קמצא ובר קמצא מיט א טיפערע בליק
געפאוסט: דינסטאג אוגוסט 22, 2023 11:37 am
די מעשה פון קמצא ובר קמצא איז דאך ידוע ומפורסם פאר א יעדעם.. האט שוין עמיצער אריינגעקלערט אין די מעשה צו דאס קען געמאלט זיין?
לאמיר פארשטיין, זיצן דארטן די גדולי ירושלים און שווייגן.. וויאזוי טאקע? קלערט איר דען חלילה אז די גדולי ירושלים זענען געוועזן פראסטע קטלא קניא'ס? פארוואס טאקע האבן זיי זיך גארנישט אנגערופן?
לכאורה מוז זיין אז די רבנים האבן געהאט גוטע סיבות נישט אריינצורעדן. צו אלס מורא, ס'איז דאך נישט ביהרג ואל יעבור..., צו אלס אנדערע סיבות און קישויים לפי המצב.
אבער די פאקט אז געווען אז אידיש בלוט איז דארטן פארגאסן געווארן. אט דאס האט נעבעך געפירט צו דעם אז דער איד זאל גיין אנדרייען דעם ביטערן חורבן ביהמ”ק תובב”א.
יעצט אינעם היינטיגן פערספעקטיוו. ווען עמיצער טרעפט זיך משום איזה סיבה פארוויקלט אין א פרשה, רוף עס א סיכסוך, רוף עס פראבלעם מיט ישיבות/מוסדות, רוף עס א גט פרשה, רח”ל פון די אלע געשעהענישן. זייט וויסן אז איר גייט זיך אנטרעפן אין א שרעקעדיגע מציאות. כמעט קיין איין רב וועט נישט וועלן אדער קענען זיין קאנטראווערסיאל אנטקעגן א גבר אלים.
א רב ”קען” זיך נישט איינרייסן מיט זיין ראש הקהל, ראש המוסדות וכו’ און ער ”וויל” פאר אלע פרייזן אויסמיידן קאנטראווערסיע.
נישט בחינם זאגט אונז ר’ יוחנן: לא נחרבה ירושלים אלא בשביל שהעמידו דבריהם על דין תורה. איר ווילט נישט צוקומען אהין חלילה. איר ווילט נישט זעהן אויף ווי ווייט די לא תגורו מפני איש שפילט זיך אויס אין רעאליטעט. סוועט אייך אבסאלוטלי שאטן פאר אייער יראת שמים!!
סך הכל, פאר אלע פרייזן אנטלויפט פון מחלוקת ווי פון פייער! אנטלויפט פון פריקציע מיט אייער ישיבה/מוסדות! איר ווילט זיך נישט טרעפן אין דין תורה! איר ווילט זיך נישט טרעפן וויינען צו אייער רב און זיך באגעגענען מיט א פאסיווע רעאקציע! איר ווילט נישט אייערע נערוון געטריגערט! און איבער אלעם, אייער אידישקייט בארירט.
סאיז ידוע אז הארט בעפארן סטראוק האט רבינו יואל זי”ע געפלאנט אדורכצופירן שינויים אין די אופן הדיני תורה וויאזוי דאס גייט צו ולא עלתה בידו. אבער בזמן וואס מיר ווייסן אז דאס דארף א תיקון לאמיר דאס נישט נוצן אלץ תירוץ צו אנקוקן ערכאות אלץ לעגיטים. אדרבה, לאמיר דאס נוצן אלץ א פחד און מורא פון אנקומען צו דין תורה אינעם ערשטן פאל און זיך מפשר זיין בעוד מועד.
סאיז בושות די נושא פון דין תורה געלט. דיני תורה ציען זיך צוליב דעם אן קיין גבול און הארגעט אוועק די צדק צדק תרדוף ולא תטה משפט.. דער וואס האט מער געלט לאזט דעם צווייטן אויסבלוטיגן א שטייטע פינאנציעלע טויט.. דער טוען רעדט נאך.. מטאר נישט זאגן קצר דבריך..
אוי, הלואי הלואי ווען סאיז ווען גארנישט אנדערש ווי די אנדערע דיינים אין עניני יורה דעה אין וועלכע דער שואל באצאלט נישט קיין גרייצער נאר די דיינים באקריגן תמיכה פון זייער לאקאלער קהילה, מי יתן והיה.
אפגערעדט די נושא פון טוענים אויף וואס אלע אלע שרייען דערויף ככרוכיה. דו נעמסט געלט צו אויסציען א דין תורה... רעדן און רעדן און רעדן און רעדן אן גארנישט מחדש זיין בלויז אז דער תובע זאל נישט קענען קומען צום ווארט, אוי אוי!! די דין פון קצר דבריך אין קאפ אריין.. דו ווילסט סתם יענעם אויסבלוטיגן פון געלט!! איך און דו ווייסן דאס ביידע!! דו נעמסט געלט בכדי צו ווארפן זאמד אין די אויגן פאר די דיינים!! פאר די רייט פרייס וועסטו דרייען די טענות לטובת וועמען אימער.. דער עיקר ווער סוועט באצאלן דיך צו הייערן!! שעמט אייך! סדארף זיין א בושה צו הייסן טוען!
מי יתן והיה אז די באגריף טוען זאל נתעקר ווערן צוזאמען מיט די שלעכטס, והיה ד’ למלך על כל הארץ! מי יתן והיה אז די בעלי דינים זאלן קיינמאל נישט דארפן ציווייזן אין חושן משפט זייערע טענות נאר בלויז קומען מיט דברים כהוייתן און די דיינים זאלן זיין די וועלכע זענען מברר!
רבותי כהאב קיינמאל קיין דין תורה נישט געהאט סאיז בלויז די ידיעה דערפון וואס שוידערט אויף.
מי יתן והיה בכלליות אז דער וואס ליגט אין זיינע הענט אפצושטעלן רשעות זאל עס טון און ווארפן אלע קבלות און פאליסיס אין גארבידזש אריין ווען סקומט צו זיין א משכיל אל דל.
רבותי אין פשוטע חומש רש”י שטייט אז משה רבינו דערציילט אונז אז דער אויבערשטער אליינס האט מסכים געווען צו יתרו’ס עצה פון שרי אלפים ושרי עשרות צוליב אט דעם טעם.. לא אוכל לבדי שאת אתכם.. אזוי זאגט כביכול דער אויבערשטער אליינס פאר משה רבינו איבערצוזאגן פאר די אידן. דער אויבערשטער זאגט אים: דו קענסט נישט איינער אליינס טראגן די אחריות! אפילו סאיז א גרעסערע שכר! ווייל לא כבתי דינים של עובדי כוככבים זינט איר... נפשות אני תובע מכם! די דיינים וועלכע קענען אפהאלטן עוולות און טוען דאס נישט באצאלן דערמיט מיטן לעבן! אט דאס אלעס קענט איר געפונען מבואר קלאר ווי די טאג אין פשוט חומש רש”י פרשת עקב.
דאס דארף אונז דינען ווי א לימוד אויף אלץ און אלעמען; אויב קענסטו אפהאלטן עוולות פון פאסירן, צוליב דיין פאזיציע, סטאטוס וכו’ וכו’ און דו טוסט דאס נישט, דאן וועסטו באצאלן מיטן לעבן דערפאר! דיינע קבלות און פאליסיס וועלן דיר ווייניג וואס ארויסהעלפן!
לאמיר פשוטע אידן ארויסנעמען די לימוד דערפון, פאר אלע פרייזן זיך מפשר זיין. מחלוקת גייט אייך אראפפירן פון זינען און פון דרך התורה. מיר זענען נישטא צו טוישן די סטאטוסקווא, מיר קענען נישט. אבער מיר קענען יא אויסמיידן מחלוקת און פריקציע! מיר קענען באשיצן אונזער ערליכקייט און תמימות בלויז מיטן נישט טרעטן אין די מאראסט המחלוקת!
לאמיר פארשטיין, זיצן דארטן די גדולי ירושלים און שווייגן.. וויאזוי טאקע? קלערט איר דען חלילה אז די גדולי ירושלים זענען געוועזן פראסטע קטלא קניא'ס? פארוואס טאקע האבן זיי זיך גארנישט אנגערופן?
לכאורה מוז זיין אז די רבנים האבן געהאט גוטע סיבות נישט אריינצורעדן. צו אלס מורא, ס'איז דאך נישט ביהרג ואל יעבור..., צו אלס אנדערע סיבות און קישויים לפי המצב.
אבער די פאקט אז געווען אז אידיש בלוט איז דארטן פארגאסן געווארן. אט דאס האט נעבעך געפירט צו דעם אז דער איד זאל גיין אנדרייען דעם ביטערן חורבן ביהמ”ק תובב”א.
יעצט אינעם היינטיגן פערספעקטיוו. ווען עמיצער טרעפט זיך משום איזה סיבה פארוויקלט אין א פרשה, רוף עס א סיכסוך, רוף עס פראבלעם מיט ישיבות/מוסדות, רוף עס א גט פרשה, רח”ל פון די אלע געשעהענישן. זייט וויסן אז איר גייט זיך אנטרעפן אין א שרעקעדיגע מציאות. כמעט קיין איין רב וועט נישט וועלן אדער קענען זיין קאנטראווערסיאל אנטקעגן א גבר אלים.
א רב ”קען” זיך נישט איינרייסן מיט זיין ראש הקהל, ראש המוסדות וכו’ און ער ”וויל” פאר אלע פרייזן אויסמיידן קאנטראווערסיע.
נישט בחינם זאגט אונז ר’ יוחנן: לא נחרבה ירושלים אלא בשביל שהעמידו דבריהם על דין תורה. איר ווילט נישט צוקומען אהין חלילה. איר ווילט נישט זעהן אויף ווי ווייט די לא תגורו מפני איש שפילט זיך אויס אין רעאליטעט. סוועט אייך אבסאלוטלי שאטן פאר אייער יראת שמים!!
סך הכל, פאר אלע פרייזן אנטלויפט פון מחלוקת ווי פון פייער! אנטלויפט פון פריקציע מיט אייער ישיבה/מוסדות! איר ווילט זיך נישט טרעפן אין דין תורה! איר ווילט זיך נישט טרעפן וויינען צו אייער רב און זיך באגעגענען מיט א פאסיווע רעאקציע! איר ווילט נישט אייערע נערוון געטריגערט! און איבער אלעם, אייער אידישקייט בארירט.
סאיז ידוע אז הארט בעפארן סטראוק האט רבינו יואל זי”ע געפלאנט אדורכצופירן שינויים אין די אופן הדיני תורה וויאזוי דאס גייט צו ולא עלתה בידו. אבער בזמן וואס מיר ווייסן אז דאס דארף א תיקון לאמיר דאס נישט נוצן אלץ תירוץ צו אנקוקן ערכאות אלץ לעגיטים. אדרבה, לאמיר דאס נוצן אלץ א פחד און מורא פון אנקומען צו דין תורה אינעם ערשטן פאל און זיך מפשר זיין בעוד מועד.
סאיז בושות די נושא פון דין תורה געלט. דיני תורה ציען זיך צוליב דעם אן קיין גבול און הארגעט אוועק די צדק צדק תרדוף ולא תטה משפט.. דער וואס האט מער געלט לאזט דעם צווייטן אויסבלוטיגן א שטייטע פינאנציעלע טויט.. דער טוען רעדט נאך.. מטאר נישט זאגן קצר דבריך..
אוי, הלואי הלואי ווען סאיז ווען גארנישט אנדערש ווי די אנדערע דיינים אין עניני יורה דעה אין וועלכע דער שואל באצאלט נישט קיין גרייצער נאר די דיינים באקריגן תמיכה פון זייער לאקאלער קהילה, מי יתן והיה.
אפגערעדט די נושא פון טוענים אויף וואס אלע אלע שרייען דערויף ככרוכיה. דו נעמסט געלט צו אויסציען א דין תורה... רעדן און רעדן און רעדן און רעדן אן גארנישט מחדש זיין בלויז אז דער תובע זאל נישט קענען קומען צום ווארט, אוי אוי!! די דין פון קצר דבריך אין קאפ אריין.. דו ווילסט סתם יענעם אויסבלוטיגן פון געלט!! איך און דו ווייסן דאס ביידע!! דו נעמסט געלט בכדי צו ווארפן זאמד אין די אויגן פאר די דיינים!! פאר די רייט פרייס וועסטו דרייען די טענות לטובת וועמען אימער.. דער עיקר ווער סוועט באצאלן דיך צו הייערן!! שעמט אייך! סדארף זיין א בושה צו הייסן טוען!
מי יתן והיה אז די באגריף טוען זאל נתעקר ווערן צוזאמען מיט די שלעכטס, והיה ד’ למלך על כל הארץ! מי יתן והיה אז די בעלי דינים זאלן קיינמאל נישט דארפן ציווייזן אין חושן משפט זייערע טענות נאר בלויז קומען מיט דברים כהוייתן און די דיינים זאלן זיין די וועלכע זענען מברר!
רבותי כהאב קיינמאל קיין דין תורה נישט געהאט סאיז בלויז די ידיעה דערפון וואס שוידערט אויף.
מי יתן והיה בכלליות אז דער וואס ליגט אין זיינע הענט אפצושטעלן רשעות זאל עס טון און ווארפן אלע קבלות און פאליסיס אין גארבידזש אריין ווען סקומט צו זיין א משכיל אל דל.
רבותי אין פשוטע חומש רש”י שטייט אז משה רבינו דערציילט אונז אז דער אויבערשטער אליינס האט מסכים געווען צו יתרו’ס עצה פון שרי אלפים ושרי עשרות צוליב אט דעם טעם.. לא אוכל לבדי שאת אתכם.. אזוי זאגט כביכול דער אויבערשטער אליינס פאר משה רבינו איבערצוזאגן פאר די אידן. דער אויבערשטער זאגט אים: דו קענסט נישט איינער אליינס טראגן די אחריות! אפילו סאיז א גרעסערע שכר! ווייל לא כבתי דינים של עובדי כוככבים זינט איר... נפשות אני תובע מכם! די דיינים וועלכע קענען אפהאלטן עוולות און טוען דאס נישט באצאלן דערמיט מיטן לעבן! אט דאס אלעס קענט איר געפונען מבואר קלאר ווי די טאג אין פשוט חומש רש”י פרשת עקב.
דאס דארף אונז דינען ווי א לימוד אויף אלץ און אלעמען; אויב קענסטו אפהאלטן עוולות פון פאסירן, צוליב דיין פאזיציע, סטאטוס וכו’ וכו’ און דו טוסט דאס נישט, דאן וועסטו באצאלן מיטן לעבן דערפאר! דיינע קבלות און פאליסיס וועלן דיר ווייניג וואס ארויסהעלפן!
לאמיר פשוטע אידן ארויסנעמען די לימוד דערפון, פאר אלע פרייזן זיך מפשר זיין. מחלוקת גייט אייך אראפפירן פון זינען און פון דרך התורה. מיר זענען נישטא צו טוישן די סטאטוסקווא, מיר קענען נישט. אבער מיר קענען יא אויסמיידן מחלוקת און פריקציע! מיר קענען באשיצן אונזער ערליכקייט און תמימות בלויז מיטן נישט טרעטן אין די מאראסט המחלוקת!