אומאן ראש השנה - מקורו מרבי נחמן?

[גדי]

ביסט באמת גערעכט. דער משל איז געווען א ווייטע משל.

אבער לגבי וואס מ'האט דא געהאט גערעדט איז נישט פארהאן קיין "שמעתי ממורי". נאר אזא הבנה בתוך דבריו.

א הבנה מדבריו אויף א קאממען סענס, דארף מען זיין ווי גרויס?

[ענותן]

שמעתי פעם מותיקי וזקני החסידים, שהספר חיי מוהר"ן איננו קראנט! והרבה ממה שכ' שם, המה הוספות מה שהוסיפו במישרין ובעקיפין אותן המשכילים והאפיקורסים שהסתובבו בבראסלאוו, בימים ההם כידוע, לדוגמא מה שכ' שם דברי זלזול נגד הנשר הגדול הרמב"ם אשר כל ישראל נשענים עליו, ועוד, ע"כ דבר שמקורו הראשון משם צריך בדיקה עיוני, ואכמ"ל

מאיזה חסידים שמעת את זה? מהחסידים שהתירו דמם של ר’ נתן וחסידי ברסלב?

חלילה, והמדובר הוא רק אודות ס' "חיי" , שכנודע כתוב בו הרבה דברים תמוהים.

[ענותן]

זאל איך נעמען א שטעלונג דא? נע, פעלט נישט אויס

אבער דאס אמאל זיכער, אז איך זע דא גאנץ קלאר אז דער ענין פון פארן אויף יו"ט לאחמוע"ש, איז מקורו רק מרבי נתן ולא מרבי נחמן.

און לגבי די נקודה אז גאנץ תורת רבי נחמן קומט פון רבי נתן, נו, דאס מיינט נישט אז אין סאטמאר ווען רבי מאיר ישראל גאלדבערגער אדער רבי נפתלי לעבאוויטש גייען זאגן אז זיי פארשטייען אז דעם רבינס רצון איז געווען אז מ'זאל זאגן ביים ציון קאפיטל כ"ב, אז אלע סאטמארע אידן גייען אזוי טון.

כ'מיין נישט מדמה צו זיין, נאר צום געדאנק. מ'דארף וויסן וואס דער רבי האט געזאגט און וואס דער תלמיד האט פארשטאנען, ס'איז צוויי זאכן.

ווען ר׳ נתן איז בס׳׳ה א פשוטע תלמיד ווי ר׳ מאיר ישראל אדער ר׳ נפתלי נניח.
מ׳דארף קודם גלייבן אז ר׳ נתן אליינס איז גרויס געווען. ענדערש זיי עס מדמה צו א תולדות וואס שרייבט א שמעתי ממורי. ר׳ נתן מיין איך איז נאך געווען אזוי גרויס ווי די תלמידי הרבי מלובלין זי׳׳ע.

די אלע מחלוקת איז נישט נוגע פאר אונז פשוטע מענטשעלעך, פונקט ווי מיר נעמען נישט א שטעלונג אין די מחלוקת הצדיקים ביי מלחמת נאפאליאן און רוסלאנד און ביי פילע אנדערע מחלוקת שהיו בין הצדיקים החל מיוסף והשבטים שאינם לאנשים פשוטים כמונו.

ר' נתן איז אין ערגעץ נישט געווען אנגענומען צו זיין אזוי גרויס ווי די תלמידים פון רבי'ן פון לובלין! אפי' דארט ווי ר' נחמן איז יא געווען נערץ ונקדש! א דוגמא טאקע, ביי די תלמידים פון רבי'ן פון לובלין..

[פיי]

שמעתי פעם מותיקי וזקני החסידים, שהספר חיי מוהר"ן איננו קראנט! והרבה ממה שכ' שם, המה הוספות מה שהוסיפו במישרין ובעקיפין אותן המשכילים והאפיקורסים שהסתובבו בבראסלאוו, בימים ההם כידוע, לדוגמא מה שכ' שם דברי זלזול נגד הנשר הגדול הרמב"ם אשר כל ישראל נשענים עליו, ועוד, ע"כ דבר שמקורו הראשון משם צריך בדיקה עיוני, ואכמ"ל

מאיזה חסידים שמעת את זה? מהחסידים שהתירו דמם של ר’ נתן וחסידי ברסלב?

חלילה, והמדובר הוא רק אודות ס' "חיי" , שכנודע כתוב בו הרבה דברים תמוהים.

כבר שמעתי הרבה הבלים על ברסלב, אבל זו יצירה חדשה בעמקי ההבל, יש הרבה שאין נעים להם מה שכתוב שם, [הם פשוט לא יודעים איך הי' נכתב פעם בחסידות רוסיא שיחות החסידים באופן פנימי, כי בדרך כלל לא נדפס, בפרט אז..]
אבל לומר דברים כאלו זה לא סתם דברי זלזול על צדיקים, רק אף מראה על הבורות, מי שיודע קצת מהספר או מברסלב או מחסידות אוקראינא, אי אפשר לו לחזור על דברים טפשיים כאלו.
ובאמת אין ספר בשם חיי מוהרן, זה חלק מחיבור גדול שהדפיס מהרנ"ת על רבו מהר"ן, והי' מסודר לפי ענינים, וכשהתחיל להדפיס באוסטרא בסיפורי מעשיות השיחות, לקט מזה הספר, וקודם לקח את הדברים שנוגע לכל העולם, ומה שנוגע לחסידי ברסלב השאיר, ואח"כ הדפיסו התלמידים לאחר פטירתו השאר, והי' נקרא בשם חיי מוהר"ן, אבל זה דבר אחד, וכל זה ידוע ליודעים, ופשוט הוא.

[פיי]

זאל איך נעמען א שטעלונג דא? נע, פעלט נישט אויס

אבער דאס אמאל זיכער, אז איך זע דא גאנץ קלאר אז דער ענין פון פארן אויף יו"ט לאחמוע"ש, איז מקורו רק מרבי נתן ולא מרבי נחמן.

און לגבי די נקודה אז גאנץ תורת רבי נחמן קומט פון רבי נתן, נו, דאס מיינט נישט אז אין סאטמאר ווען רבי מאיר ישראל גאלדבערגער אדער רבי נפתלי לעבאוויטש גייען זאגן אז זיי פארשטייען אז דעם רבינס רצון איז געווען אז מ'זאל זאגן ביים ציון קאפיטל כ"ב, אז אלע סאטמארע אידן גייען אזוי טון.

כ'מיין נישט מדמה צו זיין, נאר צום געדאנק. מ'דארף וויסן וואס דער רבי האט געזאגט און וואס דער תלמיד האט פארשטאנען, ס'איז צוויי זאכן.

ווען ר׳ נתן איז בס׳׳ה א פשוטע תלמיד ווי ר׳ מאיר ישראל אדער ר׳ נפתלי נניח.
מ׳דארף קודם גלייבן אז ר׳ נתן אליינס איז גרויס געווען. ענדערש זיי עס מדמה צו א תולדות וואס שרייבט א שמעתי ממורי. ר׳ נתן מיין איך איז נאך געווען אזוי גרויס ווי די תלמידי הרבי מלובלין זי׳׳ע.

די אלע מחלוקת איז נישט נוגע פאר אונז פשוטע מענטשעלעך, פונקט ווי מיר נעמען נישט א שטעלונג אין די מחלוקת הצדיקים ביי מלחמת נאפאליאן און רוסלאנד און ביי פילע אנדערע מחלוקת שהיו בין הצדיקים החל מיוסף והשבטים שאינם לאנשים פשוטים כמונו.

ר' נתן איז אין ערגעץ נישט געווען אנגענומען צו זיין אזוי גרויס ווי די תלמידים פון רבי'ן פון לובלין! אפי' דארט ווי ר' נחמן איז יא געווען נערץ ונקדש! א דוגמא טאקע, ביי די תלמידים פון רבי'ן פון לובלין..

קוק וואס ער זאגט, ער זאגט נישט אנגענומען, ער זאגט אליבא דאמת וואס ער האלט אז ער נאך געווען אזוי גרויס.

[פיי]

זאל איך נעמען א שטעלונג דא? נע, פעלט נישט אויס

אבער דאס אמאל זיכער, אז איך זע דא גאנץ קלאר אז דער ענין פון פארן אויף יו"ט לאחמוע"ש, איז מקורו רק מרבי נתן ולא מרבי נחמן.

און לגבי די נקודה אז גאנץ תורת רבי נחמן קומט פון רבי נתן, נו, דאס מיינט נישט אז אין סאטמאר ווען רבי מאיר ישראל גאלדבערגער אדער רבי נפתלי לעבאוויטש גייען זאגן אז זיי פארשטייען אז דעם רבינס רצון איז געווען אז מ'זאל זאגן ביים ציון קאפיטל כ"ב, אז אלע סאטמארע אידן גייען אזוי טון.

כ'מיין נישט מדמה צו זיין, נאר צום געדאנק. מ'דארף וויסן וואס דער רבי האט געזאגט און וואס דער תלמיד האט פארשטאנען, ס'איז צוויי זאכן.

ס'איז אפשר גוט פאר זייטיגע מענטשן צו ענדזשויען דאס מפלפל זיין, יא ר' נחמן נישט ר' נחמן, מ'קען מיינען מ'האט געכאפט דעם גנב צי וואס.. יעדער ווייסט דאס אלעס, און עס איז מאכט גאר קנאפ א חילוק, עס מאכט פאר א ברסלב'ער ממש גארנישט אויס, ניטאמאל אינטערעסירט אים די ויכוח, ר' נתן ווארט איז איבער און איבער גענוג.

ברסלב גייט נאר צוזאמען מיט ר' נתן, ס'איז נישטא אזא מציאות ווי חסידי ברסלב בלי ר' נתן, וואס ר' נתן זאגט און רעדט פון רבי'ן דאס איז עס, אין אחר דבריו כלום, ר' נתן האט געזאגט אזוי איז דאס איז עס, קבלו עליהם תלמידיו ותלמידיו עליהם ועל זרעם עד ביאת הגואל, ר' נתן האט געהייסן גיין, גייט מען, און אבער מ'גייט, שוין 200 יאר וואס מ'גייט פאר פייער און וואסער.

ס'גייט אפילו ווייטער ווי ר' נתן, ס'איז דא זאכן וואס ר' נתן'ס תלמידים האבן מחדש געווען על פי דרכו, די המשכה פון לאחר פטירתו זאל אנגיין ווי בחיים, לגבי פאר זיבן וכדומה, וואס איז אלעס בנוי ומיוסד על דברי קדשו של מוהר"ן.

[צווייטער]

זאל איך נעמען א שטעלונג דא? נע, פעלט נישט אויס

אבער דאס אמאל זיכער, אז איך זע דא גאנץ קלאר אז דער ענין פון פארן אויף יו"ט לאחמוע"ש, איז מקורו רק מרבי נתן ולא מרבי נחמן.

און לגבי די נקודה אז גאנץ תורת רבי נחמן קומט פון רבי נתן, נו, דאס מיינט נישט אז אין סאטמאר ווען רבי מאיר ישראל גאלדבערגער אדער רבי נפתלי לעבאוויטש גייען זאגן אז זיי פארשטייען אז דעם רבינס רצון איז געווען אז מ'זאל זאגן ביים ציון קאפיטל כ"ב, אז אלע סאטמארע אידן גייען אזוי טון.

כ'מיין נישט מדמה צו זיין, נאר צום געדאנק. מ'דארף וויסן וואס דער רבי האט געזאגט און וואס דער תלמיד האט פארשטאנען, ס'איז צוויי זאכן.

ווען ר׳ נתן איז בס׳׳ה א פשוטע תלמיד ווי ר׳ מאיר ישראל אדער ר׳ נפתלי נניח.
מ׳דארף קודם גלייבן אז ר׳ נתן אליינס איז גרויס געווען. ענדערש זיי עס מדמה צו א תולדות וואס שרייבט א שמעתי ממורי. ר׳ נתן מיין איך איז נאך געווען אזוי גרויס ווי די תלמידי הרבי מלובלין זי׳׳ע.

די אלע מחלוקת איז נישט נוגע פאר אונז פשוטע מענטשעלעך, פונקט ווי מיר נעמען נישט א שטעלונג אין די מחלוקת הצדיקים ביי מלחמת נאפאליאן און רוסלאנד און ביי פילע אנדערע מחלוקת שהיו בין הצדיקים החל מיוסף והשבטים שאינם לאנשים פשוטים כמונו.

ר' נתן איז אין ערגעץ נישט געווען אנגענומען צו זיין אזוי גרויס ווי די תלמידים פון רבי'ן פון לובלין! אפי' דארט ווי ר' נחמן איז יא געווען נערץ ונקדש! א דוגמא טאקע, ביי די תלמידים פון רבי'ן פון לובלין..

קוקט איבער וואס איך זאג, ר׳ נתן ׳׳איז געווען אזוי גרויס׳׳ ווי די תלמידי הרבי מלובלין זי״ע
(נישט צו זיי זענען געווען מיט אים צי נישט)
און לגבי מחלוקת איו נוגע כלל לאנשים כערכינו זהו כמו מחלוקת יוסף והשבטים וכמו מחלוקת בין הצדיקים שהיו בכל דורות, וחלילה לאנשים פשוטים זיך אריינשטעקן דעם קאפ צווישן די פייערדיגע לייבן.

[דער תהלים איד]

ברסלב גייט נאר צוזאמען מיט ר' נתן

ריכטיג.

אבער קיין אומאן פארן טויזנטער אידן וואס זענען נישט קיין ברסלב'ע, נאר געווארן דבוק אין רבי נחמן. און דאס איז דער פליאה אז זיי ווייסן נישט אז נישט ער האט דאס געזאגט.

[טובי' שרייבער]

למעשה איז היינט געווארן א 'סטייל' צו פארן אויף ראש השנה קיין אומאן, צו מ'איז יא א ברעסלבער צו נישט.

אסאך גייען נאר כדי צו זיין אוועק פונדערהיים.. ווער רעדט נאך, אז מ'לאזט איבער די ווייב אינדערהיים...

אומאן היינט, איז נישט וואס איז געווען אמאל, און די מיינונג דערפון איז אויך נישט וואס איז געווען אמאל.

[פיי]

ברסלב גייט נאר צוזאמען מיט ר' נתן

ריכטיג.

אבער קיין אומאן פארן טויזנטער אידן וואס זענען נישט קיין ברסלב'ע, נאר געווארן דבוק אין רבי נחמן. און דאס איז דער פליאה אז זיי ווייסן נישט אז נישט ער האט דאס געזאגט.

בכל הכבוד, איך קריג מיך מיט דיר בתוקף גדול, ס'איז נישטא קיין אידן וואס פארן קיין אומאן וועגן די סיבה ווייל זיי מיינען אז ר' נחמן האט געהייסן בפירוש, קיין איין איד נישט.

ס'איז טאקע דא נישט ברסלב'ע וואס קומען, דאס איז אמת [אבער נישט טויזנטער] קומען זיי מאיזה סיבה שיהי'.

חוץ מזה, איך גלייב בכלל נישט אז ס'איז דא אידן וואס ווייסן דאס נישט, דער מקור פון ראש השנה איז זייער אפן, און עפעס וואס איז געדרוקט ווייסעך וויפיל מאל זייער זייער קלאר די ווערטער פון ר' נתן, קיינער באהאלט עס נישט, קיינער פרובירט נישט פעלשן די ווערטער אז ס'זאל בכלל שייך זיין אז דער עולם פאפט זיך צו וואס, און ווי געזאגט, א ברסלב'ער פארט וועגן ר' נתן, און א נישט ברסלב'ער פארט ווייל ער וויל..

[דער תהלים איד]

היות דו ביסט א ברסלב'ער מיינסטו אז יעדער ווייסט...

איך האב דאס נישט געוויסט, און כנראה די אנדערע בעפאר מיר אויך נישט.

[ענותן]

ברסלב גייט נאר צוזאמען מיט ר' נתן

ריכטיג.

אבער קיין אומאן פארן טויזנטער אידן וואס זענען נישט קיין ברסלב'ע, נאר געווארן דבוק אין רבי נחמן. און דאס איז דער פליאה אז זיי ווייסן נישט אז נישט ער האט דאס געזאגט.

בכל הכבוד, איך קריג מיך מיט דיר בתוקף גדול, ס'איז נישטא קיין אידן וואס פארן קיין אומאן וועגן די סיבה ווייל זיי מיינען אז ר' נחמן האט געהייסן בפירוש, קיין איין איד נישט.

ס'איז טאקע דא נישט ברסלב'ע וואס קומען, דאס איז אמת [אבער נישט טויזנטער] קומען זיי מאיזה סיבה שיהי'.

חוץ מזה, איך גלייב בכלל נישט אז ס'איז דא אידן וואס ווייסן דאס נישט, דער מקור פון ראש השנה איז זייער אפן, און עפעס וואס איז געדרוקט ווייסעך וויפיל מאל זייער זייער קלאר די ווערטער פון ר' נתן, קיינער באהאלט עס נישט, קיינער פרובירט נישט פעלשן די ווערטער אז ס'זאל בכלל שייך זיין אז דער עולם פאפט זיך צו וואס, און ווי געזאגט, א ברסלב'ער פארט וועגן ר' נתן, און א נישט ברסלב'ער פארט ווייל ער וויל..

וואס מיינט די רייייייזיגע טעוועלעך ראש השנה שלי עולה על הכל? דארף דאס נישט זיין די ווערטער פון ר' נחמן?

[טובי' שרייבער]

טעוועלעך מאכן נישט די זאך.

יעדער פארט פאר די אייגענע סיבות, איינער טייטשט עס אריין אין "ראש השנה שלי", און איינער פארט בלויז ווייל ער וויל ענדזשויען. כמעט קיינער פארט נישט באמת ווייל ר' נחמן גייט אים ארויסשלעפן פון גיהנום ביי די פיאות...

[פיי]

ריכטיג.

אבער קיין אומאן פארן טויזנטער אידן וואס זענען נישט קיין ברסלב'ע, נאר געווארן דבוק אין רבי נחמן. און דאס איז דער פליאה אז זיי ווייסן נישט אז נישט ער האט דאס געזאגט.

בכל הכבוד, איך קריג מיך מיט דיר בתוקף גדול, ס'איז נישטא קיין אידן וואס פארן קיין אומאן וועגן די סיבה ווייל זיי מיינען אז ר' נחמן האט געהייסן בפירוש, קיין איין איד נישט.

ס'איז טאקע דא נישט ברסלב'ע וואס קומען, דאס איז אמת [אבער נישט טויזנטער] קומען זיי מאיזה סיבה שיהי'.

חוץ מזה, איך גלייב בכלל נישט אז ס'איז דא אידן וואס ווייסן דאס נישט, דער מקור פון ראש השנה איז זייער אפן, און עפעס וואס איז געדרוקט ווייסעך וויפיל מאל זייער זייער קלאר די ווערטער פון ר' נתן, קיינער באהאלט עס נישט, קיינער פרובירט נישט פעלשן די ווערטער אז ס'זאל בכלל שייך זיין אז דער עולם פאפט זיך צו וואס, און ווי געזאגט, א ברסלב'ער פארט וועגן ר' נתן, און א נישט ברסלב'ער פארט ווייל ער וויל..

וואס מיינט די רייייייזיגע טעוועלעך ראש השנה שלי עולה על הכל? דארף דאס נישט זיין די ווערטער פון ר' נחמן?

אוודאי חזר'ט מען די ווערטער פון ר' נחמן וואס ער האט געזאגט בחייו, וואס לפי ר'נתן מיינט עס היינט אויך
וואס איך זאג איז, אז קיינער פרובירט נישט כאילו איינרעדן די וועלט אז ר' נחמן האט געלאזט בפירוש צוואה מיט עדים אז מ'זאל קומען ווייטער ראש השנה נאך זיין פטירה, יעדער ווייסט פונקטליך דברים כהוויתן, ר' נתן זאגט דיר דעם גאנצן אמת, און די זעלבע חזר'ט מען היינט.

[פיי]

היות דו ביסט א ברסלב'ער מיינסטו אז יעדער ווייסט...

איך האב דאס נישט געוויסט, און כנראה די אנדערע בעפאר מיר אויך נישט.

קודם דו ווייסט נישט וואס איך בין..

און זיכער איז דא מענטשן וואס ווייסן נישט געוויסע זאכן, פון וואו זאל יעדער אלעס וויסן פון זיך אליינס. נישט דאס איז די נידון.
איך זאג נאר אז קיינער רעדט נישט איין זאכן וואס איז נישט אמת, ווי פריער געשריבן, און דאס אז מ'חזר'ט דיבורים וואס רעדן בשבח פון קומען איז ווייטער אמת, ווייל ר' נתן'ס דיבורים חזר'ט מען אויך.

[דער תהלים איד]

איך פארשטיי. זייער שיין.

אבער, מיין נישט אז וואס דו טוסט נישט, טוט קיינער נישט... דא אין דעם אשכול אליינס איז געווען וואס האבן געוואלט זאגן אנדערש.

[גדי]

דארף מען צעטיילן די ארויסשלעפן ביי די פאות מיט'ן קומען ראש השנה. די ארויסשלעפן ביי די פאות מיין איך שטאמט יא פון ר' נחמן דירעקט.

[טובי' שרייבער]

דארף מען צעטיילן די ארויסשלעפן ביי די פאות מיט'ן קומען ראש השנה. די ארויסשלעפן ביי די פאות מיין איך שטאמט יא פון ר' נחמן דירעקט.

כ'מיין אז ס'גייט יא ביידע צוזאמען.
כ'מיין אז ר' נחמן האט געזאגט, אז, ווער ס'גייט קומען צו אים אויף ראש השנה, גייט ער ארויסשלעפן פון גיהנום ביי די פיאות.

[דער תהלים איד]

וועלכע מימרא האט ער געזאגט פאר ווער ס'וועט איינמאל זיין ביין ציון?

[פיי]

וועלכע מימרא האט ער געזאגט פאר ווער ס'וועט איינמאל זיין ביין ציון?

כְּבָר הִבְטִיחַ רַבֵּנוּ זִכְרוֹנוֹ לִבְרָכָה בְּחַיָּיו וְיִחֵד שְׁנֵי עֵדִים כְּשֵׁרִים עַל זֶה שֶׁכְּשֶׁיִּסְתַּלֵּק כְּשֶׁיָּבוֹאוּ עַל קִבְרוֹ וְיִתְּנוּ פְּרוּטָה לִצְדָקָה [אָמַר הַמַּעְתִּיק: שָׁמַעְתִּי מֵהָרַב רַבִּי נַפְתָּלִי זִכְרוֹנוֹ לִבְרָכָה שֶׁהוּא הָיָה אֶחָד מִשְּׁנֵי הָעֵדִים שֶׁיִּחֵד רַבֵּנוּ זִכְרוֹנוֹ לִבְרָכָה עַל עִנְיָן זֶה הַיְנוּ הָרַב מוֹרֵנוּ רַבִּי אַהֲרון זִכְרוֹנוֹ לִבְרָכָה וְהָרַב רַבִּי נַפְתָּלִי כַּנַּ"ל]

וְאָמַר אָז רַבֵּנוּ זִכְרוֹנוֹ לִבְרָכָה בְּזוֹ הַלָּשׁוֹן כְּשֶׁיָּבוֹאוּ עַל קִבְרִי וְיִתְּנוּ פְּרוּטָה לִצְדָקָה בַּעֲבוּרִי [רְצוֹנוֹ לוֹמַר בַּעֲבוּר הַזְכָּרַת נִשְׁמָתוֹ הַקְּדוֹשָׁה כַּנָּהוּג] וְיאמְרוּ אֵלּוּ הָעֲשָׂרָה קַפִּיטְל תְּהִלִּים הַנִּרְשָׁמִים אֶצְלֵנוּ בִּשְׁבִיל תִּקּוּן לְמִקְרֵה לַיְלָה רַחֲמָנָא לִצְלַן אָז יַנִּיחַ רַבֵּנוּ עַצְמוֹ לָארֶךְ וְלָרחַב, וּבְוַדַּאי יוֹשִׁיעַ לָזֶה הָאָדָם

וְאָמַר שֶׁבְּהַפֵּאוֹת יוֹצִיא אוֹתוֹ מֵהַגֵּיהִנּוֹם אֲפִילּוּ אִם יִהְיֶה אוֹתוֹ הָאָדָם אֵיךְ שֶׁיִּהְיֶה אֲפִילּוּ אִם עָבַר מַה שֶּׁעָבַר.

רַק מֵעַתָּה יְקַבֵּל עַל עַצְמוֹ שֶׁלּא יִשׁוּב לְאִוַּלְתּוֹ חַס וְשָׁלוֹם.

וּבַלַּיְלָה שֶׁקּדֶם הִסְתַּלְּקוּתוֹ אָמַר: מַה לָּכֶם לִדְאג מֵאַחַר שֶׁאֲנִי הוֹלֵךְ לִפְנֵיכֶם.

וּמָה אִם הַנְּשָׁמוֹת שֶׁלּא הִכִּירוּ אוֹתִי כְּלָל. הֵם מְצַפִּים עַל תִּקּוּנִים שֶׁלִּי מִכָּל שֶׁכֵּן אַתֶּם וְכוּ'. [וְכֵן אֲפִילּוּ אֵלּוּ שֶׁלּא זָכוּ לְהַכִּיר אֶת רַבֵּנוּ זִכְרוֹנוֹ לִבְרָכָה בְּחַיָּיו כְּשֶׁיָּבוֹאוּ עַל קִבְרוֹ הַקָּדוֹשׁ וְיִסְמְכוּ עָלָיו וְיִלְמְדוּ סְפָרָיו הַקְּדוֹשִׁים וְיַרְגִּילוּ עַצְמָם לֵילֵךְ בִּדְרָכָיו הַקְּדוֹשִׁים הַנֶּאֱמָרִים בִּסְפָרָיו הַקְּדוֹשִׁים, בְּוַדַּאי יֵשׁ לָהֶם עַל מַה שֶּׁיִּסְמכוּ. אַשְׁרֵיהֶם אַשְׁרֵי חֶלְקָם, וְלא יֶאְשְׁמוּ כָּל הַחוֹסִים בּוֹ כִּי כְּבָר גִּלָּה דַּעְתּוֹ בְּכַמָּה לְשׁוֹנוֹת בְּפֵרוּשׁ וּבְרֶמֶז שֶׁכָּל מַה שֶּׁעוֹסֵק עִמָּנוּ אֵינוֹ בִּשְׁבִילֵנוּ לְבַד, כִּי אִם אֶת אֲשֶׁר יֶשְׁנוֹ פּה וְאֶת אֲשֶׁר אֵינֶנּוּ פּה, וְכַמְבאָר מִזֶּה לְקַמָּן]
(חיי מוהר"ן סימן רכ"ה)

[וזה ברור]

וועלכע מימרא האט ער געזאגט פאר ווער ס'וועט איינמאל זיין ביין ציון?

כְּבָר הִבְטִיחַ רַבֵּנוּ זִכְרוֹנוֹ לִבְרָכָה בְּחַיָּיו וְיִחֵד שְׁנֵי עֵדִים כְּשֵׁרִים עַל זֶה שֶׁכְּשֶׁיִּסְתַּלֵּק כְּשֶׁיָּבוֹאוּ עַל קִבְרוֹ וְיִתְּנוּ פְּרוּטָה לִצְדָקָה [אָמַר הַמַּעְתִּיק: שָׁמַעְתִּי מֵהָרַב רַבִּי נַפְתָּלִי זִכְרוֹנוֹ לִבְרָכָה שֶׁהוּא הָיָה אֶחָד מִשְּׁנֵי הָעֵדִים שֶׁיִּחֵד רַבֵּנוּ זִכְרוֹנוֹ לִבְרָכָה עַל עִנְיָן זֶה הַיְנוּ הָרַב מוֹרֵנוּ רַבִּי אַהֲרון זִכְרוֹנוֹ לִבְרָכָה וְהָרַב רַבִּי נַפְתָּלִי כַּנַּ"ל]

וְאָמַר אָז רַבֵּנוּ זִכְרוֹנוֹ לִבְרָכָה בְּזוֹ הַלָּשׁוֹן כְּשֶׁיָּבוֹאוּ עַל קִבְרִי וְיִתְּנוּ פְּרוּטָה לִצְדָקָה בַּעֲבוּרִי [רְצוֹנוֹ לוֹמַר בַּעֲבוּר הַזְכָּרַת נִשְׁמָתוֹ הַקְּדוֹשָׁה כַּנָּהוּג] וְיאמְרוּ אֵלּוּ הָעֲשָׂרָה קַפִּיטְל תְּהִלִּים הַנִּרְשָׁמִים אֶצְלֵנוּ בִּשְׁבִיל תִּקּוּן לְמִקְרֵה לַיְלָה רַחֲמָנָא לִצְלַן אָז יַנִּיחַ רַבֵּנוּ עַצְמוֹ לָארֶךְ וְלָרחַב, וּבְוַדַּאי יוֹשִׁיעַ לָזֶה הָאָדָם

וְאָמַר שֶׁבְּהַפֵּאוֹת יוֹצִיא אוֹתוֹ מֵהַגֵּיהִנּוֹם אֲפִילּוּ אִם יִהְיֶה אוֹתוֹ הָאָדָם אֵיךְ שֶׁיִּהְיֶה אֲפִילּוּ אִם עָבַר מַה שֶּׁעָבַר.

רַק מֵעַתָּה יְקַבֵּל עַל עַצְמוֹ שֶׁלּא יִשׁוּב לְאִוַּלְתּוֹ חַס וְשָׁלוֹם.

וּבַלַּיְלָה שֶׁקּדֶם הִסְתַּלְּקוּתוֹ אָמַר: מַה לָּכֶם לִדְאג מֵאַחַר שֶׁאֲנִי הוֹלֵךְ לִפְנֵיכֶם.

וּמָה אִם הַנְּשָׁמוֹת שֶׁלּא הִכִּירוּ אוֹתִי כְּלָל. הֵם מְצַפִּים עַל תִּקּוּנִים שֶׁלִּי מִכָּל שֶׁכֵּן אַתֶּם וְכוּ'. [וְכֵן אֲפִילּוּ אֵלּוּ שֶׁלּא זָכוּ לְהַכִּיר אֶת רַבֵּנוּ זִכְרוֹנוֹ לִבְרָכָה בְּחַיָּיו כְּשֶׁיָּבוֹאוּ עַל קִבְרוֹ הַקָּדוֹשׁ וְיִסְמְכוּ עָלָיו וְיִלְמְדוּ סְפָרָיו הַקְּדוֹשִׁים וְיַרְגִּילוּ עַצְמָם לֵילֵךְ בִּדְרָכָיו הַקְּדוֹשִׁים הַנֶּאֱמָרִים בִּסְפָרָיו הַקְּדוֹשִׁים, בְּוַדַּאי יֵשׁ לָהֶם עַל מַה שֶּׁיִּסְמכוּ. אַשְׁרֵיהֶם אַשְׁרֵי חֶלְקָם, וְלא יֶאְשְׁמוּ כָּל הַחוֹסִים בּוֹ כִּי כְּבָר גִּלָּה דַּעְתּוֹ בְּכַמָּה לְשׁוֹנוֹת בְּפֵרוּשׁ וּבְרֶמֶז שֶׁכָּל מַה שֶּׁעוֹסֵק עִמָּנוּ אֵינוֹ בִּשְׁבִילֵנוּ לְבַד, כִּי אִם אֶת אֲשֶׁר יֶשְׁנוֹ פּה וְאֶת אֲשֶׁר אֵינֶנּוּ פּה, וְכַמְבאָר מִזֶּה לְקַמָּן]
(חיי מוהר"ן סימן רכ"ה)

א ענליכע תיקון צו דעם שטייט אין שלה"ק.

[בן שמחה]

שמעתי פעם מותיקי וזקני החסידים, שהספר חיי מוהר"ן איננו קראנט! והרבה ממה שכ' שם, המה הוספות מה שהוסיפו במישרין ובעקיפין אותן המשכילים והאפיקורסים שהסתובבו בבראסלאוו, בימים ההם כידוע, לדוגמא מה שכ' שם דברי זלזול נגד הנשר הגדול הרמב"ם אשר כל ישראל נשענים עליו, ועוד, ע"כ דבר שמקורו הראשון משם צריך בדיקה עיוני, ואכמ"ל

מאיזה חסידים שמעת את זה? מהחסידים שהתירו דמם של ר’ נתן וחסידי ברסלב?

חלילה, והמדובר הוא רק אודות ס' "חיי" , שכנודע כתוב בו הרבה דברים תמוהים.

יש כתבי יד של הספר ”חיי’ מר’ נפתלי תלמידו של ר’ נחמן ועוד כת”י, היות שלא נדפסה אלא ע”י תלמידי ר’ נתן.
כבר ראית השיחות הפנימיים של חסידי חב”ד סלאנים וכו’? גם שם נכתבו דברים תמוהים... לצערינו בברסלב נתקרבו אנשים שהדפיסו הכל וזהו.

[פיי]

וועלכע מימרא האט ער געזאגט פאר ווער ס'וועט איינמאל זיין ביין ציון?

כְּבָר הִבְטִיחַ רַבֵּנוּ זִכְרוֹנוֹ לִבְרָכָה בְּחַיָּיו וְיִחֵד שְׁנֵי עֵדִים כְּשֵׁרִים עַל זֶה שֶׁכְּשֶׁיִּסְתַּלֵּק כְּשֶׁיָּבוֹאוּ עַל קִבְרוֹ וְיִתְּנוּ פְּרוּטָה לִצְדָקָה [אָמַר הַמַּעְתִּיק: שָׁמַעְתִּי מֵהָרַב רַבִּי נַפְתָּלִי זִכְרוֹנוֹ לִבְרָכָה שֶׁהוּא הָיָה אֶחָד מִשְּׁנֵי הָעֵדִים שֶׁיִּחֵד רַבֵּנוּ זִכְרוֹנוֹ לִבְרָכָה עַל עִנְיָן זֶה הַיְנוּ הָרַב מוֹרֵנוּ רַבִּי אַהֲרון זִכְרוֹנוֹ לִבְרָכָה וְהָרַב רַבִּי נַפְתָּלִי כַּנַּ"ל]

וְאָמַר אָז רַבֵּנוּ זִכְרוֹנוֹ לִבְרָכָה בְּזוֹ הַלָּשׁוֹן כְּשֶׁיָּבוֹאוּ עַל קִבְרִי וְיִתְּנוּ פְּרוּטָה לִצְדָקָה בַּעֲבוּרִי [רְצוֹנוֹ לוֹמַר בַּעֲבוּר הַזְכָּרַת נִשְׁמָתוֹ הַקְּדוֹשָׁה כַּנָּהוּג] וְיאמְרוּ אֵלּוּ הָעֲשָׂרָה קַפִּיטְל תְּהִלִּים הַנִּרְשָׁמִים אֶצְלֵנוּ בִּשְׁבִיל תִּקּוּן לְמִקְרֵה לַיְלָה רַחֲמָנָא לִצְלַן אָז יַנִּיחַ רַבֵּנוּ עַצְמוֹ לָארֶךְ וְלָרחַב, וּבְוַדַּאי יוֹשִׁיעַ לָזֶה הָאָדָם

וְאָמַר שֶׁבְּהַפֵּאוֹת יוֹצִיא אוֹתוֹ מֵהַגֵּיהִנּוֹם אֲפִילּוּ אִם יִהְיֶה אוֹתוֹ הָאָדָם אֵיךְ שֶׁיִּהְיֶה אֲפִילּוּ אִם עָבַר מַה שֶּׁעָבַר.

רַק מֵעַתָּה יְקַבֵּל עַל עַצְמוֹ שֶׁלּא יִשׁוּב לְאִוַּלְתּוֹ חַס וְשָׁלוֹם.

וּבַלַּיְלָה שֶׁקּדֶם הִסְתַּלְּקוּתוֹ אָמַר: מַה לָּכֶם לִדְאג מֵאַחַר שֶׁאֲנִי הוֹלֵךְ לִפְנֵיכֶם.

וּמָה אִם הַנְּשָׁמוֹת שֶׁלּא הִכִּירוּ אוֹתִי כְּלָל. הֵם מְצַפִּים עַל תִּקּוּנִים שֶׁלִּי מִכָּל שֶׁכֵּן אַתֶּם וְכוּ'. [וְכֵן אֲפִילּוּ אֵלּוּ שֶׁלּא זָכוּ לְהַכִּיר אֶת רַבֵּנוּ זִכְרוֹנוֹ לִבְרָכָה בְּחַיָּיו כְּשֶׁיָּבוֹאוּ עַל קִבְרוֹ הַקָּדוֹשׁ וְיִסְמְכוּ עָלָיו וְיִלְמְדוּ סְפָרָיו הַקְּדוֹשִׁים וְיַרְגִּילוּ עַצְמָם לֵילֵךְ בִּדְרָכָיו הַקְּדוֹשִׁים הַנֶּאֱמָרִים בִּסְפָרָיו הַקְּדוֹשִׁים, בְּוַדַּאי יֵשׁ לָהֶם עַל מַה שֶּׁיִּסְמכוּ. אַשְׁרֵיהֶם אַשְׁרֵי חֶלְקָם, וְלא יֶאְשְׁמוּ כָּל הַחוֹסִים בּוֹ כִּי כְּבָר גִּלָּה דַּעְתּוֹ בְּכַמָּה לְשׁוֹנוֹת בְּפֵרוּשׁ וּבְרֶמֶז שֶׁכָּל מַה שֶּׁעוֹסֵק עִמָּנוּ אֵינוֹ בִּשְׁבִילֵנוּ לְבַד, כִּי אִם אֶת אֲשֶׁר יֶשְׁנוֹ פּה וְאֶת אֲשֶׁר אֵינֶנּוּ פּה, וְכַמְבאָר מִזֶּה לְקַמָּן]
(חיי מוהר"ן סימן רכ"ה)

א ענליכע תיקון צו דעם שטייט אין שלה"ק.

ס'איז באקאנט אז ער איז געווען דער ערשטער מיט דעם ענין פון קבר, זאגסטו אז ס'שטייט שוין אין של"ה ענליך, פלאי פלאים

[וזה ברור]

כְּבָר הִבְטִיחַ רַבֵּנוּ זִכְרוֹנוֹ לִבְרָכָה בְּחַיָּיו וְיִחֵד שְׁנֵי עֵדִים כְּשֵׁרִים עַל זֶה שֶׁכְּשֶׁיִּסְתַּלֵּק כְּשֶׁיָּבוֹאוּ עַל קִבְרוֹ וְיִתְּנוּ פְּרוּטָה לִצְדָקָה [אָמַר הַמַּעְתִּיק: שָׁמַעְתִּי מֵהָרַב רַבִּי נַפְתָּלִי זִכְרוֹנוֹ לִבְרָכָה שֶׁהוּא הָיָה אֶחָד מִשְּׁנֵי הָעֵדִים שֶׁיִּחֵד רַבֵּנוּ זִכְרוֹנוֹ לִבְרָכָה עַל עִנְיָן זֶה הַיְנוּ הָרַב מוֹרֵנוּ רַבִּי אַהֲרון זִכְרוֹנוֹ לִבְרָכָה וְהָרַב רַבִּי נַפְתָּלִי כַּנַּ"ל]

וְאָמַר אָז רַבֵּנוּ זִכְרוֹנוֹ לִבְרָכָה בְּזוֹ הַלָּשׁוֹן כְּשֶׁיָּבוֹאוּ עַל קִבְרִי וְיִתְּנוּ פְּרוּטָה לִצְדָקָה בַּעֲבוּרִי [רְצוֹנוֹ לוֹמַר בַּעֲבוּר הַזְכָּרַת נִשְׁמָתוֹ הַקְּדוֹשָׁה כַּנָּהוּג] וְיאמְרוּ אֵלּוּ הָעֲשָׂרָה קַפִּיטְל תְּהִלִּים הַנִּרְשָׁמִים אֶצְלֵנוּ בִּשְׁבִיל תִּקּוּן לְמִקְרֵה לַיְלָה רַחֲמָנָא לִצְלַן אָז יַנִּיחַ רַבֵּנוּ עַצְמוֹ לָארֶךְ וְלָרחַב, וּבְוַדַּאי יוֹשִׁיעַ לָזֶה הָאָדָם

וְאָמַר שֶׁבְּהַפֵּאוֹת יוֹצִיא אוֹתוֹ מֵהַגֵּיהִנּוֹם אֲפִילּוּ אִם יִהְיֶה אוֹתוֹ הָאָדָם אֵיךְ שֶׁיִּהְיֶה אֲפִילּוּ אִם עָבַר מַה שֶּׁעָבַר.

רַק מֵעַתָּה יְקַבֵּל עַל עַצְמוֹ שֶׁלּא יִשׁוּב לְאִוַּלְתּוֹ חַס וְשָׁלוֹם.

וּבַלַּיְלָה שֶׁקּדֶם הִסְתַּלְּקוּתוֹ אָמַר: מַה לָּכֶם לִדְאג מֵאַחַר שֶׁאֲנִי הוֹלֵךְ לִפְנֵיכֶם.

וּמָה אִם הַנְּשָׁמוֹת שֶׁלּא הִכִּירוּ אוֹתִי כְּלָל. הֵם מְצַפִּים עַל תִּקּוּנִים שֶׁלִּי מִכָּל שֶׁכֵּן אַתֶּם וְכוּ'. [וְכֵן אֲפִילּוּ אֵלּוּ שֶׁלּא זָכוּ לְהַכִּיר אֶת רַבֵּנוּ זִכְרוֹנוֹ לִבְרָכָה בְּחַיָּיו כְּשֶׁיָּבוֹאוּ עַל קִבְרוֹ הַקָּדוֹשׁ וְיִסְמְכוּ עָלָיו וְיִלְמְדוּ סְפָרָיו הַקְּדוֹשִׁים וְיַרְגִּילוּ עַצְמָם לֵילֵךְ בִּדְרָכָיו הַקְּדוֹשִׁים הַנֶּאֱמָרִים בִּסְפָרָיו הַקְּדוֹשִׁים, בְּוַדַּאי יֵשׁ לָהֶם עַל מַה שֶּׁיִּסְמכוּ. אַשְׁרֵיהֶם אַשְׁרֵי חֶלְקָם, וְלא יֶאְשְׁמוּ כָּל הַחוֹסִים בּוֹ כִּי כְּבָר גִּלָּה דַּעְתּוֹ בְּכַמָּה לְשׁוֹנוֹת בְּפֵרוּשׁ וּבְרֶמֶז שֶׁכָּל מַה שֶּׁעוֹסֵק עִמָּנוּ אֵינוֹ בִּשְׁבִילֵנוּ לְבַד, כִּי אִם אֶת אֲשֶׁר יֶשְׁנוֹ פּה וְאֶת אֲשֶׁר אֵינֶנּוּ פּה, וְכַמְבאָר מִזֶּה לְקַמָּן]
(חיי מוהר"ן סימן רכ"ה)

א ענליכע תיקון צו דעם שטייט אין שלה"ק.

ס'איז באקאנט אז ער איז געווען דער ערשטער מיט דעם ענין פון קבר, זאגסטו אז ס'שטייט שוין אין של"ה ענליך, פלאי פלאים

כאגעמיינט צו זאגן (שרייבן) דער תיקון פון 10 קאפיטלעך שטייט שוין אין של"ה

[גראדער מעכל]

ברסלב גייט נאר צוזאמען מיט ר' נתן

ריכטיג.

אבער קיין אומאן פארן טויזנטער אידן וואס זענען נישט קיין ברסלב'ע, נאר געווארן דבוק אין רבי נחמן. און דאס איז דער פליאה אז זיי ווייסן נישט אז נישט ער האט דאס געזאגט.

בכל הכבוד, איך קריג מיך מיט דיר בתוקף גדול, ס'איז נישטא קיין אידן וואס פארן קיין אומאן וועגן די סיבה ווייל זיי מיינען אז ר' נחמן האט געהייסן בפירוש, קיין איין איד נישט.

ס'איז טאקע דא נישט ברסלב'ע וואס קומען, דאס איז אמת [אבער נישט טויזנטער] קומען זיי מאיזה סיבה שיהי'.

חוץ מזה, איך גלייב בכלל נישט אז ס'איז דא אידן וואס ווייסן דאס נישט, דער מקור פון ראש השנה איז זייער אפן, און עפעס וואס איז געדרוקט ווייסעך וויפיל מאל זייער זייער קלאר די ווערטער פון ר' נתן, קיינער באהאלט עס נישט, קיינער פרובירט נישט פעלשן די ווערטער אז ס'זאל בכלל שייך זיין אז דער עולם פאפט זיך צו וואס, און ווי געזאגט, א ברסלב'ער פארט וועגן ר' נתן, און א נישט ברסלב'ער פארט ווייל ער וויל..

ס'איז נישט אמת, דער לשון פונעם עולם איז רבי נחמן האט געזאגט מען זאל קומען ר"ה אחר פטירתו, ווען זאגסט עס פאר סתם א ברסלב'ער אז רבי נחמן האט נישט געזאגט נאר כך הבנת תלמידו רבי נתן וועט ער ווערן ברוגז אויף דיר