פארוואס איז די היינטיגע סיסטעם/קהלה/מוסדות/קאמפאני א ישועה?

[נקודות טובות]

איך האב נישט צייט צי ליינען אלעס אבער די ערשטע זאך וואס כהאב באמערקט אז עטליכע שרייבן דא אבער קיין איין איינציגע תגובה האט נישט קיין לייק...
וואלט געמעגט זיין מער אהבת חברים...

די אשכול איז נאך פון די צייטן וואס ס'איז קיין לייק קנעפל נישט געווען.

יא, ס'איז געווען אזא תקופה, בעליוו איט אר נאט...

דאס איז געווען מיין טעות. איך האב בטעות ג'עפענט די ערשטע בלאט אין אידן שמועסן, אנשטאט די לעצטע. און איך בין געווען שאקירט צו זעהן וויפיל פרישע טעמעס עס האבן זיך ג'עפענט אין בלויז 24 שעה. ביז איך האב געכאפט מיין טעות.... סא יא, ב"ה אונז האב מיר א פיינע קלייענטעל. דער עולם פארגינט א קאמפלימענט און א לייק איינער פאר'ן צווייטען. נאר די טעמע איז נאך פון דער אלטער היים.

און די סיבה פארוואס איך האב נישט געלייקט קיינעם, איז וויבאלד איך בין נישט אנגעקומען צו ליינען יעדן פאוסט באזונדער. איך האב נאר געליינט אויבערפלעליך צו זעהן אויב איינער שרייבט שוין דאס וואס איך האב בדעה צו שרייבן. אבער אי"ה ווען איך וועל ליינען אלעס, וועל איך איבערלאזן עטליכע לייקס.

[נקודות טובות]

די טענה פון געוויסע אויפן סיסטעם קומט מיר פאר ווי די מענטשן וואס רעדן זיך אפ - לדוגמא - אויף די היינטיגע מעדיצינישע וועלט. זיי רעדן יום וליל איבער די געשמאקע לעבנסשטייגער וואס ס'איז אמאל געווען, אלעס וואס מ'האט אריינגענומען אין מויל איז געווען נאטורליך, נישט ארומגעשפילט, נישט קיין כעמיקאלן, נישט קיין מעדיצינען מיט סייד אפעקטס.

אבער חכם איינער! וויפיל פון דיינע זיידעס האבן געלעבט העכער זיבעציג יאר? און וויפיל פון זייערע געשוויסטער זענען אוועק אלס קינד? וויפיל האבן אפגעלעבט א קראנק לעבן ל"ע צוליב די מאנגל אין ריכטיגע מעדיצין?

יעצט, צי איז דען נישט דא קיין מעלות אין נאטוריליכע עסן? די אלע נאש און דזשאנק פוד איז דען נישט קיין חסרון? אוודאי יא. אבער קוק וואס דו שטעלסט קעגן וואס, במציאות איז די וועלט היינט א בעסערע וועלט אין דעם הינזיכט.

וואדזשע דען? אויב דו ווילסט דווקא, קענסטו האבן פון ביידע מעלות, נעם מעדיצין ווען נויטיג, און דו קענסט ווייטער עסן ארגעניק וכו'.

הוא הדין לסיסטעם. ודו"ק.

מעין זה. איך האב אמאל גערעדט מיט איינעם און יענער האט זיך אפגערעדט אז מיט די סיסטעם היינט איז גאנץ אידישקייט מצות אנשים מלומדה, און ער שפירט אז זיין אידישקייט איז נישט פנימיות. פרעג איך אים נו וואס האסטו געוואלט? האסט געוואלט ווערן באשאפען א פרייער איד אין א ווייטע סטעיט, און אליינס אנערקענען אידישקייט? זאגט ער מיר יא. פרעג איך אים, זאג נאר וויפיל פראצענט פרייע אידן אנערקענען אין אידישקייט? פארוואס האלטסטו אז דו וואלסט געווען פון די איין פראצענט? זיי צופרידען אז דו ביסט געבוירען אינעם סיסטעם, און ארבעט ארויף דיין פנימיות.

[בינת הלב]

די טענה פון געוויסע אויפן סיסטעם קומט מיר פאר ווי די מענטשן וואס רעדן זיך אפ - לדוגמא - אויף די היינטיגע מעדיצינישע וועלט. זיי רעדן יום וליל איבער די געשמאקע לעבנסשטייגער וואס ס'איז אמאל געווען, אלעס וואס מ'האט אריינגענומען אין מויל איז געווען נאטורליך, נישט ארומגעשפילט, נישט קיין כעמיקאלן, נישט קיין מעדיצינען מיט סייד אפעקטס.

אבער חכם איינער! וויפיל פון דיינע זיידעס האבן געלעבט העכער זיבעציג יאר? און וויפיל פון זייערע געשוויסטער זענען אוועק אלס קינד? וויפיל האבן אפגעלעבט א קראנק לעבן ל"ע צוליב די מאנגל אין ריכטיגע מעדיצין?

יעצט, צי איז דען נישט דא קיין מעלות אין נאטוריליכע עסן? די אלע נאש און דזשאנק פוד איז דען נישט קיין חסרון? אוודאי יא. אבער קוק וואס דו שטעלסט קעגן וואס, במציאות איז די וועלט היינט א בעסערע וועלט אין דעם הינזיכט.

וואדזשע דען? אויב דו ווילסט דווקא, קענסטו האבן פון ביידע מעלות, נעם מעדיצין ווען נויטיג, און דו קענסט ווייטער עסן ארגעניק וכו'.

הוא הדין לסיסטעם. ודו"ק.

מעין זה. איך האב אמאל גערעדט מיט איינעם און יענער האט זיך אפגערעדט אז מיט די סיסטעם היינט איז גאנץ אידישקייט מצות אנשים מלומדה, און ער שפירט אז זיין אידישקייט איז נישט פנימיות. פרעג איך אים נו וואס האסטו געוואלט? האסט געוואלט ווערן באשאפען א פרייער איד אין א ווייטע סטעיט, און אליינס אנערקענען אידישקייט? זאגט ער מיר יא. פרעג איך אים, זאג נאר וויפיל פראצענט פרייע אידן אנערקענען אין אידישקייט? פארוואס האלטסטו אז דו וואלסט געווען פון די איין פראצענט? זיי צופרידען אז דו ביסט געבוירען אינעם סיסטעם, און ארבעט ארויף דיין פנימיות.

רבוש"ע.. צוליב דעם וואס אויב וואלט ער ווען געבוירן אלץ פרייער איד וואלט ער גאנץ ווארשיינליך נישט געהאלטן קיינמאל די אידישע תורה - צוליב דעם זאל ער זיך פרייען אז ער איז געבוירן אין די סיסטעם?! ערענסט?! דאס איז די שמחה דא?!

דאס איז ווי איינער זאל זיך פרייען אז ער האט צו עסן אלטע פארטריקענטע פיצא וויבאלד אויב וואלט ער ווען נישט פארמאגט די חוש הטעם בכלל וואלט ער קיינמאל נישט געגלוסט צו קיין פיצא. דאס איז די שמחה פון פארמאגן די חוש הטעם?! אז מען קען שפירן די טעם פון אלטע פארטריקענטע פיצא?!

די שמחה פון איינער וואס איז געבוירן אלץ תורה טרייער איד - אלץ איינער וואס איז מקושר צום אויבערשטנ'ס רעליגיע און גלויבונג דארף זיין אט דאס: שטעל זיך פאר ער וואקסט אויף אלץ נישט תורה און אויבערשטער טרייער איד, וואלט ער דאך מסתמא קיינמאל נישט זיך געקערט צו רצון השם, טא זאל ער זיין בשמחה רבה אז ב"ה ער איז יא אויפגעוואקסן אלץ תורה טרייער איד, דאס זאל זיין זיין שמחה, נישט סיסטעם שמיסטעם, די שמחה איז אז מען איז זוכה צו זיין תורה טרייע אידן - ותו לא מידי.

[נקודות טובות]

מעין זה. איך האב אמאל גערעדט מיט איינעם און יענער האט זיך אפגערעדט אז מיט די סיסטעם היינט איז גאנץ אידישקייט מצות אנשים מלומדה, און ער שפירט אז זיין אידישקייט איז נישט פנימיות. פרעג איך אים נו וואס האסטו געוואלט? האסט געוואלט ווערן באשאפען א פרייער איד אין א ווייטע סטעיט, און אליינס אנערקענען אידישקייט? זאגט ער מיר יא. פרעג איך אים, זאג נאר וויפיל פראצענט פרייע אידן אנערקענען אין אידישקייט? פארוואס האלטסטו אז דו וואלסט געווען פון די איין פראצענט? זיי צופרידען אז דו ביסט געבוירען אינעם סיסטעם, און ארבעט ארויף דיין פנימיות.

רבוש"ע.. צוליב דעם וואס אויב וואלט ער ווען געבוירן אלץ פרייער איד וואלט ער גאנץ ווארשיינליך נישט געהאלטן קיינמאל די אידישע תורה - צוליב דעם זאל ער זיך פרייען אז ער איז געבוירן אין די סיסטעם?! ערענסט?! דאס איז די שמחה דא?!

דאס איז ווי איינער זאל זיך פרייען אז ער האט צו עסן אלטע פארטריקענטע פיצא וויבאלד אויב וואלט ער ווען נישט פארמאגט די חוש הטעם בכלל וואלט ער קיינמאל נישט געגלוסט צו קיין פיצא. דאס איז די שמחה פון פארמאגן די חוש הטעם?! אז מען קען שפירן די טעם פון אלטע פארטריקענטע פיצא?!

די שמחה פון איינער וואס איז געבוירן אלץ תורה טרייער איד - אלץ איינער וואס איז מקושר צום אויבערשטנ'ס רעליגיע און גלויבונג דארף זיין אט דאס: שטעל זיך פאר ער וואקסט אויף אלץ נישט תורה און אויבערשטער טרייער איד, וואלט ער דאך מסתמא קיינמאל נישט זיך געקערט צו רצון השם, טא זאל ער זיין בשמחה רבה אז ב"ה ער איז יא אויפגעוואקסן אלץ תורה טרייער איד, דאס זאל זיין זיין שמחה, נישט סיסטעם שמיסטעם, די שמחה איז אז מען איז זוכה צו זיין תורה טרייע אידן - ותו לא מידי.

קען זיין אז איך האב מיך נישט גוט ארויס געברענגט.דער האלט דאך אז ער איז געבוירן אין א סיסטעם פון מלומדה. זאג איך, דער וואס האט א פראבלעם צו אויסוואקסען דעם מלומדה פונעם סיסטעם, האט אויך א פראבלעם צו אויסוואקסען די מלומדה פונעם פרייען סיסטעם.
נו אויב אזוי פריי דיך אז דו ביסט אין דעם פרומען סיסטעם, און די ערשטע פופציג פראצענט יהדות האסטו באקומען דורך די סיסטעם. דאס איבריגע זיי משלים. ווען דו וואקסט ווען אויף כאחד הגוים, וואלסטו ווארשיינלעך געווען א גאנצע גוי.

[בינת הלב]

מעין זה. איך האב אמאל גערעדט מיט איינעם און יענער האט זיך אפגערעדט אז מיט די סיסטעם היינט איז גאנץ אידישקייט מצות אנשים מלומדה, און ער שפירט אז זיין אידישקייט איז נישט פנימיות. פרעג איך אים נו וואס האסטו געוואלט? האסט געוואלט ווערן באשאפען א פרייער איד אין א ווייטע סטעיט, און אליינס אנערקענען אידישקייט? זאגט ער מיר יא. פרעג איך אים, זאג נאר וויפיל פראצענט פרייע אידן אנערקענען אין אידישקייט? פארוואס האלטסטו אז דו וואלסט געווען פון די איין פראצענט? זיי צופרידען אז דו ביסט געבוירען אינעם סיסטעם, און ארבעט ארויף דיין פנימיות.

רבוש"ע.. צוליב דעם וואס אויב וואלט ער ווען געבוירן אלץ פרייער איד וואלט ער גאנץ ווארשיינליך נישט געהאלטן קיינמאל די אידישע תורה - צוליב דעם זאל ער זיך פרייען אז ער איז געבוירן אין די סיסטעם?! ערענסט?! דאס איז די שמחה דא?!

דאס איז ווי איינער זאל זיך פרייען אז ער האט צו עסן אלטע פארטריקענטע פיצא וויבאלד אויב וואלט ער ווען נישט פארמאגט די חוש הטעם בכלל וואלט ער קיינמאל נישט געגלוסט צו קיין פיצא. דאס איז די שמחה פון פארמאגן די חוש הטעם?! אז מען קען שפירן די טעם פון אלטע פארטריקענטע פיצא?!

די שמחה פון איינער וואס איז געבוירן אלץ תורה טרייער איד - אלץ איינער וואס איז מקושר צום אויבערשטנ'ס רעליגיע און גלויבונג דארף זיין אט דאס: שטעל זיך פאר ער וואקסט אויף אלץ נישט תורה און אויבערשטער טרייער איד, וואלט ער דאך מסתמא קיינמאל נישט זיך געקערט צו רצון השם, טא זאל ער זיין בשמחה רבה אז ב"ה ער איז יא אויפגעוואקסן אלץ תורה טרייער איד, דאס זאל זיין זיין שמחה, נישט סיסטעם שמיסטעם, די שמחה איז אז מען איז זוכה צו זיין תורה טרייע אידן - ותו לא מידי.

קען זיין אז איך האב מיך נישט גוט ארויס געברענגט.דער האלט דאך אז ער איז געבוירן אין א סיסטעם פון מלומדה. זאג איך, דער וואס האט א פראבלעם צו אויסוואקסען דעם מלומדה פונעם סיסטעם, האט אויך א פראבלעם צו אויסוואקסען די מלומדה פונעם פרייען סיסטעם.

נו אויב אזוי פריי דיך אז דו ביסט אין דעם פרומען סיסטעם, און די ערשטע פופציג פראצענט יהדות האסטו באקומען דורך די סיסטעם. דאס איבריגע זיי משלים. ווען דו וואקסט ווען אויף כאחד הגוים, וואלסטו ווארשיינלעך געווען א גאנצע גוי.

א"כ האסטו א נקודה.

[שאינו יודע לשאול]

די טענה פון געוויסע אויפן סיסטעם קומט מיר פאר ווי די מענטשן וואס רעדן זיך אפ - לדוגמא - אויף די היינטיגע מעדיצינישע וועלט. זיי רעדן יום וליל איבער די געשמאקע לעבנסשטייגער וואס ס'איז אמאל געווען, אלעס וואס מ'האט אריינגענומען אין מויל איז געווען נאטורליך, נישט ארומגעשפילט, נישט קיין כעמיקאלן, נישט קיין מעדיצינען מיט סייד אפעקטס.

אבער חכם איינער! וויפיל פון דיינע זיידעס האבן געלעבט העכער זיבעציג יאר? און וויפיל פון זייערע געשוויסטער זענען אוועק אלס קינד? וויפיל האבן אפגעלעבט א קראנק לעבן ל"ע צוליב די מאנגל אין ריכטיגע מעדיצין?

יעצט, צי איז דען נישט דא קיין מעלות אין נאטוריליכע עסן? די אלע נאש און דזשאנק פוד איז דען נישט קיין חסרון? אוודאי יא. אבער קוק וואס דו שטעלסט קעגן וואס, במציאות איז די וועלט היינט א בעסערע וועלט אין דעם הינזיכט.

וואדזשע דען? אויב דו ווילסט דווקא, קענסטו האבן פון ביידע מעלות, נעם מעדיצין ווען נויטיג, און דו קענסט ווייטער עסן ארגעניק וכו'.

הוא הדין לסיסטעם. ודו"ק.

מעין זה. איך האב אמאל גערעדט מיט איינעם און יענער האט זיך אפגערעדט אז מיט די סיסטעם היינט איז גאנץ אידישקייט מצות אנשים מלומדה, און ער שפירט אז זיין אידישקייט איז נישט פנימיות. פרעג איך אים נו וואס האסטו געוואלט? האסט געוואלט ווערן באשאפען א פרייער איד אין א ווייטע סטעיט, און אליינס אנערקענען אידישקייט? זאגט ער מיר יא. פרעג איך אים, זאג נאר וויפיל פראצענט פרייע אידן אנערקענען אין אידישקייט? פארוואס האלטסטו אז דו וואלסט געווען פון די איין פראצענט? זיי צופרידען אז דו ביסט געבוירען אינעם סיסטעם, און ארבעט ארויף דיין פנימיות.

רבוש"ע.. צוליב דעם וואס אויב וואלט ער ווען געבוירן אלץ פרייער איד וואלט ער גאנץ ווארשיינליך נישט געהאלטן קיינמאל די אידישע תורה - צוליב דעם זאל ער זיך פרייען אז ער איז געבוירן אין די סיסטעם?! ערענסט?! דאס איז די שמחה דא?!

דאס איז ווי איינער זאל זיך פרייען אז ער האט צו עסן אלטע פארטריקענטע פיצא וויבאלד אויב וואלט ער ווען נישט פארמאגט די חוש הטעם בכלל וואלט ער קיינמאל נישט געגלוסט צו קיין פיצא. דאס איז די שמחה פון פארמאגן די חוש הטעם?! אז מען קען שפירן די טעם פון אלטע פארטריקענטע פיצא?!

די שמחה פון איינער וואס איז געבוירן אלץ תורה טרייער איד - אלץ איינער וואס איז מקושר צום אויבערשטנ'ס רעליגיע און גלויבונג דארף זיין אט דאס: שטעל זיך פאר ער וואקסט אויף אלץ נישט תורה און אויבערשטער טרייער איד, וואלט ער דאך מסתמא קיינמאל נישט זיך געקערט צו רצון השם, טא זאל ער זיין בשמחה רבה אז ב"ה ער איז יא אויפגעוואקסן אלץ תורה טרייער איד, דאס זאל זיין זיין שמחה, נישט סיסטעם שמיסטעם, די שמחה איז אז מען איז זוכה צו זיין תורה טרייע אידן - ותו לא מידי.

על אף דו ענדיגסט צו אז ותו לא מידי, וועל איך דאך זאגן מיינס...

אין מיין מיינונג איז דער משל בכלל נישט דומה לנמשל, אויב ווילסטו א משל, אט.

ס'איז אזויווי איינער זאגט דיר: דו דארפט זיך פרייען אז דו ביסט אין שטאט, ווייל טאמער דו וואלסט געווען אין מדבר, וואלטסטו נישט געהאט קיין עסן, און דו וואלטסט אויסגעגאנגען. יעצט אז דו ביסט אין שטאט, האסטו עסן. איי, ס'איז פארטריקענטע פיצא אן קיין טעם? אבער קודם לעבסטו! און צווייטנס, יעצט אז דו ביסט אין שטאט קענסטו אויך אויפזוכן די פרישע פיצא, א זאך פון וואס דו קענסטו ניטאמאל חלומ'ען אין מדבר.

אפיל דו ביסט גערעכט מיט דעם אז איינער וואס לעבט א "סיסטעם אידישקייט" לעבן איז עס ווי אלטע פארטריקענטע עסן אן קיין טעם וריח, אבער אן דעם וואלט ער קיין לעבן בכלל נישט געהאט! ממילא איז נישט ריכטיג צו זאגן אז ער עררייכט גארנישט פון געבוירן ווערן אינעם סיסטעם. יעצט, דארף ער אוודאי זעהן זיך צו ארויפארבעטן און אנקומען צו די עכטע עבודת השם, אבער עכ"פ דערווייל איז ער א איד.