זענען די ביכער מיט וואס מען איז מחנך אונזערע קינדער נשפע געווארן פון דער רעגירונג?

[משה גרויס]

איר זאלט מיר זייער אנטשולדיגן, אבער ווילאנג מזעט נישט קלאר אנדערש זענען די הנהלת המוסדות בחזקת כשרות און די פארפירער בחזקת ארבעטסלאז.

האסט געברענגט אן אויסשניט פון א ביכל וואס האט מכלומרשט געדארפט צייגן וויאזוי "אונזערע" ביכער קוקן אויס, און למעשה האסטו פאר סיי וועלכע סיבה מורא צו זאגן פון וואו דאס קומט (אקעי, נישט דו, דיין קאלעגע)

קלאר אז איך וועל ענדערש גלייבן בלינדערהייט די הנהלת המוסדות. כ’בין פאני?

קודם כל, מען זעהט נאר וואס מען וויל זעהן.(עיין לעיל)
צווייטענס, עס איז נישט א ביכל, עס איז א צעטל, קוק צוריק אויף פעדש 4 און ווייטער, (אויב די טרעפסט עס נישט דארף מען בעטן @וואוילער [אדער א צווייטער] צו לייגען א לינק [איך ווייס נישט ווי אזוי מען לייגט]
דריטענס, יתכן אז מענטשן וואס זענען שטארק פאריאגט און פארפלאגט על המחיה, האבן נישט די צייט, און די כוחות הנפש, צו זיך אריינלייגן און די ענינים, אבער די חיוב חינוך, פון א טאטע איז במקומו עומד.

האסט מיר גארנישט געענטפערט, נאר ווידער באוואשן מיט שוועבנדע ווערטער כאילו עפעס שטייט דערונטער.

איך האב מיטגעהאלטן דעם שמועס, געזען די צעטלעך, געפרעגט פראגעס, וכנ"ל. נאו-באדי האום.

[וואוילער]

אויב די טרעפסט עס נישט דארף מען בעטן @וואוילער [אדער א צווייטער] צו לייגען א לינק [איך ווייס נישט ווי אזוי מען לייגט]

כ'זאל לייגן א לינק וואו מ'זעהט אז דו דרייסט זיך ארויס פון ענטפערן אויף זאכן וואס דו ברענגסט, און ווייסט נישט קיין פרטים?

למוד לשונך לומר איני יודע.

[פופציגער]

קודם כל, מען זעהט נאר וואס מען וויל זעהן.(עיין לעיל)
צווייטענס, עס איז נישט א ביכל, עס איז א צעטל, קוק צוריק אויף פעדש 4 און ווייטער, (אויב די טרעפסט עס נישט דארף מען בעטן @וואוילער [אדער א צווייטער] צו לייגען א לינק [איך ווייס נישט ווי אזוי מען לייגט]
דריטענס, יתכן אז מענטשן וואס זענען שטארק פאריאגט און פארפלאגט על המחיה, האבן נישט די צייט, און די כוחות הנפש, צו זיך אריינלייגן און די ענינים, אבער די חיוב חינוך, פון א טאטע איז במקומו עומד.

האסט מיר גארנישט געענטפערט, נאר ווידער באוואשן מיט שוועבנדע ווערטער כאילו עפעס שטייט דערונטער.

איך האב מיטגעהאלטן דעם שמועס, געזען די צעטלעך, געפרעגט פראגעס, וכנ"ל. נאו-באדי האום.

גלייכסט מיר צו ציטירן? כ'וועל זיך גערן שטעלן פאר א סעלפי מיט דיר אויב דו גלייכסט צו שטיין מיט מיר אינאיינעם...

[משה גרויס]

עס איז כדי, אז יעדער זאל ביי זיך אפשרייבן, א גדר, וואס "ער פארשטייט" אז עס איז א פראבלעם,
צב"ש:

• רעדן פון רעוועלאשען ה"י (אפילו אויב די טיטשער גייט זאגן, אז אונז האלטן נישט אזוי...)
  רעדן און לערנען פון אנדערע ריליגיעס ה"י (אפילו מען גייט אויך לאכן פון עס...) (אפילו עס קען זיין נוגע, ווען מען לערענט די גמרות פון ישו'קע הנצרי...)
  לערנען ענגליש אדער נעמען טעסטס אין ישיבה קטנה (אפילו נאר בין הזמנים...)
  לערנען ענגלש מער פון צוויי שעה
  אנפאנגען ענגליש 2 יאר פריער [כיתה ב']
  אנפאנגען נעמען דיפלוימעס ביי די גרויסע מיידלעך (לצורך פרנסה...)

קלארשטעלונג: איך זאג נישט, אז מגייט מאכן דעי שיניים, ח"ו, איך זאג נאר אז מען זאל "יעצט" אראפשרייבן (ביי זיך) ווי די גדר איז, ווייל שפעטער, ווען מען גייט האלטן ביי די נסיון, גייט אויכעט זיין אסיפת רבנים... און דעמאלט גייט זיין שווער אז די "פשוטע אידישע געפיל פון פשוטע אידען" זאל ארויסקומען אן זייטיגע חשבונות...

[פופציגער]

די ערשטע צוויי זע איך פאר א פראבלעם.

די איבריגע, איז עפעס וואס פאר אט דעם סיבה האב איך א רבי, אז איך זאל נישט דארפן דן זיין.

[וואוילער]

עס איז כדי, אז יעדער זאל ביי זיך אפשרייבן, א גדר, וואס "ער פארשטייט" אז עס איז פראבלעם צב"ש:

• רעדן פון רעוועלאשען ה"י (אפילו אויב די טיטשער גייט זאגן, אז אונז האלטן נישט אזוי...)
  רעדן און לערנען פון אנדערע ריליגיעס ה"י (אפילו מען גייט אויך לאכן פון עס...) (אפילו עס קען זיין נוגע, ווען מען לערענט די גמרות פון ישו'קע הנצרי...)
  לערנען ענגליש אדער נעמען טעסטס אין ישיבה קטנה (אפילו נאר בין הזמנים...)
  לערנען ענגלש מער פון צוויי שעה
  אנפאנגען ענגליש 2 יאר פריער [כיתה ב']
  אנפאנגען נעמען דיפלוימעס ביי די גרויסע מיידלעך (לצורך פרנסה...)

קלארשטעלונג: איך זאג נישט אז מגייט מאכן דעי שיניים, ח"ו, איך זאג נאר אז מען זאל "יעצט" אראפשרייבן (ביי זיך) ווי די גדר איז, ווייל שפעטער, ווען מען גייט האלטן ביי די נסיון, גייט אויכעט זיין אסיפת רבנים... און דעמאלט גייט זיין שווער אז די "פשוטע אידישע געפיל פון פשוטע אידען" זאל ארויסקומען אן זייטיגע חשבונות...

יא, דעס איז וויכטיג פאר יעדעם, צו קענען אלץ האלטן די קאפ אויפן פלאץ.

כ'זעה יעדן טאג ווי מענטשן טוישן זייערע שטעלונגען געבויט אויף די רוח הזמן, אדעק לויט די אנטוויקלונגען.
שרייב אפ און געדענק דיין מיינונג.

געדענק וואס דו האסט געמיינט צו זאגן מיט די ווערטער "מיר וועלן זיך נישט רירן קיין זוז כל שהוא"

[משה גרויס]

די ערשטע צוויי זע איך פאר א פראבלעם.

די איבריגע, איז עפעס וואס פאר אט דעם סיבה האב איך א רבי, אז איך זאל נישט דארפן דן זיין.

עס איז נאר ביישפילן. (ליין איבער)

[פופציגער]

די ערשטע צוויי זע איך פאר א פראבלעם.

די איבריגע, איז עפעס וואס פאר אט דעם סיבה האב איך א רבי, אז איך זאל נישט דארפן דן זיין.

עס איז נאר ביישפילן. (ליין איבער)

יא יא. מיין ענטפער איז אויך נאר א קאנצעפט ביישפיל.

[משה גרויס]

די ערשטע צוויי זע איך פאר א פראבלעם.

די איבריגע, איז עפעס וואס פאר אט דעם סיבה האב איך א רבי, אז איך זאל נישט דארפן דן זיין.

עס איז נאר ביישפילן. (ליין איבער)

יא יא. מיין ענטפער איז אויך נאר א קאנצעפט ביישפיל.

האסט שוין אראפגעשריבען די ערשטע צוויי ביישפילן?

[פופציגער]

עס איז נאר ביישפילן. (ליין איבער)

יא יא. מיין ענטפער איז אויך נאר א קאנצעפט ביישפיל.

האסט שוין אראפגעשריבען די ערשטע צוויי זאכן?

סליגט דא. כהאף מ'וועט עס נישט מעקן.

בעט @וואוילער צו האלטן טרעק

[משה גרויס]

יא יא. מיין ענטפער איז אויך נאר א קאנצעפט ביישפיל.

האסט שוין אראפגעשריבען די ערשטע צוויי זאכן?

סליגט דא. כהאף מ'וועט עס נישט מעקן.

בעט @וואוילער צו האלטן טרעק

פיין פיין. עס האט מיך געקאסט א שמייכל (און איך האב דיר געגעבן א לייק)
@אנדערער,@ר' משה און@ר' מנשה, ענק האבען שוין אראפגעשריבען עפעס? (עיין לעיל, פאוסט 254)

[משה גרויס]

אויב די טרעפסט עס נישט דארף מען בעטן @וואוילער [אדער א צווייטער] צו לייגען א לינק [איך ווייס נישט ווי אזוי מען לייגט]

כ'זאל לייגן א לינק וואו מ'זעהט אז דו דרייסט זיך ארויס פון ענטפערן אויף זאכן וואס דו ברענגסט, און ווייסט נישט קיין פרטים?

עפען א נייע טעמא, און טו דארט וואס דו ווילסט מיט מיר,
(איך געב נאר רשות פאר דיך, וועגן די ביסט א וואוילער)

[אנדערער]

האסט שוין אראפגעשריבען די ערשטע צוויי זאכן?

סליגט דא. כהאף מ'וועט עס נישט מעקן.

בעט @וואוילער צו האלטן טרעק

פיין פיין. עס האט מיך געקאסט א שמייכל (און איך האב דיר געגעבן א לייק)
@אנדערער,@ר' משה און@ר' מנשה, ענק האבען שוין אראפגעשריבען עפעס? (עיין לעיל, פאוסט 254)

איך פארלאז זיך אויף מיין רבי

[משה גרויס]

סליגט דא. כהאף מ'וועט עס נישט מעקן.

בעט @וואוילער צו האלטן טרעק

פיין פיין. עס האט מיך געקאסט א שמייכל (און איך האב דיר געגעבן א לייק)
@אנדערער,@ר' משה און@ר' מנשה, ענק האבען שוין אראפגעשריבען עפעס? (עיין לעיל, פאוסט 254)

איך פארלאז זיך אויף מיין רבי

אויב מגייט לערנען און סקול, אז מטאר זיך נישט פארלאזען אויף א גייסטיגע פירער,ח"ו, וואס גייסטו דעמאלט טוען?...

[משה שלום]

פיין פיין. עס האט מיך געקאסט א שמייכל (און איך האב דיר געגעבן א לייק)
@אנדערער,@ר' משה און@ר' מנשה, ענק האבען שוין אראפגעשריבען עפעס? (עיין לעיל, פאוסט 254)

איך פארלאז זיך אויף מיין רבי

אויב מגייט לערנען און סקול, אז מטאר זיך נישט פארלאזען אויף א גייסטיגע פירער,ח"ו, וואס גייסטו דעמאלט טוען?...

ברענגן א קאפי אויף אידטיש…

[משה גרויס]

@מיטב הגיון ,@משה שלום,ענק האבן שוין עפעס אראפגעשריבען? (עיין לעיל)

[אנדערער]

פיין פיין. עס האט מיך געקאסט א שמייכל (און איך האב דיר געגעבן א לייק)
@אנדערער,@ר' משה און@ר' מנשה, ענק האבען שוין אראפגעשריבען עפעס? (עיין לעיל, פאוסט 254)

איך פארלאז זיך אויף מיין רבי

אויב מגייט לערנען און סקול, אז מטאר זיך נישט פארלאזען אויף א גייסטיגע פירער,ח"ו, וואס גייסטו דעמאלט טוען?...

חחחחח

[משה גרויס]

איך פארלאז זיך אויף מיין רבי

אויב מגייט לערנען און סקול, אז מטאר זיך נישט פארלאזען אויף א גייסטיגע פירער,ח"ו, וואס גייסטו דעמאלט טוען?...

חחחחח

וואס איז פאני

[מיטב הגיון]

עס איז כדי, אז יעדער זאל ביי זיך אפשרייבן, א גדר, וואס "ער פארשטייט" אז עס איז א פראבלעם,
צב"ש:

• רעדן פון רעוועלאשען ה"י (אפילו אויב די טיטשער גייט זאגן, אז אונז האלטן נישט אזוי...)
  רעדן און לערנען פון אנדערע ריליגיעס ה"י (אפילו מען גייט אויך לאכן פון עס...) (אפילו עס קען זיין נוגע, ווען מען לערענט די גמרות פון ישו'קע הנצרי...)
  לערנען ענגליש אדער נעמען טעסטס אין ישיבה קטנה (אפילו נאר בין הזמנים...)
  לערנען ענגלש מער פון צוויי שעה
  אנפאנגען ענגליש 2 יאר פריער [כיתה ב']
  אנפאנגען נעמען דיפלוימעס ביי די גרויסע מיידלעך (לצורך פרנסה...)

קלארשטעלונג: איך זאג נישט, אז מגייט מאכן דעי שיניים, ח"ו, איך זאג נאר אז מען זאל "יעצט" אראפשרייבן (ביי זיך) ווי די גדר איז, ווייל שפעטער, ווען מען גייט האלטן ביי די נסיון, גייט אויכעט זיין אסיפת רבנים... און דעמאלט גייט זיין שווער אז די "פשוטע אידישע געפיל פון פשוטע אידען" זאל ארויסקומען אן זייטיגע חשבונות...

"אויכעט" פון וואס?

כ'האב דאס שוין אראפגעשריבן פאר בערך אכט יאר צוריק, ברויך איך עס נאכאמאל אראפשרייבן?
מען האט מיר דעמאלטס אויך געהייסן שרייבן קריטיקעל טינקינג, דארף איך דאס נאכאלס שרייבן?
איז צוגעקומען פרישע מענטשן פון וועם מען דארף מורא אז מען הייסט דאס נאכאמאל שרייבן אדער איז דאס די זעלבע?
זענען די הייסערס יעצט די זעלבע מענטשן ווי אכט יאר צוריק, און געשריגן יעדן שני וחמישי אז יעצט האט מען דאס דורכגעבראכן, אדער איז דאס פרישע מענטשן?

[היימישע זייגער]

די לעצטע 5 בלעטער באציען זיך צו א בלעטל וואס איך האב געהאט אראפגעברענגט וואס מען האט געלערנט אין א היימישע שולע, [עס האט געדארפט זיין די ערשטע פון א סעריע קאנפירמעד פון וואס מען האט און מען לערנט], להוי ידוע איך האב עס שוין פון לאנג אראפגענומען ווייל דער עולם וויל עניוועי אריינשטעקן די קאפ אין זאמד און פילן גוט, אה פארגעסן-זאגן אז מען פארלאזט זיך אויף די באערדע אפילו די מציאות איז זיך מכחיש, סא די געמיטער קענען זיך שוין בארויגן און מען קען לייגן די אשכול שלאפן.

[פופציגער]

פיין פיין. עס האט מיך געקאסט א שמייכל (און איך האב דיר געגעבן א לייק)
@אנדערער,@ר' משה און@ר' מנשה, ענק האבען שוין אראפגעשריבען עפעס? (עיין לעיל, פאוסט 254)

איך פארלאז זיך אויף מיין רבי

אויב מגייט לערנען און סקול, אז מטאר זיך נישט פארלאזען אויף א גייסטיגע פירער,ח"ו, וואס גייסטו דעמאלט טוען?...

אויב מיין רבי גייט זיין אקעי דערמיט גיי איך אויך...

[משה שלום]

די לעצטע 5 בלעטער באציען זיך צו א בלעטל וואס איך האב געהאט אראפגעברענגט וואס מען האט געלערנט אין א היימישע שולע, [עס האט געדארפט זיין די ערשטע פון א סעריע קאנפירמעד פון וואס מען האט און מען לערנט], להוי ידוע איך האב עס שוין פון לאנג אראפגענומען ווייל דער עולם וויל עניוועי אריינשטעקן די קאפ אין זאמד און פילן גוט, אה פארגעסן-זאגן אז מען פארלאזט זיך אויף די באערדע אפילו די מציאות איז זיך מכחיש, סא די געמיטער קענען זיך שוין בארויגן און מען קען לייגן די אשכול שלאפן.

א נאמען פון היימישע שולע ביטע ?

[משה שלום]

@מיטב הגיון ,@משה שלום,ענק האבן שוין עפעס אראפגעשריבען? (עיין לעיל)

יא

[פופציגער]

די לעצטע 5 בלעטער באציען זיך צו א בלעטל וואס איך האב געהאט אראפגעברענגט וואס מען האט געלערנט אין א היימישע שולע, [עס האט געדארפט זיין די ערשטע פון א סעריע קאנפירמעד פון וואס מען האט און מען לערנט], להוי ידוע איך האב עס שוין פון לאנג אראפגענומען ווייל דער עולם וויל עניוועי אריינשטעקן די קאפ אין זאמד און פילן גוט, אה פארגעסן-זאגן אז מען פארלאזט זיך אויף די באערדע אפילו די מציאות איז זיך מכחיש, סא די געמיטער קענען זיך שוין בארויגן און מען קען לייגן די אשכול שלאפן.

האסט עס אראפגענומען ווייל ס'האט געדארפט צו פראוון א פוינט, האסט אבער נישט געכאפט אז מענטשן דארפן אביסל מער ווי א קאפיע פון א בוק צו גלייבן אז דאס לערנט מען אין אונזערע מוסדות.

קיינער האט דיר ניטאמאל הארב געלטשעלענדזשט, מ'האט איבערגעפרעגט וואס, ווען, און וואו, און קיין תירץ האסטו נישט.

נייס טריי.

[פופציגער]

צוריק צום צייכענען:

ווער האט נאכנישט אפגעשריבן משה גרויס'ס נקודות?

ס'דא פעדערס ביים רעסעפשאניסט דעסק.