אידישע [קנאי'שע] הרגשים

[צווייטער]

viewtopic.php?p=187086#p187086
המשך

נאכן פארשטיין די שרשי הדברים פארשטייט מען די חילוק פון 'עם ישראל' וואס איז א הייליגע כלל ישראל די 'עם הנבחר אשר בחר בנו מכל העמים ונתן לנו את תורתו', ביז 'מדינת ישראל' וואס איז בלויז א פאלק פונקט אלע אנדערע פעלקער אן קיין אויבערשטער און און אויסגעליידיגט פון יעדע פינטל הייליגקייט און העכערקייט. ממילא איז פשוט און קלאר אז א איד קען זיך נישט אידענטיפיצירן אלס 'איד' מיט 'מדינת ישראל' אלס דער 'אידישער לאנד', ווייל דאס איז דער היפך וואס א 'איד' איז. אויב זאל א איד אנערקענען אין מדינת ישראל אלס א אידישער לאנד, אדער נאך ערגער אז דאס איז גאר א גאולה אדער אן אתחלתא דגאולה איז דאס כפירה און ס'פעלט נישט אויס קיין 'בירורי הלכה' אויף דעם.

בעפאר מיר גייען אריין צום פרק הבחירות לאמיר קודם אריבערגיין צום צווייטן חלק פון ציונות, וואס דאס איז די כפירה בגזירת הגלות און א כפירה בביאת המשיח. בעצם איז דאס א עקסטערע כפירה פאר זיך און עס מוז נישט זיין מקושר מיט'ן חלק הלאומיות וואס ציונות האט פארקויפט, אבער די רעיון הלאומי האט אבער דירעקט צוגעברענגט די צווייטע חלק פון כפירה בגזירת הגלות און כפירה בביאת המשיח, אבער אפילו אן דעם רעיון הלאומי איז דאס כפירה פאר זיך.

אין אלע דורות פון כלל ישראל איז געווען פשוט און קלאר די אמונה אין ביאת המשיח אז נאר ער קען אויסלייזן דעם אידישן פאלק פון גלות, און נאר ער וועט אויסלייזן דעם אידישן פאלק פון גלות און אונז צוריקברענגן צו ציון וירושלים. און ביז דעמאלטס וועלן מיר זיין אין גלות משועבד ומפוזר ומפורד בין העמים. ביז משיח וועט קומען קען דער אידישער פאלק נישט האבן א אייגענער לאנד, און ביז משיח וועט קומען קען דער אידישער פאלק נישט האבן קיין עצמאות - זעלבסטשטענדיגקייט - נאר זיין משועבד צו די פעלקער און מקבל זיין די עול הגלות, און מצפה זיין צום גרויסן טאג פון זה היום עשה ה' נגילה ונשמחה בו.

פילע פסוקים אין תנ''ך זאגן דאס קלאר, אין אלע תפילות וואס מיר זענען מתפלל זאגן מיר דאס, אלע סליחות, פיוטים, קינות און זמירות וואס זענען נתחבר געווארן לאורך הדורות שרייט זיך דאס ארויס.

בעצם איז כדאי זיך אביסל מתבונן זיין אין דער ענין פון 'גלות וגאולה' און פארשטיין אז דאס איז זייער שטארק מקושר מיט'ן ג-טליכקייט און הייליגקייט פונעם עם ישראל, און מיט זייער קשר און דביקות אלקי פון כלל ישראל מיט'ן אויבערשטען. אין פילע מדרשי חכז''ל זעען מיר דאס, און דער מהר''ל אין נצח ישראל איז מאריך בנפלאות אין דעם ענין. אמת, ס'איז מדרשי ואגדות חז''ל, אבער מיר האלטן דא נאך בעפאר די הלכה, מיר האלטן נאך ביי די אנגענומענע אמונה פשוטה וואס איז געווען פשוט ביי אלע אידן אין אלע דורות. און ווי חז''ל זאגן אונז אין ספרי רצונך שתכיר את מי שאמר והיה העולם, למוד אגדה! מיר האלטן נאכנישט ביי די הלכות מעשיות וואס יא אדער נישט צו טון, ס'איז דער רעיון און דעת וואס דער אידישער געדאנקן גאנג איז.

ציונות - אפילו אן דעם חלק הלאומי - האט דירעקט אנגערירט אין אט דעם אידישן אמונה, ציונות זאגט אז מיר דארפן נישט ווארטן אז דער אויבערשטער זאל אונז ברענגן משיח און אויסלייזן פון גלות, נאר מיר קענען זיך יא אליינס אויסלייזן פון גלות. ציונות זאגט אז אידן קענען יא האבן א אייגענער מלוכה אפילו אן משיח צדקינו, ציונות זאגט אידן קענען יא האבן עצמאות אן דעם וואס דער אויבערשטער זאל אונז דאס געבן.

די אמונה פשוטה אינעם 'גלות וגאולה' איז נישט א זאך וואס איז שנוי במחלוקת, מ'קען נישט אפילו דעם סידור טייטשן אויב מ'זאל ווען האלטן אנדערש, און אלע גדולי ישראל האבן אזוי געהאלטן, אבער כ'וועל ברענגן בריוון פון גדולי ישראל וואס זיי שרייבן אויף דעם.

מ'זעט אינעם אויבנדערמאנטן בריוו פון הרה''ק הרש''ב מליובאוויטש זי''ע ווי ער שרייבט:

''ובפרט לקבל צורה כזו לצאת מן הגלות בחזקה ולגאול א''ע בכח עצמם, זאת לא יוכל כל המחזיק בתורה ומצוות לפעול בעצמו בשום אופן כי זה נגד תוקף אמונתם ותקוותם של ישראל, אשר המה מקווים ומצפים לישועה בביאת משיח צדקינו בב''א ויגאלו גאולת הגוף וגאולת הנפש ויתעלו בעילוי מעלה העליונה אשר בתקוה זו דוקא המושרשת בנפשם ימצאו מרגוע לנפשם, ובזה דוקא המה חיים בחיי הגלות המר ומתחזקים בקיום התומ''צ, ולא בהבטחת הערצל שיבטיחום להיות ממשלה בפ''ע ולחיות חיים גשמיים, אף אם נטעה את עצמינו ונחשוב שיש בידו לפעול זאת, ימצאו תענוג נפשם, ובתקוה זו לבד לא היו יכולים להתקיים תחת עול הגלות. כ''א בהתקוה בגאולתם ופדות נפשם אשר יגאלנו השי''ת ע''י משיח צדקינו בב''א.''

אין א אנדערע בריוו שרייבט ער:

"הנה אם גם היו האנשים האלה שלמים עם ה' ותורתו וכו' אין לנו לשמוע להם לדבר הזה בהגלות הזה לעשות גאולתנו בכח עצמינו, והלא אין רשאים גם לדחוק את הקץ וכו' וכש״כ בכחות ותחבולות גשמיים, דהיינו לצאת מהגלות בזרוע אין אנו רשאים, ולא בזה תהיה גאולתנו ופדות נפשנו, ובפרט שהוא נגד תקותנו האמתית כי כל צפיתנו ותקותנו הוא שיבא הקב״ה לנו וכו''

און דער הייליגער חפץ חיים זי''ע האט געשריבן:

''ולכאורה למה לי להאריך בזה, אחר שהאיסור מבואר במס' כתובות שלא לעלות בחומה וכו', וידעו אחינו שעד זמן המשיח אנו ניתנו להיות בגלות ומשועבדים לעמים, והקב''ה בעצמו יציל קבוציו ועין בעין יראו בשוב ה' ציון''.

און הגאון רבי חיים עוזר האט געשריבן:

''ידע כבודו כי בדבר הציונים והמזרחי עומד אני בכתובים עם גאוני הדור, וכולם הכריעו כי זה הוא מעשה סט''א עם פתותיה והסתותיה להטות ישראל מדרך הטוב ושסכנה גדולה תצמח מזה לכל קהל הגולה ח''ו, וכל אלה הבאים לכסות עליהם אינם טובים מהם וכו'. בספרי פוסקים אין רמז שעלינו לייסד מלוכה, ונהפוך הוא שגדולי חכמינו התנאים והאמוראים אסרו זאת בפירוש. הרבנים האלה אינם מאמינים ואינם בוטחים בישועת ה' ונטרפה דעתם להאמין כי במדינה הנוסדה ע''י בני אדם תהי' לנו מנוחה.

און הרה''ק השפת אמת מ'גור זי''ע שרייבט א לענגערע בריוו אין וואס ער ברענגט אסאך פון זקינו הקדוש החידושי הרי''ם זי''ע און ער איז אויך מוסיף דערויף, איך וועל נאר נאכברענגן די הויכפונקטן:

''רבותינו ז''ל היו מלומדים בנסים ונסיונות, והרבו להזהיר כי חלילה לנו לעמוד נגד הגל, ולא יועילו כל פקחות וערמות לכבוש ארץ אבותינו. ועד שלא ישלח ה' גואל אמת על כל אחד מאתנו להיות נאנח ומיצר ומתאוה לכבוד ירושלים ולכבוד בית מקדשינו ואם ה' לא יבנה בית שוא עמלו בוניו בו.
והנה בענין הגאולה, כבר אמרו חז''ל, עשו אתם שלכם, היינו לשמור התורה ולקיים המצוות, והקב''ה עושה את שלו. בשכר אמונה שהאמינו בו בתחילה עתיד הקב''ה לפדות אותם מטעם זה עצמו.
ואני יודע מגאוני וצדיקי קשישאי שהסכימו לדברי הרי''ף ז''ל בכתובות וכו' ומשמע איסור לעלות מכל ארצות לארץ ישראל ברוב עם וכו' אנחנו מאמינים אמונה שלימה בדברי ישעיה והיה ביום ההוא לא יוסיף עוד שאר ישראל להשען על מכהו, ונשען על ה' קדוש ישראל באמת. ולא לחנם אמר הנביא באמת, לשון שבועה.

און הרה''ק רבי צדוק הכהן מלובלין זי''ע האט געשריבן:

''...ועתה עמדו שוטים ורעי מעללים אשר קטב מרירי נשאם, ומכריזים כי חיי ישראל תלוים מנגד, והם הציונים יחישו ישע להציל נפשם ביסדם מדינה, והם שואלים מדוע אנו זה זמן כביר בגלות, אבל דבר זה כבר נשאל לחכמים ונביאים, ובא הקב''ה ופירשה, על מה אבדה הארץ על עזבם את תורתי וכו'. והנביאים חזו לנו כי בגאולה העתידה לא נהי' צריכים לאסיפת מחנות וטכסיסי מלחמה, ומזה יש לראות שהדבר הזה מתנגד לרוח היהדות ותקות הגאולה.
ירושלים היא תל תלפיות שלבותיהם של ישראל מכוונים אליה, גם נפשינו תערוג ותכלה לנשום האויר הקדוש והצח. וסהדי במרומים כי הייתי אץ כחץ מקשת, ולא הייתי חושש מסכנת דרכים וגם לא ללחץ ועוני בארץ, אבל ירא אני שיציאתי ועלייתי תהא כעין הסכמה לעשייתם של הציונים, ואני קויתי ה' קותה נפשי לדברו, שיבוא יום הגאולה, אוחיל, עומד ומצפה אני לרגלו של משיח, ואם ינעצו בי שלש מאות לונביאות של ברזל לא אזוז ממקומי.

און הרב רבי שמשון רפאל הירש זצ''ל וואס איז שוין געווען דער 'דייטשער' האט געשריבן:

הנה על דבר מהר"צ קלישר ז"ל לא נודע לי ולאנשי בריתי מאומה, ואין לתמוה על זה. כי אני הייתי מתנגד מוחלט למה"ו קלישר ז"ל בענין זה. אשר יותר משלשה וארבעה פעמים כתב אלי ושלח כתביו וחבוריו והפציר בי לעמוד לראש עצתו בענין ישוב א"י.עד אשר לבסוף בא אלי בתוכחות עלי און כאילו אני מעכב הגאולה וכו',ובקשתיו להרף ממני בדבר זה, כי את אשר המה למצוה גדולה יחשובו היא בעיני עבירה לא מעט.

עכ''פ איז געווען קלאר און פשוט ביי א יעדן איד וואס גלייבט מיט א אמונה פשוטה אין די י''ג עיקרים אז 'גלות וגאולה' קומט נאר פונעם אויבערשטן, און ווילאנג דער אויבערשטער אליינס שיקט אונז נישט משיח שיגאלינו דארפן מיר האפן און ווארטן, אם יתמהמה חכה לו. און ווי חכז''ל לערנען אונז אין מדרש (בראשית רבה מ''ד, ח) ויאמר לאברם ידוע תדע כי גר יהיה זרעך. ידוע שאני מפזרן, תדע שאני מכנסן. ידוע שאני ממשכנן, תדע שאני פורקן. ידוע שאני משעבדן, תדע שאני גואלן. די גאנצע גלות פון כלל ישראל און די גאנצע גאולה פון כלל ישראל ווערט געפירט פון די הנהגה עליונה פון די חיבור פון הקב''ה מיט'ן עם ישראל און קיינער קען נישט אין דעם זיך אריינמישן.

אבער דא ביי הקמת המדינה איז געשען א שפאלט, די אמונה פשוטה אין ביאת המשיח וגאולת ישראל וואס כלל ישראל האט געגלייבט ביז דאן מיט א אמונה פשוטה איז אפגעשוואכט געווארן ביי די המון עם – נישט ח''ו ביי די רבנים וגדולי הדור (לרוב) – ווען ס'איז געגרינדעט געווארן די מדינה זענען געווען טויזענטער אידן בכל רחבי העולם וואס האבן געשאלט פאר פרייד אז ענדליך האמיר דערלעבט א 'זעלבסטשטענדיגע אידישע מדינה', און ווער עס האט נאר געטראכט אנדערש און ער האט נישט מיטגעטאנצן מיט זייערע פאר'שיכור'טע טענץ איז ער געווען א מענטש ממש נישט מן הישוב.

יעצט לאמיר צוגיין צום נושא פון די בחירות והשתתפות בממשלה. איך וועל עס צוטיילן אין דריי, דעת גדולי אגודת ישראל, דעת הגרי''ז מבריסק, און צום לעצט דעת מרן הגה''ק מסאטמאר זי''ע.

דעת גדולי אגודת ישראל
נישט יעדער רב און רבי וואס האט דאס מתיר געווען האט געשריבן זיינע נימוקים פארוואס ער האט אזוי געהאלטן, אבער פון די וואס האבן יא געשריבן ווי הגאון דער סטייפלער זצ''ל אין די בריוון וואס איז געדריקט אין קריינא דאיגרתא, און הגאון רבי ראובן זצ''ל אין זיין קונטרס בעיות הזמן קען מען כאטש זען זייערע נימוקים פארוואס זיי האבן אזוי געהאלטן. אבער לאמיר קודם זען וואס זייער בליק איז געווען אויף דעם בכלליות, לאמיר זען וואס זיי האבן געשריבן צו די פרומע זייט פון די מטבע, און הערשט נאכדעם האבן זיי עס מתיר געווען, און אויך לאמיר זען 'וואס' זיי האבן מתיר געווען.

ווען מ'קוקט אריין אין די בריוון און די מאמרים וואס די גדולי האגודה האבן געשריבן בשעתם זעט מען זייער קלאר ווי זיי האבן פארשטאנען די שרשי הדברים, זיי שרייבן זייער שארף אקעגן די רעיון הציוני הלאומי, און זיי שרייבן זייער שארף אקעגן די רעיון פון אתחלתא דגאולה וכדו', זיי האבן אויך פארשטאנען אז 'מדינת ישראל' איז נישט קיין אידישע מדינה, זיי האבן אויך פארשטאנען אז אידן טארן נישט מאכן א מדינה פאר ביאת המשיח, אבער דאך ווען די מדינה איז געגרינדעט געווארן האבן זיי געהאלטן אז די חרדים דארפן זיך משתתף זיין אינעם ממשלה.

די מאמרים און בריוון זענען באריכות איך וועל ציטירן נאר געוויסע עיקר שטיקלעך. די מאמרים זענען אפן פאר יעדעם, און אויב איינער האלט אז איך במכוון געשניטן שטיקלעך קען ער מיר פארווארפן ברבים.

יש בזה ממש הצלת הדת לפי המצב כעת. ומה שטען מעלתו שיש איסורים בדבר, הרבה נתיישבתי אם כדאי להשיב כי באמת אין רצוני כלל שחברי נטורי קרתא שיחיו לאוי"ט ישנו את דעתם , אם כי איסור אין כאן, קנאות לשמו ית' יש כאן, וגם זה נחוץ ומועיל לשמירת הדת בחוגים רבים, וכש"כ שכל מעשיהם לש"ש ובמסי"נ והמה חביבים עלי עד לאחת. (קריינא דאיגרתא)

כבודו יבין מעצמו כי עון גדול הוא לפגוע בכבודם של העדה החרדית וכש"כ ראשי' ובראשם הבד"צ אשר כל מעשיהם לש"ש במסי"נ ובין כיוונו בנדון זה להלכה, בין לא כיוונו, עכ"פ כוונתם רצוי' לש"ש מתוך כאב שכואבים על כבוד שמו יתברך המחולל בעוה"ר ע"י מהרסים מחרפים ומגדפים ר"ל, והאי חברותא קדישא העדה החרדית שומרים על טהרות הקודש בתורה ויר"ש ומשפיעים ג"כ בעקיפין על שאר החוגים שלא יטושטשו ויתרחקו חלילה מדרך הקודש. (שם)

כיון שהדבר הוא מעשה איסור מצד עצמו ומטעם זה אפילו אם נודע שמשום צורך השעה מצאו גדולי תורה שבארץ שהדבר נחוץ והתירו למעשה אין לנו להביע את שביעת רצוננו על כך. (בעיות הזמן)

ולכאורה הדבר פשוט שההשתתפות בממשלה אסורה, אבל מ''מ אי אפשר לפסוק בזה הלכה למעשה מרחוק בלי ידיעה והבנה מרובה במצב הענינים, שכל זה כשאין הדבר נעשה מחמת הכרח ואונס גמור להציל מה שאפשר להציל מגזירת השמד חלילה שבאופן זה יכול להיות שאין זה מעשה השתתפות והתחברות והסכמה אלא מעשה אונס. (שם)

אבל כבר הקדמתי שצריך לזה הבנה עמוקה במצב הדברים וגם שיקול הדעת גדול של תורה ומסורת אבות, כי הם דברים התלויים בשערה והמורה בזה צריך שיהיה גיהנם פתוח לו תחתיו, כי התורה וישראל תלויין על כף הוראתו. (שם)

כיון שאין הוראת היתר השתתפות בממשלה אלא כעין עבירה לשמה להצלת ישראל, צריך הדבר להעשות מתוך אונס גמור וכאילו כפאו שד, ושלא ליתהני מעבירה כיעל ואסתר וכו', ושלא לכבדם יותר מהמוכרח ומהמקום המוכרח והאיש המוכרח, וכגון הצירים שהם אינם משועבדים כ''כ ויוכלו לדבר בגלוי על מחשבתם הרעה של המינים, וכש''כ העתון של האגודה שהוא צריך לגלות פני הלוט ולצאת במלחמה גלויה, ולא לגלות טפח ולכסות טפחיים ולדבר לישנא דמישתמע לתרי אנפין. וכש''כ כשמדברים באסיפות ובינם לבין עצמם שאסור להלל להרשעים ולהגיד שבחיהם, ולא להראות כשותפים וחברים של המינים וכו' כי גדול מאד בלבול הדעות במחננו. (שם)

אפילו עפ''י הוראת בי''ד הותרה ההשתתפות בממשלה למעשה, אין לנו אנחנו פה לקדם בברכה את ההשתתפות הזו, כי מזה יבוא העם לידי מסקנה שההשתתפות עצמה היא דבר טוב וברכה בה ויש בה משום אחדות ישראל והצלחת המדינה, ושקר נחלו אבותינו ורבותינו ע''ה שהזהירו אותנו מזה בכל תוקף. (שם)

ההישגים והויתורים שיוותרו הרשעים לאנשי התורה ג''כ נותן מקום להטעיה, להחליף אויב באוהב ולדמות בלבו שגם החפשים אינם שונאי דת כלל וגם רוצים בקיום התורה עד כמה שאפשר וכו' ורבותינו הורונו כי הרשעים שונאים הם לתורה ולתופשיה וכו'. (שם)

שבעיקר הדבר צדקו הנטורי קרתא שצריך לצאת למלחמה גלויה בדברים שהם משום יהרג ואל יעבור, ואף בית דין הסובר שלפי המצב דהאידנא הדרך של לדורון טובה יותר לתכלית, הלא מבין כל אחד שהמצב יוכל להשתנות לרעה חלילה, מה שעלול מאד להתרחש עפ''י הסברה הישרה, ואז מוכרחים כולנו על פי הדין להיות כנטורי קרתא ועוד יותר מהם. (שם)

און דא איז ציטאטן פונעם חלק ההיתר.

ומה שטוען מצד התחברות לרשעים, במקום סכנה לדת ואפי' במקום סכנה של צרות חמריים לא נאסר ד"ז, עכ"פ כשכל השלטון בידם, ואחד הולך אצלם ע"מ להציל, והלא הגה"ק ר"ש סופר ז"ל בנו של החת"ס ז"ל הי' נבחר בפרלמנט כמה שנים אע"פ שהי' בין גוים עובדי ע"ז ולא עלתה ע"ד שום אדם שיש בזה איסור התחברות. ומה שטען מצד חניפה לרשעים, באמת צריך הנבחר בזה למשקל גדול. (קריינא דאיגרתא)

כתב מע' שיש איסור בהצבעה מצד מודה בע"ז, והוא דבר שאין לו שחר, הלא המציאות בעוה"ר הוא שהשלטון בידם לע"ע ומחמת מציאות זו מצביעים ושולחים שומרי תורה להתם ע"מ להציל כפי האפשרי, ואיזו הודאה יש כאן שמסכים ברשעת הרשעים ח"ו אם בדעות טמאים שלהם. גם לענ"ד אפי' מי שחושב שזהו אתחלתא דגאולה אע"פ שבאמת אינו כן כי הוא שינוי מגלות לגלות מר יותר שהאומות בדורות האחרונים עכ"פ לא התערבו בענינים של שמירת הדת משא"כ הני חפשים ר"ל. (שם)

ההצבעה לרשימת החרדים היא הצהרה קבל כל העולם כי אנחנו נאמנים להשי"ת ולתוה"ק ושזהו עיקר דרישתינו ותכליתינו (שם)

עיקר טענת האדמו"ר הרה"ק מסטמאר שליט"א מחמת ג' שבועות אינו מובן לענ"ד בודאי בתחילה הי' שלא כדין אבל עכשיו שאין שלטון אחר לכאורה ליכא איסור מצד הג' שבועות. (שם)

דאס איז נאר אויפן שפיץ גאפל - ווי מ'זאגט, ווי מ'זעט איינמאל און נאכאמאל אז בשורש הדבר האבן זיי געהאלטן אז דאס איז אסור מצד עצמו, לא מיבעיא אז זיי זענען אקעגן שיטת הלאומיות הכפרנית מיט'ן גאנצן שארפקייט, נאכמער איז, אז זיי האבן זייער קלאר געהאלטן אז מדינת ישראל טאר נישט לכתחילה עקזיסטירן, און זייער השקפה ראשונה אויף דעם עצם הענין איז אז פרומע אידן טארן נישט האבן מיט דעם קיין שייכות און מ'טאר נישט האבן קיין שום השתתפות און התחברות מיט זיי. און בעיקר הדבר האט די עדה החרדית גערעכטע טענות און ס'איז נישט אוועקצומאכן.

נאר נאכדעם קומט דער גאנצער היתר וואס איז געבויעט געווארן געצווינגען, אז מיר האבן פשוט נישט קיין ברירה און מ'דארף ראטעווען וואס מ'קען, אפילו בעצם הדבר איז עס אסור מוז איך אבער גיין מיט זיי אויפטוען וויפיל איך קען אזא בחי' פון עבירה לשמה. און אפילו עס וועט נישט געלונגען בפועל ממש צו ראטעווען וועט עס כאטש זיין א הכרזה אז אידן פארלאנגען קיום התורה ומצוות און נישט קיין פאלק אן קיין תורה.

און אויף אזא פאל ווי מ'גייט ממש נאר צו מלחמה האלטן מיט זיי איז נישט דא קיין טענה פון התחברות לרשעים ווייל איך גיי דאך מלחמה האלטן מיט זיי, און אזוי האט מען אויך געטוען אין אלע דורות ווי מ'איז אריין אין די גוי'אישע ממשלה צו אויפטון פאר אידישקייט.

און ער באציט זיך צו ''עיקר טענת האדמו"ר הרה"ק מסטמאר שליט"א מחמת ג' שבועות אינו מובן לענ"ד בודאי בתחילה הי' שלא כדין אבל עכשיו שאין שלטון אחר לכאורה ליכא איסור מצד הג' שבועות''. דאס מיינט אז ער פארשטייט בעצם איז אסור א אידישע מדינה אלץ די שלש שבועות, שרייבט ער אבער אז איך מאך נישט די מדינה, דאס האבן די ציונים הרשעים אויפגעשטעלט, איך גיי נאר אריין אין די ממשלה נאכדעם וואס די מדינה שטייט שוין, נישט ווייל איך וויל אריינגיין נאר ווייל איך מוז אריינגיין בלית ברירה. מ'קען דורכגיין אלע מכתבים אין קריינא דאיגרתא און דעם גאנצן קונטרס בעיות הזמן און מ'וועט זען ווי די נקודות ווערן איבערג'חזר'ט איינמאל און נאכאמאל.

לאמיר זיך אפשטעלן א רגע און זען וואס אגודת ישראל האט בפועל געטון, און לאמיר פרובירן זען אויב דאס האבן די רבנים אויך מתיר געווען.

דער מציאות איז אז דער גאנצער אידישער גאס האט ליידער געהאלטן פון מדינת ישראל אלס א אידישער לאנד, און די המון עם מיט די עסקנים פון אגודת ישראל האבן געהאלטן לכתחילה -אלס וועלן זיין א חלק פון דער אידישער לאנד דארפן מיר אריינגיין אין די ממשלה. ווער האט דאס מתיר געווען?

צו האלטן במחשבה רעיונות פון כפירת הציונות האט קיינער נישט מתיר געווען, רעדן דברי כפירה אין כנסת און שרייבן דברי כפירה אין די המודיע ווער האט דאס מתיר געווען?
אזעלכע גראבע שטיקער ציונות בפומבי:

''מדינת ישראל קמה מתוך צירוף של מאורעות מפליאים, קיבוץ גליות, אחד הפלאות אשר דור זה זכה לו שיבת ציון לארץ מכורתו אחרי גולה אחרי גולה'' (המודיע)

''תוך הסתר פנים נתגלה אחד הפלאים הגדולים בהיסטורי' שלנו, תקומת מדינת ישראל על אדמת אבות'', (ימ''ל בהמודיע)

''חלמנו על מלכות ישראל ושלמות חיי ישראל אמנם נתגשם רק בחלקו, מדינת ישראל קמה בורח פלאי ניסי, מלכות ישראל כוננה בה, אנו אפופים רגש ובטחון ונושמים לרווחה האווירה הצחה של חירות ודרור של התפרקות מעול זרים''. (המודיע)

''תקופתינו זו התקופה שבה זכינו לקיבוץ גליות ואין לזלזל בדברים אלה כל עיקר, אנו מאמינים כי מדינת ישראל היא קידוש השם אדיר לעיני כל העמים וכל הדורות'' (המודיע)
ווער האט דאס מתיר געווען?

און ס'איז דא אסאך אסאך מער אזעלכע שרעקליכע גראבע ציונות וואס אגודת ישראל האט געזאגט, געשריבן און מפרסם געווען אן קיין בושה. ווער האט דאס מתיר געווען?

אגודת ישראל איז געגרינדעט געווארן מיטן ציל זיך צו שלאגן מיט ציונות און מיט די מזרחי, ווען זיי האבן באקומען א היתר אריינצוגיין אין די ממשלה איז עס געווען אלס 'אגודת ישראל' און נישט אלס מזרחי, אינטערסאנט איז אבער וואס י''מ האט געזאגט:

''בהקינה נאמר בעת שבני ר' ישמעאל כהן גדול הכירו זה את זה כאור הבוקר, הוי אח ואחות, אנחנו לא הכרנו את המזרחי עד כה והי' לנו חלוקי דעות עמהם, אבל עכשיו לאור הבוקר בעת הזאת שמאירים קוי אור, נאמר הוי אח הוי אחות, הלא אחים אנחנו כל הדתיים במדינת ישראל''.
ווער האט דאס מתיר געווען?

און אזוי קען די ליסטע גיין ווייטער און ווייטער וויפיל מ'איז אוועקגעגאנגן פונעם ארגינעלן היתר, ווי דינען אלץ שר אין די מדינה און אריינגיין אין די קאאליציע. וואס אויף דעם קען מען אויך פרעגן, ווער האט דאס מתיר געווען?

דעת הגרי''ז מבריסק
לאמיר צוריקומען, מצד שני איז געווען דעת הגרי''ז מבריסק און די רבני העדה החרדית און אזוי אויך דעת מרן הגה''ק מסאטמאר זי''ע (שפעטער וועלן מיר זען וואס נאך סאטמאר רב האט געהאלטן בנוסף צו דעם) און זיי זענען געבליבן מיט א פשטות ביים השקפה ראשונה וואס די רבני האגודה האבן אויך געהאלטן. אפגערעדט אז שיטת הציונות איז געווען אויסגעשפיגן ביי זיי, האבן זיי געהאלטן אויך אז מ'טאר נישט האבן קיין שייכות מיט די מדינה אויף סיי וואספארא אופן, און זיי האבן ממש נישט פארשטאנען די תירוצים אז דאס הייסט נישט קיין התחברות ווייל מ'גייט לוחם זיין מיט זיי, און ווי הגרי''ז מבריסק זצ''ל האט זיך אויסגעדריקט, ''איך וואלט ווען אריינגעשיקט דארטן איינעם פון אונז, אבער דער רגע ער איז דארטן איז ער שוין נישט קיין אונזעריגער'' ודפח''ח. נאכן ארויסהאבן קלאר די שרשי הדברים האט ער פארשטאנען מיט א קלארע פשטות אז מ'קען מיט זיי קיין שייכות נישט האבן. די אלע היתירים און תירוצים איז זייער שיין אין טעאריע אבער אין פאקט זעען זאכן אויס היפש אנדערש. (איך בעט איבער אויב איינער זעט עפעס א זלזול אין עפעס א גדול בישראל, איך וויל פשוט ארויסברענגן וואס דעתם איז געווען).

ואגב, הרב רייזמאן שליט''א ביי איינס פון די לעצטע בחירות אין ארץ ישראל האט ער מסביר געווען במיטב לשונו די סברת המתירי הבחירות, ולשבחו יאמר אז ער איז נאך פון די לעצט פארבליבענע אידן וואס ווייסן נאך וואס די ארגינעלער היתר איז געווען, און וואס איז דער ציל פון אגודת ישראל פון אריינגיין אין די ממשלה איז. ממילא האט ער געפרעגט א הארבע קשיא אויף די ליפלעטן פון אגודת ישראל וואס רופן צו גיין וועלן, און דארטן שטייט אויסגערעכנט אסאך הנאות וואס אגודת ישראל ברענגט פאר דעם היימישן עולם ווי ביליגע דירות וכדו'. האט ער געפרעגט מיט ווייטאג אויף אגודת ישראל, פארדעם הייסטו אז איך זאל גיין וועלן? פאר דיור? פארדעם האט מען מתיר געווען הארבע איסורים? ענק דארפן זיצן דארטן אויסצושרייען די זעקת התורה, צו מודיע זיין אז מיר דארפן א לעבן פון תורה. נאר דאס איז דער סיבה פארוואס אגודת ישראל שטייט. ליידער איז ער געבליבן אן א תירוץ.

אבער דער תירוץ איז שוין פשוט געווען דעמאלטס און היינט נאכמער. יא, הרב רייזמאן איז גערעכט, נישט פארדעם זיצן זיי דארטן, אבער ווער ווייסט דערפון, וועם אינטעסירט עס אפילו, היינט זענען זיי דארטן אלץ עצם מעצמיו ובשר מבשרו של המדינה, און קיינער ווייסט ניטאמאל אז זיי אליינס זענען שוין לאנג אוועק פון דער ארגינעלער היתר. און ס'איז געווארן א פשטות אז ס'איז געווען א מחלוקת צווישן גדולי ישראל און ער גייט וועלן ווייל זיינע רבי'ס האבן אזוי געהאלטן...

המשך יבוא בעז''ה במלחמת הרה''ק מסאטמאר זי''ע ודרכו המחודשת

[דריידל]

קוקט אויס ווי א שיינער ארבעט. עמיר פראבירן דורכצולעזן שפעטער מיט ישוב הדעת.

[פשוט פשט]

► Show Spoiler

viewtopic.php?p=187086#p187086
המשך

נאכן פארשטיין די שרשי הדברים פארשטייט מען די חילוק פון 'עם ישראל' וואס איז א הייליגע כלל ישראל די 'עם הנבחר אשר בחר בנו מכל העמים ונתן לנו את תורתו', ביז 'מדינת ישראל' וואס איז בלויז א פאלק פונקט אלע אנדערע פעלקער אן קיין אויבערשטער און און אויסגעליידיגט פון יעדע פינטל הייליגקייט און העכערקייט. ממילא איז פשוט און קלאר אז א איד קען זיך נישט אידענטיפיצירן אלס 'איד' מיט 'מדינת ישראל' אלס דער 'אידישער לאנד', ווייל דאס איז דער היפך וואס א 'איד' איז. אויב זאל א איד אנערקענען אין מדינת ישראל אלס א אידישער לאנד, אדער נאך ערגער אז דאס איז גאר א גאולה אדער אן אתחלתא דגאולה איז דאס כפירה און ס'פעלט נישט אויס קיין 'בירורי הלכה' אויף דעם.

בעפאר מיר גייען אריין צום פרק הבחירות לאמיר קודם אריבערגיין צום צווייטן חלק פון ציונות, וואס דאס איז די כפירה בגזירת הגלות און א כפירה בביאת המשיח. בעצם איז דאס א עקסטערע כפירה פאר זיך און עס מוז נישט זיין מקושר מיט'ן חלק הלאומיות וואס ציונות האט פארקויפט, אבער די רעיון הלאומי האט אבער דירעקט צוגעברענגט די צווייטע חלק פון כפירה בגזירת הגלות און כפירה בביאת המשיח, אבער אפילו אן דעם רעיון הלאומי איז דאס כפירה פאר זיך.

אין אלע דורות פון כלל ישראל איז געווען פשוט און קלאר די אמונה אין ביאת המשיח אז נאר ער קען אויסלייזן דעם אידישן פאלק פון גלות, און נאר ער וועט אויסלייזן דעם אידישן פאלק פון גלות און אונז צוריקברענגן צו ציון וירושלים. און ביז דעמאלטס וועלן מיר זיין אין גלות משועבד ומפוזר ומפורד בין העמים. ביז משיח וועט קומען קען דער אידישער פאלק נישט האבן א אייגענער לאנד, און ביז משיח וועט קומען קען דער אידישער פאלק נישט האבן קיין עצמאות - זעלבסטשטענדיגקייט - נאר זיין משועבד צו די פעלקער און מקבל זיין די עול הגלות, און מצפה זיין צום גרויסן טאג פון זה היום עשה ה' נגילה ונשמחה בו.

פילע פסוקים אין תנ''ך זאגן דאס קלאר, אין אלע תפילות וואס מיר זענען מתפלל זאגן מיר דאס, אלע סליחות, פיוטים, קינות און זמירות וואס זענען נתחבר געווארן לאורך הדורות שרייט זיך דאס ארויס.

בעצם איז כדאי זיך אביסל מתבונן זיין אין דער ענין פון 'גלות וגאולה' און פארשטיין אז דאס איז זייער שטארק מקושר מיט'ן ג-טליכקייט און הייליגקייט פונעם עם ישראל, און מיט זייער קשר און דביקות אלקי פון כלל ישראל מיט'ן אויבערשטען. אין פילע מדרשי חכז''ל זעען מיר דאס, און דער מהר''ל אין נצח ישראל איז מאריך בנפלאות אין דעם ענין. אמת, ס'איז מדרשי ואגדות חז''ל, אבער מיר האלטן דא נאך בעפאר די הלכה, מיר האלטן נאך ביי די אנגענומענע אמונה פשוטה וואס איז געווען פשוט ביי אלע אידן אין אלע דורות. און ווי חז''ל זאגן אונז אין ספרי רצונך שתכיר את מי שאמר והיה העולם, למוד אגדה! מיר האלטן נאכנישט ביי די הלכות מעשיות וואס יא אדער נישט צו טון, ס'איז דער רעיון און דעת וואס דער אידישער געדאנקן גאנג איז.

ציונות - אפילו אן דעם חלק הלאומי - האט דירעקט אנגערירט אין אט דעם אידישן אמונה, ציונות זאגט אז מיר דארפן נישט ווארטן אז דער אויבערשטער זאל אונז ברענגן משיח און אויסלייזן פון גלות, נאר מיר קענען זיך יא אליינס אויסלייזן פון גלות. ציונות זאגט אז אידן קענען יא האבן א אייגענער מלוכה אפילו אן משיח צדקינו, ציונות זאגט אידן קענען יא האבן עצמאות אן דעם וואס דער אויבערשטער זאל אונז דאס געבן.

די אמונה פשוטה אינעם 'גלות וגאולה' איז נישט א זאך וואס איז שנוי במחלוקת, מ'קען נישט אפילו דעם סידור טייטשן אויב מ'זאל ווען האלטן אנדערש, און אלע גדולי ישראל האבן אזוי געהאלטן, אבער כ'וועל ברענגן בריוון פון גדולי ישראל וואס זיי שרייבן אויף דעם.

מ'זעט אינעם אויבנדערמאנטן בריוו פון הרה''ק הרש''ב מליובאוויטש זי''ע ווי ער שרייבט:

''ובפרט לקבל צורה כזו לצאת מן הגלות בחזקה ולגאול א''ע בכח עצמם, זאת לא יוכל כל המחזיק בתורה ומצוות לפעול בעצמו בשום אופן כי זה נגד תוקף אמונתם ותקוותם של ישראל, אשר המה מקווים ומצפים לישועה בביאת משיח צדקינו בב''א ויגאלו גאולת הגוף וגאולת הנפש ויתעלו בעילוי מעלה העליונה אשר בתקוה זו דוקא המושרשת בנפשם ימצאו מרגוע לנפשם, ובזה דוקא המה חיים בחיי הגלות המר ומתחזקים בקיום התומ''צ, ולא בהבטחת הערצל שיבטיחום להיות ממשלה בפ''ע ולחיות חיים גשמיים, אף אם נטעה את עצמינו ונחשוב שיש בידו לפעול זאת, ימצאו תענוג נפשם, ובתקוה זו לבד לא היו יכולים להתקיים תחת עול הגלות. כ''א בהתקוה בגאולתם ופדות נפשם אשר יגאלנו השי''ת ע''י משיח צדקינו בב''א.''

אין א אנדערע בריוו שרייבט ער:

"הנה אם גם היו האנשים האלה שלמים עם ה' ותורתו וכו' אין לנו לשמוע להם לדבר הזה בהגלות הזה לעשות גאולתנו בכח עצמינו, והלא אין רשאים גם לדחוק את הקץ וכו' וכש״כ בכחות ותחבולות גשמיים, דהיינו לצאת מהגלות בזרוע אין אנו רשאים, ולא בזה תהיה גאולתנו ופדות נפשנו, ובפרט שהוא נגד תקותנו האמתית כי כל צפיתנו ותקותנו הוא שיבא הקב״ה לנו וכו''

און דער הייליגער חפץ חיים זי''ע האט געשריבן:

''ולכאורה למה לי להאריך בזה, אחר שהאיסור מבואר במס' כתובות שלא לעלות בחומה וכו', וידעו אחינו שעד זמן המשיח אנו ניתנו להיות בגלות ומשועבדים לעמים, והקב''ה בעצמו יציל קבוציו ועין בעין יראו בשוב ה' ציון''.

און הגאון רבי חיים עוזר האט געשריבן:

''ידע כבודו כי בדבר הציונים והמזרחי עומד אני בכתובים עם גאוני הדור, וכולם הכריעו כי זה הוא מעשה סט''א עם פתותיה והסתותיה להטות ישראל מדרך הטוב ושסכנה גדולה תצמח מזה לכל קהל הגולה ח''ו, וכל אלה הבאים לכסות עליהם אינם טובים מהם וכו'. בספרי פוסקים אין רמז שעלינו לייסד מלוכה, ונהפוך הוא שגדולי חכמינו התנאים והאמוראים אסרו זאת בפירוש. הרבנים האלה אינם מאמינים ואינם בוטחים בישועת ה' ונטרפה דעתם להאמין כי במדינה הנוסדה ע''י בני אדם תהי' לנו מנוחה.

און הרה''ק השפת אמת מ'גור זי''ע שרייבט א לענגערע בריוו אין וואס ער ברענגט אסאך פון זקינו הקדוש החידושי הרי''ם זי''ע און ער איז אויך מוסיף דערויף, איך וועל נאר נאכברענגן די הויכפונקטן:

''רבותינו ז''ל היו מלומדים בנסים ונסיונות, והרבו להזהיר כי חלילה לנו לעמוד נגד הגל, ולא יועילו כל פקחות וערמות לכבוש ארץ אבותינו. ועד שלא ישלח ה' גואל אמת על כל אחד מאתנו להיות נאנח ומיצר ומתאוה לכבוד ירושלים ולכבוד בית מקדשינו ואם ה' לא יבנה בית שוא עמלו בוניו בו.
והנה בענין הגאולה, כבר אמרו חז''ל, עשו אתם שלכם, היינו לשמור התורה ולקיים המצוות, והקב''ה עושה את שלו. בשכר אמונה שהאמינו בו בתחילה עתיד הקב''ה לפדות אותם מטעם זה עצמו.
ואני יודע מגאוני וצדיקי קשישאי שהסכימו לדברי הרי''ף ז''ל בכתובות וכו' ומשמע איסור לעלות מכל ארצות לארץ ישראל ברוב עם וכו' אנחנו מאמינים אמונה שלימה בדברי ישעיה והיה ביום ההוא לא יוסיף עוד שאר ישראל להשען על מכהו, ונשען על ה' קדוש ישראל באמת. ולא לחנם אמר הנביא באמת, לשון שבועה.

און הרה''ק רבי צדוק הכהן מלובלין זי''ע האט געשריבן:

''...ועתה עמדו שוטים ורעי מעללים אשר קטב מרירי נשאם, ומכריזים כי חיי ישראל תלוים מנגד, והם הציונים יחישו ישע להציל נפשם ביסדם מדינה, והם שואלים מדוע אנו זה זמן כביר בגלות, אבל דבר זה כבר נשאל לחכמים ונביאים, ובא הקב''ה ופירשה, על מה אבדה הארץ על עזבם את תורתי וכו'. והנביאים חזו לנו כי בגאולה העתידה לא נהי' צריכים לאסיפת מחנות וטכסיסי מלחמה, ומזה יש לראות שהדבר הזה מתנגד לרוח היהדות ותקות הגאולה.
ירושלים היא תל תלפיות שלבותיהם של ישראל מכוונים אליה, גם נפשינו תערוג ותכלה לנשום האויר הקדוש והצח. וסהדי במרומים כי הייתי אץ כחץ מקשת, ולא הייתי חושש מסכנת דרכים וגם לא ללחץ ועוני בארץ, אבל ירא אני שיציאתי ועלייתי תהא כעין הסכמה לעשייתם של הציונים, ואני קויתי ה' קותה נפשי לדברו, שיבוא יום הגאולה, אוחיל, עומד ומצפה אני לרגלו של משיח, ואם ינעצו בי שלש מאות לונביאות של ברזל לא אזוז ממקומי.

און הרב רבי שמשון רפאל הירש זצ''ל וואס איז שוין געווען דער 'דייטשער' האט געשריבן:

הנה על דבר מהר"צ קלישר ז"ל לא נודע לי ולאנשי בריתי מאומה, ואין לתמוה על זה. כי אני הייתי מתנגד מוחלט למה"ו קלישר ז"ל בענין זה. אשר יותר משלשה וארבעה פעמים כתב אלי ושלח כתביו וחבוריו והפציר בי לעמוד לראש עצתו בענין ישוב א"י.עד אשר לבסוף בא אלי בתוכחות עלי און כאילו אני מעכב הגאולה וכו',ובקשתיו להרף ממני בדבר זה, כי את אשר המה למצוה גדולה יחשובו היא בעיני עבירה לא מעט.

עכ''פ איז געווען קלאר און פשוט ביי א יעדן איד וואס גלייבט מיט א אמונה פשוטה אין די י''ג עיקרים אז 'גלות וגאולה' קומט נאר פונעם אויבערשטן, און ווילאנג דער אויבערשטער אליינס שיקט אונז נישט משיח שיגאלינו דארפן מיר האפן און ווארטן, אם יתמהמה חכה לו. און ווי חכז''ל לערנען אונז אין מדרש (בראשית רבה מ''ד, ח) ויאמר לאברם ידוע תדע כי גר יהיה זרעך. ידוע שאני מפזרן, תדע שאני מכנסן. ידוע שאני ממשכנן, תדע שאני פורקן. ידוע שאני משעבדן, תדע שאני גואלן. די גאנצע גלות פון כלל ישראל און די גאנצע גאולה פון כלל ישראל ווערט געפירט פון די הנהגה עליונה פון די חיבור פון הקב''ה מיט'ן עם ישראל און קיינער קען נישט אין דעם זיך אריינמישן.

אבער דא ביי הקמת המדינה איז געשען א שפאלט, די אמונה פשוטה אין ביאת המשיח וגאולת ישראל וואס כלל ישראל האט געגלייבט ביז דאן מיט א אמונה פשוטה איז אפגעשוואכט געווארן ביי די המון עם – נישט ח''ו ביי די רבנים וגדולי הדור (לרוב) – ווען ס'איז געגרינדעט געווארן די מדינה זענען געווען טויזענטער אידן בכל רחבי העולם וואס האבן געשאלט פאר פרייד אז ענדליך האמיר דערלעבט א 'זעלבסטשטענדיגע אידישע מדינה', און ווער עס האט נאר געטראכט אנדערש און ער האט נישט מיטגעטאנצן מיט זייערע פאר'שיכור'טע טענץ איז ער געווען א מענטש ממש נישט מן הישוב.

יעצט לאמיר צוגיין צום נושא פון די בחירות והשתתפות בממשלה. איך וועל עס צוטיילן אין דריי, דעת גדולי אגודת ישראל, דעת הגרי''ז מבריסק, און צום לעצט דעת מרן הגה''ק מסאטמאר זי''ע.

דעת גדולי אגודת ישראל
נישט יעדער רב און רבי וואס האט דאס מתיר געווען האט געשריבן זיינע נימוקים פארוואס ער האט אזוי געהאלטן, אבער פון די וואס האבן יא געשריבן ווי הגאון דער סטייפלער זצ''ל אין די בריוון וואס איז געדריקט אין קריינא דאיגרתא, און הגאון רבי ראובן זצ''ל אין זיין קונטרס בעיות הזמן קען מען כאטש זען זייערע נימוקים פארוואס זיי האבן אזוי געהאלטן. אבער לאמיר קודם זען וואס זייער בליק איז געווען אויף דעם בכלליות, לאמיר זען וואס זיי האבן געשריבן צו די פרומע זייט פון די מטבע, און הערשט נאכדעם האבן זיי עס מתיר געווען, און אויך לאמיר זען 'וואס' זיי האבן מתיר געווען.

ווען מ'קוקט אריין אין די בריוון און די מאמרים וואס די גדולי האגודה האבן געשריבן בשעתם זעט מען זייער קלאר ווי זיי האבן פארשטאנען די שרשי הדברים, זיי שרייבן זייער שארף אקעגן די רעיון הציוני הלאומי, און זיי שרייבן זייער שארף אקעגן די רעיון פון אתחלתא דגאולה וכדו', זיי האבן אויך פארשטאנען אז 'מדינת ישראל' איז נישט קיין אידישע מדינה, זיי האבן אויך פארשטאנען אז אידן טארן נישט מאכן א מדינה פאר ביאת המשיח, אבער דאך ווען די מדינה איז געגרינדעט געווארן האבן זיי געהאלטן אז די חרדים דארפן זיך משתתף זיין אינעם ממשלה.

די מאמרים און בריוון זענען באריכות איך וועל ציטירן נאר געוויסע עיקר שטיקלעך. די מאמרים זענען אפן פאר יעדעם, און אויב איינער האלט אז איך במכוון געשניטן שטיקלעך קען ער מיר פארווארפן ברבים.

יש בזה ממש הצלת הדת לפי המצב כעת. ומה שטען מעלתו שיש איסורים בדבר, הרבה נתיישבתי אם כדאי להשיב כי באמת אין רצוני כלל שחברי נטורי קרתא שיחיו לאוי"ט ישנו את דעתם , אם כי איסור אין כאן, קנאות לשמו ית' יש כאן, וגם זה נחוץ ומועיל לשמירת הדת בחוגים רבים, וכש"כ שכל מעשיהם לש"ש ובמסי"נ והמה חביבים עלי עד לאחת. (קריינא דאיגרתא)

כבודו יבין מעצמו כי עון גדול הוא לפגוע בכבודם של העדה החרדית וכש"כ ראשי' ובראשם הבד"צ אשר כל מעשיהם לש"ש במסי"נ ובין כיוונו בנדון זה להלכה, בין לא כיוונו, עכ"פ כוונתם רצוי' לש"ש מתוך כאב שכואבים על כבוד שמו יתברך המחולל בעוה"ר ע"י מהרסים מחרפים ומגדפים ר"ל, והאי חברותא קדישא העדה החרדית שומרים על טהרות הקודש בתורה ויר"ש ומשפיעים ג"כ בעקיפין על שאר החוגים שלא יטושטשו ויתרחקו חלילה מדרך הקודש. (שם)

כיון שהדבר הוא מעשה איסור מצד עצמו ומטעם זה אפילו אם נודע שמשום צורך השעה מצאו גדולי תורה שבארץ שהדבר נחוץ והתירו למעשה אין לנו להביע את שביעת רצוננו על כך. (בעיות הזמן)

ולכאורה הדבר פשוט שההשתתפות בממשלה אסורה, אבל מ''מ אי אפשר לפסוק בזה הלכה למעשה מרחוק בלי ידיעה והבנה מרובה במצב הענינים, שכל זה כשאין הדבר נעשה מחמת הכרח ואונס גמור להציל מה שאפשר להציל מגזירת השמד חלילה שבאופן זה יכול להיות שאין זה מעשה השתתפות והתחברות והסכמה אלא מעשה אונס. (שם)

אבל כבר הקדמתי שצריך לזה הבנה עמוקה במצב הדברים וגם שיקול הדעת גדול של תורה ומסורת אבות, כי הם דברים התלויים בשערה והמורה בזה צריך שיהיה גיהנם פתוח לו תחתיו, כי התורה וישראל תלויין על כף הוראתו. (שם)

כיון שאין הוראת היתר השתתפות בממשלה אלא כעין עבירה לשמה להצלת ישראל, צריך הדבר להעשות מתוך אונס גמור וכאילו כפאו שד, ושלא ליתהני מעבירה כיעל ואסתר וכו', ושלא לכבדם יותר מהמוכרח ומהמקום המוכרח והאיש המוכרח, וכגון הצירים שהם אינם משועבדים כ''כ ויוכלו לדבר בגלוי על מחשבתם הרעה של המינים, וכש''כ העתון של האגודה שהוא צריך לגלות פני הלוט ולצאת במלחמה גלויה, ולא לגלות טפח ולכסות טפחיים ולדבר לישנא דמישתמע לתרי אנפין. וכש''כ כשמדברים באסיפות ובינם לבין עצמם שאסור להלל להרשעים ולהגיד שבחיהם, ולא להראות כשותפים וחברים של המינים וכו' כי גדול מאד בלבול הדעות במחננו. (שם)

אפילו עפ''י הוראת בי''ד הותרה ההשתתפות בממשלה למעשה, אין לנו אנחנו פה לקדם בברכה את ההשתתפות הזו, כי מזה יבוא העם לידי מסקנה שההשתתפות עצמה היא דבר טוב וברכה בה ויש בה משום אחדות ישראל והצלחת המדינה, ושקר נחלו אבותינו ורבותינו ע''ה שהזהירו אותנו מזה בכל תוקף. (שם)

ההישגים והויתורים שיוותרו הרשעים לאנשי התורה ג''כ נותן מקום להטעיה, להחליף אויב באוהב ולדמות בלבו שגם החפשים אינם שונאי דת כלל וגם רוצים בקיום התורה עד כמה שאפשר וכו' ורבותינו הורונו כי הרשעים שונאים הם לתורה ולתופשיה וכו'. (שם)

שבעיקר הדבר צדקו הנטורי קרתא שצריך לצאת למלחמה גלויה בדברים שהם משום יהרג ואל יעבור, ואף בית דין הסובר שלפי המצב דהאידנא הדרך של לדורון טובה יותר לתכלית, הלא מבין כל אחד שהמצב יוכל להשתנות לרעה חלילה, מה שעלול מאד להתרחש עפ''י הסברה הישרה, ואז מוכרחים כולנו על פי הדין להיות כנטורי קרתא ועוד יותר מהם. (שם)

און דא איז ציטאטן פונעם חלק ההיתר.

ומה שטוען מצד התחברות לרשעים, במקום סכנה לדת ואפי' במקום סכנה של צרות חמריים לא נאסר ד"ז, עכ"פ כשכל השלטון בידם, ואחד הולך אצלם ע"מ להציל, והלא הגה"ק ר"ש סופר ז"ל בנו של החת"ס ז"ל הי' נבחר בפרלמנט כמה שנים אע"פ שהי' בין גוים עובדי ע"ז ולא עלתה ע"ד שום אדם שיש בזה איסור התחברות. ומה שטען מצד חניפה לרשעים, באמת צריך הנבחר בזה למשקל גדול. (קריינא דאיגרתא)

כתב מע' שיש איסור בהצבעה מצד מודה בע"ז, והוא דבר שאין לו שחר, הלא המציאות בעוה"ר הוא שהשלטון בידם לע"ע ומחמת מציאות זו מצביעים ושולחים שומרי תורה להתם ע"מ להציל כפי האפשרי, ואיזו הודאה יש כאן שמסכים ברשעת הרשעים ח"ו אם בדעות טמאים שלהם. גם לענ"ד אפי' מי שחושב שזהו אתחלתא דגאולה אע"פ שבאמת אינו כן כי הוא שינוי מגלות לגלות מר יותר שהאומות בדורות האחרונים עכ"פ לא התערבו בענינים של שמירת הדת משא"כ הני חפשים ר"ל. (שם)

ההצבעה לרשימת החרדים היא הצהרה קבל כל העולם כי אנחנו נאמנים להשי"ת ולתוה"ק ושזהו עיקר דרישתינו ותכליתינו (שם)

עיקר טענת האדמו"ר הרה"ק מסטמאר שליט"א מחמת ג' שבועות אינו מובן לענ"ד בודאי בתחילה הי' שלא כדין אבל עכשיו שאין שלטון אחר לכאורה ליכא איסור מצד הג' שבועות. (שם)

דאס איז נאר אויפן שפיץ גאפל - ווי מ'זאגט, ווי מ'זעט איינמאל און נאכאמאל אז בשורש הדבר האבן זיי געהאלטן אז דאס איז אסור מצד עצמו, לא מיבעיא אז זיי זענען אקעגן שיטת הלאומיות הכפרנית מיט'ן גאנצן שארפקייט, נאכמער איז, אז זיי האבן זייער קלאר געהאלטן אז מדינת ישראל טאר נישט לכתחילה עקזיסטירן, און זייער השקפה ראשונה אויף דעם עצם הענין איז אז פרומע אידן טארן נישט האבן מיט דעם קיין שייכות און מ'טאר נישט האבן קיין שום השתתפות און התחברות מיט זיי. און בעיקר הדבר האט די עדה החרדית גערעכטע טענות און ס'איז נישט אוועקצומאכן.

נאר נאכדעם קומט דער גאנצער היתר וואס איז געבויעט געווארן געצווינגען, אז מיר האבן פשוט נישט קיין ברירה און מ'דארף ראטעווען וואס מ'קען, אפילו בעצם הדבר איז עס אסור מוז איך אבער גיין מיט זיי אויפטוען וויפיל איך קען אזא בחי' פון עבירה לשמה. און אפילו עס וועט נישט געלונגען בפועל ממש צו ראטעווען וועט עס כאטש זיין א הכרזה אז אידן פארלאנגען קיום התורה ומצוות און נישט קיין פאלק אן קיין תורה.

און אויף אזא פאל ווי מ'גייט ממש נאר צו מלחמה האלטן מיט זיי איז נישט דא קיין טענה פון התחברות לרשעים ווייל איך גיי דאך מלחמה האלטן מיט זיי, און אזוי האט מען אויך געטוען אין אלע דורות ווי מ'איז אריין אין די גוי'אישע ממשלה צו אויפטון פאר אידישקייט.

און ער באציט זיך צו ''עיקר טענת האדמו"ר הרה"ק מסטמאר שליט"א מחמת ג' שבועות אינו מובן לענ"ד בודאי בתחילה הי' שלא כדין אבל עכשיו שאין שלטון אחר לכאורה ליכא איסור מצד הג' שבועות''. דאס מיינט אז ער פארשטייט בעצם איז אסור א אידישע מדינה אלץ די שלש שבועות, שרייבט ער אבער אז איך מאך נישט די מדינה, דאס האבן די ציונים הרשעים אויפגעשטעלט, איך גיי נאר אריין אין די ממשלה נאכדעם וואס די מדינה שטייט שוין, נישט ווייל איך וויל אריינגיין נאר ווייל איך מוז אריינגיין בלית ברירה. מ'קען דורכגיין אלע מכתבים אין קריינא דאיגרתא און דעם גאנצן קונטרס בעיות הזמן און מ'וועט זען ווי די נקודות ווערן איבערג'חזר'ט איינמאל און נאכאמאל.

לאמיר זיך אפשטעלן א רגע און זען וואס אגודת ישראל האט בפועל געטון, און לאמיר פרובירן זען אויב דאס האבן די רבנים אויך מתיר געווען.

דער מציאות איז אז דער גאנצער אידישער גאס האט ליידער געהאלטן פון מדינת ישראל אלס א אידישער לאנד, און די המון עם מיט די עסקנים פון אגודת ישראל האבן געהאלטן לכתחילה -אלס וועלן זיין א חלק פון דער אידישער לאנד דארפן מיר אריינגיין אין די ממשלה. ווער האט דאס מתיר געווען?

צו האלטן במחשבה רעיונות פון כפירת הציונות האט קיינער נישט מתיר געווען, רעדן דברי כפירה אין כנסת און שרייבן דברי כפירה אין די המודיע ווער האט דאס מתיר געווען?
אזעלכע גראבע שטיקער ציונות בפומבי:

''מדינת ישראל קמה מתוך צירוף של מאורעות מפליאים, קיבוץ גליות, אחד הפלאות אשר דור זה זכה לו שיבת ציון לארץ מכורתו אחרי גולה אחרי גולה'' (המודיע)

''תוך הסתר פנים נתגלה אחד הפלאים הגדולים בהיסטורי' שלנו, תקומת מדינת ישראל על אדמת אבות'', (ימ''ל בהמודיע)

''חלמנו על מלכות ישראל ושלמות חיי ישראל אמנם נתגשם רק בחלקו, מדינת ישראל קמה בורח פלאי ניסי, מלכות ישראל כוננה בה, אנו אפופים רגש ובטחון ונושמים לרווחה האווירה הצחה של חירות ודרור של התפרקות מעול זרים''. (המודיע)

''תקופתינו זו התקופה שבה זכינו לקיבוץ גליות ואין לזלזל בדברים אלה כל עיקר, אנו מאמינים כי מדינת ישראל היא קידוש השם אדיר לעיני כל העמים וכל הדורות'' (המודיע)
ווער האט דאס מתיר געווען?

און ס'איז דא אסאך אסאך מער אזעלכע שרעקליכע גראבע ציונות וואס אגודת ישראל האט געזאגט, געשריבן און מפרסם געווען אן קיין בושה. ווער האט דאס מתיר געווען?

אגודת ישראל איז געגרינדעט געווארן מיטן ציל זיך צו שלאגן מיט ציונות און מיט די מזרחי, ווען זיי האבן באקומען א היתר אריינצוגיין אין די ממשלה איז עס געווען אלס 'אגודת ישראל' און נישט אלס מזרחי, אינטערסאנט איז אבער וואס י''מ האט געזאגט:

''בהקינה נאמר בעת שבני ר' ישמעאל כהן גדול הכירו זה את זה כאור הבוקר, הוי אח ואחות, אנחנו לא הכרנו את המזרחי עד כה והי' לנו חלוקי דעות עמהם, אבל עכשיו לאור הבוקר בעת הזאת שמאירים קוי אור, נאמר הוי אח הוי אחות, הלא אחים אנחנו כל הדתיים במדינת ישראל''.
ווער האט דאס מתיר געווען?

און אזוי קען די ליסטע גיין ווייטער און ווייטער וויפיל מ'איז אוועקגעגאנגן פונעם ארגינעלן היתר, ווי דינען אלץ שר אין די מדינה און אריינגיין אין די קאאליציע. וואס אויף דעם קען מען אויך פרעגן, ווער האט דאס מתיר געווען?

דעת הגרי''ז מבריסק
לאמיר צוריקומען, מצד שני איז געווען דעת הגרי''ז מבריסק און די רבני העדה החרדית און אזוי אויך דעת מרן הגה''ק מסאטמאר זי''ע (שפעטער וועלן מיר זען וואס נאך סאטמאר רב האט געהאלטן בנוסף צו דעם) און זיי זענען געבליבן מיט א פשטות ביים השקפה ראשונה וואס די רבני האגודה האבן אויך געהאלטן. אפגערעדט אז שיטת הציונות איז געווען אויסגעשפיגן ביי זיי, האבן זיי געהאלטן אויך אז מ'טאר נישט האבן קיין שייכות מיט די מדינה אויף סיי וואספארא אופן, און זיי האבן ממש נישט פארשטאנען די תירוצים אז דאס הייסט נישט קיין התחברות ווייל מ'גייט לוחם זיין מיט זיי, און ווי הגרי''ז מבריסק זצ''ל האט זיך אויסגעדריקט, ''איך וואלט ווען אריינגעשיקט דארטן איינעם פון אונז, אבער דער רגע ער איז דארטן איז ער שוין נישט קיין אונזעריגער'' ודפח''ח. נאכן ארויסהאבן קלאר די שרשי הדברים האט ער פארשטאנען מיט א קלארע פשטות אז מ'קען מיט זיי קיין שייכות נישט האבן. די אלע היתירים און תירוצים איז זייער שיין אין טעאריע אבער אין פאקט זעען זאכן אויס היפש אנדערש. (איך בעט איבער אויב איינער זעט עפעס א זלזול אין עפעס א גדול בישראל, איך וויל פשוט ארויסברענגן וואס דעתם איז געווען).

ואגב, הרב רייזמאן שליט''א ביי איינס פון די לעצטע בחירות אין ארץ ישראל האט ער מסביר געווען במיטב לשונו די סברת המתירי הבחירות, ולשבחו יאמר אז ער איז נאך פון די לעצט פארבליבענע אידן וואס ווייסן נאך וואס די ארגינעלער היתר איז געווען, און וואס איז דער ציל פון אגודת ישראל פון אריינגיין אין די ממשלה איז. ממילא האט ער געפרעגט א הארבע קשיא אויף די ליפלעטן פון אגודת ישראל וואס רופן צו גיין וועלן, און דארטן שטייט אויסגערעכנט אסאך הנאות וואס אגודת ישראל ברענגט פאר דעם היימישן עולם ווי ביליגע דירות וכדו'. האט ער געפרעגט מיט ווייטאג אויף אגודת ישראל, פארדעם הייסטו אז איך זאל גיין וועלן? פאר דיור? פארדעם האט מען מתיר געווען הארבע איסורים? ענק דארפן זיצן דארטן אויסצושרייען די זעקת התורה, צו מודיע זיין אז מיר דארפן א לעבן פון תורה. נאר דאס איז דער סיבה פארוואס אגודת ישראל שטייט. ליידער איז ער געבליבן אן א תירוץ.

אבער דער תירוץ איז שוין פשוט געווען דעמאלטס און היינט נאכמער. יא, הרב רייזמאן איז גערעכט, נישט פארדעם זיצן זיי דארטן, אבער ווער ווייסט דערפון, וועם אינטעסירט עס אפילו, היינט זענען זיי דארטן אלץ עצם מעצמיו ובשר מבשרו של המדינה, און קיינער ווייסט ניטאמאל אז זיי אליינס זענען שוין לאנג אוועק פון דער ארגינעלער היתר. און ס'איז געווארן א פשטות אז ס'איז געווען א מחלוקת צווישן גדולי ישראל און ער גייט וועלן ווייל זיינע רבי'ס האבן אזוי געהאלטן...

המשך יבוא בעז''ה במלחמת הרה''ק מסאטמאר זי''ע ודרכו המחודשת

אינטרעסאנט אז עד היום איז נאכאלץ נישט עכט דא די קלארקייט ביי די ענין ארופגעשריבן קלאר מסודר אויפ א ספר
היתכן אז מען דארף טאקע אנקומען צו אידעלעך אויף אידטיש פאר די קלארקייט....

[להגדיל הטראסק]

אינטרעסאנט אז עד היום איז נאכאלץ נישט עכט דא די קלארקייט ביי די ענין ארופגעשריבן קלאר מסודר אויפ א ספר
היתכן אז מען דארף טאקע אנקומען צו אידעלעך אויף אידטיש פאר די קלארקייט....

אינאנדערע ווערטער: איך בין אומצופרידן אז איינער קומט אריין קלאר, איר זענט בארעכטיגט צו זיין אומצופרידן, עס איז נישט קיין עוולה.

[צווייטער]

אינטרעסאנט אז עד היום איז נאכאלץ נישט עכט דא די קלארקייט ביי די ענין ארופגעשריבן קלאר מסודר אויפ א ספר
היתכן אז מען דארף טאקע אנקומען צו אידעלעך אויף אידטיש פאר די קלארקייט....

זייט אייך בעסער מסביר.

די דעת גדולי האגודה איז באשריבן אין זייערע ספרים, די דעת פון די עדה החרדית ודומיהן איז באשריבן אין זייערע ספרים, די דעת פון סאטמאר רב זצ''ל איז אויך אפגעשריבן אין זיין ספר.

וואס האסטו געוואלט זען אין א ספר? אלעס צוזאמען? ווער זאל עס ארויסגעבן?
די עדה? די אגודה? אפשר סאטמאר?

[צווייטער]

viewtopic.php?p=188544#p188544
המשך

יעצט לאמיר צוגיין צו דעתו ודרכו של מרן הקדוש מסאטמאר זי''ע.

ביז דא איז די פלוגתא און מחלוקת צווישן די גדולי ישראל געווען אין 'בליק', די גדולי אגודת ישראל האבן עס אנגעקוקט פון דעם קוק ווינקל, און די עדה החרדית און בריסקער רב זצ''ל פון אן אנדערן קוק ווינקל.

דער רעיון הציונות איז געזען געווארן ביי אלע גדולי הדור אלץ א שורש'דיגער סתירה מיט 'יהדות', און ציונים זענען געזען געווארן אין זייערע אויגן ווי דער פיינט פון פרומע אידן וואס ווילן אויסרייסן דער גאנצער תורה און דאס דארף באקעמפפט ווערן. דאס הייסט, ציוניזם איז געווען טרייף ביי יעדעם מבחינת רעיוני והשקפתי.

נאר דא איז געשען א שפאלט צווישן אגודת ישראל און די עדה החרדית 'וויאזוי' באקעמפפט מען דעם פיינט, און וואס איז דער ריכטיגער צוגאנג אין די אופן המלחמה. צו דארפן מען זיי לוחם זיין פון אריינגיין אין דער ממשלה און דארטן זיך שלאגן מיט זיי, אדער דארף מען שטיין ווייט פון זיי, און פון דרויסן זיך שלאגן מיט זיי. דער גאנצער דיון איז דא אויב הייסט דאס יא 'התחברות לרשעים' אדער הייסט דאס נישט 'התחברות לרשעים'. איז עס יא דומה צום פוילישן סיים ווי מ'האט אריינגעגעשיקט אידישע פארטרעטער אדער נישט. הייסט דאס א אפנויג פונעם מסורה אדער נישט.

אלס משל וועל איך נוצן לדוגמא ווען איינער גייט זיך דורכרעדן מיט א 'דעת תורה' פאר'ן שליסן א שידוך אדער בעפאר ער גייט איין אויף א ביזנעס דיעל, ס'איז נישט דא קיין קלארע געשניטענע הלכות אין שולחן ערוך אויף די זאכן, נאר מ'וויל הערן א מיינונג פון איינעם וואס זיין שכל טראכט תורה'דיג, דאס מיינט א 'דעת תורה'. אדער לדוגמא היינטיגע שערוריות ווי לערנען אין די נייע חומש חדרים, די צוגאנג צום גזירת החינוך אין ניו יארק וכדו'. ווי זאכן זענען נישט שארף געשניטן קלאר און יעדער גדול בישראל האט זיין 'בליק' וויאזוי ער קוקט עס אן, און וואס זיין צוגאנג צו דעם איז. דער זעלבער דא ביי די בחירות לכנסת איז דאס געווען א שיינער מחלוקה אינעם 'שיקול הדעת', און יעדער גדול בישראל האט געהאט זיין 'שיקול הדעת' וויאזוי ער האט דאס אנגעקוקט.

ביז עס איז געקומען מרן הגה''ק מסאטמאר זי''ע וגליה לדרעיה ונפק נהורא, דבר גדול עשה בעמיו ומשמיא קא זכי ליה צו נעמען דעם גרויסן 'שורש' און עס אריינפירן אינעם 'הלכה' קעסטעלע. ער האט עס געשניטן מיט'ן שארפן 'דין' מעסער, און עס מגדיר געווען אין זיינע הלכה'דיגער גדרים. – אין חסידות שפראך וואלט מען עס אנגערופן, אריינגעלייגט די אורות אין די כלים - נו שוין.

ביז יעצט אפילו די וואס האבן געהאלטן אז די 'שלש שבועות' איז להלכה (ווי מ'זעט אין קריינא דאיגרתא), איז עס געווען מבחי' רעיונית, אז אידן טארן נישט עובר זיין אויף די שבועות. אבער וויאזוי פונקטליך בין איך עובר אויף די שבועות? וואס איז די 'מעשה' איסור?

און ווי ער שרייבט אין די הקדמה פון ספרו הגדול 'ויואל משה', ''והנה ראיתי כי שורש הטעות הנמשך בזה העולם, הסיבה ראשונה היא לפי שלא ירדו לעומקן של דברים בביאור הלכה זו של שלש שבועות וכו' והנה עיקר היסוד של איסור שלש שבועות לא מבואר כ''כ היטב בפוסקים כשאר הלכות אחרות המצויין בכל יום ויום בכל הדורות וכו' כי לא מצאו לנחוץ לבאר רק הנוהג בזמנם ובמקומם''. און ווייטער שרייבט ער ''ולכן נתתי אל לבי להעלות על הגליון ביאור סוגיא זו בכל פרטיה וכל המסתעף בעניני מדינה זו, וההתחברות אליה, וגם לקחת חלק בהבחירות שלהם, ומה שיוצא בכ''ז הלכה ברורה לאמיתה של תורה''. און צום אויספיר לייגט ער צו ''ובזה המעט שכתבתי הבאתי הרבה טעמים לחומר האיסור הנורא של התחברות אליהם ושל הליכה לבחירות, ויש בזה עוד הרבה יותר מה שאי אפשר להעלות על הגליון, אבל אם גם מי שהוא יערער על הדברים שכתבתי, אף אם לא ישאיר לו אלא טעם אחד ממה שכתבתי, די להבין חומר האיסור שיש בזה. אבל לדעתי כל מה שכתבתי המה דברים ברורים, כי לא כתבתי כלום מדעת עצמי, אלא לקטתי הכל מדברי חכז''ל וגדולי הראשונים והאחרונים בקצת הסבר וביאור דבריהם ז''ל וכו''.

בכוח תורתו הגדול איז ער געקומען און אריינגעגאנגן אין דער סוגיא פון שלש שבועות מיט די ראשונים, און מברר געווען אירע 'גדרים' און אירע 'הלכות'. די גדרים פון דחיקת הקץ, און די גדרים פון עלי' בחומה. וויאזוי איז מען 'במעשה' עובר אויף די שבועות. ס'איז נישט פשט אז די ציונים האבן עובר געווען אויף די שלש שבועות און איך קום אן נאכדעם, נאר דאס אויפשטעלן א רעגירונג דאס איז 'במעשה' די העברה על השבועות. ער איז מברר די די גדרי ההלכה פון די 'נבחרים' און די גדרי ההלכה פון די 'בוחרים'. און ער איז אריין צו מברר זיין מיט וויפיל נאך הלכה'דיגע איסורים דאס איז פארבינדן, אזויווי כיבוש ארץ ישראל אן עקירת ע''ז, כניסה לכנסת, הצהרת אמונים, און נאך פיל איסורים ווי ער נעמט דאס צוזאם אין סימן ק''מ, ''ובעיקר הדבר כבר נתבאר להלכה שכל הנכנס להיות חבר הכנסת עובר על הרבה איסורים נוראים שכל אחד מהם הוא ביהרג ועל יעבור, על הכניסה, ועל השבועה, ועל ההשתתפות, ועל העבודה זרה, ועל המינות וכל המסתעף''. וואס יעדע איינע פון דעם איז ער מברר באריכות אינעם ספר זיינע גדרי הלכה.

ער גייט דורך אינעם ויואל משה זייער אסאך טענות פון די מזרחי, והאפיקורסים אומרים פירוש זר וכו', והנגררים אחר הציונים אומרים וכו' און ער ענטפערט עס אפ, אבער בעיקר איז דער ספר געבויעט אפצוענטפערן אגודת ישראל. די גדולי האגודה האבן אנגעקוקט א השתתפות מיט זיי ווי למשל איך גיי מיט איינעם צו א בר מצוה, איך בין נישט קיין שותף מיט זיין גיין, ער גייט און איך גיי, טעכניש גייען מיר צוזאמען, דאס מיינט נישט קיין שותפות. אבער דער ויואל משה לערנט עס אפ מיט די גדרי ההלכה אז ווערן א שותף אין די כנסת מיינט דאס אויפשטעלן ממשלת ישראל און דאס איז 'במעשה' די העברה על השבועות.

לאמיר צוריקקומען צום משל וואס מיר האבן אנגעהויבן אין אנפאנג, ווען די גדולי האגודה שרייבן ''עיקר טענת האדמו"ר הרה"ק מסטמאר שליט"א מחמת ג' שבועות אינו מובן לענ"ד בודאי בתחילה הי' שלא כדין אבל עכשיו שאין שלטון אחר לכאורה ליכא איסור מצד הג' שבועות''. דאס איז ווי איינער זאל פרעגן נאכן גוט פארשטיין די שורש מצוות ד' מינים, פארוואס דארף א לולב זיין לאנג דוקא 4 טפחים? פארוואס אויב איז דא קליינטשיקע שפאלט אין די שדרה איז עס פסול? פארוואס אויב ס'איז אביסל אפגעהאקט איז עס פסול? ער פארשטייט זייער גוט די שורש הדברים און ס'איז אפילו מחייב, אבער ער איז נישט אריין אין גדרי ההלכה וויאזוי איז די 'מעשה' האיסור בפועל ממש.

פארשטייט זיך אליינס אז דער ויואל משה האט אויך געהאלטן - ווי אויבן געשריבן - אז אפילו בשורש הדברים טאר מען נישט גיין מיט זיי. ער האט געהאלטן אז מ'דארף מען שטיין ווייט פון זיי און פון דרויסן זיך שלאגן מיט זיי. און ער האט געהאלטן אז דאס הייסט יא 'התחברות לרשעים', און ער האט געהאלטן אז דאס איז א אפנויג פונעם מסורה. אינעם ויואל משה שרייבט ער אסאך פון דעם און ער איז שרייבט זיין בליק אויף דעם, ובפרט אין די תורות אין דברי יואל איז דאס אייביג די קוטב הדברים. אבער אין שיקול הדעת איז נישט שייך קיין וויכוחים, ממילא האט ער עס מבאר געווען בגדרי ההלכה.

מרן הגרי''ז מבריסק זצ''ל – ווי אויבן געשריבן - האט אויך געהאלטן אז אפילו פונעם שורש טאר מען נישט האבן קיין שייכות מיט זיי, אויף אזוי ווייט אז ער האט נישט געוואלט אפילו אריינגיין אין די גדרי ההלכה. ווען איינער האט אים געפרעגט, ווי שטייט אז מ'טאר נישט האבן א מדינה פאר משיח קומט? איז ער אפילו נישט אריין אין קיין לאנגע תורות, ער האט געעפענט א סידור און אים געוויזן ווי עס שטייט אינעווייניג ''ותחזינה עינינו בשובך לציון'', און געדריקט דעם בשובך! דאס אלעס! (דאס ווערט געברענגט אין איינע פון די ספרי התולדות אויף בריסקער רב, כ'געדענק נישט ווי) ווייל ווען דו ברענגסט אריין א גרויסע פייערדיגע שורש אין קאלטע גדרי ההלכה ווערט עס אויסגעקילט, ס'ווערט א טעכנישע איסור. ממילא האט ער זיך אפילו געוואונדערט פארוואס סאטמאר רב איז אזוי פארנומען מיט די שלש שבועות ווען ס'איז אסאך גרעסער און טיפער פון דעם. ער האט געהאלטן אז אפילו בשורש הדבר איז שוין גענוג שטארק אז דאס זאל זיין אסור. אבער ווי געשריבן האט סאטמאר רב פארשטאנען אז ס'פעלט יא אויס עס צו מבאר זיין בגדרי ההלכה.

תם ולא נשלם...

[פשוט פשט]

אינטרעסאנט אז עד היום איז נאכאלץ נישט עכט דא די קלארקייט ביי די ענין ארופגעשריבן קלאר מסודר אויפ א ספר
היתכן אז מען דארף טאקע אנקומען צו אידעלעך אויף אידטיש פאר די קלארקייט....

אינאנדערע ווערטער: איך בין אומצופרידן אז איינער קומט אריין קלאר, איר זענט בארעכטיגט צו זיין אומצופרידן, עס איז נישט קיין עוולה.

חס וחלילה פאר וואס סתם חושד זיין
פארקערט איך בין גאר געווען צופרידן דערפון
אין פאקט האלט איך גראדע גאר שטארק פון די אלע גדולים וואס ווערן דארט דערמאנט..
איך זאג נאר אז נאך די איבער 100 יאר פון די גאר שווערע און קאמפלעצירטע מערכות צווישן די ארזי עולם האלטן מיר היינט אז די אינגע דור האט נישט די מידנסטע אהנונג וואס איז טאקע בכלל די חילוקי דיעות וואס האבן די גדולים געהאלטן דעמאלט אין היינט... דא טרעפ איך פונקט א צוזאמברענג פון אלעם מיט א קלארקייט אין איך האב גאר הנאה געהאט דערפון
פרעג פארוואס מאכט מען נישט עפעס א קנטרס פון די ענינים וואס ברענגען אלע דיעות וכו'

[להגדיל הטראסק]

► Show Spoiler

אינטרעסאנט אז עד היום איז נאכאלץ נישט עכט דא די קלארקייט ביי די ענין ארופגעשריבן קלאר מסודר אויפ א ספר
היתכן אז מען דארף טאקע אנקומען צו אידעלעך אויף אידטיש פאר די קלארקייט....

אינאנדערע ווערטער: איך בין אומצופרידן אז איינער קומט אריין קלאר, איר זענט בארעכטיגט צו זיין אומצופרידן, עס איז נישט קיין עוולה.

חס וחלילה פאר וואס סתם חושד זיין
פארקערט איך בין גאר געווען צופרידן דערפון
אין פאקט האלט איך גראדע גאר שטארק פון די אלע גדולים וואס ווערן דארט דערמאנט..
איך זאג נאר אז נאך די איבער 100 יאר פון די גאר שווערע און קאמפלעצירטע מערכות צווישן די ארזי עולם האלטן מיר היינט אז די אינגע דור האט נישט די מידנסטע אהנונג וואס איז טאקע בכלל די חילוקי דיעות וואס האבן די גדולים געהאלטן דעמאלט אין היינט... דא טרעפ איך פונקט א צוזאמברענג פון אלעם מיט א קלארקייט אין איך האב גאר הנאה געהאט דערפון
פרעג פארוואס מאכט מען נישט עפעס א קנטרס פון די ענינים וואס ברענגען אלע דיעות וכו'

דאן נעם פון מיר עטליכע לייקס.

[פשוט פשט]

אה...
דאנקע שיינע!!

[פשוט און גראד]

@צווייטער

אויב איך מעג פרעגן? ווי לאנג האט דיר געדויערט די מאסיווע סחורה?

[הדסים]

הערשט יעצט באמערקט דעם גאנצן אפהאנדלונג דא (דער פריעדיגער בלאט איז געווען געבלאקט ביי נעטפרי), ש'כח הרב @צווייטער האמיר ארויסגעפרינט דעם גאנצן ענין לכבוד שבת.

[צווייטער]

הערשט יעצט באמערקט דעם גאנצן אפהאנדלונג דא (דער פריעדיגער בלאט איז געווען געבלאקט ביי נעטפרי), ש'כח הרב @צווייטער האמיר ארויסגעפרינט דעם גאנצן ענין לכבוד שבת.

יישר כח, ס'קוקט אויס פונען גור-טהרת הקודש אשכול אז זייער אסאך זענען געווארן געבלאקט דורך נעטפרי.

[דערווייל]

הערשט יעצט באמערקט דעם גאנצן אפהאנדלונג דא (דער פריעדיגער בלאט איז געווען געבלאקט ביי נעטפרי), ש'כח הרב @צווייטער האמיר ארויסגעפרינט דעם גאנצן ענין לכבוד שבת.

שכוח פארן שיין מסדר זיין.

@צווייטער
לכבודך, גיי מיר זיך זעצן אויף די סוגית הציונות. דיינע בלעטער, וספר הנפלא "בעיות הזמן". ועוד חיבור, אשר אני לא פורט כאן, מא' מצדיקי הדור.

[Azoi Tzi Zugen]

הערשט יעצט באמערקט דעם גאנצן אפהאנדלונג דא (דער פריעדיגער בלאט איז געווען געבלאקט ביי נעטפרי), ש'כח הרב @צווייטער האמיר ארויסגעפרינט דעם גאנצן ענין לכבוד שבת.

א גאר ריזיגער יישר כח פאר דעם לינק. מיר פרינטן ארויס אויף שבת.

[שכל הישר]

נעטפרי האט עפעס מיט סאטמאר??

[להגדיל הטראסק]

ר' @צווייטער כ'האב עס ארויסגעפרינט און כ'האב עס געליינט שב"ק
א געוואלדיגע ארבעט!!!

עס הייבט זיך אן... כ'האב געזעהן אביסל זייערע טענות אויפן ויואל משה, און יעצט ווייס איך שוין וואס צו זוכן אין ויואל משה...

כ'האב שוין געלערנט גרויסע שטיקער, אבער עס איז אינו דומה צו לערנען סתם, ווי צו לערנען און וויסן וואס צו ענטפערן הלכה למעשה...

[שמח]

ר' @צווייטער כ'האב עס ארויסגעפרינט און כ'האב עס געליינט שב"ק
א געוואלדיגע ארבעט!!!

גא''מ

געווען אן עונג שבת.

ווי וואָנט מאָר.

שכח @הדסים פארן עס PDF'ן.

[יאנטשי]

viewtopic.php?p=187086#p187086
המשך

ואגב, הרב רייזמאן שליט''א ביי איינס פון די לעצטע בחירות אין ארץ ישראל האט ער מסביר געווען במיטב לשונו די סברת המתירי הבחירות, ולשבחו יאמר אז ער איז נאך פון די לעצט פארבליבענע אידן וואס ווייסן נאך וואס די ארגינעלער היתר איז געווען, און וואס איז דער ציל פון אגודת ישראל פון אריינגיין אין די ממשלה איז. ממילא האט ער געפרעגט א הארבע קשיא אויף די ליפלעטן פון אגודת ישראל וואס רופן צו גיין וועלן, און דארטן שטייט אויסגערעכנט אסאך הנאות וואס אגודת ישראל ברענגט פאר דעם היימישן עולם ווי ביליגע דירות וכדו'. האט ער געפרעגט מיט ווייטאג אויף אגודת ישראל, פארדעם הייסטו אז איך זאל גיין וועלן? פאר דיור? פארדעם האט מען מתיר געווען הארבע איסורים? ענק דארפן זיצן דארטן אויסצושרייען די זעקת התורה, צו מודיע זיין אז מיר דארפן א לעבן פון תורה. נאר דאס איז דער סיבה פארוואס אגודת ישראל שטייט. ליידער איז ער געבליבן אן א תירוץ.

ביי איינס פון די בחירות אין די תש"ע יארן האב איך אויסגעהערט א דרשה אויף קול בחצרות ווי אדמו"ר מוויזניץ (ר' ישראל) איז מסביר אז אידן דארפן געלט אויף צום עסן, אויף צו שיקן אין די מוסדות, אויף צו וואוינען. וכו'... און מיר ווייסן אז גשמיות איז רוחניות אויב טוט מען עס לש"ש, ממילא אפילו מיר גייען טאקע וועלן אלס די געלט איז עס אבער לש"ש...

[שמות]

viewtopic.php?p=187086#p187086
המשך

ואגב, הרב רייזמאן שליט''א ביי איינס פון די לעצטע בחירות אין ארץ ישראל האט ער מסביר געווען במיטב לשונו די סברת המתירי הבחירות, ולשבחו יאמר אז ער איז נאך פון די לעצט פארבליבענע אידן וואס ווייסן נאך וואס די ארגינעלער היתר איז געווען, און וואס איז דער ציל פון אגודת ישראל פון אריינגיין אין די ממשלה איז. ממילא האט ער געפרעגט א הארבע קשיא אויף די ליפלעטן פון אגודת ישראל וואס רופן צו גיין וועלן, און דארטן שטייט אויסגערעכנט אסאך הנאות וואס אגודת ישראל ברענגט פאר דעם היימישן עולם ווי ביליגע דירות וכדו'. האט ער געפרעגט מיט ווייטאג אויף אגודת ישראל, פארדעם הייסטו אז איך זאל גיין וועלן? פאר דיור? פארדעם האט מען מתיר געווען הארבע איסורים? ענק דארפן זיצן דארטן אויסצושרייען די זעקת התורה, צו מודיע זיין אז מיר דארפן א לעבן פון תורה. נאר דאס איז דער סיבה פארוואס אגודת ישראל שטייט. ליידער איז ער געבליבן אן א תירוץ.

ביי איינס פון די בחירות אין די תש"ע יארן האב איך אויסגעהערט א דרשה אויף קול בחצרות ווי אדמו"ר מוויזניץ (ר' ישראל) איז מסביר אז אידן דארפן געלט אויף צום עסן, אויף צו שיקן אין די מוסדות, אויף צו וואוינען. וכו'... און מיר ווייסן אז גשמיות איז רוחניות אויב טוט מען עס לש"ש, ממילא אפילו מיר גייען טאקע וועלן אלס די געלט איז עס אבער לש"ש...

דאס האט ער דאך ארויסגעברענגט דא, אז די היתר איז געווען זיך צו שלאגן פארן דת, נישט פאר געלט אפילו רוחניות'דיגע.
עכ"פ אויף דעם ארויף האבן נישט די מתירי הבחירות אינטערגעשריבן.

[הדסים]

ר' @צווייטער כ'האב עס ארויסגעפרינט און כ'האב עס געליינט שב"ק
א געוואלדיגע ארבעט!!!

עס הייבט זיך אן... כ'האב געזעהן אביסל זייערע טענות אויפן ויואל משה, און יעצט ווייס איך שוין וואס צו זוכן אין ויואל משה...

כ'האב שוין געלערנט גרויסע שטיקער, אבער עס איז אינו דומה צו לערנען סתם, ווי צו לערנען און וויסן וואס צו ענטפערן הלכה למעשה...

זאגסט מיר? לערנען לקנטר איז אלץ אינטערעסאנטער..

[אנדערער]

ר' @צווייטער כ'האב עס ארויסגעפרינט און כ'האב עס געליינט שב"ק
א געוואלדיגע ארבעט!!!

עס הייבט זיך אן... כ'האב געזעהן אביסל זייערע טענות אויפן ויואל משה, און יעצט ווייס איך שוין וואס צו זוכן אין ויואל משה...

כ'האב שוין געלערנט גרויסע שטיקער, אבער עס איז אינו דומה צו לערנען סתם, ווי צו לערנען און וויסן וואס צו ענטפערן הלכה למעשה...

זאגסט מיר? לערנען לקנטר איז אלץ אינטערעסאנטער..

חס ושלום. דאס הייסט נישט לקנטר

[להגדיל הטראסק]

זאגסט מיר? לערנען לקנטר איז אלץ אינטערעסאנטער..

אן אינטערעסאנטע זאך לערנט מען אין די היינטיגע תורתך ברכות כ"ז, תלמידי חכמים ווערן באצייכנט אלס בעלי תריסין, זאגט רש"י תלמידי חכמים המנצחים זה את זה בהלכה

לכאורה איז דאס תורה לקנטר?

נאר די אויסדרוק איז נישט בעלי חרבות בעלי רמחים בעלי חצים, נאר בעלי תריסין דאס הייסט פאנצער'ס,

אויף אידיש די תלמידי חכמים זענען נישט דא אין אפענסיווע צו זוכן א צווייטנס עוולה מיט לעכט, וועלן מאכן פשטים און אויסארבעטן על פי הלכה יענעם צו דערנידערן און מאכן א שייגעץ.

ניין! נאר בעלי תריסין! פאנצערס פאר זעלבסט באשיצונג! דאס הייסט אז איינמאל זיי האבן מברר געווען אז די הלכה איז כך וכך דאן זענען זיי לוחם זיך צו באשיצן! טרעפן ראיות און מהלכים צו באשיצן און אויפווייזן אז דאס וואס זיי האבן שוין מברר געווען אפענמיינדעט דאס איז אמת! דאס הייסט נישט לקנטר! נאר סעלף דיפענס!

כן יכול להיות בדרך אפשר.

[רעגענדיגע זונטאג]

ב' והוא העיקר, איז ביז לעצטנס געווען עפעס אנדערש:

"עלימינירן חאמאס אחת ולתמיד"

עלימינירן די וואס שטערן מדנ"י צו זיך דרייען אין עזה.

שיינע "נייע" פשטלעך.

נישט דאס האט ביבי פארשפראכן!

סא וואס האט זיך געטוישט די לעצטע פאר טעג וואס מדנ"י קאבינעט איז פארנומען צו מ' זאל יא אדער נישט איינעמען גאנץ עזה?
לשיטתך איז דאך שוין דאס געווען די פלאן מתחילה, ניין?

[דער תהלים איד]

עלימינירן די וואס שטערן מדנ"י צו זיך דרייען אין עזה.

שיינע "נייע" פשטלעך.

נישט דאס האט ביבי פארשפראכן!

סא וואס האט זיך געטוישט די לעצטע פאר טעג וואס מדנ"י קאבינעט איז פארנומען צו מ' זאל יא אדער נישט איינעמען גאנץ עזה?
לשיטתך איז דאך שוין דאס געווען די פלאן מתחילה, ניין?

אייננעמען עזה? וואס עפעס? דאס האט ער נישט געהאט פארשפראכן.

פארשפראכן האט ער צו פארניכטן כאמאס אחת ולתמיד.

וואו האלט עס? אז אין א חאן יונעס באזע זענען די וואך ארויסגעשווימען חאמאס טעראריסטן פון א טונעל וואס מדינת ישראל האט שוין עלימינירט.