק אין ש"ס בבלי. כדי צו זיין א איד דארף מען זיין דבוק אין די תורה הקדושה, און זיין דבוק אין די תורה מיינט א פעסטע קביעות אין לימוד ש"ס בבלי.

די נקודה איז וואס איז די פאוקעס פון א ישיבה היינט. אנשטאט לערנען מיט דעם בחור וואס ער דארף טוהן אלץ איד, און אז די מצוה פון לימוד התורה איז כדי צו וויסן ווי אזוי זיך צו פירן איז מען פארנומען מיט הלכות וואס וועט אים קיינמאל אין לעבן נוגע זיין, אלעס וויבאלד אזוי הייסט מען א למדן.

די ישיבות זענען פארנומען איבערשטייגען איינעם די צווייטען, די קאמפעטישען איז געפערליך. יעדער וויל האבן דעם נאמען אלץ די ישבה למצוינים. מען לייגט אזוי פיל דגוש אויף עיון און מען פארקריכט פונעם תכלית. מען ענדיגט א זמן ערגעץ צווישען 2 און 10 בלאט גמרא ביים עיון סדר געוואנדען ווי שטארק די ישיבה פאלט פאר די פעיר פרעשור, און ניטאמאל די הלכה למעשה נעמט מען ארויס דערפון. מען איז פארנומען ארום קוועטשען און ארומ'לומד'ענען, אז דער בחור פארשטייט יעדע צד און כח השטר, אבער וואס דער מחבר פסק'ענט ווייסט ער נישט. אלעס נאר ווייל יעדער זוכט צו זיין די טאפ. און מען פארקויפט א תירוץ וואס אפילו דער מגיד שועיר אליינס גלייבט נישט אין, ווי כאילו אזוי לערנט מען אויס דעם בחור טראכטן.

אפשר קענט איר מיר זאגן פאר ווען פונקטלעך מען לערנט אויס דעם בחור טראכטען? ווען איז ער שוין ענדגילטיג אויסגעשטיגען אז ער קען שוין טראכטן? ווען ער ענדיגט די ישיבה יארן און ער גייט ארבעטן? דעמאלטס קען ער שוין טראכטן? מה הועילו חכמים בתקנתן? האסט גענומען א בחור און אויסגעלערנט טראכטן, כדי ער זאל קענען גיין ארבעטן? וואס האט ער פון זיין גאנצע טראכטן אויב אפילו הלכות לחם משנה קען ער נישט? זאל ער נישט קענען טראכטן אזוי גוט, אבער ער זאל וויסן וויסן ער האט צו טוהן!

רעד איך אמאל מיט א ראש ישיבה, און ער איז מיר מסביר מיט א אז איך בין בכלל נישט משיג וואס דאס מיינט תורה. ער איז מיר מסביר מיט'ן אויסגעדראשענעם בחינה אז ווען מען לערנט שור שנגח את הפרה לערנט מען נישט פון אן אקס וואס שטויסט א קיה. נאר מען לערנט און מען איז דבוק און דעת ד', וואס זאגט דער אויבערשטער איבער א שור שנגח את הפרה. אויף דעם פרעג איך אים צוריק א רגע, און ווען איך לערן הלכות ראש חודש לערן איך נישט דעת ד'? הלכות ראש חודש איז די אמעריקאנער קאנסטיטוציע? איך וויל דאך אויך וויסן וואס זאגט דער אויבערשטער וואס מען דארף טוהן ראש חודש! אויף דעם ענטפערט ער מיר מיט א ביטול, אך! דו טראכסט ווי אן עכטע בעל הבית...

פארשטייסט וואו מען שטייט? לערנען הלכות ראש חודש און הלכות חלה, איז בעל הבתיש, ובאוזני שמעתי פון א למדן אז ער פארשטייט בכלל נישט פארוואס א בחור זאל ווילן לערנען משנה ברורה, וויבאלד דאס איז געמאכט פאר עמי הארצים. תלמידי חכמים דארפן לערנען רשב"א און קובץ שעורים. יא יא, ביז איך האב אים איינמאל געזעהן שבת מאכן א קאווע מיט א כלי שלישי און איך פרעג אים פארוואס א כלי שני איז נישט גענוג איז ער מיר מסביר אז די ערשטע האט קאפ איז א כלי ראשון, און די צווייטע איז א כלי שני, און אויף דעם האב איך אים געזאגט איר קענט שוין גיין לערנען משנה ברורה, איר זענט א גרויסער עם הארץ... א שטיקל שערי יושר קען ער טאקע בעסער פון מיר, אבער וואס מיינט א כלי ראשון אדער כלי שני ווייסט ער נישט.

זאל ער לערנען הלכות וואס וואס איז אים נוגע יעדן טאג פון זיין לעבן. זיי נישט אזא למדן, און לערן דורך דעם אורח חיים אנגעהויבען פון די גמרא ביז נאכן משנה ברורה. דער טור האט מיט דעם אנגעהויבען ווייל דאס איז די וויכטיגסטע פאר א איד. איינער וואס קען שוין אורח חיים און יורה דעה חלק ב' קען אריבערגיין צו די ג' בבות. ווי אזוי קען א איד לעבן אן דורך לערנען מסכת ברכות כאטש צען מאל? סיי אין הלכות תפילה וואס אויב קען מען נישט די מסכת קען מען פשוט נישט קיין הלכות תפלה. און סיי די חלק המוסר ווי אזוי מען דארף דאווענען. עס איז נישטא נאך אזא מוסר ספר ווי דער ש"ס בבלי.

@שאינו יודע לשאול דו האקסט מיר דא אריין יעצט פארן שיקן. איך זאג דען אז מען זאל איבערלאזן די גמרא? חס ושלום! מען קען קיין איד נישט זיין אויב האט מען נישט א קביעות אין ש"ס בבלי! נישט א ירא השם קען מען נישט זיין, נאר א איד קען מען נישט זיין! אבער פארוואס מוז מען לויפן צו מסכת כתובות פאר מען קען סדר מועד? די סגולה פןון יראת שמים וואס ליגט אין גמרא תוס' ליגט נאר אין מסכת כתובות? מסכת ברכות, שבת, עירובין, פסחים, יומא, סוכה, ביצה, ר"ה, תענית, מגילה, מועד קטן, חגיגה, האבן נישט די סגולה? דאס איז געמאכט פאר די סעקאנד קלעס? ווען וועט ער לערנען הלכות קריאת שמע אויב נישט אין ישיבה? ווען וועט ער לערנען הלכות תפלה אויב נישט אין ישיבה? ווען וועט ער לערנען הלכות ציצית אויב נישט אין ישיבה? ווען וועט ער לערנען הלכות כיבוד אב ואם אויב נישט אין ישיבה? פארוואס איז מען פארנומען מיט הלכות וואס איז נישט נוגע און מען לאזט איבער גאנצע חלקי התורה וואס איז נוגע בכל רגע ורגע? אלעס נאר כדי צו הייסן א למדן? אלעס נאר כדי אויסצולערנען טראכטן?

דו קריגסט אויף אלע אונזערע גדולים

[אנדערער]

די אלע טאלקינג פוינטס אז נישט נוגע ווען מ’וויל עכט מרביץ תורה זיין (די עכטע תורה)

וואס איז די עכטע תורה?

[אנדערער]

דאס איז עקזעקטלי וואס איך וויל ארויסברענגען. פאר דו לויפסט אים באשולדיגן אין אלדאס בייזן פארן נישט אננעמען די שוואכערע, פארשטיי אז ער איז אין א מצוקה, מצוינים וועלן נישט זוכן אריינצוגיין אין א ישיבה וואס באשטייט האלבוועגס פון בינונים/שוואכע, אן די מצוינים האט ער נישט קיין ישיבה פאר די שוואכע אויך נישט.

פאר דו האסט נישט קיין לעזונג, שריי נישט אויף אים. ער זוכט אויך די לעזונג.

ער ווייסט זייער קלאר אין וואס ער לאזט זיך אריין. קיינער בעט אים נישט אריינצוגיין דערין

און אז ער עפנט נישט, וואס איז דעמאלטס בעסער? ווער גייט געהאלפן ווערן דערפון?

אז ער וועט אוועקשלעפן ווייניגער מצוינים פון די סיסטעם ישיבות וועלן די סיסטעם ישיבות אויך קענען האלטן די בינונים

[שאינו יודע לשאול]

► Show Spoiler

מ'קען לערנען א האלבע שעה א טאג הלכה.

און ס'מוז בכלל נישט זיין אז הלכות חלה איז מער עקסייטינג, די ייצר איז איבעראל.

@נקודות טובות

די נקודה איז נישט אז מען לערנט גמרא אנשטאט הלכה. אדרבה, מען דארף הארעווען און הארעווען אויף די גמרא. פון אינגווייז אן דארף מען האבן א שיעור קבוע אין גמרא תוס', ביזן קבר דארף מען זיין דבוק אין ש"ס בבלי. כדי צו זיין א איד דארף מען זיין דבוק אין די תורה הקדושה, און זיין דבוק אין די תורה מיינט א פעסטע קביעות אין לימוד ש"ס בבלי.

די נקודה איז וואס איז די פאוקעס פון א ישיבה היינט. אנשטאט לערנען מיט דעם בחור וואס ער דארף טוהן אלץ איד, און אז די מצוה פון לימוד התורה איז כדי צו וויסן ווי אזוי זיך צו פירן איז מען פארנומען מיט הלכות וואס וועט אים קיינמאל אין לעבן נוגע זיין, אלעס וויבאלד אזוי הייסט מען א למדן.

די ישיבות זענען פארנומען איבערשטייגען איינעם די צווייטען, די קאמפעטישען איז געפערליך. יעדער וויל האבן דעם נאמען אלץ די ישבה למצוינים. מען לייגט אזוי פיל דגוש אויף עיון און מען פארקריכט פונעם תכלית. מען ענדיגט א זמן ערגעץ צווישען 2 און 10 בלאט גמרא ביים עיון סדר געוואנדען ווי שטארק די ישיבה פאלט פאר די פעיר פרעשור, און ניטאמאל די הלכה למעשה נעמט מען ארויס דערפון. מען איז פארנומען ארום קוועטשען און ארומ'לומד'ענען, אז דער בחור פארשטייט יעדע צד און כח השטר, אבער וואס דער מחבר פסק'ענט ווייסט ער נישט. אלעס נאר ווייל יעדער זוכט צו זיין די טאפ. און מען פארקויפט א תירוץ וואס אפילו דער מגיד שועיר אליינס גלייבט נישט אין, ווי כאילו אזוי לערנט מען אויס דעם בחור טראכטן.

אפשר קענט איר מיר זאגן פאר ווען פונקטלעך מען לערנט אויס דעם בחור טראכטען? ווען איז ער שוין ענדגילטיג אויסגעשטיגען אז ער קען שוין טראכטן? ווען ער ענדיגט די ישיבה יארן און ער גייט ארבעטן? דעמאלטס קען ער שוין טראכטן? מה הועילו חכמים בתקנתן? האסט גענומען א בחור און אויסגעלערנט טראכטן, כדי ער זאל קענען גיין ארבעטן? וואס האט ער פון זיין גאנצע טראכטן אויב אפילו הלכות לחם משנה קען ער נישט? זאל ער נישט קענען טראכטן אזוי גוט, אבער ער זאל וויסן וויסן ער האט צו טוהן!

רעד איך אמאל מיט א ראש ישיבה, און ער איז מיר מסביר מיט א אז איך בין בכלל נישט משיג וואס דאס מיינט תורה. ער איז מיר מסביר מיט'ן אויסגעדראשענעם בחינה אז ווען מען לערנט שור שנגח את הפרה לערנט מען נישט פון אן אקס וואס שטויסט א קיה. נאר מען לערנט און מען איז דבוק און דעת ד', וואס זאגט דער אויבערשטער איבער א שור שנגח את הפרה. אויף דעם פרעג איך אים צוריק א רגע, און ווען איך לערן הלכות ראש חודש לערן איך נישט דעת ד'? הלכות ראש חודש איז די אמעריקאנער קאנסטיטוציע? איך וויל דאך אויך וויסן וואס זאגט דער אויבערשטער וואס מען דארף טוהן ראש חודש! אויף דעם ענטפערט ער מיר מיט א ביטול, אך! דו טראכסט ווי אן עכטע בעל הבית...

פארשטייסט וואו מען שטייט? לערנען הלכות ראש חודש און הלכות חלה, איז בעל הבתיש, ובאוזני שמעתי פון א למדן אז ער פארשטייט בכלל נישט פארוואס א בחור זאל ווילן לערנען משנה ברורה, וויבאלד דאס איז געמאכט פאר עמי הארצים. תלמידי חכמים דארפן לערנען רשב"א און קובץ שעורים. יא יא, ביז איך האב אים איינמאל געזעהן שבת מאכן א קאווע מיט א כלי שלישי און איך פרעג אים פארוואס א כלי שני איז נישט גענוג איז ער מיר מסביר אז די ערשטע האט קאפ איז א כלי ראשון, און די צווייטע איז א כלי שני, און אויף דעם האב איך אים געזאגט איר קענט שוין גיין לערנען משנה ברורה, איר זענט א גרויסער עם הארץ... א שטיקל שערי יושר קען ער טאקע בעסער פון מיר, אבער וואס מיינט א כלי ראשון אדער כלי שני ווייסט ער נישט.

זאל ער לערנען הלכות וואס וואס איז אים נוגע יעדן טאג פון זיין לעבן. זיי נישט אזא למדן, און לערן דורך דעם אורח חיים אנגעהויבען פון די גמרא ביז נאכן משנה ברורה. דער טור האט מיט דעם אנגעהויבען ווייל דאס איז די וויכטיגסטע פאר א איד. איינער וואס קען שוין אורח חיים און יורה דעה חלק ב' קען אריבערגיין צו די ג' בבות. ווי אזוי קען א איד לעבן אן דורך לערנען מסכת ברכות כאטש צען מאל? סיי אין הלכות תפילה וואס אויב קען מען נישט די מסכת קען מען פשוט נישט קיין הלכות תפלה. און סיי די חלק המוסר ווי אזוי מען דארף דאווענען. עס איז נישטא נאך אזא מוסר ספר ווי דער ש"ס בבלי.

@שאינו יודע לשאול דו האקסט מיר דא אריין יעצט פארן שיקן. איך זאג דען אז מען זאל איבערלאזן די גמרא? חס ושלום! מען קען קיין איד נישט זיין אויב האט מען נישט א קביעות אין ש"ס בבלי! נישט א ירא השם קען מען נישט זיין, נאר א איד קען מען נישט זיין! אבער פארוואס מוז מען לויפן צו מסכת כתובות פאר מען קען סדר מועד? די סגולה פןון יראת שמים וואס ליגט אין גמרא תוס' ליגט נאר אין מסכת כתובות? מסכת ברכות, שבת, עירובין, פסחים, יומא, סוכה, ביצה, ר"ה, תענית, מגילה, מועד קטן, חגיגה, האבן נישט די סגולה? דאס איז געמאכט פאר די סעקאנד קלעס? ווען וועט ער לערנען הלכות קריאת שמע אויב נישט אין ישיבה? ווען וועט ער לערנען הלכות תפלה אויב נישט אין ישיבה? ווען וועט ער לערנען הלכות ציצית אויב נישט אין ישיבה? ווען וועט ער לערנען הלכות כיבוד אב ואם אויב נישט אין ישיבה? פארוואס איז מען פארנומען מיט הלכות וואס איז נישט נוגע און מען לאזט איבער גאנצע חלקי התורה וואס איז נוגע בכל רגע ורגע? אלעס נאר כדי צו הייסן א למדן? אלעס נאר כדי אויסצולערנען טראכטן?

דו קריגסט אויף אלע אונזערע גדולים

איך ווייס נישט אויף וועם ער קריגט. אבער דאס איז זיכער אז די וואס האבן אריינגעברענגט די היינטיגע דרך הלימוד וויאזוי מ'לערנט אין רוב ישיבות, האלטן זיך זיכער קלוגער ווי אונזערע גדולים.

[אנדערער]

אלטס א זייטיגע הערה,

עיין בחיות פון די צעירי צאן ווי זיי לעבען אריין, צו ס’איז ביי יהדות אדער סיי וואס עפעס אנדערשט.

וויפיל פון די אינגווארג (אינז אינקלודעד) חיות איז דא, וואס לעבען מיט אמונה אין די י"ג עיקרים, צו א שבת אדער עני דבר מצוה סתם פשוט כמשמעו, וויפיל עכטע קאנעקשען צו די תורה הקדושה, וויפיל ביטול אין קאנעקשען צו עובדי השם, וכהנה.. ס"ה איז עס נישט סתם עפעס א ידיעה בעלמא אן אז ס’זאל אפעקטירען די לעבן יום ביומו.

נאכדעם אויב טרעפט מען זיך אן אין מקלעבט צו ברסלב וכו’ דאן פארשטייט מען עס נישט.

עיין ר’ מוטי פראנק שליט"א ווי ער וויינט צאם פאר געפאלענע נשמות, אז אויב מ’קען מיט עפעס פאררעכטען אז די סכום זאל ראדוצירט ווערן איז די לא נתקבלעך..

געווענליך ווען מען טרעפט א פלאץ ווי מ’בראקט אריין די זאכען מיט א אמתע ליבשאפט אין געטריישאפט זענען די נומערס סאך ווייניגער. (עיין בדוגמת רבינו הקדוש מסאטמאר זי"ע)

----

איך פארשטיי אז די חשובע עלטערן וואס פאר זייער חינוך הבנים געבען פון/זיך אינגאנצען אוועק, אז ס’איז נערווירענד ווען די אנגעגעסענע (מער מגושמדיגע) ווילען שיקען זייערע בנים צוזאמען מיט זייערע ווי כאילו מ’איז אויף די זעלבע לעוועל,

זייט וויסען - די הויפט סיבה פון זייערע שטאנד, אז די גשם איז אזא גרויסע חלק פון די לעבן - איז ס"ה אז זייער בעקגראינד איז אנדערשט, צו זיי האבען נישט געטראפען די משפיע וואס אפעקטירט דאס לעבן.

ס"ה האט מען זיי נישט געגעבען/געשאנקען די זעלבע ריסורסעס וואס די אנדערע האבען יא באקומען. אין פאר א סיבה האט עטץ עס יא, מאן יימר אז ס’איז פאר ענקער בענעפיט (נחת) אפשר בילאנגט די אייטקאם פארן בורא יחיד ומיוחד?? אז די גאנץ כלל ישראל זאל זיין מער באלאנסירט.

ס’נישט קיין תירוץ אויף קיין איין זייט, אבער אביסעלע חומר למחשבה אפשר יא.

אוטקאם איז געוואנדן אין באשעפער. השתדלות מוז מען טון. לאזן א ישיבה ווערן א פלאץ וואו יעדער קען שיקן מאכט די ישיבה פאר א דאמפ יארד זייער שנעל


אריינלייגן אין די קינדער א ווארימקייט און לעבן מיט באשעפער גייט אויך נישט גרינג. זיי קענען עס אפילו נישט פארשטיין ביז זיי ווערן רייף דערצו


אבער אז מען רעדט שוין פון אוטקאם און פון מגושמים אן אבזערוואציע. די זעלבע וואס שיקן אין די מעכטיגע ישיבות אדער גאר די פירות אליין זענען די מיט די שיינע קארס און זומער הייזער וואס פארן שבועות אין קאנטרי


ביטע מיך נישט פארשטיינערן פאר איך ריאינסטעיט מיין געלעפסטע פאליסי

[אנדערער]

► Show Spoiler

די נקודה איז נישט אז מען לערנט גמרא אנשטאט הלכה. אדרבה, מען דארף הארעווען און הארעווען אויף די גמרא. פון אינגווייז אן דארף מען האבן א שיעור קבוע אין גמרא תוס', ביזן קבר דארף מען זיין דבוק אין ש"ס בבלי. כדי צו זיין א איד דארף מען זיין דבוק אין די תורה הקדושה, און זיין דבוק אין די תורה מיינט א פעסטע קביעות אין לימוד ש"ס בבלי.

די נקודה איז וואס איז די פאוקעס פון א ישיבה היינט. אנשטאט לערנען מיט דעם בחור וואס ער דארף טוהן אלץ איד, און אז די מצוה פון לימוד התורה איז כדי צו וויסן ווי אזוי זיך צו פירן איז מען פארנומען מיט הלכות וואס וועט אים קיינמאל אין לעבן נוגע זיין, אלעס וויבאלד אזוי הייסט מען א למדן.

די ישיבות זענען פארנומען איבערשטייגען איינעם די צווייטען, די קאמפעטישען איז געפערליך. יעדער וויל האבן דעם נאמען אלץ די ישבה למצוינים. מען לייגט אזוי פיל דגוש אויף עיון און מען פארקריכט פונעם תכלית. מען ענדיגט א זמן ערגעץ צווישען 2 און 10 בלאט גמרא ביים עיון סדר געוואנדען ווי שטארק די ישיבה פאלט פאר די פעיר פרעשור, און ניטאמאל די הלכה למעשה נעמט מען ארויס דערפון. מען איז פארנומען ארום קוועטשען און ארומ'לומד'ענען, אז דער בחור פארשטייט יעדע צד און כח השטר, אבער וואס דער מחבר פסק'ענט ווייסט ער נישט. אלעס נאר ווייל יעדער זוכט צו זיין די טאפ. און מען פארקויפט א תירוץ וואס אפילו דער מגיד שועיר אליינס גלייבט נישט אין, ווי כאילו אזוי לערנט מען אויס דעם בחור טראכטן.

אפשר קענט איר מיר זאגן פאר ווען פונקטלעך מען לערנט אויס דעם בחור טראכטען? ווען איז ער שוין ענדגילטיג אויסגעשטיגען אז ער קען שוין טראכטן? ווען ער ענדיגט די ישיבה יארן און ער גייט ארבעטן? דעמאלטס קען ער שוין טראכטן? מה הועילו חכמים בתקנתן? האסט גענומען א בחור און אויסגעלערנט טראכטן, כדי ער זאל קענען גיין ארבעטן? וואס האט ער פון זיין גאנצע טראכטן אויב אפילו הלכות לחם משנה קען ער נישט? זאל ער נישט קענען טראכטן אזוי גוט, אבער ער זאל וויסן וויסן ער האט צו טוהן!

רעד איך אמאל מיט א ראש ישיבה, און ער איז מיר מסביר מיט א אז איך בין בכלל נישט משיג וואס דאס מיינט תורה. ער איז מיר מסביר מיט'ן אויסגעדראשענעם בחינה אז ווען מען לערנט שור שנגח את הפרה לערנט מען נישט פון אן אקס וואס שטויסט א קיה. נאר מען לערנט און מען איז דבוק און דעת ד', וואס זאגט דער אויבערשטער איבער א שור שנגח את הפרה. אויף דעם פרעג איך אים צוריק א רגע, און ווען איך לערן הלכות ראש חודש לערן איך נישט דעת ד'? הלכות ראש חודש איז די אמעריקאנער קאנסטיטוציע? איך וויל דאך אויך וויסן וואס זאגט דער אויבערשטער וואס מען דארף טוהן ראש חודש! אויף דעם ענטפערט ער מיר מיט א ביטול, אך! דו טראכסט ווי אן עכטע בעל הבית...

פארשטייסט וואו מען שטייט? לערנען הלכות ראש חודש און הלכות חלה, איז בעל הבתיש, ובאוזני שמעתי פון א למדן אז ער פארשטייט בכלל נישט פארוואס א בחור זאל ווילן לערנען משנה ברורה, וויבאלד דאס איז געמאכט פאר עמי הארצים. תלמידי חכמים דארפן לערנען רשב"א און קובץ שעורים. יא יא, ביז איך האב אים איינמאל געזעהן שבת מאכן א קאווע מיט א כלי שלישי און איך פרעג אים פארוואס א כלי שני איז נישט גענוג איז ער מיר מסביר אז די ערשטע האט קאפ איז א כלי ראשון, און די צווייטע איז א כלי שני, און אויף דעם האב איך אים געזאגט איר קענט שוין גיין לערנען משנה ברורה, איר זענט א גרויסער עם הארץ... א שטיקל שערי יושר קען ער טאקע בעסער פון מיר, אבער וואס מיינט א כלי ראשון אדער כלי שני ווייסט ער נישט.

זאל ער לערנען הלכות וואס וואס איז אים נוגע יעדן טאג פון זיין לעבן. זיי נישט אזא למדן, און לערן דורך דעם אורח חיים אנגעהויבען פון די גמרא ביז נאכן משנה ברורה. דער טור האט מיט דעם אנגעהויבען ווייל דאס איז די וויכטיגסטע פאר א איד. איינער וואס קען שוין אורח חיים און יורה דעה חלק ב' קען אריבערגיין צו די ג' בבות. ווי אזוי קען א איד לעבן אן דורך לערנען מסכת ברכות כאטש צען מאל? סיי אין הלכות תפילה וואס אויב קען מען נישט די מסכת קען מען פשוט נישט קיין הלכות תפלה. און סיי די חלק המוסר ווי אזוי מען דארף דאווענען. עס איז נישטא נאך אזא מוסר ספר ווי דער ש"ס בבלי.

@שאינו יודע לשאול דו האקסט מיר דא אריין יעצט פארן שיקן. איך זאג דען אז מען זאל איבערלאזן די גמרא? חס ושלום! מען קען קיין איד נישט זיין אויב האט מען נישט א קביעות אין ש"ס בבלי! נישט א ירא השם קען מען נישט זיין, נאר א איד קען מען נישט זיין! אבער פארוואס מוז מען לויפן צו מסכת כתובות פאר מען קען סדר מועד? די סגולה פןון יראת שמים וואס ליגט אין גמרא תוס' ליגט נאר אין מסכת כתובות? מסכת ברכות, שבת, עירובין, פסחים, יומא, סוכה, ביצה, ר"ה, תענית, מגילה, מועד קטן, חגיגה, האבן נישט די סגולה? דאס איז געמאכט פאר די סעקאנד קלעס? ווען וועט ער לערנען הלכות קריאת שמע אויב נישט אין ישיבה? ווען וועט ער לערנען הלכות תפלה אויב נישט אין ישיבה? ווען וועט ער לערנען הלכות ציצית אויב נישט אין ישיבה? ווען וועט ער לערנען הלכות כיבוד אב ואם אויב נישט אין ישיבה? פארוואס איז מען פארנומען מיט הלכות וואס איז נישט נוגע און מען לאזט איבער גאנצע חלקי התורה וואס איז נוגע בכל רגע ורגע? אלעס נאר כדי צו הייסן א למדן? אלעס נאר כדי אויסצולערנען טראכטן?

דו קריגסט אויף אלע אונזערע גדולים

איך ווייס נישט אויף וועם ער קריגט. אבער דאס איז זיכער אז די וואס האבן אריינגעברענגט די היינטיגע דרך הלימוד וויאזוי מ'לערנט אין רוב ישיבות, האלטן זיך זיכער קלוגער ווי אונזערע גדולים.

זיי קענען האלטן אז היינט פעלט אויס

[שאינו יודע לשאול]

דו קריגסט אויף אלע אונזערע גדולים

איך ווייס נישט אויף וועם ער קריגט. אבער דאס איז זיכער אז די וואס האבן אריינגעברענגט די היינטיגע דרך הלימוד וויאזוי מ'לערנט אין רוב ישיבות, האלטן זיך זיכער קלוגער ווי אונזערע גדולים.

זיי קענען האלטן אז היינט פעלט אויס

האו עבאוט @נקודות טובות האלט אז ס'בעסער צו גיין מיט זיין מהלך?

[אנדערער]

איך ווייס נישט אויף וועם ער קריגט. אבער דאס איז זיכער אז די וואס האבן אריינגעברענגט די היינטיגע דרך הלימוד וויאזוי מ'לערנט אין רוב ישיבות, האלטן זיך זיכער קלוגער ווי אונזערע גדולים.

זיי קענען האלטן אז היינט פעלט אויס

האו עבאוט @נקודות טובות האלט אז ס'בעסער צו גיין מיט זיין מהלך?

די טענות וואס ער זאגט איז דירעקט בניגוד צו וואס די פריערדיגע האבן איינגעפירט

[שאינו יודע לשאול]

זיי קענען האלטן אז היינט פעלט אויס

האו עבאוט @נקודות טובות האלט אז ס'בעסער צו גיין מיט זיין מהלך?

די טענות וואס ער זאגט איז דירעקט בניגוד צו וואס די פריערדיגע האבן איינגעפירט

הה"ה.

[הוחזק כפרן]

► Show Spoiler

די נקודה איז נישט אז מען לערנט גמרא אנשטאט הלכה. אדרבה, מען דארף הארעווען און הארעווען אויף די גמרא. פון אינגווייז אן דארף מען האבן א שיעור קבוע אין גמרא תוס', ביזן קבר דארף מען זיין דבוק אין ש"ס בבלי. כדי צו זיין א איד דארף מען זיין דבוק אין די תורה הקדושה, און זיין דבוק אין די תורה מיינט א פעסטע קביעות אין לימוד ש"ס בבלי.

די נקודה איז וואס איז די פאוקעס פון א ישיבה היינט. אנשטאט לערנען מיט דעם בחור וואס ער דארף טוהן אלץ איד, און אז די מצוה פון לימוד התורה איז כדי צו וויסן ווי אזוי זיך צו פירן איז מען פארנומען מיט הלכות וואס וועט אים קיינמאל אין לעבן נוגע זיין, אלעס וויבאלד אזוי הייסט מען א למדן.

די ישיבות זענען פארנומען איבערשטייגען איינעם די צווייטען, די קאמפעטישען איז געפערליך. יעדער וויל האבן דעם נאמען אלץ די ישבה למצוינים. מען לייגט אזוי פיל דגוש אויף עיון און מען פארקריכט פונעם תכלית. מען ענדיגט א זמן ערגעץ צווישען 2 און 10 בלאט גמרא ביים עיון סדר געוואנדען ווי שטארק די ישיבה פאלט פאר די פעיר פרעשור, און ניטאמאל די הלכה למעשה נעמט מען ארויס דערפון. מען איז פארנומען ארום קוועטשען און ארומ'לומד'ענען, אז דער בחור פארשטייט יעדע צד און כח השטר, אבער וואס דער מחבר פסק'ענט ווייסט ער נישט. אלעס נאר ווייל יעדער זוכט צו זיין די טאפ. און מען פארקויפט א תירוץ וואס אפילו דער מגיד שועיר אליינס גלייבט נישט אין, ווי כאילו אזוי לערנט מען אויס דעם בחור טראכטן.

אפשר קענט איר מיר זאגן פאר ווען פונקטלעך מען לערנט אויס דעם בחור טראכטען? ווען איז ער שוין ענדגילטיג אויסגעשטיגען אז ער קען שוין טראכטן? ווען ער ענדיגט די ישיבה יארן און ער גייט ארבעטן? דעמאלטס קען ער שוין טראכטן? מה הועילו חכמים בתקנתן? האסט גענומען א בחור און אויסגעלערנט טראכטן, כדי ער זאל קענען גיין ארבעטן? וואס האט ער פון זיין גאנצע טראכטן אויב אפילו הלכות לחם משנה קען ער נישט? זאל ער נישט קענען טראכטן אזוי גוט, אבער ער זאל וויסן וויסן ער האט צו טוהן!

רעד איך אמאל מיט א ראש ישיבה, און ער איז מיר מסביר מיט א אז איך בין בכלל נישט משיג וואס דאס מיינט תורה. ער איז מיר מסביר מיט'ן אויסגעדראשענעם בחינה אז ווען מען לערנט שור שנגח את הפרה לערנט מען נישט פון אן אקס וואס שטויסט א קיה. נאר מען לערנט און מען איז דבוק און דעת ד', וואס זאגט דער אויבערשטער איבער א שור שנגח את הפרה. אויף דעם פרעג איך אים צוריק א רגע, און ווען איך לערן הלכות ראש חודש לערן איך נישט דעת ד'? הלכות ראש חודש איז די אמעריקאנער קאנסטיטוציע? איך וויל דאך אויך וויסן וואס זאגט דער אויבערשטער וואס מען דארף טוהן ראש חודש! אויף דעם ענטפערט ער מיר מיט א ביטול, אך! דו טראכסט ווי אן עכטע בעל הבית...

פארשטייסט וואו מען שטייט? לערנען הלכות ראש חודש און הלכות חלה, איז בעל הבתיש, ובאוזני שמעתי פון א למדן אז ער פארשטייט בכלל נישט פארוואס א בחור זאל ווילן לערנען משנה ברורה, וויבאלד דאס איז געמאכט פאר עמי הארצים. תלמידי חכמים דארפן לערנען רשב"א און קובץ שעורים. יא יא, ביז איך האב אים איינמאל געזעהן שבת מאכן א קאווע מיט א כלי שלישי און איך פרעג אים פארוואס א כלי שני איז נישט גענוג איז ער מיר מסביר אז די ערשטע האט קאפ איז א כלי ראשון, און די צווייטע איז א כלי שני, און אויף דעם האב איך אים געזאגט איר קענט שוין גיין לערנען משנה ברורה, איר זענט א גרויסער עם הארץ... א שטיקל שערי יושר קען ער טאקע בעסער פון מיר, אבער וואס מיינט א כלי ראשון אדער כלי שני ווייסט ער נישט.

זאל ער לערנען הלכות וואס וואס איז אים נוגע יעדן טאג פון זיין לעבן. זיי נישט אזא למדן, און לערן דורך דעם אורח חיים אנגעהויבען פון די גמרא ביז נאכן משנה ברורה. דער טור האט מיט דעם אנגעהויבען ווייל דאס איז די וויכטיגסטע פאר א איד. איינער וואס קען שוין אורח חיים און יורה דעה חלק ב' קען אריבערגיין צו די ג' בבות. ווי אזוי קען א איד לעבן אן דורך לערנען מסכת ברכות כאטש צען מאל? סיי אין הלכות תפילה וואס אויב קען מען נישט די מסכת קען מען פשוט נישט קיין הלכות תפלה. און סיי די חלק המוסר ווי אזוי מען דארף דאווענען. עס איז נישטא נאך אזא מוסר ספר ווי דער ש"ס בבלי.

@שאינו יודע לשאול דו האקסט מיר דא אריין יעצט פארן שיקן. איך זאג דען אז מען זאל איבערלאזן די גמרא? חס ושלום! מען קען קיין איד נישט זיין אויב האט מען נישט א קביעות אין ש"ס בבלי! נישט א ירא השם קען מען נישט זיין, נאר א איד קען מען נישט זיין! אבער פארוואס מוז מען לויפן צו מסכת כתובות פאר מען קען סדר מועד? די סגולה פןון יראת שמים וואס ליגט אין גמרא תוס' ליגט נאר אין מסכת כתובות? מסכת ברכות, שבת, עירובין, פסחים, יומא, סוכה, ביצה, ר"ה, תענית, מגילה, מועד קטן, חגיגה, האבן נישט די סגולה? דאס איז געמאכט פאר די סעקאנד קלעס? ווען וועט ער לערנען הלכות קריאת שמע אויב נישט אין ישיבה? ווען וועט ער לערנען הלכות תפלה אויב נישט אין ישיבה? ווען וועט ער לערנען הלכות ציצית אויב נישט אין ישיבה? ווען וועט ער לערנען הלכות כיבוד אב ואם אויב נישט אין ישיבה? פארוואס איז מען פארנומען מיט הלכות וואס איז נישט נוגע און מען לאזט איבער גאנצע חלקי התורה וואס איז נוגע בכל רגע ורגע? אלעס נאר כדי צו הייסן א למדן? אלעס נאר כדי אויסצולערנען טראכטן?

דו קריגסט אויף אלע אונזערע גדולים

איך ווייס נישט אויף וועם ער קריגט. אבער דאס איז זיכער אז די וואס האבן אריינגעברענגט די היינטיגע דרך הלימוד וויאזוי מ'לערנט אין רוב ישיבות, האלטן זיך זיכער קלוגער ווי אונזערע גדולים.

קען זיין,
אבער מ'מוז נישט זיך האלטן קלוגער פון אונזערע גדולים כדי צו לערנען די היינטיגע דרך הלימוד.

[אנדערער]

האו עבאוט @נקודות טובות האלט אז ס'בעסער צו גיין מיט זיין מהלך?

די טענות וואס ער זאגט איז דירעקט בניגוד צו וואס די פריערדיגע האבן איינגעפירט

הה"ה.

[שאינו יודע לשאול]

די טענות וואס ער זאגט איז דירעקט בניגוד צו וואס די פריערדיגע האבן איינגעפירט

הה"ה.

האו הדין הכא.

פרעגסט פארוואס כאניש געקענט שרייבן גראד? כ'ווייס נישט... אפשר די זייגער העכערן פאוסט קען זיין א שטיקל ענטפער...

[נקודות טובות]

► Show Spoiler

צום פותח האשכול

די פארשטייסט טאקע נישט די סיבות פארוואס מ'נעמט נישט אן געוויסע בחורים? דו ווילסט קעיר נעמען פון איין אזא בחור פאר איין וואך? דו האלטסט אז דער בחור וואס האט א פראבלעם מיטן נתקבל קארטל (מיט זיין טאטע) זענען ממש אומשולדיג?

איך פארשטיי דיין ווייטאג אויף הונדערט פראצענט, אבער פארוואס בלעמסטו די אידן וואס האבן גענומען די מיה צו עפענען א ישיבה? זיי מוחל לייג דיך אויך אריין, עפן א ישיבה, און נעם יעדעם איינעם אריין. אדער האב טענות אויף דעי וואס האבן נאכנישט געעפענט.

טעקניקלי דער וואס עפענט א ישיבה איז הונדערט פראצענט בעל הבית צו אפמאכן וועם ער וויל יא אדער נישט אננעמען.

ביידעוועי, ס'דא טאטעס וואס מוטשען זיך געפערליך צו באהאנדלען זייערע טינעידזש בחורים ממש אז זיי ווייסן זיך נישט ווי אהין צו טון, אבער ער פארשטייט נישט פארוואס א ישיבה זאל נישט וועלן אננעמען זיין בחור? חשובע טאטע, ווער נאך אזוי ווי דו ווייסט וואספארא תכשיט דו פארמאגסט? דו פארשטייסט טאקע נישט?

ס'איז דא ישיבות לבינונים, ס'איז דא היינט פילע ישיבות פאר שוואכערע, נאר וואס דען, אסאך טאטעס זענען און דינייעל און פארשטייען נישט אז אויב זייער בחור איז נישט קיין מציון און גאר ווייט פון א בינוני לעוועל פאלאנגט ער און א ישיבה פאר זיין לעוועל, על פי דרכו.

איך האב מיטגעהאלטן א פאל וואס א קליינע 13 יעריגע בחור'ל וואס איז אדיקטעד ליידער צו כלים, אבער זיין טאטע וויל אז א גוטע ישיבה זאל אים אננעמען ווייל אזוי וועט מען אים ראטעווען.

ס'איז זייער א ווייטאגליכע נושא, אבער ס'איז בכלל נישט אזוי בלעק ענד ווייט צו שרייען "פארוואס נעמט מען נישט אן אין ישיבות"

רבי איד, wake up and smell the coffee. איר מיינט אז דוקא די בחורים וואס מען מיטשעט זיך זיי מחנך צו זיין זענען די וואס גייען דורך דעם גהינם? מען רעדט פון וואוילע פיינע בחורים, וואס בסך הכל האבן זיי נישט די בעסטע כשרונות, און נישט די דיקסטע זיץ פלייש און דער טאטע האט נישט קיין איבריג געלט צו שמירן מיט. מען רעדט נישט דא פון שווערע קעיסעס. מען רעדט פון בחורים וואס פאר 10-15 יאר צוריק וואלט די וועלט זיך איבערגעקערט ווען ער האט נישט קיין ישיבה.

איינער בלעימט דא די אידן וואס עפענען מצוינים ישיבות? דער חתם סופר און רבי מאיר שפירא האבן זיך דען נישט געוועלט מיט בחורים? יעדער האט פארשטאנען אז א ישיבה איז נישט פאר יעדן. אבער היינט ווען א ישיבה איז א נעסעסיטי פאר יעדן, צוליב די מצב וירידת הדור דארפן די סיסטעם ישיבות אננעמען יעדן בחור וואס איז נישט קיין משחית וד"ל. ובפרט וואס לאור דעם וואס ישיבות זענען געווארן א נעסעסעטי איז נישט מעגליך פאר א ישיבה קטנה בחור צו גיין ארבעטן, דארף מען אננעמען יעדן.

גיי אריבער צו עזר לישיבות, און נעם פון זיי די ליסטעס. אמת אז א גרויס חלק זענען בחורים וואס די טאטע וויל אים נאר אין א מצוינים ישיבה, הגם ער איז נישט דער מר בר רב אשי. אבער מצד אחר זענען די נאמבערס פון בחורים מיט פלעינע עוורידזש כשרונות און זיץ פלייש אויך ציפעדיג און ביטער. עס זענען דא הונדערטער בחורים בלי גוזמא וואס עס איז נישט קיין ספעציעלע סיבה פארוואס זיי מיטשענען זיך מיט ישיבות וואס דרייען זיך ביז א' חשון אן א קאפ. מען שפילט זיך מיט פייער, ס'איז קול דמי אחיך צועקים מן האדמה. און ווי דער תרגום זאגט, דם זרעין דעתידין למיפק מן אחוך קבלין קדמי. מען שפילט מיט די עתיד פון טויזענטער נשמות.

עס דארף ערווענט ווערן אז עלטערן וואס פארלאנגען פון די הנהלה נישט אריינצונעמען בחורים מיט שוואכערע כשרונות, זענען אויך עתיד ליתן את הדין. ער האט איין תאווה צו דרייווען א קעדילעק, און א צווייטע תאווה צו האבן גוטע קינדער. ווען ער טוט ווען זיין פליכט מיט אן אמת, און ער מיינט מיט חינוך הבנים די עתיד פון כלל ישראל וואלט ער זיך נישט געשפילט אזוי מיט די בלוט פון א צווייטן. אודאי מיינט עס נישט אז מען דארף זיך גענצליך אראפברענגען כדי א צווייטער זאל קענען מצליח זיין, אבער דאס איז נישט די מציאת אין דעם פאל.

זאגסט גוט. די פראגע איז צו וועמען קענען די טענות זיין געריכטעט?

מען שמועסט אויס א נושא, לייג איך אויך צו צוויי צענט פון מיין קוק ווינקעל. איך בין כלל נישט בא בטענה. אבער צו וועמען מיינע ווערטער זענען געריכטעט? קודם כל צו דיר ווייל דו האסט עס געליינט. אבער נישט לאנג צוריק איז מיר אויסגעקומען צו זיין פארנומען מיט א בחור וואס א סיסטעם ישיבה האט נישט געוואלט אננעמען, מיט'ן טענה אז די טאטע האט ארויסגענומען דעם עלטערן ברודער אין אריינגעשטעלט אין א מצוינים ישיבה. און דער צווייטער זוהן וואס איז נישט דער גרויסער בעל כשרון האט ער יא געוואלט לאזן אינעם סיסטעם ישיבה. זאגט מיר דער אחראי אז איינער וואס שיקט אלע זיינע קינדער צו אונז, האט ער נישט קיין ברירה און ער וועט אננעמען. אבער איינער וואס זיינע קינדער מיט גוטע כשרונות שיקט ער אוועק, און נאר די מיט די שוואכערע כשרונות לאזט ער ביי אונז נעם איך אים נישט. איך בין נישט קיין גארבידזש טראק, און איך בין נישט מחויב צו נעמען יעדעמס גארבידזש.

קען זיין אז איך בין נישט גערעכט, אבער די בלוט איז מיר ארויף אין קאפ בשעת איך האב געהערט די ווערטער, און איך האב מיך גענומען מאכן קולות אויף אים. דו ביסט אחראי אויף די עתיד פון אידישע דורות? איינער וואס קען אנרופען אן אומשולדיגע 13 יעריגע בחור גארבידזש אלעס ווייל ער האט נישט די שנעלסטע תפיסה, איז דער וואס איז מחנך דעם קומענדיגען דור פון כלל ישראל? איר שעמט זיך נישט צו אנרופן א אידיש קינד גארבידזש נאר וויבאלד זיינע כשרונות זענען נישט די בעסטע? ווען דו זאגסט מיר אז די קינד האט פראבלעמען און דו האסט מורא ער זאל נישט שאטן פאר אנדערע וד"ל האב איך נישט קיין טענות. אבער צוליב כשרונות געבט מען א נאמען פאר אן אומשולדיגע בחור'ל גארבידזש? און איר זענט נאך א מנהל? איר ווילט מיר איינרעדן אז אפילו איין פראצענט פון אייער ארבעט ווערט געטוהן לשם שמים? האט איר אינזין אפילו איין מאל דורכן יאר אז איר האט א פליכט צו אוועקשטעלן די עתיד פון כלל ישראל, אדער איר זענט כסדר פארנומען צו קלערן נאר איבער די נאמען וואס אייער ישיבה האט אויף די גאס? ווי אזוי קענט איר בכלל מחנך זיין אידישע קינדער ווען איר קוקט זיי אן אלץ גארבידזש? אז דו האסט טענות אויפן טאטע פאר'ן ארויסנעמען זיין אנדערע זוהן, דינג צוויי שחורים זאלן אנהאקן דעם טאטן די ביינער אז ער זאל דארפן זיין אין א ריהעב פאר צוויי חדשים, און אזוי וועט ער זיך לערנען. אבער זיך ארום שפילן מיט א אידישע נשמה פון א 13 יעריגע בחור, די עתיד פון כלל ישראל אלעס וויבאלד איר האט א חשבון מיט זיין טאטע? אז מען האלט שוין א וואך אריין אין זמן און דער בחור'ל דרייט זיך אן א ישיבה, האט איר אים אוועקגע'הרג'עט פאר'ן לעבן! איר זענט א רוצח! איר זענט נישט בעסער ווי די פארשוועכערס וואס זענען פאר זייערע תאוות גרייט צו מפקיר זיין נשמות פון אינגע בחורים!

[הוחזק כפרן]

► Show Spoiler

► Show Spoiler

רבי איד, wake up and smell the coffee. איר מיינט אז דוקא די בחורים וואס מען מיטשעט זיך זיי מחנך צו זיין זענען די וואס גייען דורך דעם גהינם? מען רעדט פון וואוילע פיינע בחורים, וואס בסך הכל האבן זיי נישט די בעסטע כשרונות, און נישט די דיקסטע זיץ פלייש און דער טאטע האט נישט קיין איבריג געלט צו שמירן מיט. מען רעדט נישט דא פון שווערע קעיסעס. מען רעדט פון בחורים וואס פאר 10-15 יאר צוריק וואלט די וועלט זיך איבערגעקערט ווען ער האט נישט קיין ישיבה.

איינער בלעימט דא די אידן וואס עפענען מצוינים ישיבות? דער חתם סופר און רבי מאיר שפירא האבן זיך דען נישט געוועלט מיט בחורים? יעדער האט פארשטאנען אז א ישיבה איז נישט פאר יעדן. אבער היינט ווען א ישיבה איז א נעסעסיטי פאר יעדן, צוליב די מצב וירידת הדור דארפן די סיסטעם ישיבות אננעמען יעדן בחור וואס איז נישט קיין משחית וד"ל. ובפרט וואס לאור דעם וואס ישיבות זענען געווארן א נעסעסעטי איז נישט מעגליך פאר א ישיבה קטנה בחור צו גיין ארבעטן, דארף מען אננעמען יעדן.

גיי אריבער צו עזר לישיבות, און נעם פון זיי די ליסטעס. אמת אז א גרויס חלק זענען בחורים וואס די טאטע וויל אים נאר אין א מצוינים ישיבה, הגם ער איז נישט דער מר בר רב אשי. אבער מצד אחר זענען די נאמבערס פון בחורים מיט פלעינע עוורידזש כשרונות און זיץ פלייש אויך ציפעדיג און ביטער. עס זענען דא הונדערטער בחורים בלי גוזמא וואס עס איז נישט קיין ספעציעלע סיבה פארוואס זיי מיטשענען זיך מיט ישיבות וואס דרייען זיך ביז א' חשון אן א קאפ. מען שפילט זיך מיט פייער, ס'איז קול דמי אחיך צועקים מן האדמה. און ווי דער תרגום זאגט, דם זרעין דעתידין למיפק מן אחוך קבלין קדמי. מען שפילט מיט די עתיד פון טויזענטער נשמות.

עס דארף ערווענט ווערן אז עלטערן וואס פארלאנגען פון די הנהלה נישט אריינצונעמען בחורים מיט שוואכערע כשרונות, זענען אויך עתיד ליתן את הדין. ער האט איין תאווה צו דרייווען א קעדילעק, און א צווייטע תאווה צו האבן גוטע קינדער. ווען ער טוט ווען זיין פליכט מיט אן אמת, און ער מיינט מיט חינוך הבנים די עתיד פון כלל ישראל וואלט ער זיך נישט געשפילט אזוי מיט די בלוט פון א צווייטן. אודאי מיינט עס נישט אז מען דארף זיך גענצליך אראפברענגען כדי א צווייטער זאל קענען מצליח זיין, אבער דאס איז נישט די מציאת אין דעם פאל.

זאגסט גוט. די פראגע איז צו וועמען קענען די טענות זיין געריכטעט?

מען שמועסט אויס א נושא, לייג איך אויך צו צוויי צענט פון מיין קוק ווינקעל. איך בין כלל נישט בא בטענה. אבער צו וועמען מיינע ווערטער זענען געריכטעט? קודם כל צו דיר ווייל דו האסט עס געליינט. אבער נישט לאנג צוריק איז מיר אויסגעקומען צו זיין פארנומען מיט א בחור וואס א סיסטעם ישיבה האט נישט געוואלט אננעמען, מיט'ן טענה אז די טאטע האט ארויסגענומען דעם עלטערן ברודער אין אריינגעשטעלט אין א מצוינים ישיבה. און דער צווייטער זוהן וואס איז נישט דער גרויסער בעל כשרון האט ער יא געוואלט לאזן אינעם סיסטעם ישיבה. זאגט מיר דער אחראי אז איינער וואס שיקט אלע זיינע קינדער צו אונז, האט ער נישט קיין ברירה און ער וועט אננעמען. אבער איינער וואס זיינע קינדער מיט גוטע כשרונות שיקט ער אוועק, און נאר די מיט די שוואכערע כשרונות לאזט ער ביי אונז נעם איך אים נישט. איך בין נישט קיין גארבידזש טראק, און איך בין נישט מחויב צו נעמען יעדעמס גארבידזש.

קען זיין אז איך בין נישט גערעכט, אבער די בלוט איז מיר ארויף אין קאפ בשעת איך האב געהערט די ווערטער, און איך האב מיך גענומען מאכן קולות אויף אים. דו ביסט אחראי אויף די עתיד פון אידישע דורות? איינער וואס קען אנרופען אן אומשולדיגע 13 יעריגע בחור גארבידזש אלעס ווייל ער האט נישט די שנעלסטע תפיסה, איז דער וואס איז מחנך דעם קומענדיגען דור פון כלל ישראל? איר שעמט זיך נישט צו אנרופן א אידיש קינד גארבידזש נאר וויבאלד זיינע כשרונות זענען נישט די בעסטע? ווען דו זאגסט מיר אז די קינד האט פראבלעמען און דו האסט מורא ער זאל נישט שאטן פאר אנדערע וד"ל האב איך נישט קיין טענות. אבער צוליב כשרונות געבט מען א נאמען פאר אן אומשולדיגע בחור'ל גארבידזש? און איר זענט נאך א מנהל? איר ווילט מיר איינרעדן אז אפילו איין פראצענט פון אייער ארבעט ווערט געטוהן לשם שמים? האט איר אינזין אפילו איין מאל דורכן יאר אז איר האט א פליכט צו אוועקשטעלן די עתיד פון כלל ישראל, אדער איר זענט כסדר פארנומען צו קלערן נאר איבער די נאמען וואס אייער ישיבה האט אויף די גאס? ווי אזוי קענט איר בכלל מחנך זיין אידישע קינדער ווען איר קוקט זיי אן אלץ גארבידזש? אז דו האסט טענות אויפן טאטע פאר'ן ארויסנעמען זיין אנדערע זוהן, דינג צוויי שחורים זאלן אנהאקן דעם טאטן די ביינער אז ער זאל דארפן זיין אין א ריהעב פאר צוויי חדשים, און אזוי וועט ער זיך לערנען. אבער זיך ארום שפילן מיט א אידישע נשמה פון א 13 יעריגע בחור, די עתיד פון כלל ישראל אלעס וויבאלד איר האט א חשבון מיט זיין טאטע? אז מען האלט שוין א וואך אריין אין זמן און דער בחור'ל דרייט זיך אן א ישיבה, האט איר אים אוועקגע'הרג'עט פאר'ן לעבן! איר זענט א רוצח! איר זענט נישט בעסער ווי די פארשוועכערס וואס זענען פאר זייערע תאוות גרייט צו מפקיר זיין נשמות פון אינגע בחורים!

זאגסט דאך אזוי גוט!

[פנים חדשות]

► Show Spoiler

זאגסט גוט. די פראגע איז צו וועמען קענען די טענות זיין געריכטעט?

מען שמועסט אויס א נושא, לייג איך אויך צו צוויי צענט פון מיין קוק ווינקעל. איך בין כלל נישט בא בטענה. אבער צו וועמען מיינע ווערטער זענען געריכטעט? קודם כל צו דיר ווייל דו האסט עס געליינט. אבער נישט לאנג צוריק איז מיר אויסגעקומען צו זיין פארנומען מיט א בחור וואס א סיסטעם ישיבה האט נישט געוואלט אננעמען, מיט'ן טענה אז די טאטע האט ארויסגענומען דעם עלטערן ברודער אין אריינגעשטעלט אין א מצוינים ישיבה. און דער צווייטער זוהן וואס איז נישט דער גרויסער בעל כשרון האט ער יא געוואלט לאזן אינעם סיסטעם ישיבה. זאגט מיר דער אחראי אז איינער וואס שיקט אלע זיינע קינדער צו אונז, האט ער נישט קיין ברירה און ער וועט אננעמען. אבער איינער וואס זיינע קינדער מיט גוטע כשרונות שיקט ער אוועק, און נאר די מיט די שוואכערע כשרונות לאזט ער ביי אונז נעם איך אים נישט. איך בין נישט קיין גארבידזש טראק, און איך בין נישט מחויב צו נעמען יעדעמס גארבידזש.

קען זיין אז איך בין נישט גערעכט, אבער די בלוט איז מיר ארויף אין קאפ בשעת איך האב געהערט די ווערטער, און איך האב מיך גענומען מאכן קולות אויף אים. דו ביסט אחראי אויף די עתיד פון אידישע דורות? איינער וואס קען אנרופען אן אומשולדיגע 13 יעריגע בחור גארבידזש אלעס ווייל ער האט נישט די שנעלסטע תפיסה, איז דער וואס איז מחנך דעם קומענדיגען דור פון כלל ישראל? איר שעמט זיך נישט צו אנרופן א אידיש קינד גארבידזש נאר וויבאלד זיינע כשרונות זענען נישט די בעסטע? ווען דו זאגסט מיר אז די קינד האט פראבלעמען און דו האסט מורא ער זאל נישט שאטן פאר אנדערע וד"ל האב איך נישט קיין טענות. אבער צוליב כשרונות געבט מען א נאמען פאר אן אומשולדיגע בחור'ל גארבידזש? און איר זענט נאך א מנהל? איר ווילט מיר איינרעדן אז אפילו איין פראצענט פון אייער ארבעט ווערט געטוהן לשם שמים? האט איר אינזין אפילו איין מאל דורכן יאר אז איר האט א פליכט צו אוועקשטעלן די עתיד פון כלל ישראל, אדער איר זענט כסדר פארנומען צו קלערן נאר איבער די נאמען וואס אייער ישיבה האט אויף די גאס? ווי אזוי קענט איר בכלל מחנך זיין אידישע קינדער ווען איר קוקט זיי אן אלץ גארבידזש? אז דו האסט טענות אויפן טאטע פאר'ן ארויסנעמען זיין אנדערע זוהן, דינג צוויי שחורים זאלן אנהאקן דעם טאטן די ביינער אז ער זאל דארפן זיין אין א ריהעב פאר צוויי חדשים, און אזוי וועט ער זיך לערנען. אבער זיך ארום שפילן מיט א אידישע נשמה פון א 13 יעריגע בחור, די עתיד פון כלל ישראל אלעס וויבאלד איר האט א חשבון מיט זיין טאטע? אז מען האלט שוין א וואך אריין אין זמן און דער בחור'ל דרייט זיך אן א ישיבה, האט איר אים אוועקגע'הרג'עט פאר'ן לעבן! איר זענט א רוצח! איר זענט נישט בעסער ווי די פארשוועכערס וואס זענען פאר זייערע תאוות גרייט צו מפקיר זיין נשמות פון אינגע בחורים!

זאגסט דאך אזוי גוט!

אזויווי שטענדיג.

כה לחי!

[Azoi Tzi Zugen]

זאגט מיר דער אחראי אז איינער וואס שיקט אלע זיינע קינדער צו אונז, האט ער נישט קיין ברירה און ער וועט אננעמען. אבער איינער וואס זיינע קינדער מיט גוטע כשרונות שיקט ער אוועק, און נאר די מיט די שוואכערע כשרונות לאזט ער ביי אונז נעם איך אים נישט. איך בין נישט קיין גארבידזש טראק, און איך בין נישט מחויב צו נעמען יעדעמס גארבידזש.

קען זיין אז איך בין נישט גערעכט, אבער די בלוט איז מיר ארויף אין קאפ בשעת איך האב געהערט די ווערטער, און איך האב מיך גענומען מאכן קולות אויף אים. דו ביסט אחראי אויף די עתיד פון אידישע דורות? איינער וואס קען אנרופען אן אומשולדיגע 13 יעריגע בחור גארבידזש אלעס ווייל ער האט נישט די שנעלסטע תפיסה, איז דער וואס איז מחנך דעם קומענדיגען דור פון כלל ישראל? איר שעמט זיך נישט צו אנרופן א אידיש קינד גארבידזש נאר וויבאלד זיינע כשרונות זענען נישט די בעסטע? ווען דו זאגסט מיר אז די קינד האט פראבלעמען און דו האסט מורא ער זאל נישט שאטן פאר אנדערע וד"ל האב איך נישט קיין טענות. אבער צוליב כשרונות געבט מען א נאמען פאר אן אומשולדיגע בחור'ל גארבידזש? און איר זענט נאך א מנהל?

בעצם האט דער מנהל געזאגט א זייער וואלידע נקודה. נאר ער האט גענוצט א מיאוסע ווארט גארבעדזש, אנשטאט זאגן "איך קען נישט פירן א ישיבה נאר מיט שוואכע כשרונות".

[פשוט און גראד]

זאגט מיר דער אחראי אז איינער וואס שיקט אלע זיינע קינדער צו אונז, האט ער נישט קיין ברירה און ער וועט אננעמען. אבער איינער וואס זיינע קינדער מיט גוטע כשרונות שיקט ער אוועק, און נאר די מיט די שוואכערע כשרונות לאזט ער ביי אונז נעם איך אים נישט. איך בין נישט קיין גארבידזש טראק, און איך בין נישט מחויב צו נעמען יעדעמס גארבידזש.

קען זיין אז איך בין נישט גערעכט, אבער די בלוט איז מיר ארויף אין קאפ בשעת איך האב געהערט די ווערטער, און איך האב מיך גענומען מאכן קולות אויף אים. דו ביסט אחראי אויף די עתיד פון אידישע דורות? איינער וואס קען אנרופען אן אומשולדיגע 13 יעריגע בחור גארבידזש אלעס ווייל ער האט נישט די שנעלסטע תפיסה, איז דער וואס איז מחנך דעם קומענדיגען דור פון כלל ישראל? איר שעמט זיך נישט צו אנרופן א אידיש קינד גארבידזש נאר וויבאלד זיינע כשרונות זענען נישט די בעסטע? ווען דו זאגסט מיר אז די קינד האט פראבלעמען און דו האסט מורא ער זאל נישט שאטן פאר אנדערע וד"ל האב איך נישט קיין טענות. אבער צוליב כשרונות געבט מען א נאמען פאר אן אומשולדיגע בחור'ל גארבידזש? און איר זענט נאך א מנהל?

בעצם האט דער מנהל געזאגט א זייער וואלידע נקודה. נאר ער האט גענוצט א מיאוסע ווארט גארבעדזש, אנשטאט זאגן "איך קען נישט פירן א ישיבה נאר מיט שוואכע כשרונות".

געס וואט.
ווארט ארויף/אראפ. דעי געפיל באקומט מען,

ביסיידס די פוינט אז די אויסדריק איז נישט קיין קא אינצידענט, איטס די מיינדסעט.

איז דא אין די וועלט א הסבר פארוואס א אידיש קינד זאל אין עני טייפ אף פארם פיהלען אזוי? נאכדערצו פון א סאו קאלד אדם חשוב ביי אינז.

[אויגעלעך]

זאגט מיר דער אחראי אז איינער וואס שיקט אלע זיינע קינדער צו אונז, האט ער נישט קיין ברירה און ער וועט אננעמען. אבער איינער וואס זיינע קינדער מיט גוטע כשרונות שיקט ער אוועק, און נאר די מיט די שוואכערע כשרונות לאזט ער ביי אונז נעם איך אים נישט. איך בין נישט קיין גארבידזש טראק, און איך בין נישט מחויב צו נעמען יעדעמס גארבידזש.

קען זיין אז איך בין נישט גערעכט, אבער די בלוט איז מיר ארויף אין קאפ בשעת איך האב געהערט די ווערטער, און איך האב מיך גענומען מאכן קולות אויף אים. דו ביסט אחראי אויף די עתיד פון אידישע דורות? איינער וואס קען אנרופען אן אומשולדיגע 13 יעריגע בחור גארבידזש אלעס ווייל ער האט נישט די שנעלסטע תפיסה, איז דער וואס איז מחנך דעם קומענדיגען דור פון כלל ישראל? איר שעמט זיך נישט צו אנרופן א אידיש קינד גארבידזש נאר וויבאלד זיינע כשרונות זענען נישט די בעסטע? ווען דו זאגסט מיר אז די קינד האט פראבלעמען און דו האסט מורא ער זאל נישט שאטן פאר אנדערע וד"ל האב איך נישט קיין טענות. אבער צוליב כשרונות געבט מען א נאמען פאר אן אומשולדיגע בחור'ל גארבידזש? און איר זענט נאך א מנהל?

בעצם האט דער מנהל געזאגט א זייער וואלידע נקודה. נאר ער האט גענוצט א מיאוסע ווארט גארבעדזש, אנשטאט זאגן "איך קען נישט פירן א ישיבה נאר מיט שוואכע כשרונות".

געס וואט.
ווארט ארויף/אראפ. דעי געפיל באקומט מען,

ביסיידס די פוינט אז די אויסדריק איז נישט קיין קא אינצידענט, איטס די מיינדסעט.

איז דא אין די וועלט א הסבר פארוואס א אידיש קינד זאל אין עני טייפ אף פארם פיהלען אזוי? נאכדערצו פון א סאו קאלד אדם חשוב ביי אינז.

פארוואס טראכסטו נישט אז די בחור באקומט שוין די געפיל פון זיין טאטע? באמת איז די טאטע דער וואס האט צוטיילט די סטאנדארטן צווישן זיינע בחורים, איי וועסטו וועלן זאלן אז ער האט ס"ה זיך באצויגן צו זייערע כשרונות און נישט צו זייער פערזענליכקייט ווילנדיג אז זיי זאלן שטייגן די מערסטע וואס שייך, נא די מנהל רעדט אויך נאר פון זייער כשרונות זאגנדיג אז ער קען נישט פירן א ישיבה מיט נאר שוואכע כשרונות

[פשוט און גראד]

בעצם האט דער מנהל געזאגט א זייער וואלידע נקודה. נאר ער האט גענוצט א מיאוסע ווארט גארבעדזש, אנשטאט זאגן "איך קען נישט פירן א ישיבה נאר מיט שוואכע כשרונות".

געס וואט.
ווארט ארויף/אראפ. דעי געפיל באקומט מען,

ביסיידס די פוינט אז די אויסדריק איז נישט קיין קא אינצידענט, איטס די מיינדסעט.

איז דא אין די וועלט א הסבר פארוואס א אידיש קינד זאל אין עני טייפ אף פארם פיהלען אזוי? נאכדערצו פון א סאו קאלד אדם חשוב ביי אינז.

פארוואס טראכסטו נישט אז די בחור באקומט שוין די געפיל פון זיין טאטע? באמת איז די טאטע דער וואס האט צוטיילט די סטאנדארטן צווישן זיינע בחורים, איי וועסטו וועלן זאלן אז ער האט ס"ה זיך באצויגן צו זייערע כשרונות און נישט צו זייער פערזענליכקייט ווילנדיג אז זיי זאלן שטייגן די מערסטע וואס שייך, נא די מנהל רעדט אויך נאר פון זייער כשרונות זאגנדיג אז ער קען נישט פירן א ישיבה מיט נאר שוואכע כשרונות

ביי די בוק האסטו א שטארקע נקודה, אבער די אמת איז אז דער בחור מיט סיי וואספארא נסיונות ער ספראוועט זיך מיט, איז ער נישט אנערקענט מיט די עבודה שבו. אין דעיס דארפט ענטפערען די חילוק פון א טאטע אין א מרביץ תורא.

איך האב מיר ליכ’ נישט גיט מסביר געווען, אבער איך קען נישט יעצט בעסער

[אנדערער]

הה"ה.

האו הדין הכא.

פרעגסט פארוואס כאניש געקענט שרייבן גראד? כ'ווייס נישט... אפשר די זייגער העכערן פאוסט קען זיין א שטיקל ענטפער...

איך ווייס נישט וואס די פריערדיגע האבן אינזין געהאט מיט זייער שיטה. די מציאות איז אז זיי האבן עס איינגעפירט. זאגן דערויף אז עס נישט ריכטיג איז ער מזלזל

אבער ווען איינער קומט זאגן אז היינט דארף מען טוישן מיינט נישט ער איז מזלזל נאר ער האלט אז היינט איז אנדערש

[אנדערער]

געס וואט.
ווארט ארויף/אראפ. דעי געפיל באקומט מען,

ביסיידס די פוינט אז די אויסדריק איז נישט קיין קא אינצידענט, איטס די מיינדסעט.

איז דא אין די וועלט א הסבר פארוואס א אידיש קינד זאל אין עני טייפ אף פארם פיהלען אזוי? נאכדערצו פון א סאו קאלד אדם חשוב ביי אינז.

פארוואס טראכסטו נישט אז די בחור באקומט שוין די געפיל פון זיין טאטע? באמת איז די טאטע דער וואס האט צוטיילט די סטאנדארטן צווישן זיינע בחורים, איי וועסטו וועלן זאלן אז ער האט ס"ה זיך באצויגן צו זייערע כשרונות און נישט צו זייער פערזענליכקייט ווילנדיג אז זיי זאלן שטייגן די מערסטע וואס שייך, נא די מנהל רעדט אויך נאר פון זייער כשרונות זאגנדיג אז ער קען נישט פירן א ישיבה מיט נאר שוואכע כשרונות

ביי די בוק האסטו א שטארקע נקודה, אבער די אמת איז אז דער בחור מיט סיי וואספארא נסיונות ער ספראוועט זיך מיט, איז ער נישט אנערקענט מיט די עבודה שבו. אין דעיס דארפט ענטפערען די חילוק פון א טאטע אין א מרביץ תורא.

איך האב מיר ליכ’ נישט גיט מסביר געווען, אבער איך קען נישט יעצט בעסער

איך פארשטיי וואס דו זאגסט. דו פארשטייסט וואס ער זאגט?

איך וועל עס זאגן מיין וועג. דער טאטע קוקט אן די סיסטעם ישיבה ווי זיין פערזענלעכע שטח (נישט רופן גארבעדזש אדער דאמפ יארד)

דער אחראי זעט עס אז דער טאטע קוקט עס אן ווי א גארבעדזש