אלעס איבער די נושא פון נעמען געלט פון גויאישע רעגירונג פאר חינוך

[פארטריבן]

דער כת"י פון הגה"צ רבי יעקב יצחק ניימאנן זצ"ל. ער באציהט זיך צו נעמען געלט פון די מדינה פאר א רב. זעה די פונקטליכע תשובה פונעם רב זכרונו לברכה.

למעשה איז די גאנצע זאך פון בעלזער רב נאר א מעשה וועגן נעמען געלט פון די מדינה פאר א רבנות שטעלע
נישט קיין שום פסק צו נעמען געלט פאר מוסדות
און נישט קיין שום מקור אז ער האט מתיר געווען פאר ת"ת צו נעמען פון די מדינה רעגירונג

אגב, בין איך נייגעריג צו הערן פון די ידענים, אויב בחייו פון בעלזא רב ז"ל האט די רעגירונג בכלל געגעבן געלט פאר ת"ת אדער ישיבה וואס זענען נישט אונטער חינוך עצמאי?
ווייל ערגעץ האב איך געזעהן אז בשנת תשכ"ו האט זיך אנגעהויבן די תקציבים פאר מוסדות התורה.

אין הכא נמי, יענער הוראה רעדט וועגן א רבנות שטעלע, טבער מ'זעהט די דעת קדשו פון בעלזער רב, ווי ער דרוקט זיך טויס אויף נעמען געלט פון די מדינה "דאס איז די קלענסטע!"
ווייל מ'גיבט זיי שטייערן.

חוץ פון דעם האט דער בעלזער רב זי"ע מתיר געוועהן פאר די ת"ת אין תל אביב צו נעמען געלט, ווי ס'האט פארציילט דער מנהל הגה"ח ר' סענדער דירנפעלד ז"ל. און אזוי אויך האט ער געענטפערט פארן נאוואמינקער רבי זצ"ל, ווי געדרוקט אין ספר בקודש פנימה.

לענ"ד איז א מעשה פון א רבנות שטעלע נישט קיין שום הוראת היתר צו נעמען געלט פאר מוסדות התורה פאר חינוך

ובכלל אויב דאס איז די קלענסטע פראבלעם דאן פארוואס האט ער איהם אנגעזאגט אז ער זאל נישט איבערחזרן וואס ער זאגט?

די אנדערע מעשיות קען מען נישט צופיהל בויען.

[בקיצור]

למעשה איז די גאנצע זאך פון בעלזער רב נאר א מעשה וועגן נעמען געלט פון די מדינה פאר א רבנות שטעלע
נישט קיין שום פסק צו נעמען געלט פאר מוסדות
און נישט קיין שום מקור אז ער האט מתיר געווען פאר ת"ת צו נעמען פון די מדינה רעגירונג

אגב, בין איך נייגעריג צו הערן פון די ידענים, אויב בחייו פון בעלזא רב ז"ל האט די רעגירונג בכלל געגעבן געלט פאר ת"ת אדער ישיבה וואס זענען נישט אונטער חינוך עצמאי?
ווייל ערגעץ האב איך געזעהן אז בשנת תשכ"ו האט זיך אנגעהויבן די תקציבים פאר מוסדות התורה.

אין הכא נמי, יענער הוראה רעדט וועגן א רבנות שטעלע, טבער מ'זעהט די דעת קדשו פון בעלזער רב, ווי ער דרוקט זיך טויס אויף נעמען געלט פון די מדינה "דאס איז די קלענסטע!"
ווייל מ'גיבט זיי שטייערן.

חוץ פון דעם האט דער בעלזער רב זי"ע מתיר געוועהן פאר די ת"ת אין תל אביב צו נעמען געלט, ווי ס'האט פארציילט דער מנהל הגה"ח ר' סענדער דירנפעלד ז"ל. און אזוי אויך האט ער געענטפערט פארן נאוואמינקער רבי זצ"ל, ווי געדרוקט אין ספר בקודש פנימה.

לענ"ד איז א מעשה פון א רבנות שטעלע נישט קיין שום הוראת היתר צו נעמען געלט פאר מוסדות התורה פאר חינוך

ובכלל אויב דאס איז די קלענסטע פראבלעם דאן פארוואס האט ער איהם אנגעזאגט אז ער זאל נישט איבערחזרן וואס ער זאגט?

די אנדערע מעשיות קען מען נישט צופיהל בויען.

האסט געליינט זיין בריוו?
ער שרייבט דארט, אז נישט פאר פרעמדע.
די טעם הדבר ביזטו האפנטליך גענוג קלוג צו כאפן...

[בקיצור]

@צווייטער
כ'האב נישט פארשטאנען. די מתירים זענען ממציא לצורך פרנסה אדער די אוסרים?

די מתירים, וואס האסטו נישט פארשטאנען?

יעצט פארשטיי איך.
קודם האט זיך מיר געדאכט אז די אוסרים זענען ממציא.

אבער אין א"י איז בימים ההם אויך נישט געוועהן א חשש אין די מוסדות הפטור? [נאר אין די חינוך עצמאי]

[פארטריבן]

► Show Spoiler

גראדע האט הרב וואזנער יא געהאלטן פון דעם חשש פון אריינמישען, און ער האט גע'חתמ'עט אויף די קול קורא פון תש"ה צוזאמען מיט אלע גדולי ארץ ישראל.

דאס איז אבער זיכער אז אפילו אויב זענען געווען אזעלכע וואס האבן נישט געהאלטן פון דעם חשש, איז עס איז נאר ווילאנג עס איז נאך געווען א 'חשש' פון אריינמישען, אבער ווען 'במציאות' מישען זיי זיך האט קיינער נישט מתיר געווען.

אויב איז אסור צו נעמען אין א"י וועגן חשש אריינמישן, איז אויך אסור צו נעמען אין חו"ל וועגן חשש אריינמישן.
אויב איז אסור צו נעמען אין א"י וועגן אריינמישן במציאות, איז אויך אסור צו נעמען אין חו"ל וועגן אריינמישן במציאות.

איינער וואס ווייסט וועגן א מוסד איבער די גאנצער וועלט, אין א"י אדער אין חו"ל וואס פארמאגט פינף טויזנט משפחות, און נעמט נישט פון די מדינה, זאל זיך ביטע מעלדן.

סא לדעתך
איז נישט דא קיין שום חילוק צווישן א''י און חו''ל

@פארטריבן דו האלטסט אז ס'איז יא דא א חילוק?

ווען די רעגירונג מישט זיך בפועל איז זיכער נישטא קיין חילוק.

[בקיצור]

► Show Spoiler

אויב איז אסור צו נעמען אין א"י וועגן חשש אריינמישן, איז אויך אסור צו נעמען אין חו"ל וועגן חשש אריינמישן.
אויב איז אסור צו נעמען אין א"י וועגן אריינמישן במציאות, איז אויך אסור צו נעמען אין חו"ל וועגן אריינמישן במציאות.

איינער וואס ווייסט וועגן א מוסד איבער די גאנצער וועלט, אין א"י אדער אין חו"ל וואס פארמאגט פינף טויזנט משפחות, און נעמט נישט פון די מדינה, זאל זיך ביטע מעלדן.

סא לדעתך
איז נישט דא קיין שום חילוק צווישן א''י און חו''ל

@פארטריבן דו האלטסט אז ס'איז יא דא א חילוק?

ווען די רעגירונג מישט זיך בפועל איז זיכער נישטא קיין חילוק.

און וועם ס'איז נאר דא א חשש?

[שבת קודש]

דאס איז לעצטענס נתחדש געווארן לצורך פרנסה... על אף ס'איז מבואר אין זיינע תורות זייער קלאר אויף וואס ער האט חייש געווען.


וואס איז לעצטנס נתחדש געווארן?

ביטע ציטירן פון סאטמארער רב'ס ווערטער אין זיינע תורות.

ס'איז דא זייער אסאך, קוק נאך אין די חידו''ת למסיבות זיינע דרשות סיי פאר די מוסדות אין חו''ל און סיי פאר די מוסדות אין א''י.

קוק נאר איין ציטאט מעצם כתי''ק אין ויואל משה, ווי ער שרייבט קלאר ארויס זיין פראבלעם מיט'ן נעמען געלט, ער דערמאנט נישט קיין איין ווארט וועגן כח הפועל בנפעל - וואס הגם ער האט שטארק פארפירט אויף דעם, אבער דאס איז מער א פנימיות'דיגער טעם - זיין עיקר פראבלעם איז קלאר וועגן זאגן דעות אין חינוך.

דאס וואס מ'האט גענומען געוויסע פראגראמען פאר די מוסדות לדוגמא לאנטש פראגראם, איז געווען ווייל לפי המצב פון די אמעריקאנע גאווערמענט יענע יארן איז נישט געווען קיין רעדע און קיין הו''א בכלל וועגן אריינרעדן אין די חינוך, וכמה הוכחות לדבר וברור למבקשי האמת.

שטייט נישט דא וועגן זיך אריינמישן אין די לימודים, נאר אז מיטן נעמען געלט וועט מען ווייניגער מלחמה האלטן קעגן זיי

[פארטריבן]

► Show Spoiler

סא לדעתך
איז נישט דא קיין שום חילוק צווישן א''י און חו''ל

@פארטריבן דו האלטסט אז ס'איז יא דא א חילוק?

ווען די רעגירונג מישט זיך בפועל איז זיכער נישטא קיין חילוק.

און וועם ס'איז נאר דא א חשש?

לכאורה אויך נישט.

[בקיצור]

ווען די רעגירונג מישט זיך בפועל איז זיכער נישטא קיין חילוק.

און וועם ס'איז נאר דא א חשש?

לכאורה אויך נישט.

נו, איז פארוואס האט מען נאר געגרינדעט מוסדות על טהרת הקודש אין אמעריקע בשנות הע'?

[בודקע]

@בקיצור וכדומה, די טעמע האט א קעפל, דאס איז בכלל נישט פאר מוסדות אין ארץ ישראל, אויב האסטו נישט וואס צו שרייבן אויף די טעמע פון חוץ לארץ, איז שתיקה יפה, וואס איז די פוינט פון אוועק דרייען די נושא פונעם קעפל? איך בין דא אריין געקומען צו זען איבער "גויאישע רעגירונג".


א דאנק פון פאראויס.

[בקיצור]

@בקיצור וכדומה, די טעמע האט א קעפל, דאס איז בכלל נישט פאר מוסדות אין ארץ ישראל, אויב האסטו נישט וואס צו שרייבן אויף די טעמע פון חוץ לארץ, איז שתיקה יפה, וואס איז די פוינט פון אוועק דרייען די נושא פונעם קעפל? איך בין דא אריין געקומען צו זען איבער "גויאישע רעגירונג".


א דאנק פון פאראויס.

איך בין בכלל נישט פארקראכן פונעם נושא. מ'איז דא דן איבער נעמען פון די גוי'שע רעגירונג, א שטייגער ווי אמעריקע. און מ'איז דן אין די טעמי הדבר.

[צווייטער]

@צווייטער
כ'האב נישט פארשטאנען. די מתירים זענען ממציא לצורך פרנסה אדער די אוסרים?

די מתירים, וואס האסטו נישט פארשטאנען?

יעצט פארשטיי איך.
קודם האט זיך מיר געדאכט אז די אוסרים זענען ממציא.

אבער אין א"י איז בימים ההם אויך נישט געוועהן א חשש אין די מוסדות הפטור? [נאר אין די חינוך עצמאי]

מוסדות הפטור?

[צווייטער]

ס'איז דא זייער אסאך, קוק נאך אין די חידו''ת למסיבות זיינע דרשות סיי פאר די מוסדות אין חו''ל און סיי פאר די מוסדות אין א''י.

קוק נאר איין ציטאט מעצם כתי''ק אין ויואל משה, ווי ער שרייבט קלאר ארויס זיין פראבלעם מיט'ן נעמען געלט, ער דערמאנט נישט קיין איין ווארט וועגן כח הפועל בנפעל - וואס הגם ער האט שטארק פארפירט אויף דעם, אבער דאס איז מער א פנימיות'דיגער טעם - זיין עיקר פראבלעם איז קלאר וועגן זאגן דעות אין חינוך.

דאס וואס מ'האט גענומען געוויסע פראגראמען פאר די מוסדות לדוגמא לאנטש פראגראם, איז געווען ווייל לפי המצב פון די אמעריקאנע גאווערמענט יענע יארן איז נישט געווען קיין רעדע און קיין הו''א בכלל וועגן אריינרעדן אין די חינוך, וכמה הוכחות לדבר וברור למבקשי האמת.

שטייט נישט דא וועגן זיך אריינמישן אין די לימודים, נאר אז מיטן נעמען געלט וועט מען ווייניגער מלחמה האלטן קעגן זיי

איר זענט בארעכטיגט צו זען וואס איר ווילט, איך האב געזען דא עפעס אנדערש.

און בעיקר איז עס שולל די וואס ווילן זאגן אז דער רבי האט נאר גע'אסר'ט וועגן כח הפועל בנפעל און נישט וועגן עפעס אנדערש.

[בקיצור]

די מתירים, וואס האסטו נישט פארשטאנען?

יעצט פארשטיי איך.
קודם האט זיך מיר געדאכט אז די אוסרים זענען ממציא.

אבער אין א"י איז בימים ההם אויך נישט געוועהן א חשש אין די מוסדות הפטור? [נאר אין די חינוך עצמאי]

מוסדות הפטור?

די מדינה האט זיך נישט אריינגעמישט אין די מוסדות הפטור ביז די סמך יארן.

[צווייטער]

יעצט פארשטיי איך.
קודם האט זיך מיר געדאכט אז די אוסרים זענען ממציא.

אבער אין א"י איז בימים ההם אויך נישט געוועהן א חשש אין די מוסדות הפטור? [נאר אין די חינוך עצמאי]

מוסדות הפטור?

די מדינה האט זיך נישט אריינגעמישט אין די מוסדות הפטור ביז די סמך יארן.

הגם אין דעם שטיקל ויוא''מ שטייט עס ארויס וועל איך עס פרובירן צו מסביר זיין.

דו קענסט די מעשה וואס בריסקער רב האט פארציילט מיט די צוויי שונאים אין ביהמ''ד וואס איינער האט מכבד געווען דעם צווייטן מיט א גוט שטיקל קוכן שבועות צופרי נאכ'ן דאווענען און אים נאכדעם ציניש געזאגט אז עס איז געווען פליישיג...

דאס איז די נקודה דא, ווען עס איז דא א גרופע מהרסים כופרים ופוקרים און זיי ווילן דיר געבן עפעס, שטיי אוועק פון זיי און נעם נישט גארנישט פון זיי. ס'איז נישט קיין נפק''מ צו אויף די געזעץ ביכער איז בפועל דא א געזעץ אויב מ'האט א רעכט זיך אריינצומישן אדער נישט, ס'איז נישט נוגע בכלל. מ'דארף קוקן מיט א גרעסערע בליק אויף דעם.

[בקיצור]

מוסדות הפטור?

די מדינה האט זיך נישט אריינגעמישט אין די מוסדות הפטור ביז די סמך יארן.

הגם אין דעם שטיקל ויוא''מ שטייט עס ארויס וועל איך עס פרובירן צו מסביר זיין.

דו קענסט די מעשה וואס בריסקער רב האט פארציילט מיט די צוויי שונאים אין ביהמ''ד וואס איינער האט מכבד געווען דעם צווייטן מיט א גוט שטיקל קוכן שבועות צופרי נאכ'ן דאווענען און אים נאכדעם ציניש געזאגט אז עס איז געווען פליישיג...

דאס איז די נקודה דא, ווען עס איז דא א גרופע מהרסים כופרים ופוקרים און זיי ווילן דיר געבן עפעס, שטיי אוועק פון זיי און נעם נישט גארנישט פון זיי. ס'איז נישט קיין נפק''מ צו אויף די געזעץ ביכער איז בפועל דא א געזעץ אויב מ'האט א רעכט זיך אריינצומישן אדער נישט, ס'איז נישט נוגע בכלל. מ'דארף קוקן מיט א גרעסערע בליק אויף דעם.

קען זיין ס'איז געוועהן א מוצדק'דיגער חשש.
אבער אין מציאות האט זיך עס נישט ארויסגעשטעלט אזוי.
אין די לעצטערע יארן האבן די רעגירונגען אין א"י, אמעריקע, ענגלאנד, בעלגיע, קאנאדע זיך אנגעהויבן אריינצומישן.

[צווייטער]

די מדינה האט זיך נישט אריינגעמישט אין די מוסדות הפטור ביז די סמך יארן.

הגם אין דעם שטיקל ויוא''מ שטייט עס ארויס וועל איך עס פרובירן צו מסביר זיין.

דו קענסט די מעשה וואס בריסקער רב האט פארציילט מיט די צוויי שונאים אין ביהמ''ד וואס איינער האט מכבד געווען דעם צווייטן מיט א גוט שטיקל קוכן שבועות צופרי נאכ'ן דאווענען און אים נאכדעם ציניש געזאגט אז עס איז געווען פליישיג...

דאס איז די נקודה דא, ווען עס איז דא א גרופע מהרסים כופרים ופוקרים און זיי ווילן דיר געבן עפעס, שטיי אוועק פון זיי און נעם נישט גארנישט פון זיי. ס'איז נישט קיין נפק''מ צו אויף די געזעץ ביכער איז בפועל דא א געזעץ אויב מ'האט א רעכט זיך אריינצומישן אדער נישט, ס'איז נישט נוגע בכלל. מ'דארף קוקן מיט א גרעסערע בליק אויף דעם.

קען זיין ס'איז געוועהן א מוצדק'דיגער חשש.
אבער אין מציאות האט זיך עס נישט ארויסגעשטעלט אזוי.
אין די לעצטערע יארן האבן די רעגירונגען אין א"י, אמעריקע, ענגלאנד, בעלגיע, קאנאדע זיך אנגעהויבן אריינצומישן.

איך כאפ נישט וואס דו ווילסט זאגן, וואס האט זיך נישט ארויסגעשטעלט אזוי? אז מ'האט זיך נישט געמישט ביז די סמ''ך יארן? אבער למעשה לכו''ע שפעטער יא, און אפילו פארדעם האט שוין סאטמאר רב געשריגן אז מ'טוט דארטן זאכן נאר וועגן די באפעל פון די רעגירונג.

דאס אז אין די לעצטערע יארן האבן די רעגירונגען אין א"י, אמעריקע, ענגלאנד, בעלגיע, קאנאדע זיך אנגעהויבן אריינצומישן, איז ליידער ביטער אמת, און און ס'האט שטארק מיט די ליבעראלע ווינטן וואס בלאזן היינט אין די גאנצע וועלט. (וי''א שהישראלים עומדים מאחורי הפרגוד, וי''א שזהו קונספירציה)

[בקיצור]

הגם אין דעם שטיקל ויוא''מ שטייט עס ארויס וועל איך עס פרובירן צו מסביר זיין.

דו קענסט די מעשה וואס בריסקער רב האט פארציילט מיט די צוויי שונאים אין ביהמ''ד וואס איינער האט מכבד געווען דעם צווייטן מיט א גוט שטיקל קוכן שבועות צופרי נאכ'ן דאווענען און אים נאכדעם ציניש געזאגט אז עס איז געווען פליישיג...

דאס איז די נקודה דא, ווען עס איז דא א גרופע מהרסים כופרים ופוקרים און זיי ווילן דיר געבן עפעס, שטיי אוועק פון זיי און נעם נישט גארנישט פון זיי. ס'איז נישט קיין נפק''מ צו אויף די געזעץ ביכער איז בפועל דא א געזעץ אויב מ'האט א רעכט זיך אריינצומישן אדער נישט, ס'איז נישט נוגע בכלל. מ'דארף קוקן מיט א גרעסערע בליק אויף דעם.

קען זיין ס'איז געוועהן א מוצדק'דיגער חשש.
אבער אין מציאות האט זיך עס נישט ארויסגעשטעלט אזוי.
אין די לעצטערע יארן האבן די רעגירונגען אין א"י, אמעריקע, ענגלאנד, בעלגיע, קאנאדע זיך אנגעהויבן אריינצומישן.

איך כאפ נישט וואס דו ווילסט זאגן, וואס האט זיך נישט ארויסגעשטעלט אזוי? אז מ'האט זיך נישט געמישט ביז די סמ''ך יארן? אבער למעשה לכו''ע שפעטער יא, און אפילו פארדעם האט שוין סאטמאר רב געשריגן אז מ'טוט דארטן זאכן נאר וועגן די באפעל פון די רעגירונג.

דאס אז אין די לעצטערע יארן האבן די רעגירונגען אין א"י, אמעריקע, ענגלאנד, בעלגיע, קאנאדע זיך אנגעהויבן אריינצומישן, איז ליידער ביטער אמת, און און ס'האט שטארק מיט די ליבעראלע ווינטן וואס בלאזן היינט אין די גאנצע וועלט. (וי''א שהישראלים עומדים מאחורי הפרגוד, וי''א שזהו קונספירציה)

לאמיר קלארשטעלן.
אין די יארן ווען די גדולים אין ארץ ישראל האבן מתיר געוועהן צו נעמען, און מ'האט זיי געצאפט דאס בלוט, האט מען זיך נישט געמישט.
און די יארן וואס מ'מישט זיך שוין יא אריין, נעמען אלע, סיי אין אמעריקע און סיי אין ארץ ישראל.
קומט אויס, אז דאס וואס סאטמארער רב האט באווארנט פון פאראויס האט נישט געהאלפן.

[צווייטער]

קען זיין ס'איז געוועהן א מוצדק'דיגער חשש.
אבער אין מציאות האט זיך עס נישט ארויסגעשטעלט אזוי.
אין די לעצטערע יארן האבן די רעגירונגען אין א"י, אמעריקע, ענגלאנד, בעלגיע, קאנאדע זיך אנגעהויבן אריינצומישן.

איך כאפ נישט וואס דו ווילסט זאגן, וואס האט זיך נישט ארויסגעשטעלט אזוי? אז מ'האט זיך נישט געמישט ביז די סמ''ך יארן? אבער למעשה לכו''ע שפעטער יא, און אפילו פארדעם האט שוין סאטמאר רב געשריגן אז מ'טוט דארטן זאכן נאר וועגן די באפעל פון די רעגירונג.

דאס אז אין די לעצטערע יארן האבן די רעגירונגען אין א"י, אמעריקע, ענגלאנד, בעלגיע, קאנאדע זיך אנגעהויבן אריינצומישן, איז ליידער ביטער אמת, און און ס'האט שטארק מיט די ליבעראלע ווינטן וואס בלאזן היינט אין די גאנצע וועלט. (וי''א שהישראלים עומדים מאחורי הפרגוד, וי''א שזהו קונספירציה)

לאמיר קלארשטעלן.
אין די יארן ווען די גדולים אין ארץ ישראל האבן מתיר געוועהן צו נעמען, און מ'האט זיי געצאפט דאס בלוט, האט מען זיך נישט געמישט.
און די יארן וואס מ'מישט זיך שוין יא אריין, נעמען אלע, סיי אין אמעריקע און סיי אין ארץ ישראל.
קומט אויס, אז דאס וואס סאטמארער רב האט באווארנט פון פאראויס האט נישט געהאלפן.

דאס וואס ס'געשענט היינט האט שוין סאטמאר רב דעמאלטס געשריגן אז ס'גייט געשען, און ער האט עס געזען ממש במוחש.

דאס וואס מ'מישט זיך היינט איבעראל און מ'נעמט ווייטער, דאס פארשטיי איך אויך נישט און ס'האט נישט קיין תירוץ.

דאס וואס סאטמאר רב האט זיך באווארענט האט געהאלפן אז ס'איז דא אידן היינט סיי אין א''י און סיי אין חו''ל וואס פארשטייען וואס ער האט געוואלט. (וידוע פירושו על הגמ' בסנהדרין צז מלמד שנעשית עדרים עדרים והולכת לה...)

[בקיצור]

איך כאפ נישט וואס דו ווילסט זאגן, וואס האט זיך נישט ארויסגעשטעלט אזוי? אז מ'האט זיך נישט געמישט ביז די סמ''ך יארן? אבער למעשה לכו''ע שפעטער יא, און אפילו פארדעם האט שוין סאטמאר רב געשריגן אז מ'טוט דארטן זאכן נאר וועגן די באפעל פון די רעגירונג.

דאס אז אין די לעצטערע יארן האבן די רעגירונגען אין א"י, אמעריקע, ענגלאנד, בעלגיע, קאנאדע זיך אנגעהויבן אריינצומישן, איז ליידער ביטער אמת, און און ס'האט שטארק מיט די ליבעראלע ווינטן וואס בלאזן היינט אין די גאנצע וועלט. (וי''א שהישראלים עומדים מאחורי הפרגוד, וי''א שזהו קונספירציה)

לאמיר קלארשטעלן.
אין די יארן ווען די גדולים אין ארץ ישראל האבן מתיר געוועהן צו נעמען, און מ'האט זיי געצאפט דאס בלוט, האט מען זיך נישט געמישט.
און די יארן וואס מ'מישט זיך שוין יא אריין, נעמען אלע, סיי אין אמעריקע און סיי אין ארץ ישראל.
קומט אויס, אז דאס וואס סאטמארער רב האט באווארנט פון פאראויס האט נישט געהאלפן.

דאס וואס ס'געשענט היינט האט שוין סאטמאר רב דעמאלטס געשריגן אז ס'גייט געשען, און ער האט עס געזען ממש במוחש.

דאס וואס מ'מישט זיך היינט איבעראל און מ'נעמט ווייטער, דאס פארשטיי איך אויך נישט און ס'האט נישט קיין תירוץ.

דאס וואס סאטמאר רב האט זיך באווארענט האט געהאלפן אז ס'איז דא אידן היינט סיי אין א''י און סיי אין חו''ל וואס פארשטייען וואס ער האט געוואלט. (וידוע פירושו על הגמ' בסנהדרין צז מלמד שנעשית עדרים עדרים והולכת לה...)

אבער רוב פון די אידן וואס פארשטייען וואס ער האט געוואלט האבן נישט קיין סך ברירות ווען ס'קומט צום למעשה.

[צווייטער]

לאמיר קלארשטעלן.
אין די יארן ווען די גדולים אין ארץ ישראל האבן מתיר געוועהן צו נעמען, און מ'האט זיי געצאפט דאס בלוט, האט מען זיך נישט געמישט.
און די יארן וואס מ'מישט זיך שוין יא אריין, נעמען אלע, סיי אין אמעריקע און סיי אין ארץ ישראל.
קומט אויס, אז דאס וואס סאטמארער רב האט באווארנט פון פאראויס האט נישט געהאלפן.

דאס וואס ס'געשענט היינט האט שוין סאטמאר רב דעמאלטס געשריגן אז ס'גייט געשען, און ער האט עס געזען ממש במוחש.

דאס וואס מ'מישט זיך היינט איבעראל און מ'נעמט ווייטער, דאס פארשטיי איך אויך נישט און ס'האט נישט קיין תירוץ.

דאס וואס סאטמאר רב האט זיך באווארענט האט געהאלפן אז ס'איז דא אידן היינט סיי אין א''י און סיי אין חו''ל וואס פארשטייען וואס ער האט געוואלט. (וידוע פירושו על הגמ' בסנהדרין צז מלמד שנעשית עדרים עדרים והולכת לה...)

אבער רוב פון די אידן וואס פארשטייען וואס ער האט געוואלט האבן נישט קיין סך ברירות ווען ס'קומט צום למעשה.

אונס רחמנא פטריה. מ'טוט וואס מ'קען, און ס'איז ב''ה דא.

[בקיצור]

דאס וואס ס'געשענט היינט האט שוין סאטמאר רב דעמאלטס געשריגן אז ס'גייט געשען, און ער האט עס געזען ממש במוחש.

דאס וואס מ'מישט זיך היינט איבעראל און מ'נעמט ווייטער, דאס פארשטיי איך אויך נישט און ס'האט נישט קיין תירוץ.

דאס וואס סאטמאר רב האט זיך באווארענט האט געהאלפן אז ס'איז דא אידן היינט סיי אין א''י און סיי אין חו''ל וואס פארשטייען וואס ער האט געוואלט. (וידוע פירושו על הגמ' בסנהדרין צז מלמד שנעשית עדרים עדרים והולכת לה...)

אבער רוב פון די אידן וואס פארשטייען וואס ער האט געוואלט האבן נישט קיין סך ברירות ווען ס'קומט צום למעשה.

אונס רחמנא פטריה. מ'טוט וואס מ'קען, און ס'איז ב''ה דא.

ס'ווענדט זיך וואו. נישט איבעראל איז דא.
בכל אופן, מ'קען זאגן די זעלבע זאך אין די אגודה קרייזן.
למשל, אז תלמידי הרב שך פארשטייען וואס ער האט געוואלט און ממילא היינט האבן זיי זיך אפגעריסן פון די מדינה.

נאכמער, ס'האט זיך אויפגעוויזן זייער אמת, אז די רגע וואס די מדינה האט זיך אנגעהויבן אריינצומישן האבן זיי אפגעהאקט. משא"כ ביידע גרויסע סאטמארס נעמען ווייטער, אפילו מ'מישט זיך אריין.

[שמות]

מוסדות הפטור?

די מדינה האט זיך נישט אריינגעמישט אין די מוסדות הפטור ביז די סמך יארן.

הגם אין דעם שטיקל ויוא''מ שטייט עס ארויס וועל איך עס פרובירן צו מסביר זיין.

דו קענסט די מעשה וואס בריסקער רב האט פארציילט מיט די צוויי שונאים אין ביהמ''ד וואס איינער האט מכבד געווען דעם צווייטן מיט א גוט שטיקל קוכן שבועות צופרי נאכ'ן דאווענען און אים נאכדעם ציניש געזאגט אז עס איז געווען פליישיג...

דאס איז די נקודה דא, ווען עס איז דא א גרופע מהרסים כופרים ופוקרים און זיי ווילן דיר געבן עפעס, שטיי אוועק פון זיי און נעם נישט גארנישט פון זיי. ס'איז נישט קיין נפק''מ צו אויף די געזעץ ביכער איז בפועל דא א געזעץ אויב מ'האט א רעכט זיך אריינצומישן אדער נישט, ס'איז נישט נוגע בכלל. מ'דארף קוקן מיט א גרעסערע בליק אויף דעם.

ער שרייבט נישט קיין איסור, ס"ה זאגט ער אז זיי געבן נישט בחנם.
דרך אגב אין ספר האמת עד לעצמו האט ער קראנטע זאכן אויף די חינוך העצמעאי וואס האבן דעמאלט אויפגעשטעלט מטעם, גענוג און נאך פראבלעמען.

[שוהם]

קען זיין ס'איז געוועהן א מוצדק'דיגער חשש.
אבער אין מציאות האט זיך עס נישט ארויסגעשטעלט אזוי.
אין די לעצטערע יארן האבן די רעגירונגען אין א"י, אמעריקע, ענגלאנד, בעלגיע, קאנאדע זיך אנגעהויבן אריינצומישן.

איך כאפ נישט וואס דו ווילסט זאגן, וואס האט זיך נישט ארויסגעשטעלט אזוי? אז מ'האט זיך נישט געמישט ביז די סמ''ך יארן? אבער למעשה לכו''ע שפעטער יא, און אפילו פארדעם האט שוין סאטמאר רב געשריגן אז מ'טוט דארטן זאכן נאר וועגן די באפעל פון די רעגירונג.

דאס אז אין די לעצטערע יארן האבן די רעגירונגען אין א"י, אמעריקע, ענגלאנד, בעלגיע, קאנאדע זיך אנגעהויבן אריינצומישן, איז ליידער ביטער אמת, און און ס'האט שטארק מיט די ליבעראלע ווינטן וואס בלאזן היינט אין די גאנצע וועלט. (וי''א שהישראלים עומדים מאחורי הפרגוד, וי''א שזהו קונספירציה)

לאמיר קלארשטעלן.
אין די יארן ווען די גדולים אין ארץ ישראל האבן מתיר געוועהן צו נעמען, און מ'האט זיי געצאפט דאס בלוט, האט מען זיך נישט געמישט.
און די יארן וואס מ'מישט זיך שוין יא אריין, נעמען אלע, סיי אין אמעריקע און סיי אין ארץ ישראל.
קומט אויס, אז דאס וואס סאטמארער רב האט באווארנט פון פאראויס האט נישט געהאלפן.

פארשטיי איך נישט, אין ארץ ישראל נעמען די סאטמארע מוסדות? פארוואס זאגסטו אז ס'האט נישט געהאלפן?

סתם אזוי זע איך נישט וואו ס'קומט אריין צי מ'האט אים למעשה געפאלגט צי נישט, דאס איז געווען זיין שיטה; און אז די גאנצע וועלט כולל סאטמאר פייפט זיך אן טוישט עס עפעס?

[בקיצור]

די מדינה האט זיך נישט אריינגעמישט אין די מוסדות הפטור ביז די סמך יארן.

הגם אין דעם שטיקל ויוא''מ שטייט עס ארויס וועל איך עס פרובירן צו מסביר זיין.

דו קענסט די מעשה וואס בריסקער רב האט פארציילט מיט די צוויי שונאים אין ביהמ''ד וואס איינער האט מכבד געווען דעם צווייטן מיט א גוט שטיקל קוכן שבועות צופרי נאכ'ן דאווענען און אים נאכדעם ציניש געזאגט אז עס איז געווען פליישיג...

דאס איז די נקודה דא, ווען עס איז דא א גרופע מהרסים כופרים ופוקרים און זיי ווילן דיר געבן עפעס, שטיי אוועק פון זיי און נעם נישט גארנישט פון זיי. ס'איז נישט קיין נפק''מ צו אויף די געזעץ ביכער איז בפועל דא א געזעץ אויב מ'האט א רעכט זיך אריינצומישן אדער נישט, ס'איז נישט נוגע בכלל. מ'דארף קוקן מיט א גרעסערע בליק אויף דעם.

ער שרייבט נישט קיין איסור, ס"ה זאגט ער אז זיי געבן נישט בחנם.
דרך אגב אין ספר האמת עד לעצמו האט ער קראנטע זאכן אויף די חינוך העצמעאי וואס האבן דעמאלט אויפגעשטעלט מטעם, גענוג און נאך פראבלעמען.

קודם כל, חינוך עצמאי איז עפעס אנדערש. חינוך עצמאי איז ענליך די די אידישע סקולס ווי נחמת ישראל שיקט.
אבער די מוסדות הפטור, האט מען זיך דעמאלס דארנישט געמישט.

[בקיצור]

איך כאפ נישט וואס דו ווילסט זאגן, וואס האט זיך נישט ארויסגעשטעלט אזוי? אז מ'האט זיך נישט געמישט ביז די סמ''ך יארן? אבער למעשה לכו''ע שפעטער יא, און אפילו פארדעם האט שוין סאטמאר רב געשריגן אז מ'טוט דארטן זאכן נאר וועגן די באפעל פון די רעגירונג.

דאס אז אין די לעצטערע יארן האבן די רעגירונגען אין א"י, אמעריקע, ענגלאנד, בעלגיע, קאנאדע זיך אנגעהויבן אריינצומישן, איז ליידער ביטער אמת, און און ס'האט שטארק מיט די ליבעראלע ווינטן וואס בלאזן היינט אין די גאנצע וועלט. (וי''א שהישראלים עומדים מאחורי הפרגוד, וי''א שזהו קונספירציה)

לאמיר קלארשטעלן.
אין די יארן ווען די גדולים אין ארץ ישראל האבן מתיר געוועהן צו נעמען, און מ'האט זיי געצאפט דאס בלוט, האט מען זיך נישט געמישט.
און די יארן וואס מ'מישט זיך שוין יא אריין, נעמען אלע, סיי אין אמעריקע און סיי אין ארץ ישראל.
קומט אויס, אז דאס וואס סאטמארער רב האט באווארנט פון פאראויס האט נישט געהאלפן.

פארשטיי איך נישט, אין ארץ ישראל נעמען די סאטמארע מוסדות? פארוואס זאגסטו אז ס'האט נישט געהאלפן?

סתם אזוי זע איך נישט וואו ס'קומט אריין צי מ'האט אים למעשה געפאלגט צי נישט, דאס איז געווען זיין שיטה; און אז די גאנצע וועלט כולל סאטמאר פייפט זיך אן טוישט עס עפעס?

אויך תלמוד תורה קדושת לוי אין ב"פ נעמט נישט, אבער באופן כללי, זיין עיקר וויי געשריי אויף נעמען געלט און טוישן די לימודים, איז נישט דערהערט געווארן, ווייל די אלע גאויסע קהילות אין אלע שטעט [חוץ א"י] נעמען. [און טוישן]