נוסחאות התפילה ופירוש המילות

[Azoi Tzi Zugen]

היינט ביי סליחות האב איך באמערקט א זאך וואס איז מיר א חידוש, אז מיין סידור (מאירות) לייגט א שטרעכעלע נאך "אל תעזבנו ה'" ביי שמע קולינו. ער מאכט עס אזוי: "אל תעזבנו ה', אלקינו אל תרחק ממנו". די ה' גייט אויף ארויף און די אלקינו אויף אראפ. ווייס איך נישט צו דאס האט א מקור ערגעץ, אבער דאס איז זיכער נישט די פשוט'ע וועג.

[נקודות טובות]

היינט ביי סליחות האב איך באמערקט א זאך וואס איז מיר א חידוש, אז מיין סידור (מאירות) לייגט א שטרעכעלע נאך "אל תעזבנו ה'" ביי שמע קולינו. ער מאכט עס אזוי: "אל תעזבנו ה', אלקינו אל תרחק ממנו". די ה' גייט אויף ארויף און די אלקינו אויף אראפ. ווייס איך נישט צו דאס האט א מקור ערגעץ, אבער דאס איז זיכער נישט די פשוט'ע וועג.

עיין תהלים ל"ח כ"ב. דאס איז די פשוטע טייטש לויט די טעמי המקרא, ד' האט אן אתנחתא. און אזוי זענען אויך די ראשונים מסביר.

[Azoi Tzi Zugen]

היינט ביי סליחות האב איך באמערקט א זאך וואס איז מיר א חידוש, אז מיין סידור (מאירות) לייגט א שטרעכעלע נאך "אל תעזבנו ה'" ביי שמע קולינו. ער מאכט עס אזוי: "אל תעזבנו ה', אלקינו אל תרחק ממנו". די ה' גייט אויף ארויף און די אלקינו אויף אראפ. ווייס איך נישט צו דאס האט א מקור ערגעץ, אבער דאס איז זיכער נישט די פשוט'ע וועג.

עיין תהלים ל"ח כ"ב. דאס איז די פשוטע טייטש לויט די טעמי המקרא, ד' האט אן אתנחתא. און אזוי זענען אויך די ראשונים מסביר.

יישר כח. טאקע א פלא. איך מיין אז דעם פסוק זאגן אלע בעלי תפילות - אריינגערעכנט די רבי'ס - אנדערשט!

[totty2024]

היינט ביי סליחות האב איך באמערקט א זאך וואס איז מיר א חידוש, אז מיין סידור (מאירות) לייגט א שטרעכעלע נאך "אל תעזבנו ה'" ביי שמע קולינו. ער מאכט עס אזוי: "אל תעזבנו ה', אלקינו אל תרחק ממנו". די ה' גייט אויף ארויף און די אלקינו אויף אראפ. ווייס איך נישט צו דאס האט א מקור ערגעץ, אבער דאס איז זיכער נישט די פשוט'ע וועג.

עיין תהלים ל"ח כ"ב. דאס איז די פשוטע טייטש לויט די טעמי המקרא, ד' האט אן אתנחתא. און אזוי זענען אויך די ראשונים מסביר.

יישר כח. טאקע א פלא. איך מיין אז דעם פסוק זאגן אלע בעלי תפילות - אריינגערעכנט די רבי'ס - אנדערשט!

אין תהלים שטייט נישט די פסוק אזוי בכלל
עס שטייט אל תעזבינו ה', אלוקי אל תרחק ממנו משא"כ דא שטייט אלוקינו מוז נישט זיין עס האט די זעלבע כוונה

אין מנהג ישראל תורה זאגט ער א טעם פארוואס די וועלט פירט זיך צוזאגן די נוסח אז אלוקינו גייט אויף ארויף
ער זאגט אז א'לקים איז מידת הדין וואס מוויל נישט די צווייטע העלפט פסוק זאל זיך באציען אויף מידת הדין

[נקודות טובות]

עיין תהלים ל"ח כ"ב. דאס איז די פשוטע טייטש לויט די טעמי המקרא, ד' האט אן אתנחתא. און אזוי זענען אויך די ראשונים מסביר.

יישר כח. טאקע א פלא. איך מיין אז דעם פסוק זאגן אלע בעלי תפילות - אריינגערעכנט די רבי'ס - אנדערשט!

אין תהלים שטייט נישט די פסוק אזוי בכלל
עס שטייט אל תעזבינו ה', אלוקי אל תרחק ממנו משא"כ דא שטייט אלוקינו מוז נישט זיין עס האט די זעלבע כוונה

אין מנהג ישראל תורה זאגט ער א טעם פארוואס די וועלט פירט זיך צוזאגן די נוסח אז אלוקינו גייט אויף ארויף
ער זאגט אז א'לקים איז מידת הדין וואס מוויל נישט די צווייטע העלפט פסוק זאל זיך באציען אויף מידת הדין

זייער זייער אינטערעסאנט וואס דו שרייבסט.
וואס מיינט עס שטייט נישט אין תהלים אזוי בכלל? עס שטייט יא אזוי, נאר געטוישט מיחיד לרבים. און עס האט בפשטות יא די זעלבע כוונה. און אזוי ווי אסאך אנדערע פסוקים וואס מען זאגט ביים דאווענען טוישט מען א פסוק מלשון יחיד ללשון רבים. רוב שמע קולנו גייט אויף דעם סגנון.

חוץ מזה האט דוד המלך נישט גוט מכוון געווען די שמות, אז מען דארף עס טוישען? עפעס א טעות האט ער געמאכט? אתמהה! וואו איז די מנהג ישראל תורה? צייכען צו אויב דו ווייסט, איך בין נייגעריג פון וועמען ער ברענגט עס.

און ווי אויך, אין לי עסק בנסתרות, אבער במושכל ראשון איז דאס נישט אמת. כמבואר ברבינו בחיי ריש פרשת דברים, אז ד' אלוקים איז דין. ממילא ווי אזוי מיטן צוזאמען כאפן דרייעט מען זיך ארויס פון דין? (ועיין עוד ריש פרשת ואתחנן במפרשי רש"י על המחלוקת בין רש"י ורמב"I שם. מזרחי, גור אריה, משכיל לדוד, אור החיים)

[לאקאלער רב]

היינט ביי סליחות האב איך באמערקט א זאך וואס איז מיר א חידוש, אז מיין סידור (מאירות) לייגט א שטרעכעלע נאך "אל תעזבנו ה'" ביי שמע קולינו. ער מאכט עס אזוי: "אל תעזבנו ה', אלקינו אל תרחק ממנו". די ה' גייט אויף ארויף און די אלקינו אויף אראפ. ווייס איך נישט צו דאס האט א מקור ערגעץ, אבער דאס איז זיכער נישט די פשוט'ע וועג.

עיין תהלים ל"ח כ"ב. דאס איז די פשוטע טייטש לויט די טעמי המקרא, ד' האט אן אתנחתא. און אזוי זענען אויך די ראשונים מסביר.

יישר כח. טאקע א פלא. איך מיין אז דעם פסוק זאגן אלע בעלי תפילות - אריינגערעכנט די רבי'ס - אנדערשט!

אויב מיין זכרון נארט מיך נישט, דאכטסעך מיר אז סאטמאר וויליאמסבורגער רב זאגט יא אלוקינו אויף אראפ.

וכן אני (נוהג - עס איז נישט קיין מנהג) אומר.

[לאקאלער רב]

אמר"ש, מעג מען דערמאנען די איינגעגעסענע טעות מחמת חסרון ידיעה וואס ביי קדושה טיילט מען אפ כנועם שיח סוד - שרפי קודש, דאס איז נישט ריכטיג.

שיח סוד טייטשט נישט קיין סוד'סדיגע שמועסערייען, סוד איז טייטש א פארזאמלונג מלשון בסודם אל תבוא נפשי (בראשית מ"ט ו), די ריכטיגע פירוש המילות איז "כנועם שיח" אזויווי די אנגענעמע רייד, "סוד שרפי קודש" פון די חבורה פון די שרפי קודש.

וכן פי' הסידור המפורש, וכן שמעתי דער בארימטער בע"ת ר' שלמה זלמן הורוויץ זעצן ריכטיג די ווערטער.

[וואוילער]

מענין לענין, זאגט דער עולם ביי ברכת כהנים ״ברכינו בברכה, המשולשת בתורה, הכתובה על ידי משה עבדיך״, אבער די ברכה איז נישט געדריטלט (שטייט נישט דריי מאל) אין די תורה.
די ריכטיגע וועג איז לכאורה, ״ברכינו בברכה המשולשת, בתורה הכתובה על ידי משה עבדיך״, די געדריטלטע ברכה (דריי פסוקים), וואו שטייט עס? בתורה הכתובה וגו'.

[נקודות טובות]

@לאקאלער רב אמת טאקע אז כנועם שיח, סוד שרפי קודש. אבער בתרגום על בסודם אל תבוא נפשי זאגט ער, ברזהון לא הות נפשי.
אין אבודרהם שרייבט ער סוד על שם בסוד ישרים ועדה. און ווען מען קוקט אריין אין די מפרשים, שרייבען זיי אז דאס איז א לשון סוד. ועיין ברד''ק ערך סוד שהכל ענין אחד הוא. א סוד זאגט מען ווען מען שטייט נאנט איינער צום צווייטען.


@וואוילער ברכנו בברכה וואס איז געדריטעלט בתורה (צוטיילט אויף דריי פסוקים אבודרהם ) ברכה המשולשת אליינס האט דאך נישט פשט, נאר ווען עס גייט צוזאמען מיט בתורה. ברכנו בברכה המשולשת בתורה, הכתובה ע''י משה עבדך, האמורה מפי אהרן ובניו איט איז.

[וואוילער]

@וואוילער ברכנו בברכה וואס איז געדריטעלט בתורה (צוטיילט אויף דריי פסוקים) ברכה המשולשת אליינס האט דאך נישט פשט, נאר ווען עס גייט צוזאמען מיט בתורה. ברכנו בברכה המשולשת בתורה, הכתובה ע''י משה עבדך, האמורה מפי אהרן ובניו איט איז.

פון וואו האב'ך געוואוסט אז דו גייסט זאגן פארקערט?...

[נקודות טובות]

@וואוילער ברכנו בברכה וואס איז געדריטעלט בתורה (צוטיילט אויף דריי פסוקים) ברכה המשולשת אליינס האט דאך נישט פשט, נאר ווען עס גייט צוזאמען מיט בתורה. ברכנו בברכה המשולשת בתורה, הכתובה ע''י משה עבדך, האמורה מפי אהרן ובניו איט איז.

פון וואו האב'ך געוואוסט אז דו גייסט זאגן פארקערט?...

viewtopic.php?p=87119#p87119

דו ביסט נישט דער ערשטער מיט וועמען איך האב דאס. די בעלי תפילה וואס זענען צו די זייט אויך מדקדקים קריכען מיר אזאנס אויף די נערווען. רעד כלשון בני אדם און פארטיג. איך האב נישט געזעהן רעדן אזוי ווען מען רעדט איש אל רעהו.
וואוילער. א גוטן, @נקודות טובות , וויפיל אזייגער, גייסטו היינט, צו די חתונה, ווייל, איך זוך, א, היטש. לאז מיר, וויסען, אויב, איך קען, מיך מיטכאפען.
נקודות טובות. זייער גערן, אבער ביטע הער אויף מיט די דייקנות ווייל דאס קריכט מיר אויף די געהירען. רעד נארמאל און פארטיג!

מען דארף וויסען די פירוש המילות, און דעטס אלל!

אבער לענין, טראכט איבער וואס איך האב פריער געשריבען. דאס איז ווי אזוי מען זאגט ברכנו בברכה. המשולשת גייט אויף בתורה. אויב נישט תורה איז עס נישט משולשת. ברכנו בברכה המשולשת בתורה, הכתובה ע''י משה עבדך, האמורה מפי אהרן ובניו.

[לאקאלער רב]

@וואוילער ברכנו בברכה וואס איז געדריטעלט בתורה (צוטיילט אויף דריי פסוקים) ברכה המשולשת אליינס האט דאך נישט פשט, נאר ווען עס גייט צוזאמען מיט בתורה. ברכנו בברכה המשולשת בתורה, הכתובה ע''י משה עבדך, האמורה מפי אהרן ובניו איט איז.

פון וואו האב'ך געוואוסט אז דו גייסט זאגן פארקערט?...

קוקט אויס אז דעת בעל הבית איז יא אלעמאל היפוך דעת תורה.
viewtopic.php?p=87119#p87119

דו ביסט נישט דער ערשטער מיט וועמען איך האב דאס. די בעלי תפילה וואס זענען צו די זייט אויך מדקדקים קריכען מיר אזאנס אויף די נערווען. רעד כלשון בני אדם און פארטיג. איך האב נישט געזעהן רעדן אזוי ווען מען רעדט איש אל רעהו.
וואוילער. א גוטן, @נקודות טובות , וויפיל אזייגער, גייסטו היינט, צו די חתונה, ווייל, איך זוך, א, היטש. לאז מיר, וויסען, אויב, איך קען, מיך מיטכאפען.
נקודות טובות. זייער גערן, אבער ביטע הער אויף מיט די דייקנות ווייל דאס קריכט מיר אויף די געהירען. רעד נארמאל און פארטיג!

מען דארף וויסען די פירוש המילות, און דעטס אלל!

אבער לענין, טראכט איבער וואס איך האב פריער געשריבען. דאס איז ווי אזוי מען זאגט ברכנו בברכה. המשולשת גייט אויף בתורה. אויב נישט תורה איז עס נישט משולשת. ברכנו בברכה המשולשת בתורה, הכתובה ע''י משה עבדך, האמורה מפי אהרן ובניו.

האסט @א נקודה טובה אז עס קומט נישט מפסיק צו זיין צווישן בתורה און הכתובה, עס דארף זיין איין לאנגע זאץ.

אבער אויב מען איז יא מפסיק, זאל עס זיין לענ"ד צווישן המשולשת און בתורה, איז דען נישט מער קלאר "די ברכה וואס איז געדריטעלט, אין די תורה וואס משה האט געשריבן" ווי איידער "די ברכה וואס איז געדריטעלט אין די תורה, וואס משה האט געשריבן (וואס לפי"ז איז משמע אז הכתובה ע''י משה עבדך גייט ארויף אויף די ברכה און אויפנאויף איז דאס נישט גערעכט, עס גייט ארויף אויף די תורה)"?

[שמח]

@וואוילער ברכנו בברכה וואס איז געדריטעלט בתורה (צוטיילט אויף דריי פסוקים) ברכה המשולשת אליינס האט דאך נישט פשט, נאר ווען עס גייט צוזאמען מיט בתורה. ברכנו בברכה המשולשת בתורה, הכתובה ע''י משה עבדך, האמורה מפי אהרן ובניו איט איז.

פון וואו האב'ך געוואוסט אז דו גייסט זאגן פארקערט?...

קוקט אויס אז דעת בעל הבית איז יא אלעמאל היפוך דעת תורה.
viewtopic.php?p=87119#p87119

דו ביסט נישט דער ערשטער מיט וועמען איך האב דאס. די בעלי תפילה וואס זענען צו די זייט אויך מדקדקים קריכען מיר אזאנס אויף די נערווען. רעד כלשון בני אדם און פארטיג. איך האב נישט געזעהן רעדן אזוי ווען מען רעדט איש אל רעהו.
וואוילער. א גוטן, @נקודות טובות , וויפיל אזייגער, גייסטו היינט, צו די חתונה, ווייל, איך זוך, א, היטש. לאז מיר, וויסען, אויב, איך קען, מיך מיטכאפען.
נקודות טובות. זייער גערן, אבער ביטע הער אויף מיט די דייקנות ווייל דאס קריכט מיר אויף די געהירען. רעד נארמאל און פארטיג!

מען דארף וויסען די פירוש המילות, און דעטס אלל!

אבער לענין, טראכט איבער וואס איך האב פריער געשריבען. דאס איז ווי אזוי מען זאגט ברכנו בברכה. המשולשת גייט אויף בתורה. אויב נישט תורה איז עס נישט משולשת. ברכנו בברכה המשולשת בתורה, הכתובה ע''י משה עבדך, האמורה מפי אהרן ובניו.

אליבא דאמת איז געווענליך די ''ארגינעלע'' נוסח התפילה אויסגעשטעלט לפי הפירוש המילות.

[נקודות טובות]

פון וואו האב'ך געוואוסט אז דו גייסט זאגן פארקערט?...

קוקט אויס אז דעת בעל הבית איז יא אלעמאל היפוך דעת תורה.
viewtopic.php?p=87119#p87119

דו ביסט נישט דער ערשטער מיט וועמען איך האב דאס. די בעלי תפילה וואס זענען צו די זייט אויך מדקדקים קריכען מיר אזאנס אויף די נערווען. רעד כלשון בני אדם און פארטיג. איך האב נישט געזעהן רעדן אזוי ווען מען רעדט איש אל רעהו.
וואוילער. א גוטן, @נקודות טובות , וויפיל אזייגער, גייסטו היינט, צו די חתונה, ווייל, איך זוך, א, היטש. לאז מיר, וויסען, אויב, איך קען, מיך מיטכאפען.
נקודות טובות. זייער גערן, אבער ביטע הער אויף מיט די דייקנות ווייל דאס קריכט מיר אויף די געהירען. רעד נארמאל און פארטיג!

מען דארף וויסען די פירוש המילות, און דעטס אלל!

אבער לענין, טראכט איבער וואס איך האב פריער געשריבען. דאס איז ווי אזוי מען זאגט ברכנו בברכה. המשולשת גייט אויף בתורה. אויב נישט תורה איז עס נישט משולשת. ברכנו בברכה המשולשת בתורה, הכתובה ע''י משה עבדך, האמורה מפי אהרן ובניו.

האסט @א נקודה טובה אז עס קומט נישט מפסיק צו זיין צווישן בתורה און הכתובה, עס דארף זיין איין לאנגע זאץ.

אבער אויב מען איז יא מפסיק, זאל עס זיין לענ"ד צווישן המשולשת און בתורה, איז דען נישט מער קלאר "די ברכה וואס איז געדריטעלט, אין די תורה וואס משה האט געשריבן" ווי איידער "די ברכה וואס איז געדריטעלט אין די תורה, וואס משה האט געשריבן (וואס לפי"ז איז משמע אז הכתובה ע''י משה עבדך גייט ארויף אויף די ברכה און אויפנאויף איז דאס נישט גערעכט, עס גייט ארויף אויף די תורה)"?

נישט ריכטיג.
1) ווי געשריבען פריער. די ברכה איז נישט משולשת, די ברכה איז משולשת בתורה כמבואר באבודרהם. ממילא זאגן ברכה המשולשת, בתורה הכתובה איז פשוט א טעות. עס איז פשוט פירוש המילות.
2) אויב זאגט מען ברכנו בברכה המשולשת, בתורה הכתובה ע"י משה עבדך. איז שווער וואו קומט אריין יעצט תורה מן השמים? דא קומט מען נישט זאגן עדות זאגן אז תורה מן השמים. זאג ברכנו בברכה המשולשת בתורה, האמורה מפי אהרן ובניו. וואו קומט אריין בתורה הכתובה ע"י משה עבדיך? לאז עס אויס! נאר דער אמת איז אז בנוסח הרמב"ם שטייט טאקע ברכנו בברכה המשולשת בתורה, האמורה לאהרן ובניו. און ווי אויך בפרדס לרש"י שטייט נאר ברכנו בברכה המשולשת בתורה. וואס פון דעם פארשטיי איך קלאר אז נאך המשולשת בתורה קומט אן אתנחתא.

פשט גייט אזוי. ברכנו בברכה המשולשת בתורה, וואס די ברכה איז כתובה ע"י משה עבדך, און איז אמירה מפי אהרן ובניו. בתורה גייט כלל נישט צוזאמען מיט הכתובה, עס איז דא אן אתנחתא אינצווישען. די ברכה וואס איז משולשת בתורה, איז געשריבען דורך משה אין די תורה, און ווערט געזאגט דורך אהרן און זיינע קינדער. און בעצם קען מען ווען זאגן ברכנו בברכה הכתובה בתורה, האמורה מפי אהרן ובניו. דאס אז עס איז ברכה משושלת איז א זייטיגע זאך בנוסף.

(אולם יש חולקין על האבודרהם בפירוש ברכה המשולשת)

[נקודות טובות]

פון וואו האב'ך געוואוסט אז דו גייסט זאגן פארקערט?...

קוקט אויס אז דעת בעל הבית איז יא אלעמאל היפוך דעת תורה.
viewtopic.php?p=87119#p87119

דו ביסט נישט דער ערשטער מיט וועמען איך האב דאס. די בעלי תפילה וואס זענען צו די זייט אויך מדקדקים קריכען מיר אזאנס אויף די נערווען. רעד כלשון בני אדם און פארטיג. איך האב נישט געזעהן רעדן אזוי ווען מען רעדט איש אל רעהו.
וואוילער. א גוטן, @נקודות טובות , וויפיל אזייגער, גייסטו היינט, צו די חתונה, ווייל, איך זוך, א, היטש. לאז מיר, וויסען, אויב, איך קען, מיך מיטכאפען.
נקודות טובות. זייער גערן, אבער ביטע הער אויף מיט די דייקנות ווייל דאס קריכט מיר אויף די געהירען. רעד נארמאל און פארטיג!

מען דארף וויסען די פירוש המילות, און דעטס אלל!

אבער לענין, טראכט איבער וואס איך האב פריער געשריבען. דאס איז ווי אזוי מען זאגט ברכנו בברכה. המשולשת גייט אויף בתורה. אויב נישט תורה איז עס נישט משולשת. ברכנו בברכה המשולשת בתורה, הכתובה ע''י משה עבדך, האמורה מפי אהרן ובניו.

אליבא דאמת איז געווענליך די ''ארגינעלע'' נוסח התפילה אויסגעשטעלט לפי הפירוש המילות.

די נוסח מיינסטו די ניגון יא? עס איז טאקע רוב מאל אזוי, אבער אסאך מאל ווערט עס אביסעל טריקי. למשל/לדוגמא משה ובני ישראל לך ענו שירה בשמחה רבה ואמרו כולם. און ווייטער ביי בוקע ים לפני משה זה קלי ענו ואמרו. דארט איז עס שוין נישט אזוי פשוט. עס זענען דא נאך, אבער דאס קומט מיר ארויף יעצט אויפן מינוט.

[מכבי]

נאך א פלאץ וואו מען דארף אויפפאסן זיך אפצושטעלן איז ביי וכולם פותחים את פיהם בקדושה ובטהרה און דערנאך בשירה ובזמרה ווייל קדושה און טהרה איז "וויאזוי" זײ רעדן און שירה וזמרה איז "וואס" זײ זאגן

[הדסים]

אמר"ש, מעג מען דערמאנען די איינגעגעסענע טעות מחמת חסרון ידיעה וואס ביי קדושה טיילט מען אפ כנועם שיח סוד - שרפי קודש, דאס איז נישט ריכטיג.

שיח סוד טייטשט נישט קיין סוד'סדיגע שמועסערייען, סוד איז טייטש א פארזאמלונג מלשון בסודם אל תבוא נפשי (בראשית מ"ט ו), די ריכטיגע פירוש המילות איז "כנועם שיח" אזויווי די אנגענעמע רייד, "סוד שרפי קודש" פון די חבורה פון די שרפי קודש.

וכן פי' הסידור המפורש, וכן שמעתי דער בארימטער בע"ת ר' שלמה זלמן הורוויץ זעצן ריכטיג די ווערטער.

אז מ'רעדט פון קדושה (ווער רעדט?..) האב איך אן אלטע קשיא, מ'זאגט נקדישך ונעריצך כנועם שיח - פון וועמען? סוד שרפי קודש, וואס זיי די שרפי קודש זענען משלש קדושה ווי עס שטייט אין פסוק קדוש קדוש וגו', אז - דעמאלט ווען די שרפי קודש זענען משלש קדושה, בקול רעש גדול אדיר וחזק וכו' מתנשאים - ווער, די שרפי קודש - לעמת שרפים, די שרפי קודש שטעלן זיך קעגן די שרפים?

יתכן אז ס'איז דא סתם שרפים און אויך שרפי קודש אבער איך האב אמאל נאכן זוכן דערוועגן געטראפן א שמועס ווי איינער ברענגט אז פשט איז אז ס'איז פארהאן א כיתה מלאכים וואס הייסן 'אדיר וחזק' און זיי זענען זיך מתנשא לעמת שרפים, לפי"ז וועט שטימען דער וועלטס טעות צו מאכן א הפסק צווישן רעש גדול און אדיר וחזק.

אן אנדערע פשט האב איך געזען אז בעצם אמאל איז געשטאנען 'אז בקול רעש גדול או"ח משמיעים קול' און די ר"ת איז געווען 'אופנים וחיות' נאר דער דרוקער - צי סיי ווער - האט געמיינט אז ס'שטייט אדיר וחזק..
ווען נישט ס'איז אזוי ווייט נישט מסתבר וואלט עס זייער גוט געשטימט, קודם כל אז ס'איז אין איינקלאנג מיט וואס ס'שטייט ביי קדושת יוצר דערנאך דער לשון אז בשעת די שרפי קודש זאגן קדושה זענען זיי אליינס משמיע א קול רעש גדול? כ'ווייס... בעצם שטימט עס אבער ס'זאגט זיך ווען בא'טעמ'טער לויט איינער פון די צוויי דערמאנטע מהלכים.

[בן נביאים]

אז מ רעדט שוין, יעצט ווען א גרויסער ציבור לערנט מסכת ברכות, איז געווארן א מדובר וועגין די תפלה פון רב וואס מ' זאגט ביים ר"ח בענטשן, איז דא וואס זאגן בזכות תפלת רב אדער תפלת רבים

האט איינער אנגעוויזט א אינטערסאנטע ילקוט הגרשוני וואס זאגט אז ביידע נוסחאות זענן א טעות

IMG-20250707-WA0027.jpg (471.81 KiB) געזען געווארן 275 מאל

[ChatGPT]

אן אנדערע פשט האב איך געזען אז בעצם אמאל איז געשטאנען 'אז בקול רעש גדול או"ח משמיעים קול' און די ר"ת איז געווען 'אופנים וחיות' נאר דער דרוקער - צי סיי ווער - האט געמיינט אז ס'שטייט אדיר וחזק..
ווען נישט ס'איז אזוי ווייט נישט מסתבר וואלט עס זייער גוט געשטימט, קודם כל אז ס'איז אין איינקלאנג מיט וואס ס'שטייט ביי קדושת יוצר דערנאך דער לשון אז בשעת די שרפי קודש זאגן קדושה זענען זיי אליינס משמיע א קול רעש גדול? כ'ווייס... בעצם שטימט עס אבער ס'זאגט זיך ווען בא'טעמ'טער לויט איינער פון די צוויי דערמאנטע מהלכים.

דאס שטאמט פון דער בעל מקור ברוך (המכונה ע"י יושע מונדשטיין "מקור הכזבים") אויב דו ווייסט פון נאך א מקור, זיי מודיע.

[הדסים]

אן אנדערע פשט האב איך געזען אז בעצם אמאל איז געשטאנען 'אז בקול רעש גדול או"ח משמיעים קול' און די ר"ת איז געווען 'אופנים וחיות' נאר דער דרוקער - צי סיי ווער - האט געמיינט אז ס'שטייט אדיר וחזק..
ווען נישט ס'איז אזוי ווייט נישט מסתבר וואלט עס זייער גוט געשטימט, קודם כל אז ס'איז אין איינקלאנג מיט וואס ס'שטייט ביי קדושת יוצר דערנאך דער לשון אז בשעת די שרפי קודש זאגן קדושה זענען זיי אליינס משמיע א קול רעש גדול? כ'ווייס... בעצם שטימט עס אבער ס'זאגט זיך ווען בא'טעמ'טער לויט איינער פון די צוויי דערמאנטע מהלכים.

דאס שטאמט פון דער בעל מקור ברוך (המכונה ע"י יושע מונדשטיין "מקור הכזבים") אויב דו ווייסט פון נאך א מקור, זיי מודיע.

איך בין דעם שבת געווען צוגאסט אין א פרעמדער ביהמ"ד האב איך ענדליך געקענט נאכקוקן דעם מקור.
אין שו"ת ארץ צבי פון קאזשיגלאווער חלק ב' צום סוף אין די ליקוטים (אין מיין מהדורא איז עס געווען דף שצ"ב) ברענגט ער דעם געדאנק ער בויט עס נאר אויף אן אנדערער קשיא, ער שרייבט אז "לולי דמסתפינא מזה שכבר אומרים ככה בקדושה מאות בשנים הייתי מתקן להגיד 'אז בקול רעש גדול אופנים וחיות משמיעים קול'".

[מכבי]

אמר"ש, מעג מען דערמאנען די איינגעגעסענע טעות מחמת חסרון ידיעה וואס ביי קדושה טיילט מען אפ כנועם שיח סוד - שרפי קודש, דאס איז נישט ריכטיג.

שיח סוד טייטשט נישט קיין סוד'סדיגע שמועסערייען, סוד איז טייטש א פארזאמלונג מלשון בסודם אל תבוא נפשי (בראשית מ"ט ו), די ריכטיגע פירוש המילות איז "כנועם שיח" אזויווי די אנגענעמע רייד, "סוד שרפי קודש" פון די חבורה פון די שרפי קודש.

וכן פי' הסידור המפורש, וכן שמעתי דער בארימטער בע"ת ר' שלמה זלמן הורוויץ זעצן ריכטיג די ווערטער.

אז מ'רעדט פון קדושה (ווער רעדט?..) האב איך אן אלטע קשיא, מ'זאגט נקדישך ונעריצך כנועם שיח - פון וועמען? סוד שרפי קודש, וואס זיי די שרפי קודש זענען משלש קדושה ווי עס שטייט אין פסוק קדוש קדוש וגו', אז - דעמאלט ווען די שרפי קודש זענען משלש קדושה, בקול רעש גדול אדיר וחזק וכו' מתנשאים - ווער, די שרפי קודש - לעמת שרפים, די שרפי קודש שטעלן זיך קעגן די שרפים?

יתכן אז ס'איז דא סתם שרפים און אויך שרפי קודש אבער איך האב אמאל נאכן זוכן דערוועגן געטראפן א שמועס ווי איינער ברענגט אז פשט איז אז ס'איז פארהאן א כיתה מלאכים וואס הייסן 'אדיר וחזק' און זיי זענען זיך מתנשא לעמת שרפים, לפי"ז וועט שטימען דער וועלטס טעות צו מאכן א הפסק צווישן רעש גדול און אדיר וחזק.

אן אנדערע פשט האב איך געזען אז בעצם אמאל איז געשטאנען 'אז בקול רעש גדול או"ח משמיעים קול' און די ר"ת איז געווען 'אופנים וחיות' נאר דער דרוקער - צי סיי ווער - האט געמיינט אז ס'שטייט אדיר וחזק..
ווען נישט ס'איז אזוי ווייט נישט מסתבר וואלט עס זייער גוט געשטימט, קודם כל אז ס'איז אין איינקלאנג מיט וואס ס'שטייט ביי קדושת יוצר דערנאך דער לשון אז בשעת די שרפי קודש זאגן קדושה זענען זיי אליינס משמיע א קול רעש גדול? כ'ווייס... בעצם שטימט עס אבער ס'זאגט זיך ווען בא'טעמ'טער לויט איינער פון די צוויי דערמאנטע מהלכים.

אפילו אויב איינס פון די תירוצים זענען אמת פארענטפערט עס נאכנישט די נוסח פון די וואכעדיגע קדושה און פון כתר
במילא מיז מען זאגן אז די ווערטער לעומתם משבחים אליינס ווייזט אז מען רעדט שוין דא פון די חיות ואופנים וואס ביי זיי שטייט די לשונות אנפאנג יחזקאל עיין שם
משא"כ ביי די שרפים אין ישעיה
וזה לשון האבודרהם
. לעמתם משבחים ואומרים כלומ' כל ארבע רוחות הם לנוכח פני האופנים והם משבחין להב"ה באי זה נכח שירצו כי הכבוד מלא את הרוחות ואינם צריכין להסב פניהם לכל צר שהרי יש להם פנים לכל צר כמו שנאמר ואיש אל עבר פניו ילכו אל אשר יהיה שמה הרוח ללכת ילכו לא יסבו בלכתם. ואומר כל אחד מהם ברוך כבוד ה' ממקומו לפי שאין יודעין איה מקומו.

[הדסים]

אמר"ש, מעג מען דערמאנען די איינגעגעסענע טעות מחמת חסרון ידיעה וואס ביי קדושה טיילט מען אפ כנועם שיח סוד - שרפי קודש, דאס איז נישט ריכטיג.

שיח סוד טייטשט נישט קיין סוד'סדיגע שמועסערייען, סוד איז טייטש א פארזאמלונג מלשון בסודם אל תבוא נפשי (בראשית מ"ט ו), די ריכטיגע פירוש המילות איז "כנועם שיח" אזויווי די אנגענעמע רייד, "סוד שרפי קודש" פון די חבורה פון די שרפי קודש.

וכן פי' הסידור המפורש, וכן שמעתי דער בארימטער בע"ת ר' שלמה זלמן הורוויץ זעצן ריכטיג די ווערטער.

אז מ'רעדט פון קדושה (ווער רעדט?..) האב איך אן אלטע קשיא, מ'זאגט נקדישך ונעריצך כנועם שיח - פון וועמען? סוד שרפי קודש, וואס זיי די שרפי קודש זענען משלש קדושה ווי עס שטייט אין פסוק קדוש קדוש וגו', אז - דעמאלט ווען די שרפי קודש זענען משלש קדושה, בקול רעש גדול אדיר וחזק וכו' מתנשאים - ווער, די שרפי קודש - לעמת שרפים, די שרפי קודש שטעלן זיך קעגן די שרפים?

יתכן אז ס'איז דא סתם שרפים און אויך שרפי קודש אבער איך האב אמאל נאכן זוכן דערוועגן געטראפן א שמועס ווי איינער ברענגט אז פשט איז אז ס'איז פארהאן א כיתה מלאכים וואס הייסן 'אדיר וחזק' און זיי זענען זיך מתנשא לעמת שרפים, לפי"ז וועט שטימען דער וועלטס טעות צו מאכן א הפסק צווישן רעש גדול און אדיר וחזק.

אן אנדערע פשט האב איך געזען אז בעצם אמאל איז געשטאנען 'אז בקול רעש גדול או"ח משמיעים קול' און די ר"ת איז געווען 'אופנים וחיות' נאר דער דרוקער - צי סיי ווער - האט געמיינט אז ס'שטייט אדיר וחזק..
ווען נישט ס'איז אזוי ווייט נישט מסתבר וואלט עס זייער גוט געשטימט, קודם כל אז ס'איז אין איינקלאנג מיט וואס ס'שטייט ביי קדושת יוצר דערנאך דער לשון אז בשעת די שרפי קודש זאגן קדושה זענען זיי אליינס משמיע א קול רעש גדול? כ'ווייס... בעצם שטימט עס אבער ס'זאגט זיך ווען בא'טעמ'טער לויט איינער פון די צוויי דערמאנטע מהלכים.

אפילו אויב איינס פון די תירוצים זענען אמת פארענטפערט עס נאכנישט די נוסח פון די וואכעדיגע קדושה און פון כתר
במילא מיז מען זאגן אז די ווערטער לעומתם משבחים אליינס ווייזט אז מען רעדט שוין דא פון די חיות ואופנים וואס ביי זיי שטייט די לשונות אנפאנג יחזקאל עיין שם
משא"כ ביי די שרפים אין ישעיה
וזה לשון האבודרהם
. לעמתם משבחים ואומרים כלומ' כל ארבע רוחות הם לנוכח פני האופנים והם משבחין להב"ה באי זה נכח שירצו כי הכבוד מלא את הרוחות ואינם צריכין להסב פניהם לכל צר שהרי יש להם פנים לכל צר כמו שנאמר ואיש אל עבר פניו ילכו אל אשר יהיה שמה הרוח ללכת ילכו לא יסבו בלכתם. ואומר כל אחד מהם ברוך כבוד ה' ממקומו לפי שאין יודעין איה מקומו.

דאס איז גוט צו פארענטפערן די סתירה מיט קדושת יוצר, אבער מיין קשיא לכתחילה איז געווען אויפן לשון הקדושה אז ס'קוקט אויס אז ס'שטייט אז די שרפים שטעלן זיך קעגן די שרפים. משא"כ ביי כתר און קדושה בימות החול שטייט סתם אז לעמתם - די מלאכים וואס שטייען קעגן זיי זאגן ברוך כבוד וגו'.

[מכבי]

אז מ'רעדט פון קדושה (ווער רעדט?..) האב איך אן אלטע קשיא, מ'זאגט נקדישך ונעריצך כנועם שיח - פון וועמען? סוד שרפי קודש, וואס זיי די שרפי קודש זענען משלש קדושה ווי עס שטייט אין פסוק קדוש קדוש וגו', אז - דעמאלט ווען די שרפי קודש זענען משלש קדושה, בקול רעש גדול אדיר וחזק וכו' מתנשאים - ווער, די שרפי קודש - לעמת שרפים, די שרפי קודש שטעלן זיך קעגן די שרפים?

יתכן אז ס'איז דא סתם שרפים און אויך שרפי קודש אבער איך האב אמאל נאכן זוכן דערוועגן געטראפן א שמועס ווי איינער ברענגט אז פשט איז אז ס'איז פארהאן א כיתה מלאכים וואס הייסן 'אדיר וחזק' און זיי זענען זיך מתנשא לעמת שרפים, לפי"ז וועט שטימען דער וועלטס טעות צו מאכן א הפסק צווישן רעש גדול און אדיר וחזק.

אן אנדערע פשט האב איך געזען אז בעצם אמאל איז געשטאנען 'אז בקול רעש גדול או"ח משמיעים קול' און די ר"ת איז געווען 'אופנים וחיות' נאר דער דרוקער - צי סיי ווער - האט געמיינט אז ס'שטייט אדיר וחזק..
ווען נישט ס'איז אזוי ווייט נישט מסתבר וואלט עס זייער גוט געשטימט, קודם כל אז ס'איז אין איינקלאנג מיט וואס ס'שטייט ביי קדושת יוצר דערנאך דער לשון אז בשעת די שרפי קודש זאגן קדושה זענען זיי אליינס משמיע א קול רעש גדול? כ'ווייס... בעצם שטימט עס אבער ס'זאגט זיך ווען בא'טעמ'טער לויט איינער פון די צוויי דערמאנטע מהלכים.

אפילו אויב איינס פון די תירוצים זענען אמת פארענטפערט עס נאכנישט די נוסח פון די וואכעדיגע קדושה און פון כתר
במילא מיז מען זאגן אז די ווערטער לעומתם משבחים אליינס ווייזט אז מען רעדט שוין דא פון די חיות ואופנים וואס ביי זיי שטייט די לשונות אנפאנג יחזקאל עיין שם
משא"כ ביי די שרפים אין ישעיה
וזה לשון האבודרהם
. לעמתם משבחים ואומרים כלומ' כל ארבע רוחות הם לנוכח פני האופנים והם משבחין להב"ה באי זה נכח שירצו כי הכבוד מלא את הרוחות ואינם צריכין להסב פניהם לכל צר שהרי יש להם פנים לכל צר כמו שנאמר ואיש אל עבר פניו ילכו אל אשר יהיה שמה הרוח ללכת ילכו לא יסבו בלכתם. ואומר כל אחד מהם ברוך כבוד ה' ממקומו לפי שאין יודעין איה מקומו.

דאס איז גוט צו פארענטפערן די סתירה מיט קדושת יוצר, אבער מיין קשיא לכתחילה איז געווען אויפן לשון הקדושה אז ס'קוקט אויס אז ס'שטייט אז די שרפים שטעלן זיך קעגן די שרפים. משא"כ ביי כתר און קדושה בימות החול שטייט סתם אז לעמתם - די מלאכים וואס שטייען קעגן זיי זאגן ברוך כבוד וגו'.

פון אז בקול רעדט מען שוין פון די אופנים
אזויווי ביי כתר הײבט מען אן צו רעדן פון די אופנים פון כבודו מלא עולם כדמוכח בחגיגה יג:

[הדסים]

אפילו אויב איינס פון די תירוצים זענען אמת פארענטפערט עס נאכנישט די נוסח פון די וואכעדיגע קדושה און פון כתר
במילא מיז מען זאגן אז די ווערטער לעומתם משבחים אליינס ווייזט אז מען רעדט שוין דא פון די חיות ואופנים וואס ביי זיי שטייט די לשונות אנפאנג יחזקאל עיין שם
משא"כ ביי די שרפים אין ישעיה
וזה לשון האבודרהם
. לעמתם משבחים ואומרים כלומ' כל ארבע רוחות הם לנוכח פני האופנים והם משבחין להב"ה באי זה נכח שירצו כי הכבוד מלא את הרוחות ואינם צריכין להסב פניהם לכל צר שהרי יש להם פנים לכל צר כמו שנאמר ואיש אל עבר פניו ילכו אל אשר יהיה שמה הרוח ללכת ילכו לא יסבו בלכתם. ואומר כל אחד מהם ברוך כבוד ה' ממקומו לפי שאין יודעין איה מקומו.

דאס איז גוט צו פארענטפערן די סתירה מיט קדושת יוצר, אבער מיין קשיא לכתחילה איז געווען אויפן לשון הקדושה אז ס'קוקט אויס אז ס'שטייט אז די שרפים שטעלן זיך קעגן די שרפים. משא"כ ביי כתר און קדושה בימות החול שטייט סתם אז לעמתם - די מלאכים וואס שטייען קעגן זיי זאגן ברוך כבוד וגו'.

פון אז בקול רעדט מען שוין פון די אופנים
אזויווי ביי כתר הײבט מען אן צו רעדן פון די אופנים פון כבודו מלא עולם כדמוכח בחגיגה יג:

איך פארשטיי דיין נקודה אבער פארט ביי כתר רעדט מען נישט פארדעם פון אנדערע מלאכים ממילא דארף מען נישט זאגן אז מ'גייט יעצט רעדן פון אופנים וחיות, משא"כ ביי קדושה האלט מען אינמיטן רעדן פון די שרפי קודש און אויב הייבט מען אן רעדן פון או"ח דארף לכאורה שטיין אז נישט פון זיי רעדט מען יעצט.

[Think and Thank]

אז מ רעדט שוין, יעצט ווען א גרויסער ציבור לערנט מסכת ברכות, איז געווארן א מדובר וועגין די תפלה פון רב וואס מ' זאגט ביים ר"ח בענטשן, איז דא וואס זאגן בזכות תפלת רב אדער תפלת רבים

האט איינער אנגעוויזט א אינטערסאנטע ילקוט הגרשוני וואס זאגט אז ביידע נוסחאות זענן א טעות

IMG-20250707-WA0027.jpg

די מקור דערפון איז דער בני יששכר אין מגיד תעלומה (ברכות טז: אויף די גמרא המדובר)