דער מוסד פארמישט אינעם חינוך פון די קינדער 'אינדערהיים'

[נקודות טובות]

עס איז יעצט געווען חול המועד א שפיל מיטן קעפל ''עקיבא''. לויט ווי איך הער האבן אסאך מוסדות גע'אסר'ט דאס גיין צום שפיל. איז דאס א רעכט וואס א מוסד האט?

קודם כל וויל איך קלארשטעלן אז די מיינונג וואס איך שטעל דא פאר טוט לאו דוקא ריפלעקטירן מיין אמת'ע מיינוג בנוגע פלעיס.

איך האב ב''ה חתונה געהאט, און דער אויבערשטער האט מיר באשאנקען מיט זיסע קינדערלעך. מיין גאנצע טאג טראכט איך נאר ווי אזוי איך קען מיך אפגעבן מיט מיינע קינדער, הגם איך בין שוין היינט מער פארנומען על המחיה, איז אבער מיין איין איינציגע דאגה און ציהל צו אויפשטעלן ערליכע דורות ווי די תורה הקדושה זאגט למען אשר יצוה את בניו ואת ביתו אחריו וכו'.

ווען עס קומט צו גיין חול המועד האלטען וויל איך פארברענגען מיט די קינדער על דרך התורה, און איך באשליס אז אנשטאט גיין צו פארקס וכדו' וואס מען איז אויסגעשטעלט צו פריצות וזוהמא וועל איך אנשטאט דעם נעמען מיינע קינדער צו די פלעי ''עקיבא''. איך קויף טיקעט'ס, און איך לייג עס אוועק אויף חול המועד.

גייט דורך צוויי טעג, און איך באקום א פאון קאלל מיט א ריקארדירטע מעסעדזש אז מטעם הנהלת המוסדות איז שטרענג פארבאטען פאר אונזערע תלמידים אנטייל צו נעמען ביי דעם שפיל!
איז טאקע די דזשאב פון די הנהלת המוסדות צו באשליסען וואס איך מעג און טאר נישט טוהן פריוואט ביי מיר אינדערהיים? מען רעדט נישט דא פון קיין איסור מבואר בשלחן ערוך. מען רעדט דא פון א השקפה שאלה, וואס סיי דער מנהל און סיי איך ווילן ביידע די אמת'ע טובה פונעם קינד. אבער מיר האבן א צוטיילטע מיינונג בנוגע וועלכע אפראוטש צו נעמען.

ביי מיר איז א ראיה אסורה הארבער ווי ווען צוויי חברה מאכן זיך נעריש אויפן סטעידזש און מען שלאגט זיך. אויב ביים מנהל איז אנדערש, זאל ער טאקע זיינע קינדער נישט נעמען צו פלעיס. אבער פארוואס האב איך פארלוירן די רעכט צו אפמאכען וואס איז פאר די טובה פון מיין קינד?? די מצוה פון חינוך ליגט אויפן טאטען, און דער מנהל איז בסך הכל א באצאלטער ארבעטער וואס זאל זיך אפגעבן מיטן קינד אויף וויפיל עס פעלט זיך אויס, אבער חינוך איז מיינס נישט זיינס!

באמת איז עס לאו דוקא א נושא דוקא ביי פלעיס, נאר דאס איז מיר יעצט ארויף אויפן געדאנק. די שאלה איז וויפיל רעכט האבן די מוסדות אריינצורעדן אין נושאים וואס איז אקטועל נאר אינדערהיים?

יעצט קענסטו מיר זאגן אז די מנהל מוז עס טוהן ווייל עס זענען דא אנדערע וואס ווילן נישט אז זייערע קינדער זאלן גיין. איך הער, אבער איך דיסעגרי. איך בין נישט געבינדען צו יענעמס השקפות פונקט ווי יענער פארשטייט אז ער וויל נישט זיין געבינדען צו מיינס.

אכטונג, די מעשה איז פיקטיוו!

[להגדיל הטראסק]

איך האב מיטלייד מיט אייך מיין ליבער פריינט!
ופרט אז אזא ידען און תלמוד חכם זאל זיין פארווייטאגט אויף די מוסדות פון זיינע קינדער...
יה"ר אז די תקנות און פארשריפטן זאל אייך מער נישט בארירן און מען זאל זוכה זיין צו קומען בקרוב צו אן עמק השוה וקירוב הדעת!

[פופציגער]

איך פארשטיי אז ווען מנהלים שפירן אז עס איז דא עפעס וואס איז אין קעגנזאץ צו וואס זיי זענען מחנך די קינדער, זאלן זיי בעטן פארשטענדעניש פון די עלטערן דערויף.

זיי זוכן נישט די חינוך זאל ווערן פארטאכלעוועט, און דו זוכסט נישט דיין שכר לימוד זיין גיין לאיבוד...

פאר סיי וועלכע סיבה האלטן זיי אז דאס שטערט, און איך טראסט זייער ערפארונג מער ווי מיין מיינונג.

- בנוגע פרינציפן... בנוגע נוצן קינדער פאר וואפן אויף זאכן וואס די קינדער דארפן באמת נאכנישט צו וויסן קומט נאך אן אויפרייס בעז"ה

[וואוילער]

אן צו אריינגיין אינעם נושא צו די "שפיל" איז גוט אדער נישט, איז דא א געדאנק אז די מוסד הייסט דיך נישט וואס צו טוהן, נאר ער זאגט אז ויב דו ווילסט די חינוך פון אונזער מוסד, זיי מוחל טעיק איט אלל די וועי, און אויב דו ווילסט נישט, דאן אפשר איז כדאי צו שיקן צו א צווייטע מוסד...

אבער א ווארט צו די הנהלה:
מאכט זיכער אז די החלטות ווערן געמאכט מיט א קלארן קאפ, אין א פארמאכטע שטוב, אן קיין אינטערעסן און שטופ פון יחידים.
טראכט אליינס (ותשועה ברוב יועץ, נוץ די הנהלה באורד, אבער נאר זיי) צו מאכן א קלארע החלטה.

[בלומען]

אן צו אריינגיין אינעם נושא צו די "שפיל" איז גוט אדער נישט, איז דא א געדאנק אז די מוסד הייסט דיך נישט וואס צו טוהן, נאר ער זאגט אז ויב דו ווילסט די חינוך פון אונזער מוסד, זיי מוחל טעיק איט אלל די וועי, און אויב דו ווילסט נישט, דאן אפשר איז כדאי צו שיקן צו א צווייטע מוסד...

אבער א ווארט צו די הנהלה:
מאכט זיכער אז די החלטות ווערן געמאכט מיט א קלארן קאפ, אין א פארמאכטע שטוב, אן קיין אינטערעסן און שטופ פון יחידים.
טראכט אליינס (ותשועה ברוב יועץ, נוץ די הנהלה באורד, אבער נאר זיי) צו מאכן א קלארע החלטה.

ס'איז אמת
אבער ס'איז דא ערטער ווי ס'איז נישט דא קיין אפציע צו גיין אין א מוסד וואס לאזט יא
לדוגמה קרית נירעדהאז אין מיניסאוטע. יעצט אויב די מוסד מאכט אזא תקנה, מיינט עס אין אנדערע ווערטער אז ווער עס פאלגט נישט טאר בכלל נישט וואוינען אין נירעדהאז

איך בין אקעי מיט דעם אויך
אבער פון די אנדערע זייט, אויב רוב נירעדהאזע שטעטל וויל נישט די מוסד זאל האבן אזא תקנה, מיינט עס אז רוב מענטשן וועלן דארפן אוועקמופן פון שטעטל

דאן ווערט א סתירה מיטן מציאות
די שטעטל איז געמאכט פארן פובליקם פון די קהלה, און די מוסדות זענען אויך געבויעט אויף רוב הציבור, ס'איז דאך פארט נישט קיין פריוואטע מוסד
מילא לכאורה דארף זיין א געוויסע דעטעבעיס אויף וויאזוי רוב עלטערן ווילן עס זאל ווערן אוועקגעשטעלט בנוגע יעדע ספעציפישע נושא, וואס דאן קען מען שוין זאגן פאר די איבעריגע עלטערן וואס ווילן זיך נישט צושטעלן אז זיי זענען פון די מיעוט און אויב זיי ווילן זיך נישט צושטעלן קענען זיי ארויסגיין

קען זיין רוב עלטערן ווילן נישט מ'זאל לאזן קינדער פון זייער קינדערס קלאס גיין צו "עקיבא"
אבער זיי ווילן יא א געוויסע אנדערע זאך וואס די מוסדות האבן גע'אסר'ט
וואס וויאזוי ס'ארבעט יעצט איז עס געבויעט אויף די שכל הישר פון עטליכע מנהלים אדער חברי ההנהלה און ועד הרוחניות, אנשטאט זיין געבעיסט אויפן פארלאנג פונעם רוב

[שמח]

אן צו אריינגיין אינעם נושא צו די "שפיל" איז גוט אדער נישט, איז דא א געדאנק אז די מוסד הייסט דיך נישט וואס צו טוהן, נאר ער זאגט אז ויב דו ווילסט די חינוך פון אונזער מוסד, זיי מוחל טעיק איט אלל די וועי, און אויב דו ווילסט נישט, דאן אפשר איז כדאי צו שיקן צו א צווייטע מוסד...

אבער א ווארט צו די הנהלה:
מאכט זיכער אז די החלטות ווערן געמאכט מיט א קלארן קאפ, אין א פארמאכטע שטוב, אן קיין אינטערעסן און שטופ פון יחידים.
טראכט אליינס (ותשועה ברוב יועץ, נוץ די הנהלה באורד, אבער נאר זיי) צו מאכן א קלארע החלטה.

ס'איז אמת
אבער ס'איז דא ערטער ווי ס'איז נישט דא קיין אפציע צו גיין אין א מוסד וואס לאזט יא
לדוגמה קרית נירעדהאז אין מיניסאוטע. יעצט אויב די מוסד מאכט אזא תקנה, מיינט עס אין אנדערע ווערטער אז ווער עס פאלגט נישט טאר בכלל נישט וואוינען אין נירעדהאז

איך בין אקעי מיט דעם אויך
אבער פון די אנדערע זייט, אויב רוב נירעדהאזע שטעטל וויל נישט די מוסד זאל האבן אזא תקנה, מיינט עס אז רוב מענטשן וועלן דארפן אוועקמופן פון שטעטל

דאן ווערט א סתירה מיטן מציאות
די שטעטל איז געמאכט פארן פובליקם פון די קהלה, און די מוסדות זענען אויך געבויעט אויף רוב הציבור, ס'איז דאך פארט נישט קיין פריוואטע מוסד
מילא לכאורה דארף זיין א געוויסע דעטעבעיס אויף וויאזוי רוב עלטערן ווילן עס זאל ווערן אוועקגעשטעלט בנוגע יעדע ספעציפישע נושא, וואס דאן קען מען שוין זאגן פאר די איבעריגע עלטערן וואס ווילן זיך נישט צושטעלן אז זיי זענען פון די מיעוט און אויב זיי ווילן זיך נישט צושטעלן קענען זיי ארויסגיין

קען זיין רוב עלטערן ווילן נישט מ'זאל לאזן קינדער פון זייער קינדערס קלאס גיין צו "עקיבא"
אבער זיי ווילן יא א געוויסע אנדערע זאך וואס די מוסדות האבן גע'אסר'ט
וואס וויאזוי ס'ארבעט יעצט איז עס געבויעט אויף די שכל הישר פון עטליכע מנהלים אדער חברי ההנהלה און ועד הרוחניות, אנשטאט זיין געבעיסט אויפן פארלאנג פונעם רוב

וואס עפעס גיין מיט רוב עלטערן? עלטערן האבן עפעס ערפארונג אין חינוך?!

[סטעישאן וועעגן]

- בנוגע פרינציפן... בנוגע נוצן קינדער פאר וואפן אויף זאכן וואס די קינדער דארפן באמת נאכנישט צו וויסן קומט נאך אן אויפרייס בעז"ה

מיר ווארטן נאך....

[שאינו יודע לשאול]

- בנוגע פרינציפן... בנוגע נוצן קינדער פאר וואפן אויף זאכן וואס די קינדער דארפן באמת נאכנישט צו וויסן קומט נאך אן אויפרייס בעז"ה

מיר ווארטן נאך....

ער איז נאך אנגעווייטאגט וועגן דעם...

[פופציגער]

- בנוגע פרינציפן... בנוגע נוצן קינדער פאר וואפן אויף זאכן וואס די קינדער דארפן באמת נאכנישט צו וויסן קומט נאך אן אויפרייס בעז"ה

מיר ווארטן נאך....

ער איז נאך אנגעווייטאגט וועגן דעם...

כהאב געטוישט פאון גראדע..

[נקודות טובות]

אן צו אריינגיין אינעם נושא צו די "שפיל" איז גוט אדער נישט, איז דא א געדאנק אז די מוסד הייסט דיך נישט וואס צו טוהן, נאר ער זאגט אז ויב דו ווילסט די חינוך פון אונזער מוסד, זיי מוחל טעיק איט אלל די וועי, און אויב דו ווילסט נישט, דאן אפשר איז כדאי צו שיקן צו א צווייטע מוסד...

אבער א ווארט צו די הנהלה:
מאכט זיכער אז די החלטות ווערן געמאכט מיט א קלארן קאפ, אין א פארמאכטע שטוב, אן קיין אינטערעסן און שטופ פון יחידים.
טראכט אליינס (ותשועה ברוב יועץ, נוץ די הנהלה באורד, אבער נאר זיי) צו מאכן א קלארע החלטה.

פיין. ווען א מוסד מאכט א תקנה איבער מלבושים וכדו', פארשטיי איך אז זיי ווילן שטעלן א סטאנדארט פון חינוך און ווער עס וויל זיך צו דעם נישט צושטעלן איז פשט אז ער קען נישט לעבן אויף די סטאנדארט פון די מוסדות און ער זאל זיכן א מוסד מיט זיינע סטאנדארטען. (מען רעדט פארשטייט זיך פון סטאנדארטען וואס ווערן ארויפגעשטעלט לויט די כללים וואס דו האסט אראפגעשטעלט).
אבער ווען עס קומט צו די חינוך פון מיין פריוואטע הויז, האט דאס נישט מיט די מוסד סטאנדארט. פונקט ווי ער קען מיר נישט זאגן וועלכע השגחה איך מעג עסן, און וויפיל מאל א וואך צו עסן מילכיג און פליישיג וכדו'. ווען עס ליגט אויפן וואגשאל גיין צו א מקום פריצות אדער גיין צו א פלעי וואס מען שטויסט און באקסט, דארף די החלטה ליגן אויף מיר און אויב דארף איך הילף וועל איך דאס איבער שמועסן מיט מיין מורה דרך. אבער די הנהלת המוסד האט זירא אריינצורעדן אין דעם.

[וואוילער]

@נקודות טובות אנשטאט ארויסברענגען די נקודה פון רעכטן, געסטו אזא מיש אריין דיין מיינונג וועגן פריצות ווס פלעי.
דיין מיינונג איז מעגליך גערעכט, אבער נישט דעס ווילסטו דא ארויסברענגען, ריכטיג?

לענינינו, כ'מיין אז אנקוקן די דאזיגע זאך אלס אן ענין פון "ביי מיר אינדערהיים" איז נישט ריכטיג, ווייל די השפעות פון וואס די קינד האלט מיט חוה"מ ברענגט ער מיט אין חדר, צו זיינע חברים, דעס לויפט אים אין קאפ ביים לערנען און ביים פארברענגען, ממילא איז עס נישט א זאך וואס גייט נישט אריבער פון דיינע הויז ווענט צו די ווענט פון חדר.

[נקודות טובות]

@נקודות טובות אנשטאט ארויסברענגען די נקודה פון רעכטן, געסטו אזא מיש אריין דיין מיינונג וועגן פריצות ווס פלעי.
דיין מיינונג איז מעגליך גערעכט, אבער נישט דעס ווילסטו דא ארויסברענגען, ריכטיג?

לענינינו, כ'מיין אז אנקוקן די דאזיגע זאך אלס אן ענין פון "ביי מיר אינדערהיים" איז נישט ריכטיג, ווייל די השפעות פון וואס די קינד האלט מיט חוה"מ ברענגט ער מיט אין חדר, צו זיינע חברים, דעס לויפט אים אין קאפ ביים לערנען און ביים פארברענגען, ממילא איז עס נישט א זאך וואס גייט נישט אריבער פון דיינע הויז ווענט צו די ווענט פון חדר.

ניין, איך וויל דוקא ארויסברענגען אז ווען איך האב אן אנדערע מיינונג אין השקפה וואס איז נוגע נאר מיר אינדערהיים האט נישט די מנהל וואס צו אריינרעדן. און דערפאר איך האב דוקא געברענגט אזא דוגמא.
איך וועלן געבן נאך א ''משל''. די מוסד וואו איך שיק מיינע קינדער מכאט א תקנה אז מען מוז דאווענען אין א ביהמ''ד פון די קהלה שבת. די פראבלעם איז אבער אז אין די קהלה ביהמ''ד דאווענט מען שבת אינדערפרי נאך סוף זמן תפילה, און איך אלץ איד וואס איז מקפיד צו דאווענען בזמן יעדן טאג אן אויסנאם פון חול המועד אדער שושן פורים וויל איך נישט דאווענען נאכן זמן, אן הלכה וואס שטייט בפירוש אין שלחן ערוך. האב איך רעכט צו טוהן אזוי? אדער וועט מיר די מנהל מסביר זיין אז אין די ביהמ''ד וואו איך דאווען פארן זמן, איז נישט אויף די העכסטע סטאנדארט...

יעצט איך דארף נישט איינער זאל מיר מסביר זיין אז אונזערע רבי'ס האבן בשיטה נישט מקפיד געווען שבת אויף סוף זמן תפילה, יו געט די פוינט...

[וואוילער]

איטס אבאוד טיים צו טוישן מוסדות

[איטשע]

צום ערשט דארף מען קלארשטעלן אז די הנהלת המוסדות האט דעם פולסטן רעכט צו פארלאנגן וועלכע זאך זיי ווילן, זיי האבן רעכט צו פארלאנגן אז אין זייער מוסד קען מען נאר אריינקומען מיט גרינע שיך, קענסט שרייען חי וקים אז מ'רעדט דא פון א צודרייטע הנהלה וואס פארלאנגט מאדנע זאכן, אבער אויב די האלסט נישט דערביי זיך צו צושטעלן צו אונזערע תקנות קענסטו גיין זוכן אנדערע מוסד פאר דיינע קינדער, עכ"פ ער האט רעכט צו פארלאנגן וואס ער וויל

נאך א נקודה, אז א יעדע מוסד האט זייער רויטע ליניעס וואס אויב טרעט מען דאס איבער האט מען נישט קיין ארט אין די מוסד, און די סיבה דערצו איז גאר פשוט און פארשטענדליך, זיי ווילן האלטן זייער מוסד אויף א הויכע סטאנדארט

קיינער וויל נישט אז אין זיין קינד'ס קלאס זאל לערנען א קינד פון א פרייע משפחה, איי וואס איז די פראבלעם, די מעגסט זיך אויפפירן יודיש, ער וויל נישט, אבער יעדער פארשטייט אז עס ארבעט נישט אזוי, און די זעלבע זאך ווילן נישט געוויסע עלטערן אז אין די קלאס וואס זיין קינד לערנט זאל אויך זיין א יונגל וואס זיין טאטע ווייזט אים ווידיאו'ס, וכדו'

און די מוסד איז דער וואס דארף שטעלן תקנות און זיכער מאכן אז אלע קינדער זענען אויף די זעלבע לעוו"ל אין פרומקייט, פון מיין קוק ווינקל איז דאס א נערמאלע זאך אז א מוסד זאל נישט לאזן די תלמידים גיין צו א פלאץ וואס לויט זיי איז עס נישט אויסגעהאלטן

[נקודות טובות]

איטס אבאוד טיים צו טוישן מוסדות

איך ווייס נישט פארוואס איר פארשטייט מיר אויף דעם אופן, אבער נישט די ערשטע און נישט די צווייטע זענען מיר נוגע למעשה. איטס דזשאסט עי טאלקינג פוינט. נישט איך האב געקויפט טיקעטס צו די עקיבא פלעי (איך גיי נישט צו קיין שום פלעיס אפי' מיט השגחות) און נישט האט מיין מוסד א פראבלעם איבער די ביהמ''ד וואו איך דאווען.

[בן מלך]

א אויספארשונג ווי אלט @נקודות טובות איז און צו ער האט טאקע קינדער אין די מוסדות איז אנדערוועי. אויספארשונגען צייגן אן געמישטע באריכטן איבער זיין מיסטריעזע געשטאלט.

צ/ט - גערעכט.

[פרייליך]

אן צו אריינגיין אינעם נושא צו די "שפיל" איז גוט אדער נישט, איז דא א געדאנק אז די מוסד הייסט דיך נישט וואס צו טוהן, נאר ער זאגט אז ויב דו ווילסט די חינוך פון אונזער מוסד, זיי מוחל טעיק איט אלל די וועי, און אויב דו ווילסט נישט, דאן אפשר איז כדאי צו שיקן צו א צווייטע מוסד...

אבער א ווארט צו די הנהלה:
מאכט זיכער אז די החלטות ווערן געמאכט מיט א קלארן קאפ, אין א פארמאכטע שטוב, אן קיין אינטערעסן און שטופ פון יחידים.
טראכט אליינס (ותשועה ברוב יועץ, נוץ די הנהלה באורד, אבער נאר זיי) צו מאכן א קלארע החלטה.

פיין. ווען א מוסד מאכט א תקנה איבער מלבושים וכדו', פארשטיי איך אז זיי ווילן שטעלן א סטאנדארט פון חינוך און ווער עס וויל זיך צו דעם נישט צושטעלן איז פשט אז ער קען נישט לעבן אויף די סטאנדארט פון די מוסדות און ער זאל זיכן א מוסד מיט זיינע סטאנדארטען. (מען רעדט פארשטייט זיך פון סטאנדארטען וואס ווערן ארויפגעשטעלט לויט די כללים וואס דו האסט אראפגעשטעלט).
אבער ווען עס קומט צו די חינוך פון מיין פריוואטע הויז, האט דאס נישט מיט די מוסד סטאנדארט.

עס איז א טעות עס בלייבט נישט פריוואט
די אלע קינדער קומען אין חדר און מאכן א ווינט דערפון
אויב פארשטייט די הנהלת המוסד אז דער ווינט איז נישט לרוח המקום, גוט טוען זיי אז מען שטעלט אפ די ווינט
וה''ה ביי סמארטפאונ'ס וכו' די עיקר וואס די מוסד מיטשעט זיך איז מיט די קינדער וואס קומען מאכן נויז נגד די רוח וואס די מוסד וויל מחנך זיין לפי די דע''ת פון אירע מנהיגים.

[דער תהלים איד]

איטס אבאוד טיים צו טוישן מוסדות

איך ווייס נישט פארוואס איר פארשטייט מיר אויף דעם אופן, אבער נישט די ערשטע און נישט די צווייטע זענען מיר נוגע למעשה. איטס דזשאסט עי טאלקינג פוינט. נישט איך האב געקויפט טיקעטס צו די עקיבא פלעי (איך גיי נישט צו קיין שום פלעיס אפי' מיט השגחות) און נישט האט מיין מוסד א פראבלעם איבער די ביהמ''ד וואו איך דאווען.

ער מיינט נישט דיר. נאר יענעם אינעם משל.

די מוסדות דאהי זענען עפ"י רוב נישט געגרינדעט געווארן דורך די עלטערן (אנדערש ווי אין אר"י וואו ס'גייט מיט א ועד ההורים) נאר דורך גדולי ישראל וואס האבן אויפגעשטעלט א מוסד פאר ווער עס וויל מחנך זיין די קינדער לויט זייער השקפה / מהלך וכדו'.

די עלטערן זענען געקומען צום מוסד, נישט פארקערט. דער מוסד האט איר סטאנדארט פאר וועמען זי איז געמאכט, און ווער נישט דארף זיך אליינס זארגן.