אריגינעלע מנהגים ביי שמחות

[נקודות טובות]

ניין, דאס איז נישט נאך א טעמע איבער חתונה תקנות און אנדערע שינוים. ביטע נישט אהין פירן די שמועס!

אסאך מאל רעדענדיג פון שמחות הערט מען פון מענטשן אז אינדערהיים איז געווען די מנהג אזוי, דאס האט יא מקור, דאס האט נישט קיין מקור. ס'קיינמאל נישט געווען, ס'אלעמאל געווען. וכו' וכו'. לאמיר עפענען א טעמע וואו מען זאל קענען אויסשמועסן ארגינעלע מנהגים בעניני שמחות, ובפרט מנהגי אשכנז.


איינער האט געשריבן אין אן אנדערע טעמע אז די מנהג פון מאכן שבת באווארפן סעודות האט נישט קיין שום מקור. ס'איז נישט דאס ערשטע מאל איך הער אזא ביליגקייט כלפי די מנהג, און עס באדערט מיר. אה"נ די היינטיגע שבת באווארפן איז נישט די זעלבע ווי 500 יאר צוריק, אבער די שבת שבע ברכות איז אויך נישט די זעלבע ווי 500 יאר צוריק. איך פארשטיי נישט פארוואס שבת באווארפן האט זוכה געווען צו אזא טיטל אז עס האט נישט קיין שום מקור, און שבת שבע ברכות האט באקומען א פעסס אז דאס האט יא א מקור.


דער ערשטער מקור וואס איך האב געטראפן צו צושטעלן א סעודה א שבת פאר די חתונה איז טאקע נישט פון קיין אשכנזי, נאר דאס איז דער רשב"א אין משמרת הבית (בית שביעי שער שני פסקא ד') ער שרייבט בזה הלשון: ואני אומר כי מנהגן של ישראל בכל מקום ומקום תורה היא, וכל מה שעושין במנהגיהן יסודתן בקודש. ובכל מקומותינו הנהיגו להכין סעודה ושמחה שבת לפני שבת של נשואין. (אמאל פלעגט מען חתונה מאכן פרייטאג צונאכטס)

דער רשב"א ברעגנט טאקע די מנהג משום הלכות טהרה ואכמ"ל. אבער ס'איז זייער אינטערעסאנט אויף ווי ווייט די מנהג איז געווארן איינגעגעסן ביי אשכנזים און דאס איז געווארן ממש ווי א חלק פון די שבעת ימי המשתה. אין ספר נוהג כצאן יוסף שרייבט ער בזה הלשון. שבת שקודם החתונה מרבים בשמחה לכבוד החתן, כי שבעת ימי המשתה מתחילין בשבת עד שבת שאחר החופה. נאך שארפער ווערט געברענגט אין מנהגי וורמיישא, אז די סעודה איז אויך אין כלל פון כל הנהנה מסעודת חתן ואינו משמחו עובר על חמשה קולות.


ביי די אשכנזים האט מען דעם שבת גערופן, שבת שפינהאלץ. עס זענען דא עטליכע טעמים פארוואס דאס הייסט שפינהאלץ. דער נוהג כצאן יוסף שרייבט אז דאס קומט פון די לשון שבת שבן עלץ, די שבת וואס דער חתן פריידט זיך זיך, און פון שבנעלץ איז געווארן שפינהאלץ. אין מנהגי רבי יוזפא שמש ברענגט ער אז חז"ל רופן אן שבת שבי, און אין פראצויזיש זאגט מען חתונה נו"ץ. און פון שבינוץ איז געווארן שפינהאלץ. עס זענען דא נאך טעמים. אבער עכ"פ, די שבת האט מען גערופן שפינהאלץ.


רבי יוזפא שמש לייגט אראפ ווי אזוי עס איז צוגעגאנגען א שבת שפינהאלץ ווי פאלגענד.
פרייטאג צונאכטס ביים דאווענען האט מען געזינגען א ספעציעלע ניגון אויף השכיבנו. נאך די סעודה איז דער שמש ארומגעגאנגען צווישן די הייזער און גערופן דעם עולם צו דער שפינהאלץ. די גאנצע שטאט איש ואשתו זענען אריבער געקומען לבית החתן ווי דער אבי החתן האט אפגעווארט יעדן ביים טיר און מכבד געווען יעדן מיט א גלאז וויין. די טיש איז געווען שיין געדעקט מיט פרוכט, נאשערייען, און שיינע כלים. די מענער האבן זיך געזעצט ארום די טיש און פארברענגט און משמח געווען דעם חתן וואס איז געזעצן אויבן אן, און די פרויען זענען געבליבן שטיין אין די זייט ווארטן אויף די מענער.

די ערשטע כת מענטשען זענען געזעצן דארט ביז ווען עס זענען אנגעקומען נאך מענטשען וואס דאן האבן זיי געמאכט פלאץ פאר די פרישע געסט. אויפן וועג ארויס האט זיי אפגעווארט די מאמע פונעם חתן און זי האט מיט יעדן אהיים געשיקט קעיק. פון דארט זענען זיי אריבער לבית הכלה, און דארט איז געווען כמעט ווי אן איבערשפיל פון וואס איז פארגעקומען בבית החתן. הערשט נאך וואס די גאנצע שטאט האט זיך שוין באטייליגט, זענען אריבער געקומען די בחורים און זי האבן געטרינקען און זיך געפריידט מיט חתן.

אין וורמיישא איז די מנהג געווען אז דער חתן האט נישט עולה געווען שבת אינדערפרי, נאר שבת ביי מנחה. דער בעל תפילה האט געזינגען א ספעציעלע ניגון ביים לעצטן קדיש. און נאכן דאווענען זענען די בחורים און אינגלעך ארויף בבית החתן, און דארט איז געווען צוגעשטעלט לעקעך און ברוינפען.

נאך די סעודה איז געגאנגען דעם זוהן פונעם משמש און גערופן די פרויען צו דער שפינהאלץ. די פרויען זענען זיך צוזאמען געקומען בבית הכלה בראשות פון די רעביצן פון שטאט, און דארט האט מען פארברענגט און געזינגען לכבוד הכלה. נאכן פארברענגען א שטיק צייט מיט די כלה, האבן זיך די פרויען ארויסגעלאזט באגלייטן די כלה צו די שטאטישע חתונה זאל. די כלה איז געגאנגען פון פאראויס מיט צוויי באדינער, און נאך איר זענען געגאנגען די פרויען אין באגלייטונג פון גוישע שפילער און זינגער וואס האבן משמח געווען בכלי שיר.

אנקומענדיג אין חתונה זאל האבן די מיידלעך מיט די קרובות פון די כלה דארט געזינגען און געטאנצן. שפעטער זענען די בחורים אויך געגאנגען לבית החתן און זיי האבן אריבעגעברענגט דעם חתן צום חתונה זאל, און די בחורים ומקרובי החתן האבן מיט אים געטאנצן דארט. די מחותנים האבן צוגעשטעלט וויין פארן עולם צו טרינקן.

שפעטער ביי מנחה האט דער חתן עולה געווען, און דערנאך זענען די מענער אריבער לבית החתן און דארט געגעסן צוזאמען שלש סעודות.

בנוגע א שפינהאלץ אים שבת חזון: אין לקט יושר געפינען מיר אז דער תרומת הדשן האט נישט געלאזט חתן כלה זיך אנטוהן בבגדי שבת שבת חזון, און אודאי נישט פראווענען א שפינהאלץ. אבער דער תרומת הדשן האט אויך נישט געלאזט פראווענען א שלום זכר שבת חזון, וואס דאס איז לויט אים פארעכענט אלץ סעודת מצוה כמבואר בפסקיו.

פון די אנדערע זייט האבן מיר דער מהרי"ל, וואס כמבואר בשו"ת מהר"י ברונא האט דער מהרי"ל חתונה געמאכט א זוהן די וואך פון תשעה באב, און ער האט נישט געלאזט אנטוהן בגדי שבת און פראווענען א שפינהאלץ. אבער מיט עטליכע יאר שפעטער האט ער נאכאמאל חתונה געמאכט אין די וואך פון תשעה באב, און דעמאלטס האט ער יא געלאזט וויבאלד ער האט צוריקגעצויגן נאכן זעהן אזוי ברענגן פון די פריערדיגע. און אזוי איז טאקע מבואר אין מנהגי מהרי"ל, פון וועמען דער רמ"א ברענגט דאס אראפ להלכה למעשה.

*

וואס וויל איך דא?

איך זוך נישט אריינצוגיין אין א דיבאטע יא תקנות נישט תקנות. נאר איך האב שוין אסאך מאל געהערט מענטשן אוועקמאכן די גאנצע שבת באווארפן כאילו דאס איז עפעס א פריש ערפינדענע שמחה וואס איז נישט געווען אמאל. אויף דעם וויל איך זאגן אז בפירוש נישט! אה"נ אין די מנהגי אשכנז טרעפט מען נישט אז מען זאל צושטעלן גרויסע סעודות, אבער פארט זעהט מען אז דאס איז געווען גאר גאר א גרויסע שמחה, מיט די באטייליגונג פון קרובים וידידים. נישט סתם א קידוש און געגאנגען ווייטער. דאס אז די גדולים האבן מתיר געווען צו האבן מוזיק שבת נאכמיטאג דורך גוים, ווייזט אז די שמחה איז נישט סתם א שטות. און ווי אויך זעהען מיר אז דער מהרי"ל האט געלאזט דעם חתן אנטוהן שבת'דיג שבת חזון, און אפילו ער זעלבסט האט זיך אנגעטוהן דעם שבת'דיגן אויבער קלייד לכבוד זיין זוהן.

אין פאקט זעהן מיר שוין אז מענטשן פלעגן זיך אויפרייסן ביים שפינהאלץ נאך בימים ההם, ווי די באקאנטע שרייבערן גליקל פארציילט אין אירע באשרייבונגען. און ווי אויך זעה מיר אין די חתונה תקנות פון ק"ק פראנקפורט פונקטליכע תקנות איבער וואס מען מעג צושטעלן ביים שפינהאלץ. עכ"פ, ווי אזוי מען זאל מאכן די תקנות וועל איך לאזן פאר די וואס זענען עוסק אין דעם, אבער נישט חלילה מזלזל זיין אין מנהגים פון אבות אבותינו ורבותינו הראשונים.

[גמח]

הערליך ארויסגעברענגט!

[Azoi Tzi Zugen]

זייער זייער שיין. אבער איך מיין אז מען שרייבט נישט דאס, נאר מען שרייבט אז די סעודות שבת קודש פאר אלע געשוויסטער וואס קאסט אזא 10 טויזנט דאלאר דאס איז נישט געווען אמאל.

[גמח]

זייער זייער שיין. אבער איך מיין אז מען שרייבט נישט דאס, נאר מען שרייבט אז די סעודות שבת קודש פאר אלע געשוויסטער וואס קאסט אזא 10 טויזנט דאלאר דאס איז נישט געווען אמאל.

ער ברענגט הערליך ארויס די נקודה אז ווען מען וויל מאכן תקנות אויף אימוויכטיגע הוצאות דארף מען נישט ארויסברענגען אז די אלע זאכן זענען נייע איינפורונגען
אוודאי איז וויכטיג תקנות און מען מעג טוישן לפי הצורך אבער נישט אראפרייסן ווי גלייך די אלע זאכן קומען פון גראב יא....

[דריידל]

שיינע @נקודות טובות

יש"כ

[הדסים]

מ'מעג אריינפרעגן דא?
וואס איז דער מקור פון שבת שבי?

[נקודות טובות]

מ'מעג אריינפרעגן דא?
וואס איז דער מקור פון שבת שבי?

יוסף מוקיר שבי, שבת קי‘‘ט.

[הדסים]

מ'מעג אריינפרעגן דא?
וואס איז דער מקור פון שבת שבי?

יוסף מוקיר שבי, שבת קי‘‘ט.

אה נישט פארשטאנען, ס'קוקט עפעס אויס אז חז"ל רופן אן דעם ספעציפישן שבת מיטן נאמען שבי.
אלענפאלס ס'איז א הערליכע ארבעט, קומט פארזעצונגען?

[להגדיל הטראסק]

מקורות איבער די ריזיגע סעודות באווארפן פון די לעצטע עטליכע הונדערט יאר? מימי הבעל שם טוב ואילך ביז פארן קריג?

הרב @נקודות טובות האט געברענגט פריערדיגע מקורות פון ראשונים וכו' (איך ווייס נישט ווער דער נוהג כצאן יוסף איז), און דעליווערט א הערליכע ארבעט, אבער כ'וואלט יא באשטאנען צו וויסן היסטאריע פון פארן קריג, אויף וואס אונזערע היינטיגע מנהגים זענען געבויעט.

פון באבובער רבי שליט"א האב איך געהערט אז פארן קריג איז יא געווען אן עסק שבת שבע ברכות, אבער שבע ברכות אינמיטן די וואך האט מען נאר געזעהן ביי די רעבישע.

ווי האט ר' שמואל ווידער ז"ל געזאגט? אונז געבן נישט קיין נאזבאנד טראץ וואס אליעזר האט דאס געגעבן פאר רבקה אמנו...

[dev]

שכח הרב @נקודות טובות א הערליכע ארבעט געמאכט,

מיר קוקט נאר אויס אז די אלע מקורות וואס איר ברענגט האט נישט מיט סעודת שבת גארנישט ס'איז מער דומה צי די פארשפיל וואס איז איינגעפירט ביי אונז, מער אזא באטע סטייל,

און טאקע אין רוב היימישע מקומות איז מען שטארק נזהר אין די מנהג פון א פארשפיל.

[הדסים]

שכח הרב @נקודות טובות א הערליכע ארבעט געמאכט,

מיר קוקט נאר אויס אז די אלע מקורות וואס איר ברענגט האט נישט מיט סעודת שבת גארנישט ס'איז מער דומה צי די פארשפיל וואס איז איינגעפירט ביי אונז, מער אזא באטע סטייל,

און טאקע אין רוב היימישע מקומות איז מען שטארק נזהר אין די מנהג פון א פארשפיל.

גערעכט טאקע אז מ'רעדט נישט פון קיין סעודה אבער אין מנהגי ווירמשא וואס נקודות ברענגט צו איז דער מנהג געווען סיי פרייטאג צונאכט און סיי שבת נאכמיטאג און אויך אין גליקל'ס שרייבערייען ביי איר זיווג שני רעדט זי פון (אן אויפגעריסענע) פרייטאג צונאכט.

[שבת קודש]

שבת אויפרוף איז אייביג געווען א שמחה'דיגע שבת, קיינער האלט נישט אז מען דארף עס מבטל זיין

נאר אין די לעצטע יארן איז געווארן די שבת אויפרוף ווי א 'קליינע חתונה' מען מאכט עס אין א זאל געקעטירט מיט צענדליגע קאפלעך
ביי א גרויסע פארצענט ציבור קאסט די שבת אויפרוף מער ווי די חתונה נאכט אליין,

דאס איז קיינמאל נישט געווען ביז לעצטענס, אייביג פלעגן די פעטערס וואס האבן געוואווינט אין די זעלבע שטאט עסן ביי זיך און ארויפקומען נאך די סעודה,
אזווי מען זעהט טאקע דא ביי די מקורות אז די סעודות זענען געווען אינדערהיים און דער ציבור איז נאר געקומען נאך די סעודה זיך מיטפרייען.

[נקודות טובות]

מקורות איבער די ריזיגע סעודות באווארפן פון די לעצטע עטליכע הונדערט יאר? מימי הבעל שם טוב ואילך ביז פארן קריג?

הרב @נקודות טובות האט געברענגט פריערדיגע מקורות פון ראשונים וכו' (איך ווייס נישט ווער דער נוהג כצאן יוסף איז), און דעליווערט א הערליכע ארבעט, אבער כ'וואלט יא באשטאנען צו וויסן היסטאריע פון פארן קריג, אויף וואס אונזערע היינטיגע מנהגים זענען געבויעט.

פון באבובער רבי שליט"א האב איך געהערט אז פארן קריג איז יא געווען אן עסק שבת שבע ברכות, אבער שבע ברכות אינמיטן די וואך האט מען נאר געזעהן ביי די רעבישע.

ווי האט ר' שמואל ווידער ז"ל געזאגט? אונז געבן נישט קיין נאזבאנד טראץ וואס אליעזר האט דאס געגעבן פאר רבקה אמנו...

אין היסטאריע פון פארן קריג האב איך נישט קיין סאך עוסק געווען, ממילא קען איך נישט זאגן. מיר וועלן דארפן ווארטן אויף @מסתמא. וואס איך קען יא, איז דיר צוצייכענען א שטיקל פון צמח צדק וואס ער שרייבט אויף די מנהג הרשב"א ומנהג זה נשאר עוד היום. דאס איז א חסידישער רבי, שוין נאכן בעל שם טוב הק'...

מיין עיקר נקודה איז אז די געדאנק אז שבת באווארפן איז עפעס אן אמעריקאנער שמחה וואס ביזן קריג האט מען פון דעם נישט געוויסט, איז נישט אמת. אבות אבותינו האבן נישט יוצא געווען די שמחה בלויז מיט א לחיים נאכן דאווענען. עס איז געווען א גאנצע מצב! א באטע פרייטאג צונאכטס, א קידוש שבת אינדערפרי, שבת נאכמיטאג האט מען געטאנצען מיט מוזיק, ביי שלוש סעודות איז געווען א סעודה. ס'איז נישט געווען עפעס א תקנות קידוש מיט אביסעל הארטע קאקאש קעיק, און ווארימע סעלצער...

ווי אזוי האבן זיך זאכן געטוישט? זייער פשוט. ווי לאנג מען האט געוואוינט אין קליינע שטעט, און די שטאטס לייט זענען געווען אזוי ווי משפחה, האט מען געקענט פראווענען א קליינע אויפריף. אבער אזוי ווי היינט וואוינט מען אין ריזיגע שטעט, און מען וויל האבן אז די משפחה זאל מיטהאלטן די שמחה (וויל מען טאקע? דאס לאז פאר די תקנות טעמעס...) און דערפאר שלעפט מען זיי אריין פון אנדערע שטעט, מוז מען זיי אויך צושטעלן די גאנצע סעודה. מען קען נישט זאגן פאר די געשוויסטער קום אריין אויף שבת, שאף דיר וואו צו עסן די סעודה, און קום אריבער צום באטע. און דער אמת איז אז אפילו היינט וואלט אויך נישט געדארפט קאסטן אזוי פיל א שבת באווארפן, מאך עס אינדערהיים פאר האלב פרייז. קיינער הייסט דיר נישט גיין אין א זאל. נאר וואס דען? מען וויל נישט אדער מען האט נישט קיין פלאץ.

ואשע"כ. אויב וויל מען מאכן תקנות, געזונטערהייט. מען זאל אבער זאגן קלאר אז אמאל האט מען טאקע געמאכט א גרויסע מצב שבת שפינהאלץ, ווייל מען האט די זאכן געקענט צושטעלן פאר אסאך ביליגער. אבער היינט אזוי ווי אלעס קאסט אזוי טייער, און מענטשן האלטן נישט ביים ארבעטן שווער און צושטעלן אליינס די סעודה, און דאס איז שוין חוץ פון די קראנקע פעיר פרעשור, איז נישטא קיין ברירה און מען מוז מצמצם זיין. אבער אזא עריטוד ווי די שבת באוואפן איז עפעס א דבר של מה בכך איז נישט ריכטיג. אפילו מען זאל טאקע מאכן א שפינהאלץ ווי אמאל, וואלט דאס אויך נישט געווען עפארדיבעל. רעכן אויס די פרייז וויפיל א משמש בעט פאר א שלום זכר, א קידוש. נאכדעם באשטעל מוזיקאנטן פאר שבת נאכמיטאג, מיט א זאל צו טאנצן. הערשט שפעטער שטעל צו א שלוש סעודות. איך בין נישט זיכער וועלכע קומט אויס טייערער...

איך האב טאקע דיר ציטירט אבער איך מיין אז איך האב פארענטפערט יעדען דא. ונא לכל אחד לקחת זאת כתגובה אישית. הק' @נקודות טובות

[שבת קודש]

ווער זאגט אז די 'אויפרייסרישע' שבת שפינהאלץ איז געווען א מנהג קדוש? אפשר האט מען דעמאלטס אויך פארפירט קעגן דעם אז מען דארף מאכן תקנות?

[נקודות טובות]

ווער זאגט אז די 'אויפרייסרישע' שבת שפינהאלץ איז געווען א מנהג קדוש? אפשר האט מען דעמאלטס אויך פארפירט קעגן דעם אז מען דארף מאכן תקנות?

ווארשיינליך מישט איר דאס וואס איך האב געשריבן אויפרייסעריש, און דאס וואס איך ברענג פון ר' יוזפא שמש. ר' יוזפא שמש איז פון די שטערקסטע מקורות אויף מנהגי אשכנז, אויף זיינע ווערטער איז נישטא וואס זיך צו דינגען. איך ברענג נאר צו פון גליקל אז די געדאנק פון זיך אויפרייסן איז אויך נישט קיין מנהג אמעריקע, נאר דאס איז שוין געווען בזמנה. נישט צו זאגן אז דאס איז א מנהג קדוש, ס'קען זיין ס'איז טאקע געווען שלא ברצון חכמים.

[שבת קודש]

ווער זאגט אז די 'אויפרייסרישע' שבת שפינהאלץ איז געווען א מנהג קדוש? אפשר האט מען דעמאלטס אויך פארפירט קעגן דעם אז מען דארף מאכן תקנות?

ס'איז טאקע געווען שלא ברצון חכמים.

ווי זעהסטו אז ס'איז געווען שלא ברצון חכמים?

[פופציגער]

הערליך שיין הרב @נקודות טובות

איך גיי דיך אויפרעגן יעצט, איך ווייס, אבער דאך גיי איך עס שרייבן.

איך האב געליינט דיין רעפליי תגובה דא אויבן, אבער דאך שפיר איך אז עס פעלט דער בריק.

ווען מיר זאלן ווען האלטן די דעמאלסדיגע מנהגים, וואלטסטו געהאט א פוינט. דער פאקט איז אז די דעמאלסדיגע מנהגים זענען בטל, און איך גלייב אז אויב היינט זאל זיך א בעת תפלה נעמען זינגען השכיבנו וועט מען אים שטיל מאכן...

אלזא, אונזערע מנהגים קומען נישט פון דארט. דער שבת שפינהאלץ האט פאר סאם ריזען נישט אפלייט צו אונזערע זיידעס און עלטער זיידעס.

[נקודות טובות]

הערליך שיין הרב @נקודות טובות

איך גיי דיך אויפרעגן יעצט, איך ווייס, אבער דאך גיי איך עס שרייבן.

איך האב געליינט דיין רעפליי תגובה דא אויבן, אבער דאך שפיר איך אז עס פעלט דער בריק.

ווען מיר זאלן ווען האלטן די דעמאלסדיגע מנהגים, וואלטסטו געהאט א פוינט. דער פאקט איז אז די דעמאלסדיגע מנהגים זענען בטל, און איך גלייב אז אויב היינט זאל זיך א בעת תפלה נעמען זינגען השכיבנו וועט מען אים שטיל מאכן...

אלזא, אונזערע מנהגים קומען נישט פון דארט. דער שבת שפינהאלץ האט פאר סאם ריזען נישט אפלייט צו אונזערע זיידעס און עלטער זיידעס.

קען זיין, אבער דעמאלטס וועסטו מיר מוזן נאכגעבן אז די היינטיגע וואכנאכט, אפשערן, בר מצוה, תנאים, און שבע ברכות, האבן אויך נישט קיין שייכות מיט די ארגינעלע. דו ווילסט אריינגיין אין א שמועס פארוואס? ווען איך וועל האבן צייט און געדולד וועל איך אי"ה שרייבן איבער אנדערע שמחות אויך אויב קיינער וועט מיר נישט אויסכאפן.

[פופציגער]

הערליך שיין הרב @נקודות טובות

איך גיי דיך אויפרעגן יעצט, איך ווייס, אבער דאך גיי איך עס שרייבן.

איך האב געליינט דיין רעפליי תגובה דא אויבן, אבער דאך שפיר איך אז עס פעלט דער בריק.

ווען מיר זאלן ווען האלטן די דעמאלסדיגע מנהגים, וואלטסטו געהאט א פוינט. דער פאקט איז אז די דעמאלסדיגע מנהגים זענען בטל, און איך גלייב אז אויב היינט זאל זיך א בעת תפלה נעמען זינגען השכיבנו וועט מען אים שטיל מאכן...

אלזא, אונזערע מנהגים קומען נישט פון דארט. דער שבת שפינהאלץ האט פאר סאם ריזען נישט אפלייט צו אונזערע זיידעס און עלטער זיידעס.

קען זיין, אבער דעמאלטס וועסטו מיר מוזן נאכגעבן אז די היינטיגע וואכנאכט, אפשערן, בר מצוה, תנאים, און שבע ברכות, האבן אויך נישט קיין שייכות מיט די ארגינעלע. דו ווילסט אריינגיין אין א שמועס פארוואס? ווען איך וועל האבן צייט און געדולד וועל איך אי"ה שרייבן איבער אנדערע שמחות אויך אויב קיינער וועט מיר נישט אויסכאפן.

איך האלט טאקע אזוי.

אין מיין מיינונג איז דא איין פשט צו די סארט שמחות, דאס איז אז פאמיליע לעבן איז וויכטיג פאר א מענטש, און א שמחה איז וואס ברענגט עס צוזאם.

אבער אויב דער זעלבער שמחה פירט אריין דעם בעל שמחה אין שפיטאל מיט א הארץ אטאקע, דארף מען עס ווארפן אונטער'ן באס און איבערפארן מיט אלע פיר רעדער.

[נקודות טובות]

הערליך שיין הרב @נקודות טובות

איך גיי דיך אויפרעגן יעצט, איך ווייס, אבער דאך גיי איך עס שרייבן.

איך האב געליינט דיין רעפליי תגובה דא אויבן, אבער דאך שפיר איך אז עס פעלט דער בריק.

ווען מיר זאלן ווען האלטן די דעמאלסדיגע מנהגים, וואלטסטו געהאט א פוינט. דער פאקט איז אז די דעמאלסדיגע מנהגים זענען בטל, און איך גלייב אז אויב היינט זאל זיך א בעת תפלה נעמען זינגען השכיבנו וועט מען אים שטיל מאכן...

אלזא, אונזערע מנהגים קומען נישט פון דארט. דער שבת שפינהאלץ האט פאר סאם ריזען נישט אפלייט צו אונזערע זיידעס און עלטער זיידעס.

קען זיין, אבער דעמאלטס וועסטו מיר מוזן נאכגעבן אז די היינטיגע וואכנאכט, אפשערן, בר מצוה, תנאים, און שבע ברכות, האבן אויך נישט קיין שייכות מיט די ארגינעלע. דו ווילסט אריינגיין אין א שמועס פארוואס? ווען איך וועל האבן צייט און געדולד וועל איך אי"ה שרייבן איבער אנדערע שמחות אויך אויב קיינער וועט מיר נישט אויסכאפן.

איך האלט טאקע אזוי.

אין מיין מיינונג איז דא איין פשט צו די סארט שמחות, דאס איז אז פאמיליע לעבן איז וויכטיג פאר א מענטש, און א שמחה איז וואס ברענגט עס צוזאם.

אבער אויב דער זעלבער שמחה פירט אריין דעם בעל שמחה אין שפיטאל מיט א הארץ אטאקע, דארף מען עס ווארפן אונטער'ן באס און איבערפארן מיט אלע פיר רעדער.

אפפסס...

ניין, דאס איז נישט נאך א טעמע איבער חתונה תקנות און אנדערע שינוים. ביטע נישט אהין פירן די שמועס!

מנהלים ביטע מעקן. נע, נישט מעקן. אבער איך בעט דעם עולם צו האלטן די שמועס צום ענין. יישר כח.

[פופציגער]

קען זיין, אבער דעמאלטס וועסטו מיר מוזן נאכגעבן אז די היינטיגע וואכנאכט, אפשערן, בר מצוה, תנאים, און שבע ברכות, האבן אויך נישט קיין שייכות מיט די ארגינעלע. דו ווילסט אריינגיין אין א שמועס פארוואס? ווען איך וועל האבן צייט און געדולד וועל איך אי"ה שרייבן איבער אנדערע שמחות אויך אויב קיינער וועט מיר נישט אויסכאפן.

איך האלט טאקע אזוי.

אין מיין מיינונג איז דא איין פשט צו די סארט שמחות, דאס איז אז פאמיליע לעבן איז וויכטיג פאר א מענטש, און א שמחה איז וואס ברענגט עס צוזאם.

אבער אויב דער זעלבער שמחה פירט אריין דעם בעל שמחה אין שפיטאל מיט א הארץ אטאקע, דארף מען עס ווארפן אונטער'ן באס און איבערפארן מיט אלע פיר רעדער.

אפפסס...

ניין, דאס איז נישט נאך א טעמע איבער חתונה תקנות און אנדערע שינוים. ביטע נישט אהין פירן די שמועס!

מנהלים ביטע מעקן. נע, נישט מעקן. אבער איך בעט דעם עולם צו האלטן די שמועס צום ענין. יישר כח.

אםם... א שטארקע טשעלענדזש... דו באציסט זיך בפירוש צו דעם... נישט אזוי?

[נקודות טובות]

איך האלט טאקע אזוי.

אין מיין מיינונג איז דא איין פשט צו די סארט שמחות, דאס איז אז פאמיליע לעבן איז וויכטיג פאר א מענטש, און א שמחה איז וואס ברענגט עס צוזאם.

אבער אויב דער זעלבער שמחה פירט אריין דעם בעל שמחה אין שפיטאל מיט א הארץ אטאקע, דארף מען עס ווארפן אונטער'ן באס און איבערפארן מיט אלע פיר רעדער.

אפפסס...

ניין, דאס איז נישט נאך א טעמע איבער חתונה תקנות און אנדערע שינוים. ביטע נישט אהין פירן די שמועס!

מנהלים ביטע מעקן. נע, נישט מעקן. אבער איך בעט דעם עולם צו האלטן די שמועס צום ענין. יישר כח.

אםם... א שטארקע טשעלענדזש... דו באציסט זיך בפירוש צו דעם... נישט אזוי?

אה! זעהסטו! דאס איז טאקע די טשעלענדזש! אויף אידטיש שרייבן נאר ניקס וואס ווייסן וואו איין און וואו אויס...

אבער באמת. איך באצי מיך נישט צו עפעס ספעציפיש, איך האב געוואלט עפענען א טעמע וואו מען קען שמועסן אלטע מנהגים. וואס עס האט מיר געברענגט צו דעם איז טאקע דאס וואס איך האב געשריבן מתחילה אז אסאך מאל רעדענדיג פון שמחות הערט מען פון מענטשן אז אינדערהיים איז געווען די מנהג אזוי, דאס האט יא מקור, דאס האט נישט קיין מקור. ס'קיינמאל נישט געווען, ס'אלעמאל געווען. לאמיר אינאיינעם קלארשטעלן "מיט מקורות" וואס איז געווען און וואס איז נישט געווען.

אלץ מיך אויס זייטס מבטל באווארפן, זייטס מתקן גרעסערע באווארפנס... דער עיקר איז פאר די רעקארד זאל מען קענען די היסטאריע.

[פופציגער]

אפפסס...


מנהלים ביטע מעקן. נע, נישט מעקן. אבער איך בעט דעם עולם צו האלטן די שמועס צום ענין. יישר כח.

אםם... א שטארקע טשעלענדזש... דו באציסט זיך בפירוש צו דעם... נישט אזוי?

אה! זעהסטו! דאס איז די טשעלענדזש! אויף אידטיש שרייבן נאר ניקס וואס ווייסן וואו איין און וואו אויס...

אבער באמת. איך באצי מיך נישט צו עפעס ספעציפיש, איך האב געוואלט עפענען א טעמע וואו מען קען שמועסן אלטע מנהגים. וואס עס האט מיר געברענגט צו דעם איז טאקע דאס וואס איך האב געשריבן מתחילה אז אסאך מאל רעדענדיג פון שמחות הערט מען פון מענטשן אז אינדערהיים איז געווען די מנהג אזוי, דאס האט יא מקור, דאס האט נישט קיין מקור. ס'קיינמאל נישט געווען, ס'אלעמאל געווען. לאמיר אינאיינעם קלארשטעלן "מיט מקורות" וואס איז געווען און וואס איז נישט געווען.

אלץ מיך אויס זייטס מבטל באווארפן, זייטס מתקן גרעסערע באווארפנס... דער עיקר איז פאר די רעקארד זאל מען קענען די היסטאריע.

אקעי, כגיי מיט אויף דיין טריפ...

[הדסים]

ווער זאגט אז די 'אויפרייסרישע' שבת שפינהאלץ איז געווען א מנהג קדוש? אפשר האט מען דעמאלטס אויך פארפירט קעגן דעם אז מען דארף מאכן תקנות?

ס'איז טאקע געווען שלא ברצון חכמים.

ווי זעהסטו אז ס'איז געווען שלא ברצון חכמים?

אין פנקס פון ועד ארבע ארצות איז שוין דא תקנות קעגן אויפרייסערישע סעודות ביי ברית'ן,

ווילסט נישט וויסן וואס נאך ס'שטייט דארט...

[להגדיל הטראסק]

ביזדערווייל האט ר' @נקודות טובות מיך נישט געברענגט קיין איין חידוש אויסער דאס אז נאך ביי די באווארפן גייט שוין אן דער כל הנהנה מסעודת חתן וכו'.

למעשה איז דא דיעות איבער דעם אויב א חתן ביום חופתו אויב מען זאגט תחנון ביי זיין מנין - ווייל סוכ"ס איז ער נאכנישט קיין חתן.

דער מנהג פון פארשפיל האט קיינער נישט געלייקענט, פונקט ווי קיינער לייקנט נישט דאס ענין פון באגלייטן דעם חתן, דאס עולה זיין, און דאס עצם באווארפן.

אבער די גרויסע סעודות וואו אלע משפחה מיטגלידער עסן מיט אלס די שמחה, נישט ביי די באטע וואו מען קומט נאך די סעודה דאס איז דער מדובר - און דאס זאגסטו אז דו ווייסט נישט ווי אזוי עס האט אויסגעקוקט ביי אונזערע עלטערן פארן קריג.

בנוגע וואכנאכט, האט עס טאקע נישט קיין געהעריגע שטארקער מקור, והא ראי' אז מען טאר נישט עסן קיין פליישיגס אין די ניין טעג דערויף.

כ'האב דא נישט די ספרים פאר מיר, אפשר דארף איך מיר בעסער פארקוקן איידערן שרייבן דא, אבער מיר איז אויסגעקומען אז די סעודה פון אן אפשערן האט א שטארקער מקור.

בר מצוה איז באקאנט די מקור דאכצעך אין רמ"א.