הערן "פרעמדע" בעלי דרשנים אין סאטמאר

[דערווייל]

כוויייס נישט צו די ביסט באקאנט, אבער אין סאטמאר קוקט מען נישט אן קאסוב ווי איינע פון די א.ג. "אגודיסטישע קרייזן". קאסוב איז נישט קיין פארטיי, און בכלל איז דער קאסובער רבי געווען א יחיד במינו מיט א קלארקייט אין השקפה (ציונות איז נישט די איינציגע זאך ווי עס קומט ארין די ווארט "השקפה") ער האט נישט געזיכט צו געפעלן קיינעם און צו דינען קיינעם.

אין סאטמאר קוקט מען נישט אן מענשטן לויט זייער השקפה.
למשל הגאון רבי משה וואלפסאן זצ"ל, און הגה"צ רבי מוטל זילבער שליט"א קוקט מען נישט אן פסול. אויך סקווירא און וויזשניץ מאנסי זענען נישט פסול. און אויך רבי איציקל פון ראחמיסטרייוקא נישט. הגם זיי אלע האבן חולק געוועהן מיט א שארפקייט אויפן ויואל משה.
נאר ווער ס'האט בפועל א פארטיי, אויף זיי רעדט מען, שרייבט מען, און כביכול האלט מען נישט פון זיי.

בקיצור, ס'האט נישט עכט מיט די השקפה. ס'איז א פאליטישע געים.

דא אויפן וועלטל ווער בארעדט א צווייטע קהלה צוליב א אנדערע השקפה? נאר @דערווייל

כל הפוסל במומו פוסל

וועלכע קהילה איז דא בארעדט געווארן?

מ'רעדט די "בי דינא רבה" מהני ניקא דבי אידטיש שעשו מושב בי"ד לפסול ארזי התורה מהשבעים שנה האחרונות.

[שבת קודש]

אין סאטמאר קוקט מען נישט אן מענשטן לויט זייער השקפה.
למשל הגאון רבי משה וואלפסאן זצ"ל, און הגה"צ רבי מוטל זילבער שליט"א קוקט מען נישט אן פסול. אויך סקווירא און וויזשניץ מאנסי זענען נישט פסול. און אויך רבי איציקל פון ראחמיסטרייוקא נישט. הגם זיי אלע האבן חולק געוועהן מיט א שארפקייט אויפן ויואל משה.
נאר ווער ס'האט בפועל א פארטיי, אויף זיי רעדט מען, שרייבט מען, און כביכול האלט מען נישט פון זיי.

בקיצור, ס'האט נישט עכט מיט די השקפה. ס'איז א פאליטישע געים.

דא אויפן וועלטל ווער בארעדט א צווייטע קהלה צוליב א אנדערע השקפה? נאר @דערווייל

כל הפוסל במומו פוסל

וועלכע קהילה איז דא בארעדט געווארן?

מ'רעדט די "בי דינא רבה" מהני ניקא דבי אידטיש שעשו מושב בי"ד לפסול ארזי הדורה מהשבעים שנה האחרונות.

זיי מסביר

[דערווייל]

דרשה פון הרה"ג ר' שמעון שפיצער שליט"א אין ביהמ"ד ברך משה

[לאקאלער רב]

דרשה פון הרה"ג ר' שמעון שפיצער שליט"א אין ביהמ"ד ברך משה

R Shimon Spitzer.jpg (370.05 KiB) געזען געווארן 280 מאל

[לאקאלער רב]

ביי דע וועי, מען מעג רעדן פון שלום בית אין סאטמאר???

[להגדיל הטראסק]

ביי דע וועי, מען מעג רעדן פון שלום בית אין סאטמאר???

גיי צו עני סאטמארע שבע ברכות און פרעג דיין פראגע...

• א דוגמא פון שלום בית!
גימפל צלצל אשתו,
גימפל: איך בין אין הצלה טראק, א סקיט וואלאווע פאקסיס האט אראפגעטראסקעט אויף מיין רוקן, איך בין אויפן וועג צום שפיטאל!!!
שרה: סאו דו גייסט זיין אין שפיטאל די נאכט?
גימפל: יא!
שרה: הייסט די גייסט עסן סאפער דארט, אקעי יישר כח פארן קאלן צייטליך, כ'האב נאכנישט ארויסגענומען די סאפער פון פריזער...

• גימפל הביא תיקון בבית המדרש. גרונם: פארוואס? גימפל: צוליב שלום בית! גרונם: וואו! אזא גוטע שלום בית האסטו? גימפל: מיין טעראפיסט האט מיר געזאגט אז מיין שלום בית דארף א תיקון...

הבה נתחכמה" שלשה שהיו בעצה לפרעה הרשע, איז געווען בתוכם איוב וואס האט געשוויגן. ואיוב ששתק נידון ביסורים. וואס איז די מדה כנגד מדה? זאגט דער הייליגער רוזינער אז פארוואס האט איוב טאקע געשוויגן? ווייל ווען איינער האט יסורים שרייט ער, כאטש עס העלפט גארנישט... אבער אז ס'טוט וויי שרייט מען. דאס איז די מדה כנגד מדה, אז ער האט נישט געשריגן, האט ער באקומען יסורים ל"ע צו זען אז מען שרייט יא.
מיט דעם פארשטייט מען פארוואס מ'רעדט אזויפיל פון שלום בית. קען מען דען עפעס אויפטון? ניין... מ'קען נישט... אבער דאך! אז ס'טוט וויי שרייט מען.

• שתי כוסות יי"ש סגולה לשלום בית, נעשים בשמחה ב"ה – אמרתי זאת לחברי ולמחרת בא בפנים זועפות – שאלתי עס האט נישט געארבעט? אמר יא! אבל הפראבלעם כפול!!! יעצט ספראווע איך מיך מיט 2 ווייבער!!!!....

• עלטערע בחור ששדכן שאלו וויפיל יאר ער איז, וסירב לומר ולא יכלו לדערגיין מספר שנותיו, למעשה נעשה חתן, כששאלו השדכן כיצד עשאו? ענה שמכיר הכלה און זי וועט אים שוין דערגיין די יארן...(שידוך, שלום בית)

• דער מדריך האט אים געזאגט אז שלום בית דארף מען לעבן ממש ווי איינס! אשתו כגופו! ווען עס טוט איר עפעס וויי דארפסטו עס שפירן ווי דיר אליינס!, ער קומט אהיים פון כולל און דאס ווייב זאגט אים ווי אויסגעמוטשעט זי איז מיטן קעיר נעמען פון די צעווילדעוועטע קינדער און אויפקלינען די שטוב, ער געדענקט וואס דער מדריך האט געזאגט, און פאלגזאם לייגט ער זיך אראפ אין בעט...

•• מען דארף געבן א קאמפלימענט! אברך באקלאגט דרייפערטל יאר נאך די חתונה אז עס א גייט נישט אזוי גרינג שלום בית! – שאלו המדריך, האסט שוין געגעבן א קאמפלימענט? – יא! די ערשטע וואך האב איך איר קאמפלימענטירט אויף די סאפער! – און זייט דעמאלס האסטו נישט געגעבן קיין איין קאמפלימענט? – ווען זי וועט טוישן מעניו וועל איך קענען געבן נאכאיינס...

איך בין א סאטמארער און פרעג נאכאמאל די פראגע... כ'האב נאר געשריבן וואס כ'האב געהערט פון סאטמארע - נישט פון דער וויזניצער יארמער רב, און נישט פון דעם גערן מלאך...

[לאקאלער רב]

ביי דע וועי, מען מעג רעדן פון שלום בית אין סאטמאר???

גיי צו עני סאטמארע שבע ברכות און פרעג דיין פראגע...

דאס איז מיין שאלה, מעג מען רעדן שלום בית אין סאטמאר "נישט" אלץ שבע ברכות ווערטלעך?

[להגדיל הטראסק]

דאס איז מיין שאלה, מעג מען רעדן שלום בית אין סאטמאר "נישט" אלץ שבע ברכות ווערטלעך?

פארוואס נישט? איז נישטא גענוג שיעורים אין הנהגת הבית אדווערטייזט אויף די ווענט אין בתי מדרשים? איז דא בכלל א פארלאנג דערויף? האסט שוין פרובירט?

איך זעה נישט אז עס זאל האבן אן השקפה'דיגע גרעניץ דערויף אין סאטמאר.

[נקודות טובות]

ביי דע וועי, מען מעג רעדן פון שלום בית אין סאטמאר???

ניין! די רבי זי''ע האט געהאלטן אז שלום בית איז נישט קיין אידישע מידה, דאס קומט פון די גוים....

מיינסט דיין פראגע אמת'דיג?

[לאקאלער רב]

ביי דע וועי, מען מעג רעדן פון שלום בית אין סאטמאר???

מיינסט דיין פראגע אמת'דיג?

זיכער נישט... איך וויל נאר הערן וואס די העצערס האבן צו העצן...

[לאקאלער רב]

ביי דע וועי, מען מעג רעדן פון שלום בית אין סאטמאר???

מיינסט דיין פראגע אמת'דיג?

זיכער נישט... איך וויל נאר הערן וואס די העצערס האבן צו העצן...

הא ראי', עס איז נישט געווען ביז אפאר יאר צוריק..

[להגדיל הטראסק]

נאכאמאל. איך קען נישט וויסן וואס טוט זיך ביי מענטשן אין הארץ.
רין די געדרוקטע פראפגאנדע רעדט מען בכבוד גדול םון די אויבנדערמאנטע, ובזלזול ובחוצפה קעגן די גדולי ישראל וואס זענען אקטיוו אין די הנהגה אין א"י.

► Show Spoiler

ר' דערווייל

ביזדערווייל זענט איר פון די איינציגסטע דא וואס שיט פעך און שוועבל אויף יחידים פריוואט, און איר זענט דער יחיד וואס איז מבזה דעם סאטמארער רב זצוקלה"ה באופן מבהיל און כ'האב נישט קיין אנונג וואס איר זוכט נאך דא בכלל!!!

תגובה געלייגט אויף האלד ביז איך וועל האבן די צייט צו נאכזוכן און ציטירן אלע זיינע תגובות וואס האבן מיר געטריגערט.

כ'בין לעת עתה נישט אין די ליין פון סעיוון שמוץ.

[פשוט און גראד]

ביי דע וועי, מען מעג רעדן פון שלום בית אין סאטמאר???

מיינסט דיין פראגע אמת'דיג?

זיכער נישט... איך וויל נאר הערן וואס די העצערס האבן צו העצן...

דיפיין וואס די רופסט שלום בית.

[דריידל]

מ'רעדט דא כאילו "סאטמאר" האט אוועקגעשטעלטע גיידליינס וואס יא און וואס נישט. וועם מעג מען יא הערן און ווער רעדט כפירה.
באמת איז טאקע דא גיידליינס, אבער ס'פארהאן הונדערטע אדער טויזנטער מיינונגען. כמעט יעדער מאכט אפ פאר זיך וואס איז אויסגעהאלטן און וואס נישט. איך רעדט שוין נישט פון די וואס simply don't care, א ריזיגע פראצענט פון סאטמארע חסידים. אפילו טאמער צום כותל וועט מען נישט גיין, איז לגבי הערן פרעמדע בעלי דרשנים די ענין מער פארנעפלט, און אן א קלארע מהלך וועט מען הערן פון כאטש וועם.

איינער וועט הערן וויי וויי זשעיקאבסן און ביי א צווייטן איז ר' ישעי' ווייס פסול ווייל ער איז פארכאפט אין ציונות ווייל ער האלט נישט אז ס'איז אסור צו גיין קיין אר"י (נישט קיין זשאוק).

[פשוט און גראד]

מ'שרייבט אפטמאל ארויס נעמען. פון קהילות און פון מנהיגים.

קהלות דארטן טועהן צומאל זאכן וואס דארף ווערן פארדאמט

צומאל איז דאס כבוד וחנופה לרשעים אויף א עקל'דיגע פארנעם
צו דאס ווערן 'שרים' אין די מדינה א זאך וואס זייערע פריערדיגע גדולים האבן געאסרט און מען פייפט זיך אריין, וכדו' וכדו' די ליסט איז גרויס

קודם כל גדולי ישראל טארן קיינמאל נישט ווערט "פארדאמט" דורך צייטונג שרייבער און ניקס.
צווייטנס. די זעלביגע מעשים ווערן פארדאמט ווען ס'איז גדולי ישראל אין א"י, און ווערן דורכגעלאזט שטיל ווען ס'איז היגע.
און אפילו ארץ ישראל'דיגע, ווערן אנדערש באהאנדלט לפי די פאליטישע אינטערעסן.

איה"נ, די ווייסט אפשר אז די ברך משה זי"ע האט געהאלטען א ערנסטע שארפע דרשה אקעגן גרויסע קהילות ברחל בתך הקטנה,

נישט אלעס וואס די מיינסט אז ס‘איז זלזול איז עס טאקע,

פינקט ווי ס‘קען זיין אז יענער איז זיך טועה, פונקט אזוי איז עס רעלאוואנט ווען ס‘קומט צו אייך אז ס‘קאן זיין איר זענט זיך טועה. מוחה זיין אפען מיינט נישט קיין זלזול. סאטמאר זענען נישט קיין גרים.

[דערווייל]

קהלות דארטן טועהן צומאל זאכן וואס דארף ווערן פארדאמט

צומאל איז דאס כבוד וחנופה לרשעים אויף א עקל'דיגע פארנעם
צו דאס ווערן 'שרים' אין די מדינה א זאך וואס זייערע פריערדיגע גדולים האבן געאסרט און מען פייפט זיך אריין, וכדו' וכדו' די ליסט איז גרויס

קודם כל גדולי ישראל טארן קיינמאל נישט ווערט "פארדאמט" דורך צייטונג שרייבער און ניקס.
צווייטנס. די זעלביגע מעשים ווערן פארדאמט ווען ס'איז גדולי ישראל אין א"י, און ווערן דורכגעלאזט שטיל ווען ס'איז היגע.
און אפילו ארץ ישראל'דיגע, ווערן אנדערש באהאנדלט לפי די פאליטישע אינטערעסן.

איה"נ, די ווייסט אפשר אז די ברך משה זי"ע האט געהאלטען א ערנסטע שארפע דרשה אקעגן גרויסע קהילות ברחל בתך הקטנה,

נישט אלעס וואס די מיינסט אז ס‘איז זלזול איז עס טאקע,

פינקט ווי ס‘קען זיין אז יענער איז זיך טועה, פונקט אזוי איז עס רעלאוואנט ווען ס‘קומט צו אייך אז ס‘קאן זיין איר זענט זיך טועה. מוחה זיין אפען מיינט נישט קיין זלזול. סאטמאר זענען נישט קיין גרים.

איך האב דאך נישט גערעדט וועגן דעם אז מנהיגע סאטמאר רעדן צומאל קעגן קהילות ומנהיגיהם. איך רעד פון צייטונג שרייבער און ניקס.

[פשוט און גראד]

נאכאמאל. איך קען נישט וויסן וואס טוט זיך ביי מענטשן אין הארץ.
רין די געדרוקטע פראפגאנדע רעדט מען בכבוד גדול םון די אויבנדערמאנטע, ובזלזול ובחוצפה קעגן די גדולי ישראל וואס זענען אקטיוו אין די הנהגה אין א"י.

ר' דערווייל

ביזדערווייל זענט איר פון די איינציגסטע דא וואס שיט פעך און שוועבל אויף יחידים פריוואט, און איר זענט דער יחיד וואס איז מבזה דעם סאטמארער רב זצוקלה"ה באופן מבהיל און כ'האב נישט קיין אנונג וואס איר זוכט נאך דא בכלל!!!

שקר גמור.
איך שיט נישט קיין פעך און אוודאי נישט קיין שוועבל, אויף א יחיד.
דער איינציגסטער יחיד וואס איך האב דערמאנט איז שש"ט, און אויך נאר לדבי די קראנקייט פון זיינע מעשה'לאך. וואס המקדש את האשה ע"מ שיש אמת בסיפוריו, אין חוששין לקידושין.

איך האב חלילה נישט מזלזל געוועהן אינעם גאון וקדוש מסאטמאר זי"ע. אדרבה, צייכנט מיר צו.

פארוואס אויף איהם יא?

אויב מעג איך זיין בייסיג, די האלטסט אז אדמו"ר מקאסאב זי"ע וואלט געהאלטען אז די ביזט גערעכט? אין לאמיר שוין זאגען אז לו יהא אז די ביזט גערעכט, די דערמאנסט מיר ווי דער סאטמארער טרעפט סחורה אין חב"ד ברסלב ווערט פלוצלינג אויס סאטמאר אין ער ווערט קאמפליטלי אייט אויף היס מיינד.

(פארגעס נישט יענער איז נאך פאר א נויט דער חכם)

[פשוט און גראד]

קודם כל גדולי ישראל טארן קיינמאל נישט ווערט "פארדאמט" דורך צייטונג שרייבער און ניקס.
צווייטנס. די זעלביגע מעשים ווערן פארדאמט ווען ס'איז גדולי ישראל אין א"י, און ווערן דורכגעלאזט שטיל ווען ס'איז היגע.
און אפילו ארץ ישראל'דיגע, ווערן אנדערש באהאנדלט לפי די פאליטישע אינטערעסן.

איה"נ, די ווייסט אפשר אז די ברך משה זי"ע האט געהאלטען א ערנסטע שארפע דרשה אקעגן גרויסע קהילות ברחל בתך הקטנה,

נישט אלעס וואס די מיינסט אז ס‘איז זלזול איז עס טאקע,

פינקט ווי ס‘קען זיין אז יענער איז זיך טועה, פונקט אזוי איז עס רעלאוואנט ווען ס‘קומט צו אייך אז ס‘קאן זיין איר זענט זיך טועה. מוחה זיין אפען מיינט נישט קיין זלזול. סאטמאר זענען נישט קיין גרים.

איך האב דאך נישט גערעדט וועגן דעם אז מנהיגע סאטמאר רעדן צומאל קעגן קהילות ומנהיגיהם. איך רעד פון צייטונג שרייבער און ניקס.

איך ווייס נישט צו וואס די באציהסט זיך.. אין דרך אגב ער איז נישט קיין צייטונג שרייבער, אפילו ער האט א קאלום ערגעץ.

אין צום לעצטס
איך גלייב ער מיינט גיטס אין ער פאלויט זיין טרעדישען.

[דערווייל]

איה"נ, די ווייסט אפשר אז די ברך משה זי"ע האט געהאלטען א ערנסטע שארפע דרשה אקעגן גרויסע קהילות ברחל בתך הקטנה,

נישט אלעס וואס די מיינסט אז ס‘איז זלזול איז עס טאקע,

פינקט ווי ס‘קען זיין אז יענער איז זיך טועה, פונקט אזוי איז עס רעלאוואנט ווען ס‘קומט צו אייך אז ס‘קאן זיין איר זענט זיך טועה. מוחה זיין אפען מיינט נישט קיין זלזול. סאטמאר זענען נישט קיין גרים.

איך האב דאך נישט גערעדט וועגן דעם אז מנהיגע סאטמאר רעדן צומאל קעגן קהילות ומנהיגיהם. איך רעד פון צייטונג שרייבער און ניקס.

איך גלייב ער מיינט גיטס אין ער פאלויט זיין טרעדישען.

דאס איז א הארבע באשולדיגונג אויף סאטמאר, צו זאגן אז זיי האבן א טראדיציע פון אויפמאכן מעשיות. איך מיין זאלסט צוקירציעהן פון דיין באשילדיגונג.

[פשוט און גראד]

איך האב דאך נישט גערעדט וועגן דעם אז מנהיגע סאטמאר רעדן צומאל קעגן קהילות ומנהיגיהם. איך רעד פון צייטונג שרייבער און ניקס.

איך גלייב ער מיינט גיטס אין ער פאלויט זיין טרעדישען.

דאס איז א הארבע באשולדיגונג אויף סאטמאר, צו זאגן אז זיי האבן א טראדיציע פון אויפמאכן מעשיות. איך מיין זאלסט צוקירציעהן פון דיין באשילדיגונג.

כ‘האב געעדיט מיין פאריגע תגובה פאר מער קאנטעקסט

[פשוט און גראד]

ביי דע וועי, מען מעג רעדן פון שלום בית אין סאטמאר???

גיי צו עני סאטמארע שבע ברכות און פרעג דיין פראגע...

דאס איז מיין שאלה, מעג מען רעדן שלום בית אין סאטמאר "נישט" אלץ שבע ברכות ווערטלעך?

עניני דיומא

[הדסים]

כ'האב מיר באצויגן צו א איינגעווארצלטע פראבלעם וואס פלאגט די סאטמארע הוגי דיעות. לאו דווקא דא אין אידטיש.

איז ווען @שבת קודש האט געשריבן אז דו ביסט דער ערשטער אראפצורייסן קהילות האט ער געהאט א פונקט.
סך הכל זאגסטו אז דו ביסט גערעכט.

איך רייס נישט אראפ קהילות. ביידע סאטמאר'ס זענען הערליכע קהילות. כ'רייס אראפ זייערע פאליטישע פירער, שרייבער און סטראטעגיסטן.

הקיצור ביסט אהערגעקומען דא מוחה זיין אויף די סאטמארע פאליטיקאנטן. נישט ווייל איינער האט דא אזוי געשריבן (ווי געשריבן דיינע לצנות האסטו שוין געשריבן נאך איידער עימיצער האט אראפגעריסן סיי וועלכן גדול, און איך מיין אז עד היום שטייט עס ביי איין ניק) און אויך נישט ווייל מ'האט גערעדט דערפון, פשוט יוצא צו זיין חובת מחאה.

א דאנק.

[שטיינזאלץ]

ביי דע וועי, מען מעג רעדן פון שלום בית אין סאטמאר???

א איד איז געקומען צום ברך משה און זיך באקלאגט:

איך האב נישט קיין שלום בית… מיין פרוי קען נישט קאכן.

דער ברך משה האט אים געענטפערט:

אלע פרויען זענען אזוי.

דער איד געפרעגט:

אבער איך הער פון אנדערע מענטשן זאגן , אז זייערע ווייבער קענען יא קאכן…

האט דער ברך משה געזאגט מיט א שמייכל:

זאג די אויך.

[טלית]

וואס איז בנוגע ספרים פון גדולי האגודה, ווי למשל "פחד יצחק", "אגרות משה", "מנחת שלמה", "שמירת שבת כהלכתה", איז עס דא אין די כוללים?

חוץ שש"כ
איז די אויבנדערמאנטע ספרים נישט בנמצא אין סאטמערע שולן און אין כוללים
און אפילו שש"כ ווערט כמעט נישט גענוצט

חוץ אגרות משה איז אלעס דא, און שמירת שבת כהלכתה ווערט גענוצט אין גרויסן. און די אוצר הלכות האלט זיך נישט צוריק פון ברענגן אגרות משה, און דאס איז דא אין יעדע סאטמארע שול/כולל.

און דאס נישט האבן די אגרות משה האט גארנישט מיט אגודה, נאר מיט אנדערע זאכן.

[טלית]

ווי האט איינער געזאגט, היינט איז חסידות וואס יא צו עסן און וואס נישט צו לערנען...