די מעשה פון דער מגילה

[פייל און בויגן]

ואמר ר"א אמר רבי חנינא כל האומר דבר בשם אומרו מביא גאולה לעולם שנאמר ותאמר אסתר למלך בשם מרדכי.

אחר הדברים האלה. אמר רבא אחר שברא הקב"ה רפואה למכה דאמר ר"ל אין הקב"ה מכה את ישראל אא"כ בורא להם רפואה תחילה. (רפואה הוא מעשה דבגתן ותרש)

פארוואס איז די מעשה פון מרדכי און בגתן ותרש א חלק פון די נס? וועלכע ראלע האט דאס געשפילט אינעם נס, און אזוי אויך איז דאס פירן מרדכי אויפן פערד געווען א חלק פון די נס?

די מעשה פון בגתן ותרש האט געמאכט אז אחשוורוש זאל זיין מער ברוגז אויף המן'ען פארן וועלן הרג'ענען זיין אלטע גוטע פריינט ר' מרדכי.

[דער תהלים איד]

פארוואס איז די מעשה פון מרדכי און בגתן ותרש א חלק פון די נס? וועלכע ראלע האט דאס געשפילט אינעם נס, און אזוי אויך איז דאס פירן מרדכי אויפן פערד געווען א חלק פון די נס?

איז דאך ידוע מספה"ק (המקור?) אז דערפאר האט אסתר גערופן צו א צווייטע סעודה ווייל ביי די ערשטע איז המן הרשע נאך געווען בשמחה האט ער נאך געהאט א כח.

קומט אויס אז דאס אז ביי די צווייטע סעודה איז ער געווען בעצבות איז געווען א חלק פונעם נס. און דאס איז געשען דורך דעם וואס ער האט געדארפט ארומפירן מרדכי.

[דעת קדשי]

לחידודא בעלמא
מיט וועלכע צו-נאמען האט מען גערופן מרדכי הצדיק?

[משה רבינו]

לחידודא בעלמא
מיט וועלכע צו-נאמען האט מען גערופן מרדכי הצדיק?

מרדכי בלשן
און פתחיה

[משה רבינו]

ואמר ר"א אמר רבי חנינא כל האומר דבר בשם אומרו מביא גאולה לעולם שנאמר ותאמר אסתר למלך בשם מרדכי.

אחר הדברים האלה. אמר רבא אחר שברא הקב"ה רפואה למכה דאמר ר"ל אין הקב"ה מכה את ישראל אא"כ בורא להם רפואה תחילה. (רפואה הוא מעשה דבגתן ותרש)

פארוואס איז די מעשה פון מרדכי און בגתן ותרש א חלק פון די נס? וועלכע ראלע האט דאס געשפילט אינעם נס, און אזוי אויך איז דאס פירן מרדכי אויפן פערד געווען א חלק פון די נס?

די מעשה פון בגתן ותרש האט געמאכט אז אחשוורוש זאל זיין מער ברוגז אויף המן'ען פארן וועלן הרג'ענען זיין אלטע גוטע פריינט ר' מרדכי.

איך כאפ נישט די שאלה די גאנצע נס איז נאר געבויעט ווייל בלילה ההוא נדדה שנת המלך וימצא כתב אשר הגיד על בגתנא ותרש

[תינוק הבורח]

ואמר ר"א אמר רבי חנינא כל האומר דבר בשם אומרו מביא גאולה לעולם שנאמר ותאמר אסתר למלך בשם מרדכי.

אחר הדברים האלה. אמר רבא אחר שברא הקב"ה רפואה למכה דאמר ר"ל אין הקב"ה מכה את ישראל אא"כ בורא להם רפואה תחילה. (רפואה הוא מעשה דבגתן ותרש)

פארוואס איז די מעשה פון מרדכי און בגתן ותרש א חלק פון די נס? וועלכע ראלע האט דאס געשפילט אינעם נס, און אזוי אויך איז דאס פירן מרדכי אויפן פערד געווען א חלק פון די נס?

די מעשה פון בגתן ותרש האט געמאכט אז אחשוורוש זאל זיין מער ברוגז אויף המן'ען פארן וועלן הרג'ענען זיין אלטע גוטע פריינט ר' מרדכי.

איך כאפ נישט די שאלה די גאנצע נס איז נאר געבויעט ווייל בלילה ההוא נדדה שנת המלך וימצא כתב אשר הגיד על בגתנא ותרש

פארוואס?

[משה רבינו]

די מעשה פון בגתן ותרש האט געמאכט אז אחשוורוש זאל זיין מער ברוגז אויף המן'ען פארן וועלן הרג'ענען זיין אלטע גוטע פריינט ר' מרדכי.

איך כאפ נישט די שאלה די גאנצע נס איז נאר געבויעט ווייל בלילה ההוא נדדה שנת המלך וימצא כתב אשר הגיד על בגתנא ותרש

פארוואס?

וואס הייסט פארוואס די גמרא איז מסביר די מעשה
ווייל אחשוורוש האט געטראכט למה זימנה אסתר את המן האט ער געטראכט לכאורה ווייל אסתר וויל אים הארגענען און מאכן המן די מלך, דערנאך האט ער געטראכט דעמאלטס פארוואס קיינער פארציילט אים נישט וועגן די פלאן, וועגן דעם האט ער נישט געקענט איינשלאפן, האט ער געהייסן ברענגען די ספר הזכרונות און געהערט די מעשה פון מרדכי ביי בגתן ותרש אז מען האט גארנישט באצאלט קיין שכר פאר מרדכי וואס האט יא פארציילט פאריגע מאל איינער האט געוואלט הרגענען די קעניג ממילא ציעט קיינעם נישט צו קומען דערציילן
האט ער געוואלט באצאלן פאר מרדכי פרעגט ער המן וועלכע באצלונג גיבט מען פאר די חשובסטע מענטש,
זאגט המן די קעניגס קרוין זאל מען געבן פאר יענעם, אחשוורוש האט תיכף פארשטאנען אז המן מיינט זיך און טז עס ציעט אים אזוי די קעניגס קרוין, האט עס באשטעטיגט אז ער וויל הארגענען די קעניג
ווייטער ביי די סעודה הערט אחשוורוש אז המן וויל הרגענען מרדכי האט אחשוורוש געהאלטן אז ער וויל אים הרגענען ווייל ער האט מורא ער גייט נאכאמאל זיך אנעמען פארן קעניג אז המן זאל נישט קענען הרגענען אחשוורוש

כדי אחשוורוש זאל הענגען המן אויפן תליה איז עס נאר צטשטאנט געקומען וויל המן וויל האט. געמאכט א תליה צו הארגענען מרדכי אשר דיבר טוב על המלך עומד בבית המן

[תינוק הבורח]

איך כאפ נישט די שאלה די גאנצע נס איז נאר געבויעט ווייל בלילה ההוא נדדה שנת המלך וימצא כתב אשר הגיד על בגתנא ותרש

פארוואס?

וואס הייסט פארוואס די גמרא איז מסביר די מעשה
ווייל אחשוורוש האט געטראכט למה זימנה אסתר את המן האט ער געטראכט לכאורה ווייל אסתר וויל אים הארגענען און מאכן המן די מלך, דערנאך האט ער געטראכט דעמאלטס פארוואס קיינער פארציילט אים נישט וועגן די פלאן, וועגן דעם האט ער נישט געקענט איינשלאפן, האט ער געהייסן ברענגען די ספר הזכרונות און געהערט די מעשה פון מרדכי ביי בגתן ותרש אז מען האט גארנישט באצאלט קיין שכר פאר מרדכי וואס האט יא פארציילט פאריגע מאל איינער האט געוואלט הרגענען די קעניג ממילא ציעט קיינעם נישט צו קומען דערציילן
האט ער געוואלט באצאלן פאר מרדכי פרעגט ער המן וועלכע באצלונג גיבט מען פאר די חשובסטע מענטש,
זאגט המן די קעניגס קרוין זאל מען געבן פאר יענעם, אחשוורוש האט תיכף פארשטאנען אז המן מיינט זיך און טז עס ציעט אים אזוי די קעניגס קרוין, האט עס באשטעטיגט אז ער וויל הארגענען די קעניג
ווייטער ביי די סעודה הערט אחשוורוש אז המן וויל הרגענען מרדכי האט אחשוורוש געהאלטן אז ער וויל אים הרגענען ווייל ער האט מורא ער גייט נאכאמאל זיך אנעמען פארן קעניג אז המן זאל נישט קענען הרגענען אחשוורוש

כדי אחשוורוש זאל הענגען המן אויפן תליה איז עס נאר צטשטאנט געקומען וויל המן וויל האט. געמאכט א תליה צו הארגענען מרדכי אשר דיבר טוב על המלך עומד בבית המן

איך האב פארשטאנען אז ער פרעגט לפי פשוטו

[משה רבינו]

פארוואס?

וואס הייסט פארוואס די גמרא איז מסביר די מעשה
ווייל אחשוורוש האט געטראכט למה זימנה אסתר את המן האט ער געטראכט לכאורה ווייל אסתר וויל אים הארגענען און מאכן המן די מלך, דערנאך האט ער געטראכט דעמאלטס פארוואס קיינער פארציילט אים נישט וועגן די פלאן, וועגן דעם האט ער נישט געקענט איינשלאפן, האט ער געהייסן ברענגען די ספר הזכרונות און געהערט די מעשה פון מרדכי ביי בגתן ותרש אז מען האט גארנישט באצאלט קיין שכר פאר מרדכי וואס האט יא פארציילט פאריגע מאל איינער האט געוואלט הרגענען די קעניג ממילא ציעט קיינעם נישט צו קומען דערציילן
האט ער געוואלט באצאלן פאר מרדכי פרעגט ער המן וועלכע באצלונג גיבט מען פאר די חשובסטע מענטש,
זאגט המן די קעניגס קרוין זאל מען געבן פאר יענעם, אחשוורוש האט תיכף פארשטאנען אז המן מיינט זיך און טז עס ציעט אים אזוי די קעניגס קרוין, האט עס באשטעטיגט אז ער וויל הארגענען די קעניג
ווייטער ביי די סעודה הערט אחשוורוש אז המן וויל הרגענען מרדכי האט אחשוורוש געהאלטן אז ער וויל אים הרגענען ווייל ער האט מורא ער גייט נאכאמאל זיך אנעמען פארן קעניג אז המן זאל נישט קענען הרגענען אחשוורוש

כדי אחשוורוש זאל הענגען המן אויפן תליה איז עס נאר צטשטאנט געקומען וויל המן וויל האט. געמאכט א תליה צו הארגענען מרדכי אשר דיבר טוב על המלך עומד בבית המן

איך האב פארשטאנען אז ער פרעגט לפי פשוטו

דאס איז פשוט פשט די מעשה נישט קיין מדרש

[וואוילער]

ווי ווערט דערמאנט אין די מגילה אז מ' האט גע'הרג'עט ושתי??

עס שטייט נאר אז מ' האט אויפגענומען א נייע מלכה, און ושתי האט מען פארבאטן איינטריט.

אֲשֶׁר לֹא תָבוֹא וַשְׁתִּי, לִפְנֵי הַמֶּלֶךְ אֲחַשְׁוֵרוֹשׁ, וּמַלְכוּתָהּ יִתֵּן הַמֶּלֶךְ, לִרְעוּתָהּ הַטּוֹבָה מִמֶּנָּה..

רש"י זאגט "ולכך נהרגה"

[נקודות טובות]

איך כאפ נישט די שאלה די גאנצע נס איז נאר געבויעט ווייל בלילה ההוא נדדה שנת המלך וימצא כתב אשר הגיד על בגתנא ותרש

פארוואס?

וואס הייסט פארוואס די גמרא איז מסביר די מעשה
ווייל אחשוורוש האט געטראכט למה זימנה אסתר את המן האט ער געטראכט לכאורה ווייל אסתר וויל אים הארגענען און מאכן המן די מלך, דערנאך האט ער געטראכט דעמאלטס פארוואס קיינער פארציילט אים נישט וועגן די פלאן, וועגן דעם האט ער נישט געקענט איינשלאפן, האט ער געהייסן ברענגען די ספר הזכרונות און געהערט די מעשה פון מרדכי ביי בגתן ותרש אז מען האט גארנישט באצאלט קיין שכר פאר מרדכי וואס האט יא פארציילט פאריגע מאל איינער האט געוואלט הרגענען די קעניג ממילא ציעט קיינעם נישט צו קומען דערציילן
האט ער געוואלט באצאלן פאר מרדכי פרעגט ער המן וועלכע באצלונג גיבט מען פאר די חשובסטע מענטש,
זאגט המן די קעניגס קרוין זאל מען געבן פאר יענעם, אחשוורוש האט תיכף פארשטאנען אז המן מיינט זיך און טז עס ציעט אים אזוי די קעניגס קרוין, האט עס באשטעטיגט אז ער וויל הארגענען די קעניג
ווייטער ביי די סעודה הערט אחשוורוש אז המן וויל הרגענען מרדכי האט אחשוורוש געהאלטן אז ער וויל אים הרגענען ווייל ער האט מורא ער גייט נאכאמאל זיך אנעמען פארן קעניג אז המן זאל נישט קענען הרגענען אחשוורוש

כדי אחשוורוש זאל הענגען המן אויפן תליה איז עס נאר צטשטאנט געקומען וויל המן וויל האט. געמאכט א תליה צו הארגענען מרדכי אשר דיבר טוב על המלך עומד בבית המן

וואו מאכט די גמרא די חשבון? @פייל און בויגן האט דאס ג'ענטפערט, און עס איז זייער שיין ג'ענטפערט. אבער כמדומה אז די גמרא זאגט דאס נישט.

[נקודות טובות]

נאך א זאך וואס איך האב קיינמאל געהעריג פארשטאנען.
1) וואס איז געווען די מעשה מיט די אגרות וואס מרדכי ואסתר האבן געשיקט. די גזירה פון המן איז נישט בטל געווארן, כי כתב אשר נכתב ונחתום בטבעת המלך אין להשיב. נו אויב אזוי פארוואס האבן די גוים נישט גע'הרג'עט די אידן? עס איז דאך א גזירה פון אחשורוש!

2) בסך הכל האבן אידן באקומען די רעכט פאר סעלף דיפענס? יעצט לאמיר קלערן אויב וואלטן די אידן נישט באקומען די רעכט פון סעלף דעפענס, וואלטן זיי זיך נישט געטארט דיפענדען? וואס האבן זיי שוין געהאט צו פארלירן אויב זיי דיפענדען זיך יא, טוה כאטש וואס דו קענסט יא! און אויב זענען זיי געווען שוואכער ווי די גוים, וואס איז געשעהן ווען אחשורוש האט זיי געגעבן די רעכט צו דיפענדען? זענען זיי יעצט געווארן שטערקער ווי די גוים?

3)פארוואס האבן די שונאים זיך נישט צוריקגעשלאגען מיט די אידן און גע'הרג'עט פון זיי אויך? (אפשר יא, נאר עס שטייט נישט?)

כי נפל פחד היוהדים. איינמאל זיי האבן געזע די קעניג שטיצט זיי האבן זיי באקומען א פחד.

אט דאס פרעג איך. די קעניג האט דאך געשטיצט ביידע, וואס איז געווען די פחד וואס זיי האבן געהאט פון די אידן? (חוץ אויב זיי האבן פשוט מורא געהאט פון מרדכי וואס איז געווארן משנה למלך. אבער דאס האט שוין מיט די אגרות גארנישט!)

[משה רבינו]

פארוואס?

וואס הייסט פארוואס די גמרא איז מסביר די מעשה
ווייל אחשוורוש האט געטראכט למה זימנה אסתר את המן האט ער געטראכט לכאורה ווייל אסתר וויל אים הארגענען און מאכן המן די מלך, דערנאך האט ער געטראכט דעמאלטס פארוואס קיינער פארציילט אים נישט וועגן די פלאן, וועגן דעם האט ער נישט געקענט איינשלאפן, האט ער געהייסן ברענגען די ספר הזכרונות און געהערט די מעשה פון מרדכי ביי בגתן ותרש אז מען האט גארנישט באצאלט קיין שכר פאר מרדכי וואס האט יא פארציילט פאריגע מאל איינער האט געוואלט הרגענען די קעניג ממילא ציעט קיינעם נישט צו קומען דערציילן
האט ער געוואלט באצאלן פאר מרדכי פרעגט ער המן וועלכע באצלונג גיבט מען פאר די חשובסטע מענטש,
זאגט המן די קעניגס קרוין זאל מען געבן פאר יענעם, אחשוורוש האט תיכף פארשטאנען אז המן מיינט זיך און טז עס ציעט אים אזוי די קעניגס קרוין, האט עס באשטעטיגט אז ער וויל הארגענען די קעניג
ווייטער ביי די סעודה הערט אחשוורוש אז המן וויל הרגענען מרדכי האט אחשוורוש געהאלטן אז ער וויל אים הרגענען ווייל ער האט מורא ער גייט נאכאמאל זיך אנעמען פארן קעניג אז המן זאל נישט קענען הרגענען אחשוורוש

כדי אחשוורוש זאל הענגען המן אויפן תליה איז עס נאר צושטאנט געקומען וויל המן וויל האט. געמאכט א תליה צו הארגענען מרדכי אשר דיבר טוב על המלך עומד בבית המן

וואו מאכט די גמרא די חשבון? @פייל און בויגן האט דאס ג'ענטפערט, און עס איז זייער שיין ג'ענטפערט. אבער כמדומה אז די גמרא זאגט דאס נישט.

רבא אמר שנת המלך אחשורוש ממש נפלה ליה מילתא בדעתיה אמר מאי דקמן דזמינתיה אסתר להמן דלמא עצה קא שקלי עילויה דההוא גברא למקטליה הדר אמר אי הכי לא הוה גברא דרחים לי דהוה מודע לי הדר אמר דלמא איכא איניש דעבד בי טיבותא ולא פרעתיה משום הכי מימנעי אינשי ולא מגלו לי מיד ויאמר להביא את ספר הזכרונות דברי הימים .
מה ראתה אסתר שזימנה את המן רבי יהושע בן קרחה אומר אסביר לו פנים כדי שיהרג הוא והיא (פירש רש"י שיהרג הוא והיא. שיחשדני המלך ממנו ויהרוג את שנינו)
אין הצר שוה בנזק המלך אמרה לו צר זה אינו שוה בנזק של מלך איקני בה בושתי וקטלה השתא איקני בדידי ומבעי למקטלי
והמלך קם בחמתו וגו' והמלך שב מגנת הביתן מקיש שיבה לקימה מה קימה בחימה אף שיבה בחימה דאזל ואשכח למלאכי השרת דאידמו ליה כגברי וקא עקרי לאילני דבוסתני ואמר להו מאי עובדייכו אמרו ליה דפקדינן המן אתא לביתיה והמן נופל על המטה נופל נפל מיבעי ליה אמר רבי אלעזר מלמד שבא מלאך והפילו עליה אמר ויי מביתא ויי מברא ויאמר המלך הגם לכבוש את המלכה עמי בבית

[נקודות טובות]

► Show Spoiler

וואס הייסט פארוואס די גמרא איז מסביר די מעשה
ווייל אחשוורוש האט געטראכט למה זימנה אסתר את המן האט ער געטראכט לכאורה ווייל אסתר וויל אים הארגענען און מאכן המן די מלך, דערנאך האט ער געטראכט דעמאלטס פארוואס קיינער פארציילט אים נישט וועגן די פלאן, וועגן דעם האט ער נישט געקענט איינשלאפן, האט ער געהייסן ברענגען די ספר הזכרונות און געהערט די מעשה פון מרדכי ביי בגתן ותרש אז מען האט גארנישט באצאלט קיין שכר פאר מרדכי וואס האט יא פארציילט פאריגע מאל איינער האט געוואלט הרגענען די קעניג ממילא ציעט קיינעם נישט צו קומען דערציילן
האט ער געוואלט באצאלן פאר מרדכי פרעגט ער המן וועלכע באצלונג גיבט מען פאר די חשובסטע מענטש,
זאגט המן די קעניגס קרוין זאל מען געבן פאר יענעם, אחשוורוש האט תיכף פארשטאנען אז המן מיינט זיך און טז עס ציעט אים אזוי די קעניגס קרוין, האט עס באשטעטיגט אז ער וויל הארגענען די קעניג
ווייטער ביי די סעודה הערט אחשוורוש אז המן וויל הרגענען מרדכי האט אחשוורוש געהאלטן אז ער וויל אים הרגענען ווייל ער האט מורא ער גייט נאכאמאל זיך אנעמען פארן קעניג אז המן זאל נישט קענען הרגענען אחשוורוש

כדי אחשוורוש זאל הענגען המן אויפן תליה איז עס נאר צושטאנט געקומען וויל המן וויל האט. געמאכט א תליה צו הארגענען מרדכי אשר דיבר טוב על המלך עומד בבית המן

וואו מאכט די גמרא די חשבון? @פייל און בויגן האט דאס ג'ענטפערט, און עס איז זייער שיין ג'ענטפערט. אבער כמדומה אז די גמרא זאגט דאס נישט.

רבא אמר שנת המלך אחשורוש ממש נפלה ליה מילתא בדעתיה אמר מאי דקמן דזמינתיה אסתר להמן דלמא עצה קא שקלי עילויה דההוא גברא למקטליה הדר אמר אי הכי לא הוה גברא דרחים לי דהוה מודע לי הדר אמר דלמא איכא איניש דעבד בי טיבותא ולא פרעתיה משום הכי מימנעי אינשי ולא מגלו לי מיד ויאמר להביא את ספר הזכרונות דברי הימים .
מה ראתה אסתר שזימנה את המן רבי יהושע בן קרחה אומר אסביר לו פנים כדי שיהרג הוא והיא (פירש רש"י שיהרג הוא והיא. שיחשדני המלך ממנו ויהרוג את שנינו)
אין הצר שוה בנזק המלך אמרה לו צר זה אינו שוה בנזק של מלך איקני בה בושתי וקטלה השתא איקני בדידי ומבעי למקטלי
והמלך קם בחמתו וגו' והמלך שב מגנת הביתן מקיש שיבה לקימה מה קימה בחימה אף שיבה בחימה דאזל ואשכח למלאכי השרת דאידמו ליה כגברי וקא עקרי לאילני דבוסתני ואמר להו מאי עובדייכו אמרו ליה דפקדינן המן אתא לביתיה והמן נופל על המטה נופל נפל מיבעי ליה אמר רבי אלעזר מלמד שבא מלאך והפילו עליה אמר ויי מביתא ויי מברא ויאמר המלך הגם לכבוש את המלכה עמי בבית

די אומזונסטע פחד וואס אחשורוש האט געהאט בלילה ההוא, זאגט טאקע די גמרא. אבער געוואלד, וואו זאגט די גמרא אז דאס האט גורם געווען די נס? חוץ אויב זאגט מען אזוי ווי @פייל און בויגן אז דאס וואס המן האט זיך פארטשעפעט מיט מרדכי אין די ריכטיגע מינוט גופא האט גורם געווען די גרויסע אויפברויז פון אחשורוש. אבער די גמרא זאגט עס נישט!

[רעגענדיגע זונטאג]

גיימער ווייטער?

[להגדיל הטראסק]

פארוואס שטייט אשר הגיד מרדכי על בגתנא ותרש? ווען איז צוגעקומען אן 'א' צו בגתן?

נאר כ'האב געזען אין ספר ליקוטי ? אז דער שרייבער פון ספר הזכרונות איז געווען אזא צדיק'ל ווי די אנדערע סריסים דארט, און ער האט אריינגעשריבן בגתן 'או' תרש, אז דאס זאל געבן אן איינדרוק ווי עפעס א מינדערוויכטיגער אינצידענט, דער גוי אדער יענער גוי און פערצופאל האט זיך מרדכי דערוויסט און געזאגט און מען האט עס מסדר געווען.

האט פאסירט א נס אז ווען מען האט אויפגעמישט די ספר הזכרונות צו פארליינען פארן קעניג האט זיך די ווארט 'או' צוטיילט צו בגתנ'א' 'ו'תרש, דאס הייסט אז מען האט געדיעלט מיט א גוט-ארגאניזירטע אטענטאט פריוו און מרדכי האט העלדיש געראטעוועט דעם קעניג דערפון.

( און אה"נ אז עס שטייט אין די מגילה ויתלו 'שניהם' על עץ, אבער ביים פארשרייבן שטייט בלויז ויכתב בספר דברי הימים לפני המלך, עס שטייט אבער נישט די פרטים ווי אזוי מען האט עס פארשריבן, און מען געפונט טאקע ביים פארליינען די מעשה שטייט אֲשֶׁר הִגִּיד מָרְדֳּכַי עַל-בִּגְתָנָא וָתֶרֶשׁ שְׁנֵי סָרִיסֵי הַמֶּלֶךְ--מִשֹּׁמְרֵי, הַסַּף: אֲשֶׁר בִּקְשׁוּ לִשְׁלֹחַ יָד, בַּמֶּלֶךְ אֲחַשְׁוֵרוֹשׁ" עס שטייט נישט קיין אות איבער זייער הענגן)

[נקודות טובות]

אין די מגילה טרעפט מען כמעט נישט נישט קיין אפענע ניסים, אלעס איז באהאלטן און טעקניקל, מען טרעפט נישט רעדן פון הלכה (חוץ בשייכות צו פורים) אדער מוסר לכאורה.

למעשה אבער אז מטראכט אריין אין די פסוק ’כי אם החרש תחרישי בעת הזאת רוח והצלה יעמוד ליהודים ממקום אחר ואת ובית אביך תאבדו ומי יודע אם לעת כזאת הגעת למלכות’ זעהט מען דא מורא’דיגע אפענע לימודים.

1 די ישועה וועט קומען סייווי, מאקסימום קענסטו האבן די זכות פון זיין דער מגלגלין זכות ע”י זכאי.

2 אויב ביסטו אין א פאזיציע צו העלפן און דו העלפסט נישט איז עס נישט נאר אז דו טרעטסט אויפן ’במקום שאין איש השתדל ליהות איש’ נאר עס איז א פשיעה אין דיין גאנצע שליחות און עקזיסטענץ. מי יודע צו דיין גאנצע פאזיציע איז נאר פאר אט די מינוט צו העלפן יענעם, און אויב טוסטו דאס נישט וועט די זעלבע גורל פון יענעם פאלן אויף דיר ’מידה כנגד מידה’ האסט געלאזט יענעם פאלן וועט מען דיר לאזן פאלן.

3 עס איז דא אמאל וואס א קינד באקומט א טשענס צו פאררעכטן אן עוולה פון די עלטערן און טאמער טוט ער עס נישט ווערט ער געשטראפט צוזאמען מיט די עלטערן. אסתר איז געווען אן אייניקל פון שאול המלך און סאיז געווען איר אחריות צו אפשטעלן די דעמידזש וואס איז ארויסגעקומען פון לאזן לעבן אגג.

בקיצור, עס ליגט אין די פסוק געהעריג א שמועס אין בטחון און השתדלות, ערבות און מילוי התפקיד.


א שמחת פורים

זייער שיין, גוט געטראכט. כעין זה שרייבט דער מלבי"ם אויפן פלאץ. דער מלבי"ם לייגט אראפ די ארגיומענט וואס מרדכי האט געשטעלט פאר אסתר ווי פאלגענד.

• 1) טראכט אריין. דו ביסט געווען א יתומה בשפל המדריגה, און אין א מינוט ביסטו ארויף צום העכסטן דרגה לבית המלך. דאס איז נישט נארם. ווען מען זעהט עפעס גיין דראסטיש אנדערש ווי די נארם, האט דאס א סיבה. וואס איז די סיבה? איך ווייס נישט. אבער דאס איז גענוג צו מאכן טראכטן אויפריכטיג.
  
  2) יעדע צרה וואס דער אויבערשטער שיקט אויף אידן, האט א זמן מוגבל ווען דאס גייט זיך ענדיגן. אויב נישט אויף איין וועג, דעמאלטס אויף א צווייטע וועג. כי לא יטוש ד' עמו, א צרה האלט נישט אויף אייביג.
  
  3) יעדע זאך וואס קומט צוליב א סיבה, וועט נאר זיין אויף ווילאנג די סיבה עקזעסטירט. איינמאל די סיבה עקספייערט, וועט דאס אטעמאטיש קומען צו אן ענדע. אויב ביסטו אנגעקומען לבית המלך צוליב א סיבה, וועסטו נאר דא זיין ווי לאנג די סיבה עקזעסטירט.

ווען אסתר האט געזאגט ואני לא נקראתי לבוא אל המלך זה שלושים יום, האט זי נישט געוואלט ארויסברענגען די סכנה פון גיין אומגערופן, אדרבה! אסתר האט געזאגט פאר מרדכי, אחשורוש האט מיר שוין נישט געזעהן דרייסיג טעג, נו לאמיר ווארטן אפאר טעג און אחשורוש וועט מיר זיכער רופן נאכן מיר נישט זעהן אזוי לאנג. ווייל טאמער גיי איך יעצט בין איך אין א סכנה, און יתכן אז די גאנצע הצלת כלל ישראל איז איינגעשטעלט. ווייל טאמער גייט מיר אחשורוש הרג'ענען, איז נישטא ווער עס זאל אפרופן די גזירה.

מרדכי האט אבער גע'טענה'ט. דו ביסט נישט דא אנגעקומען לבית המלך פאר דיר אליינס, דו ביסט געקומען לבית המלך צוליב א תפקיד וואס דו האסט אויסצופירן פאר כלל ישראל. און וויסן זאלסטו, אז אפילו אויב דו ערפילסט נישט דיין תפקיד, וועט די ישועה געשעהן אויף א צווייטע אופן. הקב"ה גייט נישט לאזן די הצלה פון זיין פאלק אין די האנט פון א פרוי א בעלת בחירה. אבער גענוי ווי יעדע צרה, האט די צרה אויך א זמן מוגבל ווען עס מוז זיך ענדיגן. און עס קען זיין אז נאך היינט דארף קומען די ישועה. אויב גייסטו נישט יעצט, קען זיין דו פארפאסט די געלעגענהייט און די ישועה וועט קומען ממקום אחר. וועט דיין גאנצע קומען לבית המלך זיך נישט האבן אויסגעצאלט, וממילא ואת ובית אביך תאבדו.

איינמאל אסתר האט געהערט אז רוח והצלה יעמוד ליהודים ממקום אחר, דהיינו אז די הצלה איז נישט תלוי נאר אין איר האט זי זיך בארואיגט. ווייל אפילו אויב זי ווערט גע'הרג'עט האט דער אויבערשטער א צווייטע פלאן. דערפאר האט זי געבעטן מרדכי אז כלל ישראל זאל מתפלל זיין פאר איר פערזענליך.


ער טייטשט עס אריין אין די פסוקים כדרכו בקודש כמין חומר! מרדכי זאגט פאר אסתר, אל תדמי בנפשך להמלט בית המלך מכל היהודים. זאל זיך דיר נישט דאכטן אז די סיבה פארוואס דו ביסט אנגעקומען לבית המלך איז כדי דו זאלסט דיך אליינס קענען ראטעווען פון די גזירה, נאר עס איז קלאר אז דו ביסט אנגעקומען לבית המלך כדי צו ראטעווען כלל ישראל. אויך זאלסטו וויסן, אז כי אם החרש תחרישי בעת הזאת רוח והצלה יעמוד ליהודים ממקום אחר, כי לא יטוש ד' עמו. דו ביסט נאר פלען A, אבער דער אויבערשטער האט א פלען B אויך.

איי וועסטו מיר זאגן לאמיר ווארטן א טאג צוויי ביז אחשורוש וועט דיר רופן, דאס איז אויך נישט ריכטיג. ווייל ומי יודע אם לעת "כזאת" הגעת למלכות. קען זיין אז די זמן ווען די צרה דארף זיך ענדיגן איז ממש יעצט, און אויב לייגסטו עס אפ אפילו מיט א טאג פארפאסטו די געלעגענהייט פון זיין די וואס ראטעוועט כלל ישראל, ורוח והצלה יעמוד ליהודים ממקום אחר.

אזוי ווי אסתר האט געהערט אז כלל ישראל גייט ממילא געראטעוועט ווערן, נאר זי איז די וואס דארף רחמים האט זי געבעטן וצומו "עלי", בעטס רחמים אויף מיר פערזענליך. אויף כלל ישראל האט זי נישט געזארגט, ווייל זיי גייען ממילא געהאלפן ווערן אפילו אויב זי ווערט יעצט גע'הרג'עט. און דערפאר זאגט זי, כאשר אבדתי אבדתי, איך פערזענליך וועל ליידן, און נישט כלל ישראל.

[אמת ואמונה]

► Show Spoiler

► Show Spoiler

אין די מגילה טרעפט מען כמעט נישט נישט קיין אפענע ניסים, אלעס איז באהאלטן און טעקניקל, מען טרעפט נישט רעדן פון הלכה (חוץ בשייכות צו פורים) אדער מוסר לכאורה.

למעשה אבער אז מטראכט אריין אין די פסוק ’כי אם החרש תחרישי בעת הזאת רוח והצלה יעמוד ליהודים ממקום אחר ואת ובית אביך תאבדו ומי יודע אם לעת כזאת הגעת למלכות’ זעהט מען דא מורא’דיגע אפענע לימודים.

1 די ישועה וועט קומען סייווי, מאקסימום קענסטו האבן די זכות פון זיין דער מגלגלין זכות ע”י זכאי.

2 אויב ביסטו אין א פאזיציע צו העלפן און דו העלפסט נישט איז עס נישט נאר אז דו טרעטסט אויפן ’במקום שאין איש השתדל ליהות איש’ נאר עס איז א פשיעה אין דיין גאנצע שליחות און עקזיסטענץ. מי יודע צו דיין גאנצע פאזיציע איז נאר פאר אט די מינוט צו העלפן יענעם, און אויב טוסטו דאס נישט וועט די זעלבע גורל פון יענעם פאלן אויף דיר ’מידה כנגד מידה’ האסט געלאזט יענעם פאלן וועט מען דיר לאזן פאלן.

3 עס איז דא אמאל וואס א קינד באקומט א טשענס צו פאררעכטן אן עוולה פון די עלטערן און טאמער טוט ער עס נישט ווערט ער געשטראפט צוזאמען מיט די עלטערן. אסתר איז געווען אן אייניקל פון שאול המלך און סאיז געווען איר אחריות צו אפשטעלן די דעמידזש וואס איז ארויסגעקומען פון לאזן לעבן אגג.

בקיצור, עס ליגט אין די פסוק געהעריג א שמועס אין בטחון און השתדלות, ערבות און מילוי התפקיד.


א שמחת פורים

זייער שיין, גוט געטראכט. כעין זה שרייבט דער מלבי"ם אויפן פלאץ. דער מלבי"ם לייגט אראפ די ארגיומענט וואס מרדכי האט געשטעלט פאר אסתר ווי פאלגענד.

• 1) טראכט אריין. דו ביסט געווען א יתומה בשפל המדריגה, און אין א מינוט ביסטו ארויף צום העכסטן דרגה לבית המלך. דאס איז נישט נארם. ווען מען זעהט עפעס גיין דראסטיש אנדערש ווי די נארם, האט דאס א סיבה. וואס איז די סיבה? איך ווייס נישט. אבער דאס איז גענוג צו מאכן טראכטן אויפריכטיג.
  
  2) יעדע צרה וואס דער אויבערשטער שיקט אויף אידן, האט א זמן מוגבל ווען דאס גייט זיך ענדיגן. אויב נישט אויף איין וועג, דעמאלטס אויף א צווייטע וועג. כי לא יטוש ד' עמו, א צרה האלט נישט אויף אייביג.
  
  3) יעדע זאך וואס קומט צוליב א סיבה, וועט נאר זיין אויף ווילאנג די סיבה עקזעסטירט. איינמאל די סיבה עקספייערט, וועט דאס אטעמאטיש קומען צו אן ענדע. אויב ביסטו אנגעקומען לבית המלך צוליב א סיבה, וועסטו נאר דא זיין ווי לאנג די סיבה עקזעסטירט.

ווען אסתר האט געזאגט ואני לא נקראתי לבוא אל המלך זה שלושים יום, האט זי נישט געוואלט ארויסברענגען די סכנה פון גיין אומגערופן, אדרבה! אסתר האט געזאגט פאר מרדכי, אחשורוש האט מיר שוין נישט געזעהן דרייסיג טעג, נו לאמיר ווארטן אפאר טעג און אחשורוש וועט מיר זיכער רופן נאכן מיר נישט זעהן אזוי לאנג. ווייל טאמער גיי איך יעצט בין איך אין א סכנה, און יתכן אז די גאנצע הצלת כלל ישראל איז איינגעשטעלט. ווייל טאמער גייט מיר אחשורוש הרג'ענען, איז נישטא ווער עס זאל אפרופן די גזירה.

מרדכי האט אבער גע'טענה'ט. דו ביסט נישט דא אנגעקומען לבית המלך פאר דיר אליינס, דו ביסט געקומען לבית המלך צוליב א תפקיד וואס דו האסט אויסצופירן פאר כלל ישראל. און וויסן זאלסטו, אז אפילו אויב דו ערפילסט נישט דיין תפקיד, וועט די ישועה געשעהן אויף א צווייטע אופן. הקב"ה גייט נישט לאזן די הצלה פון זיין פאלק אין די האנט פון א פרוי א בעלת בחירה. אבער גענוי ווי יעדע צרה, האט די צרה אויך א זמן מוגבל ווען עס מוז זיך ענדיגן. און עס קען זיין אז נאך היינט דארף קומען די ישועה. אויב גייסטו נישט יעצט, קען זיין דו פארפאסט די געלעגענהייט און די ישועה וועט קומען ממקום אחר. וועט דיין גאנצע קומען לבית המלך זיך נישט האבן אויסגעצאלט, וממילא ואת ובית אביך תאבדו.

איינמאל אסתר האט געהערט אז רוח והצלה יעמוד ליהודים ממקום אחר, דהיינו אז די הצלה איז נישט תלוי נאר אין איר האט זי זיך בארואיגט. ווייל אפילו אויב זי ווערט גע'הרג'עט האט דער אויבערשטער א צווייטע פלאן. דערפאר האט זי געבעטן מרדכי אז כלל ישראל זאל מתפלל זיין פאר איר פערזענליך.


ער טייטשט עס אריין אין די פסוקים כדרכו בקודש כמין חומר! מרדכי זאגט פאר אסתר, אל תדמי בנפשך להמלט בית המלך מכל היהודים. זאל זיך דיר נישט דאכטן אז די סיבה פארוואס דו ביסט אנגעקומען לבית המלך איז כדי דו זאלסט דיך אליינס קענען ראטעווען פון די גזירה, נאר עס איז קלאר אז דו ביסט אנגעקומען לבית המלך כדי צו ראטעווען כלל ישראל. אויך זאלסטו וויסן, אז כי אם החרש תחרישי בעת הזאת רוח והצלה יעמוד ליהודים ממקום אחר, כי לא יטוש ד' עמו. דו ביסט נאר פלען A, אבער דער אויבערשטער האט א פלען B אויך.

איי וועסטו מיר זאגן לאמיר ווארטן א טאג צוויי ביז אחשורוש וועט דיר רופן, דאס איז אויך נישט ריכטיג. ווייל ומי יודע אם לעת "כזאת" הגעת למלכות. קען זיין אז די זמן ווען די צרה דארף זיך ענדיגן איז ממש יעצט, און אויב לייגסטו עס אפ אפילו מיט א טאג פארפאסטו די געלעגענהייט פון זיין די וואס ראטעוועט כלל ישראל, ורוח והצלה יעמוד ליהודים ממקום אחר.

אזוי ווי אסתר האט געהערט אז כלל ישראל גייט ממילא געראטעוועט ווערן, נאר זי איז די וואס דארף רחמים האט זי געבעטן וצומו "עלי", בעטס רחמים אויף מיר פערזענליך. אויף כלל ישראל האט זי נישט געזארגט, ווייל זיי גייען ממילא געהאלפן ווערן אפילו אויב זי ווערט יעצט גע'הרג'עט. און דערפאר זאגט זי, כאשר אבדתי אבדתי, איך פערזענליך וועל ליידן, און נישט כלל ישראל.

וואס פאר נקודות טובות קען אלס בייפאלן אינמיטן חודש סיון...

[להגדיל הטראסק]

וואס פאר נקודות טובות קען אלס בייפאלן אינמיטן חודש סיון...

כ'ווייס נישט וואס דו ווילסט, חודש סיון שפילט אן ערנסטן ראלע אין די מגילה,

ויקראו ספרי המלך בעת ההיא בחדש השלישי הוא חדש סיון בשלושה ועשרים בו ויכתב ככל אשר צוה מרדכי אל היהודים ואל האחשדרפנים והפחות ושרי המדינות אשר מהדו ועד כוש שבע ועשרים ומאה מדינה מדינה ומדינה ככתבה ועם ועם כלשנו ואל היהודים ככתבם וכלשונם ויכתב בשם המלך אחשורש ויחתם בטבעת המלך וישלח ספרים ביד הרצים בסוסים רכבי הרכש האחשתרנים בני הרמכים אשר נתן המלך ליהודים אשר בכל עיר ועיר להקהל ולעמד על נפשם להשמיד ולהרג ולאבד את כל חיל עם ומדינה הצרים אתם טף ונשים ושללם לבוז וכו'

[נקודות טובות]

► Show Spoiler

► Show Spoiler

אין די מגילה טרעפט מען כמעט נישט נישט קיין אפענע ניסים, אלעס איז באהאלטן און טעקניקל, מען טרעפט נישט רעדן פון הלכה (חוץ בשייכות צו פורים) אדער מוסר לכאורה.

למעשה אבער אז מטראכט אריין אין די פסוק ’כי אם החרש תחרישי בעת הזאת רוח והצלה יעמוד ליהודים ממקום אחר ואת ובית אביך תאבדו ומי יודע אם לעת כזאת הגעת למלכות’ זעהט מען דא מורא’דיגע אפענע לימודים.

1 די ישועה וועט קומען סייווי, מאקסימום קענסטו האבן די זכות פון זיין דער מגלגלין זכות ע”י זכאי.

2 אויב ביסטו אין א פאזיציע צו העלפן און דו העלפסט נישט איז עס נישט נאר אז דו טרעטסט אויפן ’במקום שאין איש השתדל ליהות איש’ נאר עס איז א פשיעה אין דיין גאנצע שליחות און עקזיסטענץ. מי יודע צו דיין גאנצע פאזיציע איז נאר פאר אט די מינוט צו העלפן יענעם, און אויב טוסטו דאס נישט וועט די זעלבע גורל פון יענעם פאלן אויף דיר ’מידה כנגד מידה’ האסט געלאזט יענעם פאלן וועט מען דיר לאזן פאלן.

3 עס איז דא אמאל וואס א קינד באקומט א טשענס צו פאררעכטן אן עוולה פון די עלטערן און טאמער טוט ער עס נישט ווערט ער געשטראפט צוזאמען מיט די עלטערן. אסתר איז געווען אן אייניקל פון שאול המלך און סאיז געווען איר אחריות צו אפשטעלן די דעמידזש וואס איז ארויסגעקומען פון לאזן לעבן אגג.

בקיצור, עס ליגט אין די פסוק געהעריג א שמועס אין בטחון און השתדלות, ערבות און מילוי התפקיד.


א שמחת פורים

זייער שיין, גוט געטראכט. כעין זה שרייבט דער מלבי"ם אויפן פלאץ. דער מלבי"ם לייגט אראפ די ארגיומענט וואס מרדכי האט געשטעלט פאר אסתר ווי פאלגענד.

• 1) טראכט אריין. דו ביסט געווען א יתומה בשפל המדריגה, און אין א מינוט ביסטו ארויף צום העכסטן דרגה לבית המלך. דאס איז נישט נארם. ווען מען זעהט עפעס גיין דראסטיש אנדערש ווי די נארם, האט דאס א סיבה. וואס איז די סיבה? איך ווייס נישט. אבער דאס איז גענוג צו מאכן טראכטן אויפריכטיג.
  
  2) יעדע צרה וואס דער אויבערשטער שיקט אויף אידן, האט א זמן מוגבל ווען דאס גייט זיך ענדיגן. אויב נישט אויף איין וועג, דעמאלטס אויף א צווייטע וועג. כי לא יטוש ד' עמו, א צרה האלט נישט אויף אייביג.
  
  3) יעדע זאך וואס קומט צוליב א סיבה, וועט נאר זיין אויף ווילאנג די סיבה עקזעסטירט. איינמאל די סיבה עקספייערט, וועט דאס אטעמאטיש קומען צו אן ענדע. אויב ביסטו אנגעקומען לבית המלך צוליב א סיבה, וועסטו נאר דא זיין ווי לאנג די סיבה עקזעסטירט.

ווען אסתר האט געזאגט ואני לא נקראתי לבוא אל המלך זה שלושים יום, האט זי נישט געוואלט ארויסברענגען די סכנה פון גיין אומגערופן, אדרבה! אסתר האט געזאגט פאר מרדכי, אחשורוש האט מיר שוין נישט געזעהן דרייסיג טעג, נו לאמיר ווארטן אפאר טעג און אחשורוש וועט מיר זיכער רופן נאכן מיר נישט זעהן אזוי לאנג. ווייל טאמער גיי איך יעצט בין איך אין א סכנה, און יתכן אז די גאנצע הצלת כלל ישראל איז איינגעשטעלט. ווייל טאמער גייט מיר אחשורוש הרג'ענען, איז נישטא ווער עס זאל אפרופן די גזירה.

מרדכי האט אבער גע'טענה'ט. דו ביסט נישט דא אנגעקומען לבית המלך פאר דיר אליינס, דו ביסט געקומען לבית המלך צוליב א תפקיד וואס דו האסט אויסצופירן פאר כלל ישראל. און וויסן זאלסטו, אז אפילו אויב דו ערפילסט נישט דיין תפקיד, וועט די ישועה געשעהן אויף א צווייטע אופן. הקב"ה גייט נישט לאזן די הצלה פון זיין פאלק אין די האנט פון א פרוי א בעלת בחירה. אבער גענוי ווי יעדע צרה, האט די צרה אויך א זמן מוגבל ווען עס מוז זיך ענדיגן. און עס קען זיין אז נאך היינט דארף קומען די ישועה. אויב גייסטו נישט יעצט, קען זיין דו פארפאסט די געלעגענהייט און די ישועה וועט קומען ממקום אחר. וועט דיין גאנצע קומען לבית המלך זיך נישט האבן אויסגעצאלט, וממילא ואת ובית אביך תאבדו.

איינמאל אסתר האט געהערט אז רוח והצלה יעמוד ליהודים ממקום אחר, דהיינו אז די הצלה איז נישט תלוי נאר אין איר האט זי זיך בארואיגט. ווייל אפילו אויב זי ווערט גע'הרג'עט האט דער אויבערשטער א צווייטע פלאן. דערפאר האט זי געבעטן מרדכי אז כלל ישראל זאל מתפלל זיין פאר איר פערזענליך.


ער טייטשט עס אריין אין די פסוקים כדרכו בקודש כמין חומר! מרדכי זאגט פאר אסתר, אל תדמי בנפשך להמלט בית המלך מכל היהודים. זאל זיך דיר נישט דאכטן אז די סיבה פארוואס דו ביסט אנגעקומען לבית המלך איז כדי דו זאלסט דיך אליינס קענען ראטעווען פון די גזירה, נאר עס איז קלאר אז דו ביסט אנגעקומען לבית המלך כדי צו ראטעווען כלל ישראל. אויך זאלסטו וויסן, אז כי אם החרש תחרישי בעת הזאת רוח והצלה יעמוד ליהודים ממקום אחר, כי לא יטוש ד' עמו. דו ביסט נאר פלען A, אבער דער אויבערשטער האט א פלען B אויך.

איי וועסטו מיר זאגן לאמיר ווארטן א טאג צוויי ביז אחשורוש וועט דיר רופן, דאס איז אויך נישט ריכטיג. ווייל ומי יודע אם לעת "כזאת" הגעת למלכות. קען זיין אז די זמן ווען די צרה דארף זיך ענדיגן איז ממש יעצט, און אויב לייגסטו עס אפ אפילו מיט א טאג פארפאסטו די געלעגענהייט פון זיין די וואס ראטעוועט כלל ישראל, ורוח והצלה יעמוד ליהודים ממקום אחר.

אזוי ווי אסתר האט געהערט אז כלל ישראל גייט ממילא געראטעוועט ווערן, נאר זי איז די וואס דארף רחמים האט זי געבעטן וצומו "עלי", בעטס רחמים אויף מיר פערזענליך. אויף כלל ישראל האט זי נישט געזארגט, ווייל זיי גייען ממילא געהאלפן ווערן אפילו אויב זי ווערט יעצט גע'הרג'עט. און דערפאר זאגט זי, כאשר אבדתי אבדתי, איך פערזענליך וועל ליידן, און נישט כלל ישראל.

וואס פאר נקודות טובות קען אלס בייפאלן אינמיטן חודש סיון...

זייער סימפל, איך האב היינט געליינט @מסתמא'ס פאוסט.