אומאן ראש השנה - מקורו מרבי נחמן?

[לייבל פריש]

כ'וויל צולייגן עטליכע שיינע נקודות בנושא זה:

א. הרה"ק רבי נחמן מברסלב זי"ע האט געזאגט בפירוש "קיינער פארשטייט נישט וואס איך זאג, נאר נתן, און נפתלי אביסל". (ידוע בברסלב, איינער קען ברענגען מקור? ש'כח)
"ברוך ה' שהזמין לי אחד, צעיר, שאפילו דיבור אחד מדיבורי לא יהיה נאבד עוד (על ידו)" (חיי מוהר"ן שס"ז).
אויך האט רבי נחמן געזאגט ווי פאלגנד: אָמַר כָּל אֶחָד מִכֶּם יֵשׁ לוֹ חֵלֶק בְּהַתּוֹרָה שֶׁלִּי. אֲבָל נָתָן יֵשׁ לוֹ חֵלֶק גָּדוֹל יוֹתֵר מִכֻּלְּכֶם. עָנָה וְאָמַר אַתֶּם יוֹדְעִים זאת שֶׁאִם לא הָיָה הוּא לא הָיָה לָכֶם אֲפִילּוּ עָלֶה אֶחָד מֵהַסֵּפֶר
(חיי מוהר"ן ש"ע).

ב. רבי נתן בעצמו זאגט קלאר אז ער האט אזוי פארשטאנען פונעם רבי'ן, און די תלמידים אין די קומענדיגע דורות האבן עס גענומען פאר א אייביגע הוראה, און ווער דען פארשטייט וואס רבי נחמן האט געוואלט אזויווי זיין גרעסטער תלמיד כנ"ל?

ג. ידוע אז ביים לויה פון רבי נתן זי"ע האט איינער פון די חשוב'ע באקאנטע ברסלב'ע חסידים געזאגט: "אין דעם ארון (ארונו הקודש פון רבי נתן) ליגט די גאנצע ליכטיגקייט פונעם רבי'ן", האט זיך אנגערופן רבי נחמן טולטשינער גדול התלמידים פון רבי נתן: "ער וואלט דאס געמעגט זאגן ווען רבי נתן האט געלעבט..."

[אסמכתא בעלמא]

@אני-הק' @גראדער מעכל @פיי א ייש"כ פאר ענקער אויסטערלישע קלארקייט בנוגע אומאן.

ממש א געשמאק.

@פיי אויב זאל מען דעבאטירן די ברסלב'ע דרך בכלליות קען עס שוין אנקומען צו די היינטיגע און ווערן קאמפליצירט. אבער אויב מ'האלט זיך צו בלויז היסטאריע, אדרבה. מ'קען דא אנהייבן און מ'וועט עס אפטיילן אויב וועט אויספעלן.

[בן שמחה]

כ'וויל צולייגן עטליכע שיינע נקודות בנושא זה:

א. הרה"ק רבי נחמן מברסלב זי"ע האט געזאגט בפירוש "קיינער פארשטייט נישט וואס איך זאג, נאר נתן, און נפתלי אביסל". (ידוע בברסלב, איינער קען ברענגען מקור? ש'כח)

עס שטייט קלאר אין חיי מוהר”ן, אבער א אנדערע לשון: נתן און נפתלי אביסל. און עס איז דא חילוקי דיעות ווי מלייגט די אתנחתא, צו ווי די שרייבסט אדער ביידע אביסל.

[פיי]

@אני-הק' @גראדער מעכל @פיי א ייש"כ פאר ענקער אויסטערלישע קלארקייט בנוגע אומאן.

ממש א געשמאק.

@פיי אויב זאל מען דעבאטירן די ברסלב'ע דרך בכלליות קען עס שוין אנקומען צו די היינטיגע און ווערן קאמפליצירט. אבער אויב מ'האלט זיך צו בלויז היסטאריע, אדרבה. מ'קען דא אנהייבן און מ'וועט עס אפטיילן אויב וועט אויספעלן.

יישר כח אסמכתא
טאקע א געשמאק צו רעדן מיט נארמאלע מענטשן ערנסטע נושאים.

איך האב טאקע געמיינט ריין היסטארישע אנגעלעגנהייטן.

[סטוצעך?]

@אני-הק' @גראדער מעכל @פיי א ייש"כ פאר ענקער אויסטערלישע קלארקייט בנוגע אומאן.

ממש א געשמאק.

@פיי אויב זאל מען דעבאטירן די ברסלב'ע דרך בכלליות קען עס שוין אנקומען צו די היינטיגע און ווערן קאמפליצירט. אבער אויב מ'האלט זיך צו בלויז היסטאריע, אדרבה. מ'קען דא אנהייבן און מ'וועט עס אפטיילן אויב וועט אויספעלן.

יישר כח אסמכתא
טאקע א געשמאק צו רעדן מיט נארמאלע מענטשן ערנסטע נושאים.

איך האב טאקע געמיינט ריין היסטארישע אנגעלעגנהייטן.

איך האלט מיין אטעם, לאמיר זעהן...

[גדי]

אויב מעג איך אריינרעדן אין די נושא אויב ראש השנה האט ר' נחמן געהייסן אדער די מקור איז בלויז פון ר' נתן.
ר' נחמן האט דאך געזאגט אז ר' נתן פארשטייט די בעסטע וואס ער האט געמיינט איך געדענק נישט פונקטלעך די לשון.

און א זאך וואס ר' נתן האט נישט געהאט קיין קלארקייט האט ער קלאר געזאגט (בנוגע תעניתים) אז עס פעלט אים די קלארקייט. און ער וואלט ווען אוועקגעגעבן א יאר צו דערגיין ר' נחמן'ס שיטה בנוגע דעם.

און אז עס איז געווען נאך איינער וואס איז געווען אין די צייט'ן פון ר' נתן און ער האט פארשטאנען אנדעש ווי ר' נתן, האט ער עפעס איבערגעלאזט פאר די שפעטערדיגע דורות, זענען נאך דא היינט חסידים וואס גייען מיט זיין שיטה און מיט זיין דרך אין ברסלב? וואס שטערט דיר צו גלייבן ר' נתן?

[רעגנדיג]

לאמיתו של דבר ברענגט סאטמאר רב צוויי מימרא אין ויואל משה ברענגט ער פון ספר כוכבי אור וואס ער איז געווען א תלמיד פון תלמיד פון רבי נתן אין על הגאולה ברענגט ער יא פון ר'נתן. שיחות הר"ן איז שיחות פון ר'נתן בדרך כלל ווי אזוי ער פארשטאנען פון זיין היילגן רבי'ן

אסאך מאל ברענגט ער אויך פון אביי ורבא, אבער נישט אלס טוט ער ווי רבא ווען אביי האט חולק געווען...

פארוואס איז נישט די רבי זי"ע און נאך גדולים ווי טאהש'ער רבי זי"ע געפארן יערליך קיין אומאן,

טאהש'ער רבי האט זיך אויך אויסגעדריקט אז ער האט אדורך געלערנט די אלע ספרים... אבער האט צוגעלייגט אז מען זאל לערנען אלע חסידישע ספרים... (טוט מען אזוי אין ברסלב?)

לערנען א ספר און נאך ברענגען שטיקליך מיינט נישט מען האט אנגענומען אלע הדרכות וואס דער גדול שרייבט, ס'איז גארנישט ממעט מגדולתו, ס'איז עפעס א מין קטנות היינט צו מיינען אויב האט מען עפעס נישט אנגענומען פון איינעם איז מען יענעם אינגאנצן צומאלן ביז דער ערד, אמאל איז דאס נישט געווען די מהלך...

איך האב געזאגט אז יא? מ'האט גערעדט אז די צדיקים האבן געגעבן נאמנות אויף ר'נתן דאס אלעס. ס'דא מאנכע דא וואס האלטן אז ער איז ח"ו א שקרן אויף דעם האָט מען זיך פארצויגן

חלילה, קיינער זאגט נישט אז ער איז געווען א פרעכער שקרן. אין אסאך פלעצער האט מען געהאלטן אז זיין דרך איז נישט ריכטיג, און אפשר אז ער האט נישט גוט אויסגעטייטשט ר' נחמן, אבער אוודאי נישט אז ער האט סתם ליגנט געזאגט.

[בינת הלב]

חלילה, קיינער זאגט נישט אז ער איז געווען א פרעכער שקרן. אין אסאך פלעצער האט מען געהאלטן אז זיין דרך איז נישט ריכטיג, און אפשר אז ער האט נישט גוט אויסגעטייטשט ר' נחמן, אבער אוודאי נישט אז ער האט סתם ליגנט געזאגט.

איר ווייסט נישט אלצדינג.

[בינת הלב]

פארוואס איז נישט די רבי זי"ע און נאך גדולים ווי טאהש'ער רבי זי"ע געפארן יערליך קיין אומאן,

וואס פרובירט איר ארויסצובערענגען, אז עס איז א מחלוקת צווישן הרה"ק מסאטמאר און הרה"ק רבי נתן?

און אם תאמר אז עס איז אזוי, וואס פרובירט איר צו זאגן דערמיט?

[גראדער מעכל]

פארוואס איז נישט די רבי זי"ע און נאך גדולים ווי טאהש'ער רבי זי"ע געפארן יערליך קיין אומאן,

וואס פרובירט איר ארויסצובערענגען, אז עס איז א מחלוקת צווישן הרה"ק מסאטמאר און הרה"ק רבי נתן?

און אם תאמר אז עס איז אזוי, וואס פרובירט איר צו זאגן דערמיט?

איך באצוה זיך צו זיינע ווערטער, גיי צוריק וואס ער שרייבט, איך גיי נישט טראלן

[רעגנדיג]

חלילה, קיינער זאגט נישט אז ער איז געווען א פרעכער שקרן. אין אסאך פלעצער האט מען געהאלטן אז זיין דרך איז נישט ריכטיג, און אפשר אז ער האט נישט גוט אויסגעטייטשט ר' נחמן, אבער אוודאי נישט אז ער האט סתם ליגנט געזאגט.

איר ווייסט נישט אלצדינג.

טאקע נישט אלצדינג, אבער יא וואס די 'מאנכע' אויף וואס ער באציט זיך זאגן.

איך קען זייער אסאך מענטשן וואס זענען אויסגעשפראכן קעגן ברסלב, כ'האב נאך קיינמאל פון קיינעם געהערט זאגן אז ר' נתן איז געווען א שקרן, און כ'גלייב אז אלע דא וואס זענען נישט איינשטימיג מיטן ברסלב'ער דרך קענען עדות זאגן די זעלבע.

[ריכטיג]

איך ווייס נישט אויב עס איז אמת, אבער אזויפיל קענט איר זיכער זיין, אז פשעווארסקער רבי שליט"א איז קיין מצומצם נישט..

אבער וואס מיינט דאס יוצא זיין א ר' נחמן לויט די מאור עינים?

די זאכן זענען עפעס שולחן ערוך ענינים מיינסטו?! די זאכן זענען ענינים פנימיים, און עס איז נישט קיין שום פראבלעם צו קענען נוקט זיין בשתי חבלים אויב פארשטייט מען די נקודה פנימית, ווייל די גאנצע זאך איז ממילא עיקרם פנימי. און פשערווארסקער רבי איז לכאורה עפעס א שטיקל מבין אין פנימיות..

ווי אזוי רבי יצחק מאיר מארגענשטערן שליט"א זאגט אז מען קען יוצא זיין דאס זיין ביי רבי נחמן ר"ה מיטן זיין אין ירושלים און ביי דוד המלך וכו' - פארשטייסטו יא?!

יעדע צדיק האט זיך זיין ענין און אופן ההתקשרות צו די נקודה, און יעדער איד זאל טוהן את מה שעליו כפי הבנתו ובחינתו צו זיין מקושר צו די נקודות וואס צדיקים האבן מגלה געווען, און האבן א כתיבה לחיים טובים ארוכים ושלום.

איך קען נישט ליינען אזא אויסדריק און נישט מוחה זיין!
וואס מיינט שולחן ערוך ענינים?
איז דען דא עפעס העכער פונעם שולחן ערוך ח"ו?

הגם, דער נקודה וואס דו שרייבסט איז וואליד.
אויב דער מאור עינים האט עפעס געשריבן איבער אן ענין איז דאך פשוטער פון פשוט אז דאס איז א זאך פאר זיך און איז נישט געבינדן צו קיין שום פערזענליכקייט וכדו'.

אבער דער אויסדריק האט מיך אויפגעשוידערט!

[צייטווייליג]

אבער וואס מיינט דאס יוצא זיין א ר' נחמן לויט די מאור עינים?

די זאכן זענען עפעס שולחן ערוך ענינים מיינסטו?! די זאכן זענען ענינים פנימיים, און עס איז נישט קיין שום פראבלעם צו קענען נוקט זיין בשתי חבלים אויב פארשטייט מען די נקודה פנימית, ווייל די גאנצע זאך איז ממילא עיקרם פנימי. און פשערווארסקער רבי איז לכאורה עפעס א שטיקל מבין אין פנימיות..

ווי אזוי רבי יצחק מאיר מארגענשטערן שליט"א זאגט אז מען קען יוצא זיין דאס זיין ביי רבי נחמן ר"ה מיטן זיין אין ירושלים און ביי דוד המלך וכו' - פארשטייסטו יא?!

יעדע צדיק האט זיך זיין ענין און אופן ההתקשרות צו די נקודה, און יעדער איד זאל טוהן את מה שעליו כפי הבנתו ובחינתו צו זיין מקושר צו די נקודות וואס צדיקים האבן מגלה געווען, און האבן א כתיבה לחיים טובים ארוכים ושלום.

איך קען נישט ליינען אזא אויסדריק און נישט מוחה זיין!
וואס מיינט שולחן ערוך ענינים?
איז דען דא עפעס העכער פונעם שולחן ערוך ח"ו?

הגם, דער נקודה וואס דו שרייבסט איז וואליד.
אויב דער מאור עינים האט עפעס געשריבן איבער אן ענין איז דאך פשוטער פון פשוט אז דאס איז א זאך פאר זיך און איז נישט געבינדן צו קיין שום פערזענליכקייט וכדו'.

אבער דער אויסדריק האט מיך אויפגעשוידערט!

פארוואס זעה איך דא גארנישט שלעכט? אדרבה, זאל עס ווען זיין אן הלכה איז עס דאך נישט שייך צו ריקן פון פלאץ מיט קיין אויסריידן פון נעמען צוויי קעגנגעזעצטע שיטות וכו’ משא”כ ביי ענינים פנימיים. וויאזוי זעהט איר דא אז עפעס זאל חלילה זיין העכער פונעם שו”ע?

[בינת הלב]

אבער וואס מיינט דאס יוצא זיין א ר' נחמן לויט די מאור עינים?

די זאכן זענען עפעס שולחן ערוך ענינים מיינסטו?! די זאכן זענען ענינים פנימיים, און עס איז נישט קיין שום פראבלעם צו קענען נוקט זיין בשתי חבלים אויב פארשטייט מען די נקודה פנימית, ווייל די גאנצע זאך איז ממילא עיקרם פנימי. און פשערווארסקער רבי איז לכאורה עפעס א שטיקל מבין אין פנימיות..

ווי אזוי רבי יצחק מאיר מארגענשטערן שליט"א זאגט אז מען קען יוצא זיין דאס זיין ביי רבי נחמן ר"ה מיטן זיין אין ירושלים און ביי דוד המלך וכו' - פארשטייסטו יא?!

יעדע צדיק האט זיך זיין ענין און אופן ההתקשרות צו די נקודה, און יעדער איד זאל טוהן את מה שעליו כפי הבנתו ובחינתו צו זיין מקושר צו די נקודות וואס צדיקים האבן מגלה געווען, און האבן א כתיבה לחיים טובים ארוכים ושלום.

איך קען נישט ליינען אזא אויסדריק און נישט מוחה זיין!

וואס מיינט שולחן ערוך ענינים?

איז דען דא עפעס העכער פונעם שולחן ערוך ח"ו?

הגם, דער נקודה וואס דו שרייבסט איז וואליד.

אויב דער מאור עינים האט עפעס געשריבן איבער אן ענין איז דאך פשוטער פון פשוט אז דאס איז א זאך פאר זיך און איז נישט געבינדן צו קיין שום פערזענליכקייט וכדו'.

אבער דער אויסדריק האט מיך אויפגעשוידערט!

אויב איר ווילט שפירן גוט און מוחה זיין - דאן כל הכבוד, איך פארגין עס אייך. אבער זייטס כאטש מודה איז איר האט נישט פארשטאנען וואס איך האב געשריבן.

[בינת הלב]

פארוואס איז נישט די רבי זי"ע און נאך גדולים ווי טאהש'ער רבי זי"ע געפארן יערליך קיין אומאן,

וואס פרובירט איר ארויסצובערענגען, אז עס איז א מחלוקת צווישן הרה"ק מסאטמאר און הרה"ק רבי נתן?

און אם תאמר אז עס איז אזוי, וואס פרובירט איר צו זאגן דערמיט?

איך באצוה זיך צו זיינע ווערטער, גיי צוריק וואס ער שרייבט, איך גיי נישט טראלן

טראלן מאן דכר שמיה?

@קצי פרובירט ארויסצוברענגען אז ער זעהט אין די רייד פון הרה"ק מסטאמאר אז די רייד פון רבי נתן זענען לעגיטים הייליג. און ראגירט דערויף עפעס וועגן פאר אויף ר"ה קיין אומאן - אז הרה"ק איז אבער פארט נישט געפארן קיין אומאן.

אויף דעם ארויף האב איך געפרעגן וואס איר פרובירט ארויסצוברענגען דערמיט, ווייל וויפיל איך האב פארשטאנען האט דא קיינער נישט פרובירט צו אויפווייזן אז הרה"ק מסטמאר האט געהאלטן יעדע זאך אוואו רבי נתן, אדער אפילו ווי רבי נחמן.


אגב ממש: @קצי, וואס איז די באדייט פון דאס ווארט 'קצי'....?

[בינת הלב]

חלילה, קיינער זאגט נישט אז ער איז געווען א פרעכער שקרן. אין אסאך פלעצער האט מען געהאלטן אז זיין דרך איז נישט ריכטיג, און אפשר אז ער האט נישט גוט אויסגעטייטשט ר' נחמן, אבער אוודאי נישט אז ער האט סתם ליגנט געזאגט.

איר ווייסט נישט אלצדינג.

טאקע נישט אלצדינג, אבער יא וואס די 'מאנכע' אויף וואס ער באציט זיך זאגן.

איך קען זייער אסאך מענטשן וואס זענען אויסגעשפראכן קעגן ברסלב, כ'האב נאך קיינמאל פון קיינעם געהערט זאגן אז ר' נתן איז געווען א שקרן, און כ'גלייב אז אלע דא וואס זענען נישט איינשטימיג מיטן ברסלב'ער דרך קענען עדות זאגן די זעלבע.

איך וויל נישט אריינגיין אין האקעלע טערעטאריע דא, אבער איך פארשטיי פון אייך אוואו איר דרייט זיך - און דארט האלט מען טאקע ע"פ רוב נישט אזוי, אבער עס זענען פארהאן אנדערע פלעצער אויך.

און שוין.

[ריכטיג]

די זאכן זענען עפעס שולחן ערוך ענינים מיינסטו?! די זאכן זענען ענינים פנימיים, און עס איז נישט קיין שום פראבלעם צו קענען נוקט זיין בשתי חבלים אויב פארשטייט מען די נקודה פנימית, ווייל די גאנצע זאך איז ממילא עיקרם פנימי. און פשערווארסקער רבי איז לכאורה עפעס א שטיקל מבין אין פנימיות..

ווי אזוי רבי יצחק מאיר מארגענשטערן שליט"א זאגט אז מען קען יוצא זיין דאס זיין ביי רבי נחמן ר"ה מיטן זיין אין ירושלים און ביי דוד המלך וכו' - פארשטייסטו יא?!

יעדע צדיק האט זיך זיין ענין און אופן ההתקשרות צו די נקודה, און יעדער איד זאל טוהן את מה שעליו כפי הבנתו ובחינתו צו זיין מקושר צו די נקודות וואס צדיקים האבן מגלה געווען, און האבן א כתיבה לחיים טובים ארוכים ושלום.

איך קען נישט ליינען אזא אויסדריק און נישט מוחה זיין!

וואס מיינט שולחן ערוך ענינים?

איז דען דא עפעס העכער פונעם שולחן ערוך ח"ו?

הגם, דער נקודה וואס דו שרייבסט איז וואליד.

אויב דער מאור עינים האט עפעס געשריבן איבער אן ענין איז דאך פשוטער פון פשוט אז דאס איז א זאך פאר זיך און איז נישט געבינדן צו קיין שום פערזענליכקייט וכדו'.

אבער דער אויסדריק האט מיך אויפגעשוידערט!

אויב איר ווילט שפירן גוט און מוחה זיין - דאן כל הכבוד, איך פארגין עס אייך. אבער זייטס כאטש מודה איז איר האט נישט פארשטאנען וואס איך האב געשריבן.

עס איז א שאד צו צוען דעם שמועס אוועק פונעם נושא.
עס איז בלויז א זייטיגע זאך אן קיין שייכות צו דיין עצם תגובה, אד דער אויסדריק טויג נישט - אין מיינע אויגן.

צוריק צום נושא.

[דער תהלים איד]

זאל איך נעמען א שטעלונג דא? נע, פעלט נישט אויס

אבער דאס אמאל זיכער, אז איך זע דא גאנץ קלאר אז דער ענין פון פארן אויף יו"ט לאחמוע"ש, איז מקורו רק מרבי נתן ולא מרבי נחמן.

און לגבי די נקודה אז גאנץ תורת רבי נחמן קומט פון רבי נתן, נו, דאס מיינט נישט אז אין סאטמאר ווען רבי מאיר ישראל גאלדבערגער אדער רבי נפתלי לעבאוויטש גייען זאגן אז זיי פארשטייען אז דעם רבינס רצון איז געווען אז מ'זאל זאגן ביים ציון קאפיטל כ"ב, אז אלע סאטמארע אידן גייען אזוי טון.

כ'מיין נישט מדמה צו זיין, נאר צום געדאנק. מ'דארף וויסן וואס דער רבי האט געזאגט און וואס דער תלמיד האט פארשטאנען, ס'איז צוויי זאכן.

[ענותן]

שמעתי פעם מותיקי וזקני החסידים, שהספר חיי מוהר"ן איננו קראנט! והרבה ממה שכ' שם, המה הוספות מה שהוסיפו במישרין ובעקיפין אותן המשכילים והאפיקורסים שהסתובבו בבראסלאוו, בימים ההם כידוע, לדוגמא מה שכ' שם דברי זלזול נגד הנשר הגדול הרמב"ם אשר כל ישראל נשענים עליו, ועוד, ע"כ דבר שמקורו הראשון משם צריך בדיקה עיוני, ואכמ"ל

[גדי]

זאל איך נעמען א שטעלונג דא? נע, פעלט נישט אויס

אבער דאס אמאל זיכער, אז איך זע דא גאנץ קלאר אז דער ענין פון פארן אויף יו"ט לאחמוע"ש, איז מקורו רק מרבי נתן ולא מרבי נחמן.

און לגבי די נקודה אז גאנץ תורת רבי נחמן קומט פון רבי נתן, נו, דאס מיינט נישט אז אין סאטמאר ווען רבי מאיר ישראל גאלדבערגער אדער רבי נפתלי לעבאוויטש גייען זאגן אז זיי פארשטייען אז דעם רבינס רצון איז געווען אז מ'זאל זאגן ביים ציון קאפיטל כ"ב, אז אלע סאטמארע אידן גייען אזוי טון.

כ'מיין נישט מדמה צו זיין, נאר צום געדאנק. מ'דארף וויסן וואס דער רבי האט געזאגט און וואס דער תלמיד האט פארשטאנען, ס'איז צוויי זאכן.

ווען די רבי זי"ע זאל ווען זאגן קלאר אז איינע פון די צוויי פארשטייען וואס ער האט געוואלט, און "די בעסטע ארויסגעהאט זיין כונה" וועט מען זיי יא גלייבן. אזוי האט ר' נחמן געזאגט אויף ר' נתן.

[דער תהלים איד]

גדי, זיכער אז נישט.

קען זיין מ'וואלט אנגענומען וואס זיי זאגן, אבער אז עפעס וואס זיי 'פארשטייען' זאל זיין כאילו דער רבי האט דאס 'געזאגט'?

[גדי]

גדי, זיכער אז נישט.

קען זיין מ'וואלט אנגענומען וואס זיי זאגן, אבער אז עפעס וואס זיי 'פארשטייען' זאל זיין כאילו דער רבי האט דאס 'געזאגט'?

אויב די רבי האט קיינמאל נישט גערעדט פון זאגן קאפיטל כ"ב פארשטיי איך. אבער דא האט ער גערעדט ממש בעפאר זיין הסתלקות איבער'ן קומען ראש השנה צו אים. און אויב ר' נתן האט פארשטאנען אז עס גייט ארויף אויף לאחר פטירתו איז עס נישט אזא דבר רחוק צו אננעמען.

[בן שמחה]

שמעתי פעם מותיקי וזקני החסידים, שהספר חיי מוהר"ן איננו קראנט! והרבה ממה שכ' שם, המה הוספות מה שהוסיפו במישרין ובעקיפין אותן המשכילים והאפיקורסים שהסתובבו בבראסלאוו, בימים ההם כידוע, לדוגמא מה שכ' שם דברי זלזול נגד הנשר הגדול הרמב"ם אשר כל ישראל נשענים עליו, ועוד, ע"כ דבר שמקורו הראשון משם צריך בדיקה עיוני, ואכמ"ל

מאיזה חסידים שמעת את זה? מהחסידים שהתירו דמם של ר’ נתן וחסידי ברסלב?

[צווייטער]

זאל איך נעמען א שטעלונג דא? נע, פעלט נישט אויס

אבער דאס אמאל זיכער, אז איך זע דא גאנץ קלאר אז דער ענין פון פארן אויף יו"ט לאחמוע"ש, איז מקורו רק מרבי נתן ולא מרבי נחמן.

און לגבי די נקודה אז גאנץ תורת רבי נחמן קומט פון רבי נתן, נו, דאס מיינט נישט אז אין סאטמאר ווען רבי מאיר ישראל גאלדבערגער אדער רבי נפתלי לעבאוויטש גייען זאגן אז זיי פארשטייען אז דעם רבינס רצון איז געווען אז מ'זאל זאגן ביים ציון קאפיטל כ"ב, אז אלע סאטמארע אידן גייען אזוי טון.

כ'מיין נישט מדמה צו זיין, נאר צום געדאנק. מ'דארף וויסן וואס דער רבי האט געזאגט און וואס דער תלמיד האט פארשטאנען, ס'איז צוויי זאכן.

ווען ר׳ נתן איז בס׳׳ה א פשוטע תלמיד ווי ר׳ מאיר ישראל אדער ר׳ נפתלי נניח.
מ׳דארף קודם גלייבן אז ר׳ נתן אליינס איז גרויס געווען. ענדערש זיי עס מדמה צו א תולדות וואס שרייבט א שמעתי ממורי. ר׳ נתן מיין איך איז נאך געווען אזוי גרויס ווי די תלמידי הרבי מלובלין זי׳׳ע.

די אלע מחלוקת איז נישט נוגע פאר אונז פשוטע מענטשעלעך, פונקט ווי מיר נעמען נישט א שטעלונג אין די מחלוקת הצדיקים ביי מלחמת נאפאליאן און רוסלאנד און ביי פילע אנדערע מחלוקת שהיו בין הצדיקים החל מיוסף והשבטים שאינם לאנשים פשוטים כמונו.

[דער תהלים איד]

ביסט באמת גערעכט. דער משל איז געווען א ווייטע משל.

אבער לגבי וואס מ'האט דא געהאט גערעדט איז נישט פארהאן קיין "שמעתי ממורי". נאר אזא הבנה בתוך דבריו.