סאטמאר (מהר"א): נייעסן און שמועסן בתוככי הקהלה

[מאה שערים]

א געהויבענעם שב''ק איז אריבער בקרב אנ''ש אין ירושלים ווען נאך א האלבע יאר פון וואנדערונגען האט מען זיך אריינגעצויגן אינעם צייטוויליגן בנין הקהילה והמוסדות וואס וואס דינען אלס סאטמארע תורה און תפילה צענטער אין ירושלים פאר די קומענדיגע תקופה ביזן אויפבוי פונעם בנין האדיר בעז''ה.

דער קלימאקס פונעם שב"ק איז געווען ווען הרה"ג ר' דוב בער קליין שליט"א האט אויפגעטרויטן מיט עטליכע ווערטער בעפאר קבלת שבת און איבערגעגעבן דעם ספעציעלן ברכת הקודש פון כ''ק מרן רבינו הגה''ק שליט''א לרגל דאס באנייאונג פונעם ביהמ''ד.

[צדיק נסתר]

זאגט מיר יעצט ר' ישראל מרדכי פעלבערבוים מראשי קהלתינו פעיה"ק, אז די מקווה וואס מ'בויעט יעצט אינעם אינטערשטן שטאק פונעם בנין קאסט אפ די אסטראנאמישע סומע פון קרוב צו א האלב מיליאן דאלאר! נדבת הרבני הנכבד הטפסר המרומם ר' אברהם בראך ואתו עמו הרבני הנכבד ר' אברהם יהושע גלאנץ!

ישלם ה' פעלם הטוב!

אסאך קהלות וואלטן זיך געווינטשען צו האבן אזעלכע לייבן ווי די צוויי קאזינס...

[ניקל]

ארץ ישראל: תלמידי וחסידי סאטמאר האבן זיך דעם שבת קודש מיטגעפריידט מיט די גרויסע שמחה פון סאטמארע חסידים בארץ הקודש, ווען סיי די קהילה אין ירושלים, און סיי די קהילה אין בני ברק, האבן דעם שבת באנייעט א נייע אכסניא לתורה ולתפילה, מיטן האפענונג צו ברענגען הרחבת הדעת אויף א קביעות'דיגע פארנעם.
די קהילה אין ירושלים וואס האט ליידער פארלוירן זייער אייגענע בית המדרש ביי די שרעקליכע שריפה א האלבע יאר צוריק, איז זינט דאן געווען נע ונד אין פארשידענע אכסניות. אין די יעצטיגע טעג האט מען אין א מזל'דיגע שעה אנגעהויבן די בוי ארבעט אויפצובויען א פרעכטיגע בנין פאר די קהילה און מוסדות אויפן זעלבן ארט, און אויף ביזדערווייל האט מען אפגעדינגען די בנין פון ישיבת חברון אין צענטער פון שטאט.
דעם שב"ק פרשת שופטים לסדר "כי ירחיב ה' את גבולך" האט מען זיך אריינגעצויגן אין א מזל'דיגע שעה אין די בנין פון ישיבת חברון, וואו די ביהמ"ד און די תלמוד תורה וועט זיין סטאנציאנירט די קומענדיגע פאר יאר, ביז די אייגענע בנין וועט זיין געענדיגט בויען.
ווי אויך איז דעם שב"ק באנייעט געווארן די נייע היכל בית המדרש פאר די קהילה אין בני ברק, נאך וואס ביז יעצט איז די ביהמ"ד געווען סטאנציאנירט אויף די הויכע שטאקן פון די בנין התלמוד תורה, אין א קליינע היכל וואס האט נישט געקענט ארייננעמען דעם גרויסן ציבור. אצינד האט מען אין א מזל'דיגע שעה געענדיגט אהערצושטעלן א פראכטפולע היכל אין די אינטערשטע שטאק פונעם בנין, וואס האט צוגעברענגט גרויס הרחבת הדעת פאר אלע חברי הקהילה.

[שבת קודש]

עטליכע שאלות

1 וויפיל זיץ פלעצער גייט די ביהמ''ד האבן?
2 די שטיבלעך גייט זיין אין א באזונדערע שטאק?
2 די ת''ת גייט זיין צוטיילט אין 2 בנינים אייביג?
4 ווען גייען זיך די מיידלעך אריינציען אינעם נייען בנין?

[שבת קודש]

א געדאנק וואס איך האב געטראכט

אז מען זאל מייחד זיין איין שטיבל אין ביהמ''ד וואס מען נוצט נישט פאר מנינים פאר א 'חדר התהלים' אז סיי ווען איבערן טאג א איד וויל זאגן תהלים צו די יום אדער אפילו אפאר קאפיטלך וועט ער קענען אריינקומען דארט און עס זאגן בציבור ובקול, א שטייגער ווי עס איז דא א עקסעטערע פלאץ פאר לימוד התורה א היכל התורה,

ווייל סיי ווען מען קומט נאר אריין אין ביהמ''ד זעהט מען וויאזוי אידן דרייען זיך ארום און זאגן תהלים דער אין היכל ראזענבערג דער אין פארטש דער אין היכל ביהמ''ד אדער אין די מנינים שטיבלעך ווען מען האלט שוין ביים נעקסטן מנין די זעלבע זאך פאר מנחה נאך מנחה אזוי אויך אלע שעות פונעם טאג ובפרט זונטאג,
איז דאך פשוט א שאד אז די אלע זאלן דאס נישט זאגן אויף איין פלאץ בציבור וואס איז אסאך א שטערקערע תפלה פון א תפלת יחיד כמבואר בחכז''ל.

[מאה שערים]

‎התרגשות דקדושה ווען תלמוד תורה יטב לב ירושלים ציהט זיך אריין אין איר נייעם בנין, נאך אירע שווערע זמנים פון גולה אחר גולה‎

ירושלים א שמחה של מצווה הערשט ביי פילע הונדערטער תלמידי מוסדותינו הק' און די די הורי התלמידים, ווען ענדליך נאך לאנגע חדשים פון זיך וואלגערן איז מען ענדליך אנקגעקומען אל המנוחה, אינעם נייעם בנין אויף רחוב חגי, ווי די הנהלת קרן הבנין האט ברוב סייעתא דשמיא צוגשטעלט א תלמוד תורה רחבת ידיים מיט אירע אלע צוגעהרן,
הורי תלמידי המוסדות זענען אין די טעג פיל מיט לויב און דאנק צום בורא כל עולמים, אז ענדליך קומט צוריק אויף איין פלאץ די גאנצע תלמוד תורה אין געגענט און נישט דארפן וואנדערן אין די ווייטע געגנטער ווי ביז היינט.
כי מציון תצא תורה ודבר ד' מירושלים

[מאה שערים]

‎התרגשות דקדושה ווען תלמוד תורה יטב לב ירושלים ציהט זיך אריין אין איר נייעם בנין, נאך אירע שווערע זמנים פון גולה אחר גולה‎

ירושלים א שמחה של מצווה הערשט ביי פילע הונדערטער תלמידי מוסדותינו הק' און די די הורי התלמידים, ווען ענדליך נאך לאנגע חדשים פון זיך וואלגערן איז מען ענדליך אנקגעקומען אל המנוחה, אינעם נייעם בנין אויף רחוב חגי, ווי די הנהלת קרן הבנין האט ברוב סייעתא דשמיא צוגשטעלט א תלמוד תורה רחבת ידיים מיט אירע אלע צוגעהרן,
הורי תלמידי המוסדות זענען אין די טעג פיל מיט לויב און דאנק צום בורא כל עולמים, אז ענדליך קומט צוריק אויף איין פלאץ די גאנצע תלמוד תורה אין געגענט און נישט דארפן וואנדערן אין די ווייטע געגנטער ווי ביז היינט.
כי מציון תצא תורה ודבר ד' מירושלים

[כרוספדין]

שיין צו זעהן תורה מתוך הדח”ק, ווען דא אין אמריקא וואלט ווען געווען אזעלעכע קליינע קלאס צימערן....

[פרישע כוחות]

ווען קומט ארויס די פלענער פאר די נייע גרויסע שיל?

[חוט של חסד]

עטליכע שאלות

1 וויפיל זיץ פלעצער גייט די ביהמ''ד האבן?
2 די שטיבלעך גייט זיין אין א באזונדערע שטאק?
2 די ת''ת גייט זיין צוטיילט אין 2 בנינים אייביג?
4 ווען גייען זיך די מיידלעך אריינציען אינעם נייען בנין?

1) ס'קומט בעזהשי"ת א ריזן ביהמ"ד פון 400 מעטער גרויס. (אנדערש ווי כ'האב געשריבן אין פריערדיגע תגובות) - דאס מיינט בריווח פלאץ פאר 500+ זיצן.
2) די שטיבלעך וועלן געבויעט ווערן אויפן אונטערשטן שטאק פונעם בנין (קומת קרקע) ווי ס'האט זיך ביז היינט געפינען די ישיבה קטנה. אזוי אויך וועט מען דארט בעזהשי"ת אהערשטעלן א מאסיוון היכל התורה.
3) די תלמוד תורה בנין גייט נישט בלייבן צעטיילט. עס האנדלט זיך פון א מאסיוון בנין וואס האט גענוג אין נאך פלאץ פאר די 7 כתות (נעמט אינאכט אז ביז היינט האט דער בנין אנהאלטן די ת"ת, מקווה, ישיבה קטנה, ביהמ"ד הגדול, ביהמ"ד עטרת זקנים, אפיסעס, סטארעדזשעס ועוד... בקיצור ס'איז זייער לייכט צו טרעפן פלאץ פאר די כתות...
4) לויטן פלאן וועט די נייע מיידל שולע אויף רח' השל"ה שוין שטיין גרייט כלול בהדרו צום קומענדיגן שנת הלימודים תשפ"ד!

נאך עפעס?

[חוט של חסד]

שיין צו זעהן תורה מתוך הדח”ק, ווען דא אין אמריקא וואלט ווען געווען אזעלעכע קליינע קלאס צימערן....

פארוואס קליין?

אין די אלטע בנין אויף יונה זענען די כתות נישט געווען גרעסער...

[כרוספדין]

שיין צו זעהן תורה מתוך הדח”ק, ווען דא אין אמריקא וואלט ווען געווען אזעלעכע קליינע קלאס צימערן....

פארוואס קליין?

אין די אלטע בנין אויף יונה זענען די כתות נישט געווען גרעסער...

איך זעה אז די קינדער האבן נישט קיין פלאץ אריין צו גיין פון די בעק פון די בענק, איך מיין אז דא אמריקא האב איך נאך נישט געזעהן אזא זאך, אבער ח”ו געמיינט צו מזלזל זיין אין תורת ארץ ישראל בטהרה,

ווייסט אפשר די סייז פון אזא קלאס?

[כרוספדין]

עטליכע שאלות

1 וויפיל זיץ פלעצער גייט די ביהמ''ד האבן?
2 די שטיבלעך גייט זיין אין א באזונדערע שטאק?
2 די ת''ת גייט זיין צוטיילט אין 2 בנינים אייביג?
4 ווען גייען זיך די מיידלעך אריינציען אינעם נייען בנין?

1) ס'קומט בעזהשי"ת א ריזן ביהמ"ד פון 400 מעטער גרויס. (אנדערש ווי כ'האב געשריבן אין פריערדיגע תגובות) - דאס מיינט בריווח פלאץ פאר 500+ זיצן.
2) די שטיבלעך וועלן געבויעט ווערן אויפן אונטערשטן שטאק פונעם בנין (קומת קרקע) ווי ס'האט זיך ביז היינט געפינען די ישיבה קטנה. אזוי אויך וועט מען דארט בעזהשי"ת אהערשטעלן א מאסיוון היכל התורה.
3) די תלמוד תורה בנין גייט נישט בלייבן צעטיילט. עס האנדלט זיך פון א מאסיוון בנין וואס האט גענוג אין נאך פלאץ פאר די 7 כתות (נעמט אינאכט אז ביז היינט האט דער בנין אנהאלטן די ת"ת, מקווה, ישיבה קטנה, ביהמ"ד הגדול, ביהמ"ד עטרת זקנים, אפיסעס, סטארעדזשעס ועוד... בקיצור ס'איז זייער לייכט צו טרעפן פלאץ פאר די כתות...
4) לויטן פלאן וועט די נייע מיידל שולע אויף רח' השל"ה שוין שטיין גרייט כלול בהדרו צום קומענדיגו שנת הלימודים תשפ"ד!

נאך עפעס?

און וואס וואס איז די פלאן מיט די אלטע סקול?

[ווירקליך]

א געדאנק וואס איך האב געטראכט

אז מען זאל מייחד זיין איין שטיבל אין ביהמ''ד וואס מען נוצט נישט פאר מנינים פאר א 'חדר התהלים' אז סיי ווען איבערן טאג א איד וויל זאגן תהלים צו די יום אדער אפילו אפאר קאפיטלך וועט ער קענען אריינקומען דארט און עס זאגן בציבור ובקול, א שטייגער ווי עס איז דא א עקסעטערע פלאץ פאר לימוד התורה א היכל התורה,

ווייל סיי ווען מען קומט נאר אריין אין ביהמ''ד זעהט מען וויאזוי אידן דרייען זיך ארום און זאגן תהלים דער אין היכל ראזענבערג דער אין פארטש דער אין היכל ביהמ''ד אדער אין די מנינים שטיבלעך ווען מען האלט שוין ביים נעקסטן מנין די זעלבע זאך פאר מנחה נאך מנחה אזוי אויך אלע שעות פונעם טאג ובפרט זונטאג,
איז דאך פשוט א שאד אז די אלע זאלן דאס נישט זאגן אויף איין פלאץ בציבור וואס איז אסאך א שטערקערע תפלה פון א תפלת יחיד כמבואר בחכז''ל.

הוהא. דאס איז א גוטער געדאנק!

[ווירקליך]

מענין לענין, וואלט איך מייחד געווען א חדר המחאות פאר די הערנערלאזע בהמות וואס מיינען אז דאס ביהמ"ד איז זייער נערוון שפילצייג, און צעלאזן זיך אויף פרידליכע מתפללים ולומדים ווען אימער איינער טוט עפעס וואס שמעקט נישט צו זייערע נעזער.

אן דערמאנען נעמען... עס זענען דא חשוב'ע אידן וואס טוען א גוט'ן ארבעט מיט'ן מעורר זיין ווען איינער טוט עפעס נישט ריכטיג, און רעדן צו מענטשן נארמאל ווי מענטשן, אבער די אנדערע, די וועלכע גלייבן אז זיי מעגן לאזן פליסן הייסע שטורעמעס מיט שפייעכץ און ווארימע פארע פארהויכטע לופט מיט קולות וברקים אויף ווער ס'קומט זיי אונטער די פוס, ברויך מען צושטעלן א באזונדערן אנשטאלט.

איך וואלט געראטן אז דער "חדר המחאות" זאל זיין אויסגעשטאט מיט גרויסע ברייטע סטראפס ארום ביי די ווענט, און די וועלכע קוואליפיצירן אהין אריינצוגיין זאלן איינגעבינדן געווען עד יעבור זעם.

זכות החדר וועט פארקויפט ווערן ביים טישל פארנט פונעם כלים מקוה.

[ווירקליך]

שיין צו זעהן תורה מתוך הדח”ק, ווען דא אין אמריקא וואלט ווען געווען אזעלעכע קליינע קלאס צימערן....

פארוואס קליין?

אין די אלטע בנין אויף יונה זענען די כתות נישט געווען גרעסער...

איך זעה אז די קינדער האבן נישט קיין פלאץ אריין צו גיין פון די בעק פון די בענק, איך מיין אז דא אמריקא האב איך נאך נישט געזעהן אזא זאך, אבער ח”ו געמיינט צו מזלזל זיין אין תורת ארץ ישראל בטהרה,

ווייסט אפשר די סייז פון אזא קלאס?

גוט געזאגט.

א זכי' צו קענען שטיצן אזא תורה מתוך הדחק!

[חוט של חסד]

און וואס וואס איז די פלאן מיט די אלטע סקול?

צום נייעם לערן יאר וועט זיך בלויז די סעמינאר (הויך שול תלמידות) אריבערציען צום נייעם בנין, ווידער די יונגערע כתות וועלן דערווייל בלייבן אינעם אלטן בנין.

[כרוספדין]

און וואס וואס איז די פלאן מיט די אלטע סקול?

צום נייעם לערן יאר וועט זיך בלויז די סעמינאר (הויך שול תלמידות) אריבערציען צום נייעם בנין, ווידער די יונגערע כתות וועלן דערווייל בלייבן אינעם אלטן בנין.

און וואס איז די פלאן מיט די אלטע סעמינאר?

[דער תהלים איד]

דער מנהל איז אין די גיטסע היינט (נעכטן)

אין דעם חדר המחאות גייט זיין א הויכע דאך?

[צדיק נסתר]

הרבני הנכבד הרה"ח ר' אברהם בראך הי"ו מראה"ק וחבר וועד קרן בנין ירושלים עיה"ק באזוכט ביים בנין בית חינוך החדש בשעת די אנגייענדע בוי ארבייט

'.JPG (48.25 KiB) געזען געווארן 951 מאל

ך.JPG (68.59 KiB) געזען געווארן 951 מאל

נ.JPG (76.92 KiB) געזען געווארן 951 מאל

[צדיק נסתר]

צ.JPG (38.91 KiB) געזען געווארן 952 מאל

ל.JPG (32.94 KiB) געזען געווארן 952 מאל

[שבת קודש]

איז שוין דא א פלאן פאר א הנחת אבן הפינה?

[חוט של חסד]

איז שוין דא א פלאן פאר א הנחת אבן הפינה?

ס'איז דא א קלא דלא פסיק אז כ"ק רבינו הגה"ק שליט"א וועט קומען אויף א ריזיגע מסע הקודש קיין ארץ ישראל קומענדיגע אנהייב חודש אדר א' הבעל"ט.

דאס איז גלייכצייטיג די סיבה פארוואס אויך אין בני ברק האט מען אנגעהויבן ארויפשארן די ארבל...

[שבת קודש]

איז שוין דא א פלאן פאר א הנחת אבן הפינה?

ס'איז דא א קלא דלא פסיק אז כ"ק רבינו הגה"ק שליט"א וועט קומען אויף א ריזיגע מסע הקודש קיין ארץ ישראל קומענדיגע אנהייב חודש אדר א' הבעל"ט.

דאס איז גלייכצייטיג די סיבה פארוואס אויך אין בני ברק האט מען אנגעהויבן ארויפשארן די ארבל...

אויך אויף א שבת? ווי?

[חוט של חסד]

איז שוין דא א פלאן פאר א הנחת אבן הפינה?

ס'איז דא א קלא דלא פסיק אז כ"ק רבינו הגה"ק שליט"א וועט קומען אויף א ריזיגע מסע הקודש קיין ארץ ישראל קומענדיגע אנהייב חודש אדר א' הבעל"ט.

דאס איז גלייכצייטיג די סיבה פארוואס אויך אין בני ברק האט מען אנגעהויבן ארויפשארן די ארבל...

אויך אויף א שבת? ווי?

מפי השמועה אין ירושלים.

קלארשטעלונג: ס'איז נאר א שמועה...