אן אלוועלטליכער עירוב?!

[פוילישער]

פארוואס קען מען נישט מאכן איין עירוב ביים צפון שפיץ-א קליינע רינג און א צווייטע רינג ביים דרום שפיץ אין פארטיג?

פארוואס צוויי ער וויל זאגן סזאל זיין גענוג איינס און פערטיג

[יורה דעות]

כ'מיין ס'איז אביסל שווער צו כאַפּן אן א בילד.

[פוילישער]

[שאינו יודע לשאול]

@יורה דעות איין קליינע פראבלעם איז דא... אז קיין ערובי חצירות קענסטו נישט מאכן. אחוץ אויב דו וועסט ארומגיין אין די גאנצע וועלט און אפדינגען יעדעמס רשות...

[יורה דעות]

@יורה דעות איין קליינע פראבלעם איז דא... אז קיין ערובי חצירות קענסטו נישט מאכן. אחוץ אויב דו וועסט ארומגיין אין די גאנצע וועלט און אפדינגען יעדעמס רשות...

יא יא גערעכט...

[Azoi Tzi Zugen]

יעצט ווייטער. ווען איך טראג א זאך אום שבת ב' אמות, בין איך פטור. פארוואס? אפשר האב איך עס יעצט געטראגן פון איין עק וועלט צום צווייטן עק?

[יורה דעות]

יעצט ווייטער. ווען איך טראג א זאך אום שבת ב' אמות, בין איך פטור. פארוואס? אפשר האב איך עס יעצט געטראגן פון איין עק וועלט צום צווייטן עק?

מען איז נישט מחיוב פארן טראגן פון איין עק וועלט ביז צום צווייטן, נאר וועגן טראגן פיר אמות...

[Azoi Tzi Zugen]

נעקסט. ווען איינער ווערט חלילה אריינגעשליידערט אין טורמע. צי דארף ער מאכן א "ברוך מתיר אסירים" בשם ומלכות? ער זעהט יעצט צום ערשטן מאל די שיין פון ליכטיגקייט אינדרויסן פון די 4 ווענט וועלכע נעמען ארום די גאנצע וועלט אויסער דעם צימער.

[יורה דעות]

נעקסט. ווען איינער ווערט חלילה אריינגעשליידערט אין טורמע. צי דארף ער מאכן א "ברוך מתיר אסירים" בשם ומלכות? ער זעהט יעצט צום ערשטן מאל די שיין פון ליכטיגקייט אינדרויסן פון די 4 ווענט וועלכע נעמען ארום די גאנצע וועלט אויסער דעם צימער.

זייער גוט!

[וואלף]

פראנץ יאזעף (צי א צווייטער) האט געזאגט פאר יענעם משוגענער אין משוגעים הויז, אז גערעכט עטץ זענטס די נארמאלע, אבער למעשה זעמיר אונז די רוב...

לענינינו, די חלק וואס איז קלענער דאס איז די תפיסה....
---
לפ"ז קומט אויס, רוסלאנד איז טאקע געווען א גרויסע תפיסה, צפון קארעא איז היינט א גרויסע תפיסה, אויב וועט צפון מצליח זיין צו אוטערטעניגן און איינשפארן די גאנצע מערב וועלט כרצונו, דאן וועט די איבריגע קלענערע פרייע וועלט ווערן די תפיסה....

[נקודות טובות]

ווען איינער וויל מאכן א עירוב אופן נארד פאל, מאכט ער א רינדעכיגן עירוב ביים סאמע שפיץ פונעם וועלט,
יעצט וויל ער זיך פארברייטערן, נאו פראבלעם מ'מאכט עס גרעסער.
ווי גרעסער ער מאכט עס אלס מער ווערט עס נידריגער פון די נארד פאול, נענטער צום קו המשוה.
יעצט אויב מאכט ער א עירוב אויף א האלבע וועלט מאכט ער א צוים אויפן קו המשוה.
יעצט, ווי גרעסער ער וויל מאכן ווערט די עירוב קלענער און נידריגער צום סאוט פאול, מאכט ער נאך קלענער און קלענער (ס'מיינט אויף א גרעסערע שטח) ביז ער קומט אן צום סאוט פאול...
פארשטייט זיך אז א געיט אינמיטן מאנסי איז אויך גוט...
ס'איז נאר מדאורייתא, מדרבנן איז א קרפף מבטל א עירוב.
וואס זאגט די עולם?...

איך מוז דיר זאגן, דו ביסט גוט משוגע! ווען פאלט דיר ביי די אלע שאלות? דו פארסט אפשר אסאך אויף די וויליאמסבורג בארא פארק באס? איך מיין, צו טראכטן דיין וועג מיז די מוח זיין היבש צושאקעלט.... עני וועי, ביסט פיינע נייעס, איך ענדזשוי דיינע שאלות. ברענג אויף נאך!

קודם כל, עד שאתה שואל איבער אן עירוב וואס נעמט ארום די גאנצע כדור הארץ, און ענדיגט זיך ביי א דל"ת על דל"ת. פרעג קודם אויב איז בכלל דא א שיעור ווי גרויס אן עירוב קען זיין. און די תירוץ אויף דעם וואלט געווען, אז דו ביסט נישט דער ערשטער דאס צו פרעגן. די גמרא פרעגט עס שוין (עירובין כב:) די גמרא פרעגט אז די גאנצע וועלט איז דאך ארום גענומען מיט וואסער, קומט דאך אויס אז די גאנצע וועלט איז מוקף מחיצות? די גמרא דארט בלייבט אז עס ארבעט נישט, אבער געבט נישט אן די סיבה.

תוס' אויפן פלאץ שרייבט דארט אז די סיבה איז דאתי רבים ומבטלי מחיצתא.
דער ריטב"א ברענגט דארט בשם הרמב"ן, און אזוי אויך שרייבט דער ר"ן, און דער רשב"א קלערט אויך אריין אזוי. אז עס איז דא א שיעור ביז ווי ווייט מחיצות וועט העלפן. דהיינו, מען קען נישט מאכן מחיצות פאר א גאנצע לאנד און מיט דעם קענען טראגן. די שיעור שרייבט דער רמב"ן אז די מחיצות טארן נישט זיין אפגעריקט אזוי ווייט אז מען זאל דאס נישט קענען זעהן. דהיינו, ווען א מענטש שטייט אינמיטן שטאט, דארף ער קענען זעהן די מחיצות. (פארשטייט זיך אז דאס וואס די מחיצות ווערט פארשטעלט דורך הייזער אדער ביימער וכדו', איז נישט מעכב) און דאס איז די סיבה פארוואס די וואסערן וואס נעמען ארום די כדור הארץ איז נישט גענוג גוט פאר מחיצות, ווייל מען קען נישט זעהן פון איין עק וועלט ביז די אנדערע עק.

דער משנה ברורה אין סימן שמ"ו ביאור הלכה ד"ה קרפף קלערט אריין אויב דאס איז דוקא ביי מחיצות וואס זענען נאטורליכע מחיצות, אבער אפשר מחיצות וואס זענען געמאכט בידי אדם ארבעט עס יא. פאר רבי משה (אורח חיים א' קל"ט) איז דאס אבער נישט ניחא, און ער שרייבט אז די זעלבע איז אויך מחיצות בידי אדם. און ער ברענגט זיך א ראיה פון רשב"א וואס רעדט קלאר פון גדר עשרה, וואס דאס מיינט בידי אדם.

למעשה אבער קוקט מיר אויס אז אפילו די משנה ברורה נעמט אויך אן ווי רבי משה. ווייל דער מגן אברהם אין סימן שס"ג ס"ל פארשטייט כתוס' דאתי רבים ומבטלי מחיצתא. אבער די משנה ברורה ברענגט דארט חולקים, און ער שרייבט קלאר אז עס איז נישט קיין חילוק צווישען מחיצות העשיות בידי אדם אדער נישט, נאר אויב זעהט מען די מחיצות איז גוט. און אז נישט הייסט עס נישט קיין מחיצות.

בנוגע די שיעור ווי ווייט די מחיצות קענען זיין איינער פון אנדערן, איז נישט מבואר בדברי הראשונים. אבער רבי משה ברענגט זיך א ראיה פון די גמרא אין בכורות אז א מענטש קען זעהן ביז ט"ז מיל, און ממילא קומט אויס אז די שיעור וועט זיין לכל היותר ל"ב מיל. ווייל אויב שטייט ער אינמיטן שטאט קען ער זעהן ביידע זייטן ט"ז מיל. ובאמת אז דער חיי אדם שרייבט אויך אזוי אין נשמת אדם הל' שבת כלל מ"ט ב'.

עכ"פ לשיטת רמב"ן, ריטב"א, רשב"א, ר"ן קען מען נישט מערב זיין א לאנד וכ"ש די גאנצע וועלט.


די שאלה איז נאר אויב אלע ראשונים וועלן לערנען אזוי, אדער נישט. איז קודם האבן מיר דעם תוס' וואס איך האב געברענגט, וואס איז משמע אז תוס' לערנט נישט אזוי. ווייל אויב האלט תוס' אויך אזוי דארף ער דאך נישט טרעפן א נייע תירוץ פון אתי רבים ומבטלי מחיצתא.

אויף למעשה ווייס איך נישט, איך האב נישט געזעהן איינעם רעדן בשיטת שאר ראשונים וואס זיי האלטן איבער דעם. אבער מלשון הרמב"ם איז אויך משמע אז עס האט א שיעור. ווייל ער שרייבט אין פרק י"ד הל' א' אפילו יש בו כמה מילים. דהיינו, איך וויל נישט זאגן אז דער רמב"ם וועט ממש האלטן כרמב"ן ושאר ראשונים, אבער דאך זאגט ער נאר כמה מילים וואס דאס מיינט אז עס האט א שיעור.

די הסבר הדברים פארוואס אן עירוב האט א שיעור איז פשוט. די ציל פון מחיצות איז אפצוטיילן דעם שטאט אלץ א מקום יחיד. אויב איז דאס אבער א שטח פון הונדערטער סקווער מייל, איז עס נישט אפגעטיילט. און טאקע מהאי טאמע זענען דא ראשונים וואס לערנען אז ביי א פלטיא העלפט נישט קיין מחיצות. הגם רוב ראשונים לערנען נישט אזוי, איז האלטן אבער אלע אז מחיצות העלפט נאר ווייל עס מאכט עס אויס מקום רבים. אבער טאמער בלייבט עס ווייטער א מקום רבים, איז קלאר אז עס העלפט נישט קיין מחיצות.

דיין שאלה קען זיין גוט אפשר לגבי מוקף חומה ווען מען ליינט די מגילה....

[נקודות טובות]

סאיז נאר דא א שטיקל פראבלעם אז מדאורייתא איז נישט דא אזא זאך וואו א עירוב האסט עפעס א לעזונג?

איך האב הערשט יעצט געכאפט די זאך... אקעי למעשה קומט אויס אז בארא פארק האט געמאכט אן עירוב פאר די גאנצע וועלט, אויסער בארא פארק. דערפאר טראגט נישט סאטמאר דערמיט. יעצט שטימט שוין ממש אלעס. אבער למעשה ביסטו נישט גערעכט.... ווייל פאר א רשה"ר דאורייתא העלפט אודאי נישט קיין עירוב בכלל, ניטאמאל כחספא בעלמא איז עס ווערד. די גאנצע עירוב איז נאר א דין דרבנן פאר א כרמלית דרבנן.

ח"ו, דאס איז א טעות מוחלט. מחיצות העלפט אפילו ברשות הרבים דאורייתא. דאס איז א גמרא מפורשת אין מסכת עירובין כמה פעמים אז ירושלים אלמלא דלתותיה ננעלות בלילה חייבין עליה משום רשות הרבים. דהיינו אז ירושלים אפילו ס'איז געווען א רשות הרבים דאורייתא, דאך העלפט מחיצות. (די שאלה איז נאר אויב עס דארף זיין דלתות נעילות אדער נישט, ווענדט זיך ווי אזוי מען פארענטפערט די סתירות הרמב"ם).

דער איינציגער וואס האלט אז עס העלפט נישט קיין מחיצות אפילו מן התורה, איז דער רשב"א אין עבודת הקודש (שער שלישי סימן א') און ער זאגט עס אויך נאר ביי א פלטיא. אבער ביי א סרטיא העלפט יא מיט דלתות נעילות. חוץ מזה אז דא די שיטות רבינו אפרים וואס ווערט געברענגט אין רז"ה, מרדכי, און תרומת הדשן סימן עג אז עס וועט נישט העלפן מדרבנן, און עס האט א דין כרמלית.

עכ"פ, בנידן דידן האט דאך דער פותח קלאר געשריבען א געיט אין מאנסי, און דאס הייסט מחיצות. און ממילא וועט דאס העלפן אפילו במקום רשות הרבים דאורייתא.

אגב, איז וויכטיג ארויסצוברענגען אז אפילו ברשות הרבים דאורייתא, זענען דא וואס האלטן אז א צורת הפתח העלפט. נאר די רבנן האבן גוזר געווען אלץ אתי רבים ומבטלי מחיצתא. אבער מדאורייתא איז עס יא גוט. אזוי איז פשטות הלשון אין שלחן ערוך התניא (שס"ד ד'). אזוי אויך אין ערוך השלחן (שס"ד א') און אזוי איז משמע פון פרי מגדים (משבצות זהב שס"ג א'). דהיינו, דאס אז א צורת הפסח העלפט נישט ברשות הרבים דאורייתא, איז נאר א גזירה דרבנן. אבער מן התורה העלפט עס יא. וממילא, איז חס ושלום לומר אז דאס איז כחספא בעלמא.
למעשה אבער דער משנה ברורה דארט פארשטייט אז דאס איז נישט ברשות הרבים מיט ששים ריבוא, נאר דוקא רשות הרבים וואס איז ברייט ט"ז אמה כשיטת הרמב"ם. אבער אין פרי מגדים, ערוך השלחן, שלחן ערוך התניא שטייט נישט אזוי.

הנוגע לענין. אז אפילו אויב מען זאל האלטן אז וויליאמסבורג האט א דין רשות הרבים דאורייתא. איז אבער איינמאל עס איז שוין דא אן עירוב, איז שיטות כמה פוסקים אז אן איסור דאורייתא איז שוין נישט דא נאר אן איסור דרבנן.

[נקודות טובות]

נו דא איז דאך מוקף מחיצות... ניין?

וואו דא?

לויט די חשבון.
מ'קען מאכן א געהעריגע רמב"ם עירוב...

א רמב"ם עירוב העלפט נישט ברשות הרבים דאורייתא, נאר דוקא מחיצות מיט דלתות.

[פופציגער]

האבעך געוואוסט דא גייט זיין פאן מיט @נקודות טובות