די הגדרה פון מחלוקת

[מסתמא]

דבר בעתו מה טוב, יעצט אין די ימי בין המצרים איז די ריכטיגע צייט אויסצושמועסן די נושא פון מחלוקת.

מצד אחד, כשם שאין פרצופיהן שוות כך אין דעותיהם שוות (פאר דעם גיבט מען א פראסק צו אויסגלייכן די פרצוף.. ואין מגלין וכו’ והוא רחום וכו’)
מצד שני, די מהות השלום איז ווען סאיז נישטא קיין פירוד לבבות..
נו גיי שטעל צוזאמען די פאראדאקס.

כמיין אז די נקודה איז גאנץ פשוט. איזהו חכם המכיר את מקומו, יעדער זאל און איז אייגענטליך מחיוב צו טון וואס אימער ער זעהט פאר ריכטיג, אבער כל זמן סאיז אין זיין יוריסדיקציע.. איינמאל סגייט שוין אריין אין תביעות צו א צווייטן... הממ.. דא ווערט עס שוין גרעי..
ולא זו אף זו, ווען יענער האט טענות אויף דיינע מעשים וואס דו טוסט און סהאט נישט מיט יענעם.. דאן איז עס יענעמס מחלוקה און פראבלעם. נישט דיינס..

דעות קענען זיך שווער אייניגן, אבער די געפילן? פארוואס זיך ציקריגן? לאז יעדעם טון וואס ער שפירט פאר ריכטיג

* אויב קריגט מען נישט צוריק דאן איז מען בגדר וואנט, און מיט א וואנט קריגט מען נישט.
* א מענטש וואס האט ווירדן וועט נאטורליך שטיין דערפאר און וועט נאטורליך קומען צו עפעס רייבערייען. א מענטש וואס דארף קיינמאל נישט קומען צו קלאר ווערן אין די ליניעס הנ”ל האט ווארשיינליך נישט קיין ווירדן.

[בעלזא]

זאגסט דאך אזוי גוט...

[בעלזער]

יאפ... אויסטערליש גוט!

[ווירקליך]

מסתמא מיט זיין קלארקייט. גאר גוט.

א שאד כ'האב נישט וואס צו קריגן מיט דיר, ווייסט דאך א שטיקל קריגעריי אינעם נושא פון קריגערייען וואלט געווען ממש דבר בעתו ובזמנו...

[אסמכתא בעלמא]

@מסתמא איך פרוביר צו פארשטיין. לאמיר עס צינעמען.

לאמיר אנהייבן מיט א געלט מחלוקה. זרח דער נגיד האלט אז ער דארף נישט באצאלן די ארבעט ווייל ס'איז נישט געלונגען, און נחמי' דער פלאמבער טענה'ט אז מ'דארף אים באצאלן מער וויל ס'איז געווען ביטער שווערע ארבעט מער ווי געראכטן...

דאס איז די לעגאלע אפטייטש פון 'מחלוקה' (עפעס א טערמין וואס מ'טרעפט אויף אידטיש נאר ווען מ'רעדט 'להלכה' נישט 'למעשה'...)

יעצט ס'איז אמת אז זיי קריגן זיך אין א דעה, וכשם שאין פרצופיהן שוות, מ'קען געבן א פראסק עס אויסצוגלייכן, ואין מגלין, וכו' וכו'... אלעס אמת! אבער וויבאלד עס קלאפט אויס אויף א שאלה למעשה, "יא באצאלן נישט באצאלן", אטע דארט גייט עס אריבער צום טערמין 'מחלוקה'.

מילא, דאס זעלבע איז ווען מ'רעדט למשל פון די 'רבנות אין אנטווערפן' אדער דער ספר 'דרושו של נ"ך', וכדומה... ווילאנג ס'איז א חילוק אין מהלך המחשבה איז עס נישט קיין מחלוקה, אבער ווען ס'ווערט א טיילונג איבער "יא כשר נישט כשר" קען עס אויספלאצן צו א מחלוקה.

שטימט?

[משה רבינו]

די שוועריקייט פון די הגדה פון מחלוקת איז ווייל עס איז זייער א דינע שטריק.

למשל ווען איך האב א מייננג פארשידענהייט מיט מיין חבר, מעג איך אים רופן צו דין תורה, און עס איז דא וואס האלטן אז איך בין עס מחיוב צו טוהן מדין השתדלות, צירוק צו נעמען מיין חפץ,עס איז דא וואס זאגן אז עס איז נישט קיין חיוב נאר א היתר,

עכ"פ א דין תורה הייסט נישט קיין מחלוקה. ווייל איך מעג על פי דין טוהן כל מה שבידי צו ראטעווען מיין חפץ, און אפליו רעדן לשון הרע אויף יענעם אויב עס איז א תועלת, נאר בלי שום תועלת איז אן איסור, אפילו בלי תועלת אויב עס איז א זאך וואס האט שוין א קול 3 אירע ווייסן דערפון וואס דעמאלטס איז נישט דא קיין דין לשון הרע,
אבער אויב איז עס בלי תועלת פאר נקמה וכד'. איז עס עכ"פ מחלוקת.

נאכדעם איז דא מחלוקת צווישן רבישע הויפן, איז ווייטער נישט קיין איסור מחלוקת ווייל עס איז לתועלת פאר אידישקייט, וועט מען דען זאגן א צאנזער רב, בעלזא רב, שינאווע רב וכד' זענען געווען ח"ו בעל מחלוקה ווען זיי האט זיך אריינגעמישט אין די רבנות פאסטן פוונעם יטב לב אין סיגוט וכד' הונדערטער אזעלכע מחלוקת?

ח"ו ווייל זיי זענען געווען לתועלת פאר אידישקייט,און מען מעג באשמיצן על פי דין די אנדערע צד, אויף דעם זאגט שוין די ירושלמי אז מותר לדבר לשון הרע אויף בעלי מחלוקת אזוי ווי נתן הנביא האט שוין געזאגט פאר בת שבע ואני אבוא אחריך ומלאתי את דבוריך.
און עס איז דא וואס לערנען אז עס איז גאר א מצוה לדבר על בעלי מחלוקת, כ"ש וכ"ש ווען די ציל איז לוחם צו זיין פארן אייבערשטער, און פאר כבוד התורה, ווייל אזוי האלט זיך בעסער אידשקייט, נאר ואוס דען די אלע וואס גייען פערזענליך קעגן א יחיד פון די אנדערע צד, ווייל ער האלט קעגן מיין רבי, דאס איז שוין אן איסור, דהיינו דו מעגסט מוחה זיין ברבים אויף דעם וואס ער טוט אן עולה אז ער ררעדט אויף דיין רבי וואס איז לשיטתך א קדוש. אבער ח"ו אים שאדן צו מאכן עפעס פריוואט פון זיין פארמעגן לכבוד דעם וכדו'

אזוי ווי ווען שינאווער רב האט מוחה געווען ברבים קעגן לעמבערגער רב פארוואס זיין אייניקל גייט מיט א שייטל, און ווען לעמבערגער רב האט געפרעגט אז עס שטייט הוכח תוכיך את עמתיך ולא תשא עליו חטא נאר בצנעה, עס זאל נישט זיין קיין חטא דורך די תוכחה האט אים שינאווע רב גע'ענטפערט ווען זי וועט גיין בצנעה וועט מען מוחה זיין בצנעה און ווען זי גייט ברבים דארף מען מוחה זיין ברים, ועמוק הוא ופשוט אז אזוי איז די הלכה, און דאס הייסט נישט קיין מחלוקה.

[מסתמא]

@משה רבינו פאר א לענגערע תגובה מיט אסאך נקודות און דוגמאות קומט א לענגערע ענטפער. אבער סתם צו קלארמאכן, א גערעכטע מחלוקה ווערט נישט צוליב איר גערעכטיגקייט אויס מחלוקה. מחלוקת מיינט מחלוקת.

איר זאגט אז אין טייל פעלער איז ער גאר א חיוב, נו נו.. קעמיר דאס אויכעט דן זיין.. אבער די מהות המחלוקת איז אט דאס וואס מיר אלע רופן אן מחלוקת.

[משה רבינו]

@משה רבינו פאר א לענגערע תגובה מיט אסאך נקודות און דוגמאות קומט א לענגערע ענטפער. אבער סתם צו קלארמאכן, א גערעכטע מחלוקה ווערט נישט צוליב איר גערעכטיגקייט אויס מחלוקה. מחלוקת מיינט מחלוקת.

איר זאגט אז אין טייל פעלער איז ער גאר א חיוב, נו נו.. קעמיר דאס אויכעט דן זיין.. אבער די מהות המחלוקת איז אט דאס וואס מיר אלע רופן אן מחלוקת.

יא יא בית שמעי און בית הלל איז אויך געווען א מחלוקה, אבער הלוואי האבן מיר א מיליאנסטל פראצענט פון די זכות פון זייער מחלוקה

[ר' דן]

איז דא אויך די פלאץ צו אויסשמיעסן די הגדרה פון מחלוקת לשם שמים?

פילע מחלוקת און שנאת חנם היינטיגע טעג איז אזוי שיין באטיטלט. און רבותי דאס גייט מען דארפן סטאפן אויב ווילן מיר קעגן גיין משיח צדקינו.

[מסתמא]

נאך א נקודה, פון מעשיות פון גדולי ישראל קען מען לדעתי נישט ברענגען משום כמה טעמים. קודם יעדע מעשה דארף א קראנטע מקור. והשנית, גדולים קענען זיך אויכעט טועה זיין, וואס דערויף גילט די כלל פון אל תהרהר אחריו. אבער מיר רעדן דא פון וואס נאכצומאכן להלכה ולמעשה פאר אונז. מדארף אין די נושא דן זיין אך ורק פון וואס די ספרי ופוסקי הלכה ברענגען אראפ להלכה. פון מיין זיידן א תלמוד חת”ס א קנאי און שטיצער פון די טיילונג, איז דא ווי ער שרייבט אז הרה”ק ר’ הלל קאלעמייער זצוק”ל האט געטון שלא כדין ביי די מיהאלאוויצער אסיפה ואכמ”ל (צו קלארשטעלן, מיר האבן נישט קיין השגה דערין, כברענג עס בלויז אלץ דוגמה אז אין פאקטישע עובדות גופא פון גדולים וקדושים קען מען דן זיין) נישט יעדע מעשה קנאות אפילו פון א צדיק וקדוש איז אויף להלכה ריכטיג, עכ”פ סקען אפטע מאל זיין שנוי במחלוקת און מקען נישט בויען א תורה חדשה פון מעשיות.

[מסתמא]

סתם חומר למחשבה

איר קלערט אז דער תנא ר’ יהודה האט נאכגעשריגן ר’ שמעון אלץ מחללל שבת ווייל ער האט לדעתו עובר געווען אויף איסור מוקצה? אזוי וואלט די משניות און גמרא געקענט צישטאנד קומען? סאיז זייער רחוק צו זאגן אז יעדע מחלוקת איז אריבער צו מוחאות.. הלמאי, כמוז דיך פורש זיין פון א (לדעתי) איסור!

[ר' דן]

@משה רבינו מיר קענען זענען צו ארעם און קליין צו קענען ארויסלערנען אויף למעשה פון גדולי הדור אין די האקעלע נושא.

ערליכע יודן האבן עס געטין לשם שמים, און עס איז געווען בלויז לשם שמים, נישט א פראזענדליכע שנאה מיט א לשם שמים תירץ.

עס איז פון די גרעסטע נסיונות, און טאקע דאס האט געברענגט די חורבן. מען האט זיך טועה געווען. (ר' יוחנן ור"א דאמרי תרווייהו ראשונים שנתגלה עונם נתגלה קצם אחרונים שלא נתגלה עונם לא נתגלה קצם יומא ט ב)

קרח האט אויך געשריגן לשם שמים.

[משה רבינו]

אין הכי נמי יעדער שרייט לשם שמים,

אבער פון די אנדערע זייט, איז משה רבינו נישט געווען קיין מחזיק מחלוקת, ווייל ער איז געווען באמת די לשם שמים,

און די ישמח משה איז נענש געווארן ווייל ער האט זיך נישט געוואלט אריינמישן צווישן אזעלכע גרויסע צדיקים און זיך אנעמען פאר משה רבינו,

און אנדערע ווערטער דאס איז די שוועריקייט לשם שמים מיז מען טוהן, און שלא לשם שמים טאר מען נישט טוהן, און מען דארף פארגיסן אסאך טרערן צו זעהן דעם אמת.

[מסתמא]

אין הכי נמי יעדער שרייט לשם שמים,

אבער פון די אנדערע זייט, איז משה רבינו נישט געווען קיין מחזיק מחלוקת, ווייל ער איז געווען באמת די לשם שמים,

און די ישמח משה איז נענש געווארן ווייל ער האט זיך נישט געוואלט אריינמישן צווישן אזעלכע גרויסע צדיקים און זיך אנעמען פאר משה רבינו,

און אנדערע ווערטער דאס איז די שוועריקייט לשם שמים מיז מען טוהן, און שלא לשם שמים טאר מען נישט טוהן, און מען דארף פארגיסן אסאך טרערן צו זעהן דעם אמת.

ווייטער הלכות פון מעשיות.. ניין, ווען צוויי צדדים שרייען לשם שמים און מאיז באמת מסופק דאן אנטלויפט מען דערפון ווי פון פייער. די מעשה פונעם ישמח משה איז הן נישט קיין הלכה און הן סאיז נישט קלאר פונקטליך וואס דארטן איז פארגעקומען וכו’ פאר אונז פשוטע אידן איז וויכטיג צו וויסן אז פון מחלוקת שטייט מען ווייט. אויב ווילט איר זאגן אנדערש וואלט איך געוואלט מקורות אין ספרי הלכה.

עניית דעתי.

[Azoi Tzi Zugen]

אודאי שטייט מען ווייט פון מחלוקות. די אישו איז נאר אז איין פאל מוז מען יא זיין א מחזיק במחלוקות, און דאס איז מיט א רשע. קעגן רשעים מעג מען און דארף מען זיך קריגן, משנאיך ה' אשנא ובתקוממיך אתקוטט.

נו וואס דער דער פראבלעם? אה. אזוי. ס'איז היינט א וועלט פון "אינפלאציע". דאס קלאפט אויס אויף אלע הינזיכטן, נישט נאר אויף די גראסערי ביל. למשל, היינט איז דא אן אינפלאציע אויף 'טיטלען'. מיט 20 יאר צוריק ווען אן ערליכער איד א קובע עתים לתורה איז אוועק, האט מען געשריבן אויף אים 'ע"ה'. היינט איז ע"ה א געהעריגע באליידיגונג. 'ז"ל' איז דער נארמאל אויב איז יענער ניש געווען קיין אויסווארף. אויב האט ער געהאט א שיינע פאסטן דאן ווערט עס שוין 'זכרונו לברכה' ארויסגעשריבן. דאס איז איין משל... ויש כהנה מאות והדברים ידועים.

איינע פון די פלעצער וואו אינפלאציע האט אפעקטירט איז אין מחלוקות/פאשקעווילן והמסתעף. ס'שוין נישט היינט אזא זאך ווי "משה איז א גנב". "די מאגלאניצע קהילה זענען הולכי בערכאות ר"ל". "מיין שכן איז א לוה ואינו משלם". די זאכגן זענען נישטא מער! עס גייט נאר "משה איז אן עוכר ישראל". "די מאגלאניצע קהילה טרעטן אויף די תורה, רשעים שכמותם". "מיין שכן איז א גנב דורי דורות, נישט מזרע ישראל".

הפנים, יעדער ווערט גלייך א רשע מרושע, ממילא אידעך יעדע מחלוקה א מצוה...

[פארפאלענער]

דבר בעתו מה טוב, יעצט אין די ימי בין המצרים איז די ריכטיגע צייט אויסצושמועסן די נושא פון מחלוקת.

מצד אחד, כשם שאין פרצופיהן שוות כך אין דעותיהם שוות (פאר דעם גיבט מען א פראסק צו אויסגלייכן די פרצוף.. ואין מגלין וכו’ והוא רחום וכו’)
מצד שני, די מהות השלום איז ווען סאיז נישטא קיין פירוד לבבות..
נו גיי שטעל צוזאמען די פאראדאקס.

כמיין אז די נקודה איז גאנץ פשוט. איזהו חכם המכיר את מקומו, יעדער זאל און איז אייגענטליך מחיוב צו טון וואס אימער ער זעהט פאר ריכטיג, אבער כל זמן סאיז אין זיין יוריסדיקציע.. איינמאל סגייט שוין אריין אין תביעות צו א צווייטן... הממ.. דא ווערט עס שוין גרעי..
ולא זו אף זו, ווען יענער האט טענות אויף דיינע מעשים וואס דו טוסט און סהאט נישט מיט יענעם.. דאן איז עס יענעמס מחלוקה און פראבלעם. נישט דיינס..

דעות קענען זיך שווער אייניגן, אבער די געפילן? פארוואס זיך ציקריגן? לאז יעדעם טון וואס ער שפירט פאר ריכטיג

* אויב קריגט מען נישט צוריק דאן איז מען בגדר וואנט, און מיט א וואנט קריגט מען נישט.
* א מענטש וואס האט ווירדן וועט נאטורליך שטיין דערפאר און וועט נאטורליך קומען צו עפעס רייבערייען. א מענטש וואס דארף קיינמאל נישט קומען צו קלאר ווערן אין די ליניעס הנ”ל האט ווארשיינליך נישט קיין ווירדן.

נאכן מיטהאלטן די לעצטע טעג די אקטיווע אשכולות אוי זאגסט גוט

[פשוטות און גראד]

דבר בעתו מה טוב, יעצט אין די ימי בין המצרים איז די ריכטיגע צייט אויסצושמועסן די נושא פון מחלוקת.

מצד אחד, כשם שאין פרצופיהן שוות כך אין דעותיהם שוות (פאר דעם גיבט מען א פראסק צו אויסגלייכן די פרצוף.. ואין מגלין וכו’ והוא רחום וכו’)
מצד שני, די מהות השלום איז ווען סאיז נישטא קיין פירוד לבבות..
נו גיי שטעל צוזאמען די פאראדאקס.

כמיין אז די נקודה איז גאנץ פשוט. איזהו חכם המכיר את מקומו, יעדער זאל און איז אייגענטליך מחיוב צו טון וואס אימער ער זעהט פאר ריכטיג, אבער כל זמן סאיז אין זיין יוריסדיקציע.. איינמאל סגייט שוין אריין אין תביעות צו א צווייטן... הממ.. דא ווערט עס שוין גרעי..
ולא זו אף זו, ווען יענער האט טענות אויף דיינע מעשים וואס דו טוסט און סהאט נישט מיט יענעם.. דאן איז עס יענעמס מחלוקה און פראבלעם. נישט דיינס..
תיקון המידות

דעות קענען זיך שווער אייניגן, אבער די געפילן? פארוואס זיך ציקריגן? לאז יעדעם טון וואס ער שפירט פאר ריכטיג

* אויב קריגט מען נישט צוריק דאן איז מען בגדר וואנט, און מיט א וואנט קריגט מען נישט.
* א מענטש וואס האט ווירדן וועט נאטורליך שטיין דערפאר און וועט נאטורליך קומען צו עפעס רייבערייען. א מענטש וואס דארף קיינמאל נישט קומען צו קלאר ווערן אין די ליניעס הנ”ל האט ווארשיינליך נישט קיין ווירדן.