קידוש השם וחילול השם היכי דמי

[נקודות טובות]

בערך א יאר צוריק איז געווען אין די נייעס אז א ליובאוויטשער חסיד האט געלייגט תפילין פאר א אידישע בארדער פעטראל אגענט אין JFK עירפארט. און עס איז אנשטאנען א שטורעם אין די אידישע גאס דעמאלטס, הללו אומרים קידוש השם, והללו אומרים חילול השם. די מעשה איז געווען ווי פאלגענד.

א ליובאוויטשער שליח מיט זיין פרוי האבן געלאנדעט אין עירפארט, דער פרוי האט באמערקט אויף די בעדזש פונעם אגענט אז ער האט א אידישע נאמען. כמנהג שלוחי ליובאוויטש, האט די פרוי געזאגט צו איר מאן אז ער זאל פרעגן דעם אגענט אויב ער האט שוין געלייגט תפילין היינט. דער אגענט ענטפערט ניין, איך האב נישט געלייגט קיין תפילין. פרעגט אים די שליח, נו אפשר ווילסטו יעצט לייגען? זאגט אים די אגענט איך קען נישט יעצט. איך בין די איינציגער אגענט דא אויפן מינוט, און איך קען בשום אופן נישט אויפהאלטען א גאנצע שורה מיט מענטשען ווייל איך וויל יעצט לייגען תפילין. געבט זיך די פרוי א רוף אן, מיסטער אגענט עס איז מיין געבורטסטאג היינט, און איך גיי יעצט אריבער צום רבי'ס ציון, איך וויל אים קענען טראגען א מתנה. אפשר ווילסטו יא לייגען תפילין אז איך זאל דאס קענען טראגען במתנה פאר'ן רבי'ן? און יא, דער אגענט איז מסכים! ער רופט אויס הויעך צו יעדעם איינעם אז מען זאל ווארטען צוויי מינוט, ווייל ער גייט יעצט לייגען תפילין!

צו קלאר שטעלן, עס איז געווען א שורה פון איבער הונדערט רייזענדע וואס האבן נאך געווארט דורך צו גיין די בארדער, און אלעס האט זיך אפגעשטעלט און געווארט, אין יוצא ואין נכנס קיינער גייט נישט אריבער די גרעניץ ביז דער שליח ענדיגט לייגען תפילין פאר דעם אגענט און ליינט מיט אים קריאת שמע. הערשט נאך עטליכע מינוט זיך לאזן ווארטען, האט דער אגענט ממשיך געווען מיט די ארבעט. זענען געווען אזעלכע וואס האבן געשריגען היתכן? עס איז א חילול השם! דו ווילסט אים אנטוהן תפילין? פיין, אבער נישט יעצט! יעצט איז נישט די צייט פאר דעם! עס שטייען דא צענליגע אדער הונדערטער גוים, און זיי דארפן נישט ווארטען!


מיינע צוויי סענט איבער דעם.
איך וואלט הונדערט פראצענט מסכים געווען אז דאס איז א חילול השם, און נישט סתם א חילול השם, נאר נורא ואיום! אבער איך וויל וויסען איין זאך, וועמענס שם איז נתחלל געווארן? חילו השם מיינט דאך מחלל זיין איינעמס שם, נו זאג מיר וועמענס?

שטייט דא איינער וואס ווער ווייסט אויב ער האט שוין אמאל געלייגט תפילין אין זיין לעבן, און ער זאגט יא איך בין גרייט אנצוטוהן תפילין. ווער נעמט די אחריות פון ווארטען א מינוט? א קרקפתא דלא מנח תפילין איז גרייט זיך מקשר צו זיין מיט אבינו שבשמים. וואס דען מיינט א קידוש השם אויב נישט אריינברענגען נאך א איד תחת כנפי השכינה? איך ווייס אז נישט אלע זענען געווען איינשטימיג מיט די ליובאוויטשע מהלך פון לייגען תפילין אויף קעפ אנגעפילט מיט מחשבות זרות, ועל גופם שאינם נקיים. אבער זייער פראבלעם איז ווייט נישט געווען חילול השם! דא גייט א איד צום ערשטען מאל אין לעבן זיך מקשר זיין מיט די הייליגע תפילין וואס איז אן אות צווישען אונז מיט הקב"ה. ווער זעהט בכלל א גוי דא? איך קוק ארום און איך זעה פשוט קיינעם נישט ווארטען! איך זעה דא א איד אנטוהן תפילין און מער נישט!

אזוי שרייבענדיג דערמאן איך מיך א מעשה. איך בין אמאל געפארן אויף א פליגער מיט נאך עטליכע אידן והגיע זמן תפלה. וכדרך ישראך סבא הויבט זיך אן א מנין געשטעלעכטס... רופט זיך מיר אן איינער אז דאס איז א חילול השם. אלע גוים זיצען נארמאל, און פונקט די צען אידן רידערן ארום דא יעדע פאר מינוט מיט מנינים. איך קוק אים אן און איך זאג אים, אין מיין תורה שטייט ונקדשתי בתוך בני ישראל. חז"ל דרש'נען אז כל דבר שבקדושה זאל נישט זיין בפחות מעשרה. איר זעהט דא חילול השם? איך זעה דא א קידוש השם! מען גייט יעצט דא זאגן בפני עשרה יתגדל ויתקדש שמיה רבה. דא גייט מען יעצט זאגן קדוש קדוש קדוש, און דאס דארף האבן עשרה מפני קידוש השם. דאס איז כבוד שמים! איי דער גוי איז דא און ער ווייסט נישט פון כבוד שמים צו זאגן? איך זע אים אפילו נישט. יעצט איז געקומען די צייט צו מקדש שם שמים זיין ברבים!

קידוש שם שמים מיינט נישט ווען אן הצלה מעמבער מאכט CPR אויף א נישט אידישע רייזענדער. קידוש השם מיינט ווען אידן טוהן וואס שטייט אין די תורה, און מען איז מרבה כבוד שמו יתברך! ווען א מוסלאמענער מאכט CPR אויף א פאציענט איז ער נישט מקדש אללא, און דער קריסט איז נישט מקדש יאשקע. דאס איז די דרך העולם, און יעדער פארשטייט דאס. דאס האט מיט קידוש השם גארנישט! פארקערט גאר, ראטעווען דאס לעבן פון א נישט איד קען צומאל זיין פארבינדען מיט אסורים, נאר מפני דרכי שלום מעג מען ווייל מיר זענען אין גלות און מען דארף זיך דורך קומען מיט'ן גוי. אבער קידוש השם מאן דכר שמיה?

איך קום נישט בארעכטיגען דאס זיך אויפירען נישט מענטשליך, און דאס איז זיכער אז מיט דיין גרויסען התלהבות ביים עטיפת טלית טאר דער גוי נישט כאפן א פליק פון די ציצית. אבער דאס זיך נישט אויפירען מענטשליך איז אפגעפרעגט אויך צווישען אידן. אין בית המדרש טאר דיין שכן אויך נישט כאפן א פליק פון דיין ציצית. זיך רעכענען מיט א צווייטען איז די אלף בית פון א איד. אבער ווען עס קומט צו א מצוה מן התורה, אינטערעסירט מיר נישט וואס דער גוי טראכט. און אויב דער גוי גייט מיר אנקוקען פאני מיט מיין טלית ותפילין!

איינער האט מיר אמאל געפרעגט וואס ענפערט מען פאר א גוי וואס גייט אריבער א כפרות סענטער און זעהט ווי מען דרייעט טשיקענס אויפן קאפ. האב איך אים געזאגט ערשטענס, מען ענטפערט אים נישט. עס איז בכלל נישט נוגע וואס ער טראכט. אויב אין אונזער שלחן ערוך שטייט אז מען דרייעט טשיקענס, דריי איך טשיקענס. און אויב דער גוי קוקט מיר אן פאני, זאל ער האבן א גוטען לאך. עס אינטערעסירט מיר ממש נישט! אבער אויב די גוי וויל באמת פארשטיין וואס איז פשט פון די פאני זאך, קענסטו אים ענטפערן אז עס איז בערך פאר די זעלבע סיבה פארוואס די פרעזידענט באפרייט א טורקי טענקס גיווינג דעי, און גאנץ אמעריקע סעלאברירט דאס מיט'ן עסן טורקי....

[שאינו יודע לשאול]

הונדערט פראצענט. דער אפטייטש פון קידוש השם איז אז די פעלקער זאלן זעהן אז די אידן האלטן זיך געטריי צו די אמונה אפילו (אדער "דייקא") ווען אנדערע לאכן אפ פון זיי.

לויט די וואס קאנסידערן חילול ה' לויט וויאזוי דער גוי קוקט עס אן, וואלטן די זעקס מיליאן קדושים הי"ד לכאורה געדארפט ווערן אנגערופן חלילה מחללי ש"ש, הלמאי, דאס האט דען געברענגט עפעס רעספעקט ביי די גוים אויף אונזער ריכטונג? נאר וואס דען? די קידוש ה' איז ווען אידן לאזן זיך הרג'נען און צוטרויטן ווערן פארן אויבערשטנ'ס נאמען. דאס און נאר דאס.

אגב, ווען א איד ראטעוועט איינעם אויפן פליגער מיין איך אז ס'גייט יא אריין בגדר קידוש ה', ווי חז"ל טייטשטן עס "שיהא ש"ש מתאהב על ידיך, אין אנדערע ווערטער, מ'זעט אז אידן זענען גוטע מענטשן וואס זארגן זיך פאר אנדערע.

איי ס'איז דאך א נארנאלע זאך און א מוסלעמענער וואלט עס אויך געטון? טאקע, אבער אסאך גוים באטראכטן דאס אידישע פאלק אלס אזעלכע וואס קערן נישט פאר אנדערע, אפגערעדט פון די אלע אנטיסעמיטישע בילבולים וכו'. ממילא האסטו דא א געלעגנהייט צו ווייזן פארן גוי אז אונז זענען יא גוטע מענטשן פון וועם די וועלט האט א טובת הנאה. לענ"ד גייט דאס אריין בגדר "ש"ש מתאהב על ידיך".

[נקודות טובות]

הונדערט פראצענט. דער אפטייטש פון קידוש השם איז אז די פעלקער זאלן זעהן אז די אידן האלטן זיך געטריי צו די אמונה אפילו (אדער "דייקא") ווען אנדערע לאכן אפ פון זיי.

לויט די וואס קאנסידערן חילול ה' לויט וויאזוי דער גוי קוקט עס אן, וואלטן די זעקס מיליאן קדושים הי"ד לכאורה געדארפט ווערן אנגערופן חלילה מחללי ש"ש, הלמאי, דאס האט דען געברענגט עפעס רעספעקט ביי די גוים אויף אונזער ריכטונג? נאר וואס דען? די קידוש ה' איז ווען אידן לאזן זיך הרג'נען און צוטרויטן ווערן פארן אויבערשטנ'ס נאמען. דאס און נאר דאס.

אגב, ווען א איד ראטעוועט איינעם אויפן פליגער מיין איך אז ס'גייט יא אריין בגדר קידוש ה', ווי חז"ל טייטשטן עס "שיהא ש"ש מתאהב על ידיך, אין אנדערע ווערטער, מ'זעט אז אידן זענען גוטע מענטשן וואס זארגן זיך פאר אנדערע.

איי ס'איז דאך א נארנאלע זאך און א מוסלעמענער וואלט עס אויך געטון? טאקע, אבער אסאך גוים באטראכטן דאס אידישע פאלק אלס אזעלכע וואס קערן נישט פאר אנדערע, אפגערעדט פון די אלע אנטיסעמיטישע בילבולים וכו'. ממילא האסטו דא א געלעגנהייט צו ווייזן פארן גוי אז אונז זענען יא גוטע מענטשן פון וועם די וועלט האט א טובת הנאה. לענ"ד גייט דאס אריין בגדר "ש"ש מתאהב על ידיך".

אויב גייט דאס אריין אין כלל פון שם שמים מתאהב על ידך, וואלט דאס נישט געווען אסור מצד הדין אם לא במקום חשש איבה. נאר דאס איז אונזער תפקיד אלץ א גלות איז זיך צוצושטעלן צום סוסייעטי און נישט זיך קריגען מיט דעם גוי צוליב דעם. הגם צומאל קען עס זיין בניגוד להלכה. און דאס טוהן מיר נאר לויט די אנווייזונגען פון די חכמי ופסקי הדורות.

[ווינטעלע]

שלום צו אייך ר' @נקודות טובות, מיר האבן זיך געבענגט!!

מיין מחשבה פילט אויך א קידוש השם אין דעם מעשה. זייער שיין!

[שאינו יודע לשאול]

הונדערט פראצענט. דער אפטייטש פון קידוש השם איז אז די פעלקער זאלן זעהן אז די אידן האלטן זיך געטריי צו די אמונה אפילו (אדער "דייקא") ווען אנדערע לאכן אפ פון זיי.

לויט די וואס קאנסידערן חילול ה' לויט וויאזוי דער גוי קוקט עס אן, וואלטן די זעקס מיליאן קדושים הי"ד לכאורה געדארפט ווערן אנגערופן חלילה מחללי ש"ש, הלמאי, דאס האט דען געברענגט עפעס רעספעקט ביי די גוים אויף אונזער ריכטונג? נאר וואס דען? די קידוש ה' איז ווען אידן לאזן זיך הרג'נען און צוטרויטן ווערן פארן אויבערשטנ'ס נאמען. דאס און נאר דאס.

אגב, ווען א איד ראטעוועט איינעם אויפן פליגער מיין איך אז ס'גייט יא אריין בגדר קידוש ה', ווי חז"ל טייטשטן עס "שיהא ש"ש מתאהב על ידיך, אין אנדערע ווערטער, מ'זעט אז אידן זענען גוטע מענטשן וואס זארגן זיך פאר אנדערע.

איי ס'איז דאך א נארנאלע זאך און א מוסלעמענער וואלט עס אויך געטון? טאקע, אבער אסאך גוים באטראכטן דאס אידישע פאלק אלס אזעלכע וואס קערן נישט פאר אנדערע, אפגערעדט פון די אלע אנטיסעמיטישע בילבולים וכו'. ממילא האסטו דא א געלעגנהייט צו ווייזן פארן גוי אז אונז זענען יא גוטע מענטשן פון וועם די וועלט האט א טובת הנאה. לענ"ד גייט דאס אריין בגדר "ש"ש מתאהב על ידיך".

אויב גייט דאס אריין אין כלל פון שם שמים מתאהב על ידך, וואלט דאס נישט געווען אסור מצד הדין אם לא במקום חשש איבה. נאר דאס איז אונזער תפקיד אלץ א גלות איז זיך צוצושטעלן צום סוסייעטי און נישט זיך קריגען מיט דעם גוי צוליב דעם. הגם צומאל קען עס זיין בניגוד להלכה. און דאס טוהן מיר נאר לויט די אנווייזונגען פון די חכמי ופסקי הדורות.

די פארקערטע פון "איבה" איז ש"ש "מתאהב", ניין?

[נקודות טובות]

הונדערט פראצענט. דער אפטייטש פון קידוש השם איז אז די פעלקער זאלן זעהן אז די אידן האלטן זיך געטריי צו די אמונה אפילו (אדער "דייקא") ווען אנדערע לאכן אפ פון זיי.

לויט די וואס קאנסידערן חילול ה' לויט וויאזוי דער גוי קוקט עס אן, וואלטן די זעקס מיליאן קדושים הי"ד לכאורה געדארפט ווערן אנגערופן חלילה מחללי ש"ש, הלמאי, דאס האט דען געברענגט עפעס רעספעקט ביי די גוים אויף אונזער ריכטונג? נאר וואס דען? די קידוש ה' איז ווען אידן לאזן זיך הרג'נען און צוטרויטן ווערן פארן אויבערשטנ'ס נאמען. דאס און נאר דאס.

אגב, ווען א איד ראטעוועט איינעם אויפן פליגער מיין איך אז ס'גייט יא אריין בגדר קידוש ה', ווי חז"ל טייטשטן עס "שיהא ש"ש מתאהב על ידיך, אין אנדערע ווערטער, מ'זעט אז אידן זענען גוטע מענטשן וואס זארגן זיך פאר אנדערע.

איי ס'איז דאך א נארנאלע זאך און א מוסלעמענער וואלט עס אויך געטון? טאקע, אבער אסאך גוים באטראכטן דאס אידישע פאלק אלס אזעלכע וואס קערן נישט פאר אנדערע, אפגערעדט פון די אלע אנטיסעמיטישע בילבולים וכו'. ממילא האסטו דא א געלעגנהייט צו ווייזן פארן גוי אז אונז זענען יא גוטע מענטשן פון וועם די וועלט האט א טובת הנאה. לענ"ד גייט דאס אריין בגדר "ש"ש מתאהב על ידיך".

אויב גייט דאס אריין אין כלל פון שם שמים מתאהב על ידך, וואלט דאס נישט געווען אסור מצד הדין אם לא במקום חשש איבה. נאר דאס איז אונזער תפקיד אלץ א גלות איז זיך צוצושטעלן צום סוסייעטי און נישט זיך קריגען מיט דעם גוי צוליב דעם. הגם צומאל קען עס זיין בניגוד להלכה. און דאס טוהן מיר נאר לויט די אנווייזונגען פון די חכמי ופסקי הדורות.

די פארקערטע פון "איבה" איז ש"ש "מתאהב", ניין?

מיר קוקען אן מתאהב לויט ווי חכמינו ז"ל האבן דאס אנגעקוקט. אן עובד ע"ז טאר מען נישט ראטעווען דאס לעבן, הגם וואס מיט דעם קען מען מקדש זיין שם שמים. און אפשר גאר אים מיט דעם מקרב זיין צו אפלאזען די עבודה זרה. בימינו אלה איז דא א זייטיגע זאך פון איבה. האט גארנישט מיט דעם ארגינעלען שם שמים מתאהב. קלאר?

[שאינו יודע לשאול]

מיר קוקען אן מתאהב לויט ווי חכמינו ז"ל האבן דאס אנגעקוקט. אן עובד ע"ז טאר מען נישט ראטעווען דאס לעבן, הגם וואס מיט דעם קען מען מקדש זיין שם שמים. און אפשר גאר אים מיט דעם מקרב זיין צו אפלאזען די עבודה זרה. בימינו אלה איז דא א זייטיגע זאך פון איבה. האט גארנישט מיט דעם ארגינעלען שם שמים מתאהב. קלאר?

קלאר? ניין. 'מתאהב' איז א פאקט וואס ווערט געמאסטן דורך די אומות, אויב "זיי" וועלן דורך דיין אקט ארויפקוקן די אידישע רעליגיע איז עס במציאות מתאהב. נאר וואס דען? אויב איז עס כנגד התורה, אינטערסירט אונז נישט אז זיי זאלן אונז ליב האבן, אין פאקט זענען רוב זאכן וואס וואלטן אונז געמאכט שענער אויסקוקן אין זייערע אויגן - אסור, און דאס איז אונזער שיינקייט. אבער די רגע וואס ס'איז נישט כנגד התורה מעסט זיך עס ווייטער לויטן טריקענעם פאקט.

[נקודות טובות]

מיר קוקען אן מתאהב לויט ווי חכמינו ז"ל האבן דאס אנגעקוקט. אן עובד ע"ז טאר מען נישט ראטעווען דאס לעבן, הגם וואס מיט דעם קען מען מקדש זיין שם שמים. און אפשר גאר אים מיט דעם מקרב זיין צו אפלאזען די עבודה זרה. בימינו אלה איז דא א זייטיגע זאך פון איבה. האט גארנישט מיט דעם ארגינעלען שם שמים מתאהב. קלאר?

קלאר? ניין. 'מתאהב' איז א פאקט וואס ווערט געמאסטן דורך די אומות, אויב "זיי" וועלן דורך דיין אקט ארויפקוקן די אידישע רעליגיע איז עס במציאות מתאהב. נאר וואס דען? אויב איז עס כנגד התורה, אינטערסירט אונז נישט אז זיי זאלן אונז ליב האבן, אין פאקט זענען רוב זאכן וואס וואלטן אונז געמאכט שענער אויסקוקן אין זייערע אויגן - אסור, און דאס איז אונזער שיינקייט. אבער די רגע וואס ס'איז נישט כנגד התורה מעסט זיך עס ווייטער לויטן טריקענעם פאקט.

נאך איין מאל.
מען טאר נישט העלפן א עובד כוכבים! אויב האט מען מורא אז עס וועט ארויסקומען פון דעם שלעכטס פאר א איד מעג מען יא. אבער נישט ווייל דאס איז א קידוש השם, נאר ווייל דאס דיסקרעמענירן קעגן דעם עובד כוכבים קען ברענגען פראבלעמען. און דערפאר זאגט טאקע די רמב"ם נאר בשכר.

נאט אייך די לשון הרמב"ם.
אין כורתין ברית לשבעה עממין כדי שנעשה עמהן שלום ונניח אותם לעבוד עכו"ם שנאמר לא תכרות להם ברית אלא יחזרו מעבודתם או יהרגו ואסור לרחם עליהם שנאמר ולא תחנם לפיכך אם ראה מהם אובד או טובע בנהר לא יעלנו ראהו נטוי למות לא יצילנו אבל לאבדו בידו או לדחפו לבור וכיוצא בזה אסור מפני שאינו עושה עמנו מלחמה...מכאן אתה למד שאסור לרפאות עכו"ם אפילו בשכר ואם היה מתיירא מהן או שהיה חושש משום איבה מרפא בשכר אבל בחנם אסור וגר תושב הואיל ואתה מצווה להחיותו מרפאים אותו בחנם.

[שאינו יודע לשאול]

מיר קוקען אן מתאהב לויט ווי חכמינו ז"ל האבן דאס אנגעקוקט. אן עובד ע"ז טאר מען נישט ראטעווען דאס לעבן, הגם וואס מיט דעם קען מען מקדש זיין שם שמים. און אפשר גאר אים מיט דעם מקרב זיין צו אפלאזען די עבודה זרה. בימינו אלה איז דא א זייטיגע זאך פון איבה. האט גארנישט מיט דעם ארגינעלען שם שמים מתאהב. קלאר?

קלאר? ניין. 'מתאהב' איז א פאקט וואס ווערט געמאסטן דורך די אומות, אויב "זיי" וועלן דורך דיין אקט ארויפקוקן די אידישע רעליגיע איז עס במציאות מתאהב. נאר וואס דען? אויב איז עס כנגד התורה, אינטערסירט אונז נישט אז זיי זאלן אונז ליב האבן, אין פאקט זענען רוב זאכן וואס וואלטן אונז געמאכט שענער אויסקוקן אין זייערע אויגן - אסור, און דאס איז אונזער שיינקייט. אבער די רגע וואס ס'איז נישט כנגד התורה מעסט זיך עס ווייטער לויטן טריקענעם פאקט.

נאך איין מאל.
מען טאר נישט העלפן א עובד כוכבים! אויב האט מען מורא אז עס וועט ארויסקומען פון דעם שלעכטס פאר א איד מעג מען יא. אבער נישט ווייל דאס איז א קידוש השם, נאר ווייל דאס דיסקרעמענירן קעגן דעם עובד כוכבים קען ברענגען פראבלעמען. און דערפאר זאגט טאקע די רמב"ם נאר בשכר.

נאט אייך די לשון הרמב"ם.
אין כורתין ברית לשבעה עממין כדי שנעשה עמהן שלום ונניח אותם לעבוד עכו"ם שנאמר לא תכרות להם ברית אלא יחזרו מעבודתם או יהרגו ואסור לרחם עליהם שנאמר ולא תחנם לפיכך אם ראה מהם אובד או טובע בנהר לא יעלנו ראהו נטוי למות לא יצילנו אבל לאבדו בידו או לדחפו לבור וכיוצא בזה אסור מפני שאינו עושה עמנו מלחמה...מכאן אתה למד שאסור לרפאות עכו"ם אפילו בשכר ואם היה מתיירא מהן או שהיה חושש משום איבה מרפא בשכר אבל בחנם אסור וגר תושב הואיל ואתה מצווה להחיותו מרפאים אותו בחנם.

אונז גייען דא ארום און ארום, מיין קלאוזינג סטעיטמענט אויף דעם נושא:

איך ווייס אז ס'איז אסור צו היילן א גוי אם לא במקום חשש איבה.

אין פאל וואס ס'איז מותר, ברענגט עס אז דער ש"ש ווערט נתאהב ביי די גוים. דאס איז נישט קיין סיבה פארוואס מ'זאל עס מעגן טון, אבער במקום המותר, געשעהט דאס.

[אנדערער]

איך האלט אז ביי די מעשה מיט די תפילין ביסטו נישט גערעכט @נקודות טובות

קענסט נישט זיין א גוטער אויף די חשבון פון אנדערע. דאס איז נישט תורה'דיג

[שבת קודש]

איך האלט אז ביי די מעשה מיט די תפילין ביסטו נישט גערעכט @נקודות טובות

קענסט נישט זיין א גוטער אויף די חשבון פון אנדערע. דאס איז נישט תורה'דיג

גא''מ ביי די תפילין מעשה טוט ער א אומענטשליכע זאך וואס איז א שטארקע חילול השם ווייזענדיג אז די אידישע רעליגיע איז אומענטשליך

לגבי מאכן מנינים אין א ערעפלען טוט ער גארנישט אוממענטשליך דארט איז עס יא א קידוש השם

[פשוט און גראד]

צ/ק
אדער פעילט אפאר דיטעילס צו די מעשה, ווי למשל ס’איז געווען פאר די שקיעה, אין ס’נישט געווען שייך צו ווארטען וכו’. אויב נישט, שמעקט עס קאנטראווערשעל [לפי ראות עיני]

הגם, די קאנצעפט נארמאלקייט איז לאו דוקא נוגע בזמנינו, אזוי ווי ס’געווען אמאל, די גאנצע וועלט איז בכלל נישט נארמאל, ווי קיינמאל ביפאר. אין בכלל דארף מען אלץ שוקל זיין ווען יא צו ניצען די נארמאל קארטעל אין ווען נישט. הכול לפי המקום, ולפי הזמן. (כ’גלייב אז @נקודות טובות עגריעט, מיט לכה"פ די נקודה) אזוי ווי יעדע זאך.

[אנדערער]

איך האלט אז ביי די מעשה מיט די תפילין ביסטו נישט גערעכט @נקודות טובות

קענסט נישט זיין א גוטער אויף די חשבון פון אנדערע. דאס איז נישט תורה'דיג

גא''מ ביי די תפילין מעשה טוט ער א אומענטשליכע זאך וואס איז א שטארקע חילול השם ווייזענדיג אז די אידישע רעליגיע איז אומענטשליך

לגבי מאכן מנינים אין א ערעפלען טוט ער גארנישט אוממענטשליך דארט איז עס יא א קידוש השם

מאכן מנינים איז אויך נישט אזוי פשוט. רוב מאל שטערט מען נישט קיינעם. אבער ווען יא קען עס זיין א חילול השם

[נקודות טובות]

► Show Spoiler

קלאר? ניין. 'מתאהב' איז א פאקט וואס ווערט געמאסטן דורך די אומות, אויב "זיי" וועלן דורך דיין אקט ארויפקוקן די אידישע רעליגיע איז עס במציאות מתאהב. נאר וואס דען? אויב איז עס כנגד התורה, אינטערסירט אונז נישט אז זיי זאלן אונז ליב האבן, אין פאקט זענען רוב זאכן וואס וואלטן אונז געמאכט שענער אויסקוקן אין זייערע אויגן - אסור, און דאס איז אונזער שיינקייט. אבער די רגע וואס ס'איז נישט כנגד התורה מעסט זיך עס ווייטער לויטן טריקענעם פאקט.

נאך איין מאל.
מען טאר נישט העלפן א עובד כוכבים! אויב האט מען מורא אז עס וועט ארויסקומען פון דעם שלעכטס פאר א איד מעג מען יא. אבער נישט ווייל דאס איז א קידוש השם, נאר ווייל דאס דיסקרעמענירן קעגן דעם עובד כוכבים קען ברענגען פראבלעמען. און דערפאר זאגט טאקע די רמב"ם נאר בשכר.

נאט אייך די לשון הרמב"ם.
אין כורתין ברית לשבעה עממין כדי שנעשה עמהן שלום ונניח אותם לעבוד עכו"ם שנאמר לא תכרות להם ברית אלא יחזרו מעבודתם או יהרגו ואסור לרחם עליהם שנאמר ולא תחנם לפיכך אם ראה מהם אובד או טובע בנהר לא יעלנו ראהו נטוי למות לא יצילנו אבל לאבדו בידו או לדחפו לבור וכיוצא בזה אסור מפני שאינו עושה עמנו מלחמה...מכאן אתה למד שאסור לרפאות עכו"ם אפילו בשכר ואם היה מתיירא מהן או שהיה חושש משום איבה מרפא בשכר אבל בחנם אסור וגר תושב הואיל ואתה מצווה להחיותו מרפאים אותו בחנם.

אונז גייען דא ארום און ארום, מיין קלאוזינג סטעיטמענט אויף דעם נושא:

איך ווייס אז ס'איז אסור צו היילן א גוי אם לא במקום חשש איבה.

אין פאל וואס ס'איז מותר, ברענגט עס אז דער ש"ש ווערט נתאהב ביי די גוים. דאס איז נישט קיין סיבה פארוואס מ'זאל עס מעגן טון, אבער במקום המותר, געשעהט דאס.

גראדע גאנץ א פיינע קלאוזינג סטעיטמענט, איך מיין אז באלד דארף מען שוין מאכן וואלן ווער עס האט געווינען די דיבאטע...

אבער ערנסט גערעדט. עס איז דא א געדאנק פון שלח לחמך על פני המים כי ברב הימים תמצאנו. מיט'ן ארויסהעלפן א גוי, אפי' אויב עס איז נישט בכלל פון מתאהב על ידך, קען נאך אלץ דערפון ארויסקומען א טובה פאר אידן. אין היסטאריע האבן אידן אסאך טובות געהאט פון גוים פאר די סיבה.

מען דארף דאס פארשטייט זיך אלעמאל אין באטראכט נעמען. נישט ווי אזוי די גוי קוקט דיך אן, נאר וואס וועט זיין די גוי'ס ריספאנד צו אידן און צען יאר פון יעצט, אין פאל עס איז בידו עפעס אנבאלאנג א איד. נישט אלץ קידוש וחילול השם, נאר אלץ פראקטישקייט.

[נקודות טובות]

איך האלט אז ביי די מעשה מיט די תפילין ביסטו נישט גערעכט @נקודות טובות

קענסט נישט זיין א גוטער אויף די חשבון פון אנדערע. דאס איז נישט תורה'דיג

א וועליד נקודה. אבער ווען דו ווילסט זיין גוט, און עס איז אויף איינעמס חשבון, ביסטו נישט גוט. דיין גאנצע גוטסקייט קומט נישט פון דאס וואס דו ווילסט זיין גוט, ווייל אויב ווילסטו טאקע זיין גוט וועסטו נישט וויי טוהן איינעם דורך דעם.
משל למה הדבר דומה די וואס זענען עוסק אין חסד, אבער אינדערהיים זענען זיי נישט דא צום האבן. בשעת אין שטוב יאגט מען נישט אן צום שבת, לויפט ער טיילען עסן פאר חולי ישראל אדער געבן א באסט פאר איינעמס קאר. ביסט גוט? ניין! ווען דו ביסט גוט קוקסטו די ערשטע אויף דיין אויפגאבע. אז דו לאזט איבער דיין אייגען הויז (ווען זי איז נישט מסכים), צו טוהן חסד מיט א צווייטען, ווילסטו פשוט פילן ווי א גוטער מענטש. און זיין א מעמבער אין אן ארגינעזאציע מאכט דיר שפירן מער איש החסד ווי ווען דו העלפסט דיין ווייב. ובכן איז עס מגונה.

ווען איינער לייגט תפילין איז ער נישט גוט. ער טוט דאס וואס די תורה האט אים געהייסען. אויב די תורה האט געהייסען טוהן זאכן אויפן חשבון פון א צווייטען? ווענדט זיך ווען. אויב געבסטו גרויסע צדקות, ווען אינדערהיים קארגסטו. איז עס לכאורה בניגוד לתורה. אבער אויב דו דארפסט גיין דאווענען מנחה, און דיין ווייב וויל אז דו זאלסט בעיבי סיטען, ביסטו נישט א חיה פאר'ן זאגן סארי אבער איך קען נישט יעצט בעיבי סיטען, ווייל עס איז שוין באלד די שקיעה און איך האב נאכנישט געדאווענט. איי דו טוסט א מצוה אויף די חשבון פון א צווייטען? חסד דארף איך טוהן ווען די תורה הייסט מיר טוהן חסד. און יעצט הייסט מיר די תורה דאווענען.

[נקודות טובות]

ביי די תפילין מעשה טוט ער א אומענטשליכע זאך וואס איז א שטארקע חילול השם ווייזענדיג אז די אידישע רעליגיע איז אומענטשליך

לגבי מאכן מנינים אין א ערעפלען טוט ער גארנישט אוממענטשליך דארט איז עס יא א קידוש השם

עס זענען דא צוויי זאכן. 1)קידוש השם. 1) אהבת השם.
קידוש השם ניצן חז"ל אויף זאכן וואס קענען ברענגען זילזול בדברי תורה, על אף וואס מצד הדין איז מען נישט מחיוב. כדוגמת רב וואס באצאלט נישט אויפן פלאץ אדער רבי יוחנן וואס גייט ד' אמות בלי תורה ותפילין. די אלע זאכן ברענגען א גריגשעצונג לדברי התורה, בעיני ההמון.

דערנאך איז דא די מצוה פון אהבת השם, און בכלל זה איז ששם שמים מתאהב על ידך. דאס מיינט א תלמיד חכם פירט זיך נישט אויף בנחת עם הבריאות. און מיט דעם איז ער גורם אז מענטשען זעהן אז די תורה איז חלילה א זאך וואס ברענגט מידות גרועות. די שאלה איז וואס גייט אריין אין דעם כלל.

די גוים קוקען אן היימישע אידן אלץ נישט עדזשיקעיטעד און נישט מענטשליך, פארשטייט איר אז צוליב דעם אז דא א חיוב זיך צוצושטעלן צו די לימודי חול וואס ווערט פארלאנגט מצד די גאווערמענט? איר ווייסט ווי אזוי די גוישע גאס קוקט אונז אן? איר האט געליינט די נ"י טיימס ארטיקעל?
דאס אז גוים האלטען אז שחיטה איז צער בעלי חיים, האלט איר אז דערפאר דארפן מיר אנהויבען עסן נבילות, אדער גענצליך אויפהערן עסן פלייש? זיי האלטען דאך אז די אידישע רעליגיע איז א רעליגע פון רציחה! א רעליגע וואס פארלאנגט שחיטה, איז רציחה!

אידישקייט דארף אנגיין מיטן גאנצען שטארקייט, בכל דקדוק ופרט, מיט יעדע חסידישער מנהג. דער גוי קען נישט אפמאכען וואס איז נארמאל און וואס נישט. איך קוק אין מיין שלחן ערוך וואס איז נארמאל, און דאס טוה איך. נישט וואס דער גוי טראכט אז עס איז נארמאל! איך וועל ווייטער גיין צו תשליך אריין ווארפען עבירות, דרייען כפרות אויפן קאפ, צאלן דריי הונדערט דאלער פאר א לעמאן און 75 דאלער פאר א צווייג פון א טייטעלבוים און דאס שאקלען סוכות, איך וועל טאנצען בר יוחאי פארנט פון א פייער, גיין מיט א גרויסע וואלענע טלית קטן בחוצות מענהעטען, מיט א גרויסע מאדנע פעלענעם היט שבתות וחגים, וכו' וכו' וכו'. נישט ווי די משכילים וואס האבן געוואלט אז דער גוי זאל זעהן אז דער איד איז ציווילעזירט! איך בין נישט קיין ציווילעזירטער מאן! איך בין א שטאלצער אומציווילעזירטער חתם סופר איד!

ווען יעקב אבינו האט אונז אויסגעלערנט למה תתראו, האט ער נישט מכוון געווען אז מיר זאלן זיך צושטעלן צום גוי. חס מלהזכיר! ער האט נישט געדארפט אז דער גוי זאל אונז האלטען ציווילעזירט. דאס האט הירץ וויזעל געוואלט! יעקב אבינו האט געזאגט בסך הכל דרייוו נישט א סעבורבען, און דיין הויז דארף נישט קאסטען דריי מיליאן דאלער! דאס האט יעקב אבינו געזאגט למה תתראו! שטעך נישט אויס דאס אויג פונעם גוי!

פון יארן זיין צוקוועטשט אין גלות, קען זיך אמאל דאכטען אז מען דארף ווייזען פאר'ן גוי אז איך בין נארמאל. ניין דו דארפסט נישט! דער גוי איז נישט דער וואס דארף עפראווען דיין לעבנסשטייגער! די תורה דארף! די גוי פאר זיך האט נישט קיין פראבלעם צו טוהן פאני זאכן, און ער פראבירט זיך נישט פארצושטעלן אלץ ציווילעזירט. דו ביסט בסך הכל קאמפלעקסד און וואלנערביל מיינסטו אז דו דארפסט יא! ניין ניין ניין!


יעצט ליין איבער וואס איך האב געשריבען אינעם ערשטען פאוסט.

איינער האט מיר אמאל געפרעגט וואס ענפערט מען פאר א גוי וואס גייט אריבער א כפרות סענטער און זעהט ווי מען דרייעט טשיקענס אויפן קאפ. האב איך אים געזאגט ערשטענס, מען ענטפערט אים נישט. עס איז בכלל נישט נוגע וואס ער טראכט. אויב אין אונזער שלחן ערוך שטייט אז מען דרייעט טשיקענס, דריי איך טשיקענס. און אויב דער גוי קוקט מיר אן פאני, זאל ער האבן א גוטען לאך. עס אינטערעסירט מיר ממש נישט! אבער אויב די גוי וויל באמת פארשטיין וואס איז פשט פון די פאני זאך, קענסטו אים ענטפערן אז עס איז בערך פאר די זעלבע סיבה פארוואס די פרעזידענט באפרייט א טורקי טענקס גיווינג דעי, און גאנץ אמעריקע סעלאברירט דאס מיט'ן עסן טורקי....

[אנדערער]

@נקודות טובות איך בין נישט קיין ראשון און אין יענע ווערטער איז איבעריג צו מדייק זיין

מען טאר נישט טון קיין מצוות אויף יענעמס חשבון. אויב יא איז עס א מצוה הבא בעבירה

אפשטעלן א דורכגאנג ווייל איך וויל יעצט לייגן תפילין איז אן עוולה

אפשטעלן א גאנצע ליין מיט מענטשן ווייל איך לייג יעצט תפילין איז א מצוה הבא בעבירה

[שבת קודש]

@נקודות טובות
אוודאי דארף מען טועהן יעדע מצוה און נישט קוקן אויב א צווייטער א איד אדער א גוי לאכט פון דעם אדער איז נישט צופרידן פון דעם אל יבשו מפני המלעיגים

די רעדע דא איז אויב מען מעג טועהן א שיינע זאך וואס איז נישט קיין חיוב ווען ס'איז אויף 'יענעמנס חשבון' דו שטערסט מיט דעם אנדערע מענטשען? לכאורה נישט
לדוגמא מעג א איד וואס דאוונעט הויעך דאוונען מיט קולות אין א פליגער און נערוועז מאכן יעדעם?

גיין פרעגן יעדן גוי צו ער איז א איד און אים אנטועהן תפילין איז דאך נישט קיין שום חיוב נישט מה''ת נישט מה''ד אפילו לשיטת ליבאבוויטש,
והא ראיה אז זיי האבן דאס נישט געטוהן ביז יאר תשכ''ז ביי די זעקס טאגיגע מלחמה

[שאינו יודע לשאול]

@נקודות טובות
אוודאי דארף מען טועהן יעדע מצוה און נישט קוקן אויב א צווייטער א איד אדער א גוי לאכט פון דעם אדער איז נישט צופרידן פון דעם

די רעדע דא איז אויב מען מעג טועהן א שיינע זאך וואס איז נישט קיין חיוב ווען ס'איז אויף 'יענעמנס חשבון' דו שטערסט מיט דעם אנדערע מענטשען? לכאורה נישט

גיין פרעגן יעדן גוי צו ער איז א איד און אים אנטועהן תפילין איז דאך נישט קיין שום חיוב נישט מה''ת נישט מה''ד אפילו לשיטת ליבאבוויטש,
והא ראיה אז זיי האבן דאס נישט געטוהן ביז יאר תשכ''ז ביי די זעקס טאגיגע מלחמה

דו ווילסט דן זיין וואס דער שליח האט געטון? דער שליח האט נישט אויפגעהאלטן דעם ליין...

וואס ער האט געמאכט יענעם טון? א מצוות עשה דאורייתא וואס שטופט אוועק אלע אומבאקוועמליכקייטן!

[נקודות טובות]

@נקודות טובות
אוודאי דארף מען טועהן יעדע מצוה און נישט קוקן אויב א צווייטער א איד אדער א גוי לאכט פון דעם אדער איז נישט צופרידן פון דעם אל יבשו מפני המלעיגים

די רעדע דא איז אויב מען מעג טועהן א שיינע זאך וואס איז נישט קיין חיוב ווען ס'איז אויף 'יענעמנס חשבון' דו שטערסט מיט דעם אנדערע מענטשען? לכאורה נישט
לדוגמא מעג א איד וואס דאוונעט הויעך דאוונען מיט קולות אין א פליגער און נערוועז מאכן יעדעם?

גיין פרעגן יעדן גוי צו ער איז א איד און אים אנטועהן תפילין איז דאך נישט קיין שום חיוב נישט מה''ת נישט מה''ד אפילו לשיטת ליבאבוויטש,
והא ראיה אז זיי האבן דאס נישט געטוהן ביז יאר תשכ''ז ביי די זעקס טאגיגע מלחמה

לאמיר כאפן א היטש מיט דיר אין די נושא פון לייגען תפילין, און אוועקפארען פון די ארגינעלע נושא פאר א מינוט.

מצד התורה איז דא א מצוה פון הוכח תוכיח את עמיתך, און ווי אויך א חיוב ערבות. בפשטות ליגט א חיוב גמור אויף יעדן איינעם צו גיין מוסר זאגן און לייגן תפילין פאר תינוקת שנשבו. הגם עס זענען דא שיטות וואס האלטען אז ביי א מומר להכעיס איז נישטא קיין מצוות תוכחה, און קיין ערבות. עכ"ז זענען אבער דא אסאך פוסקים וואס האלטען אז עס איז נישט אזוי, נאר עס איז יא דא א חיוב. ובין הפוסקים לחיוב איז הרה"ק מסאטמאר (שו"ת דברי יואל יו"ד סימן נ"ט) און לויט דעם קומט אויס אז מען איז יא מחיוב צו לייגען תפילין פאר יעדע אידיש אפשטאמיגע. און דערנאך איז דא די מצוה פון אהבת השם, און ואהבת לרעך כמוך וואס די פוסקים ברענגען ווען זיי רעדן פון די ענינים.

שיטת האדמו"ר מליובאוויטש איז געווען טאקע דאס אז עס איז יא א חיוב. און ער האט געהאט עטליכע סיבות פארוואס ער האט אויסגעוועלט דוקא תפילין משאר המצוות.

א) די גמרא זאגט אז אויף תפילין שבראש שטייט די פסוק וראו כל עמי הארץ כי שם ד' נקרא עליך ויראו ממך. און האלטענדיג הארט פאר די מלחמת ששת הימים, האט ער געזוכט זכותים מיט וואס צו אפשרעקען די פיינט. (די מבצע האט ער נישט אנגעהויבען נאך די מלחמה, נאר עטליכע טעג פאר די מלחמה)

ב) וויבאלד תפילין איז הוקש לכל התורה און אזוי ווי עס איז דעמאלטס געווען הארט פאר שבועות, האט ער געוואלט אז אלע אידן אפגעזעהן וויפיל שייכות זיי האבן מיט קיום התורה, זאלן זיי עכ"פ מקיים זיין מצות תפילין וואס איז הוקש לכל התורה כולה.

ג) אין סמ"ג מצוה ד' שטייט בזה הלשון. כי יותר חפץ הקב"ה באדם רשע שיניח תפילין, מאדם צדיק. ועיקר תפילין נצטוו להיות לזכרון לרשעים ולישרם דרך טובה, ויותר הם צריכין זכר וחיזוק מאותם שגדלו ביראת שמים כל ימיהם!

ד) פשוט ער האט נישט געוואלט אז עס זאל זיין א קרקפתא דלא מנח תפילין.


די שיטה פון סאטמאר רבי וואס האט חולק געווען מיט אים איז די מחשבות זנות ושאר מחשבת פסול בשעת וואס מען האט אין קאפ בשעת מען טוט אן די תפילין. דער ליובאוויטשער רבי פון די אנדערע זייט, האט שפעטער אדרעסירט די טענות ברבים און ער האט דאס פארענטפעט.

לייגען תפילין פאר אידיש אפשטאמיגע וואס זענען פרעמד צו אידישקייט, איז יא דא א מקום לומר אז דאס איז א חיוב דאורייתא. און דאס איז שיטת האדמו"ר מליובאוויטש.

[פשוט און גראד]

@נקודות טובות
אוודאי דארף מען טועהן יעדע מצוה און נישט קוקן אויב א צווייטער א איד אדער א גוי לאכט פון דעם אדער איז נישט צופרידן פון דעם אל יבשו מפני המלעיגים

די רעדע דא איז אויב מען מעג טועהן א שיינע זאך וואס איז נישט קיין חיוב ווען ס'איז אויף 'יענעמנס חשבון' דו שטערסט מיט דעם אנדערע מענטשען? לכאורה נישט
לדוגמא מעג א איד וואס דאוונעט הויעך דאוונען מיט קולות אין א פליגער און נערוועז מאכן יעדעם?

גיין פרעגן יעדן גוי צו ער איז א איד און אים אנטועהן תפילין איז דאך נישט קיין שום חיוב נישט מה''ת נישט מה''ד אפילו לשיטת ליבאבוויטש,
והא ראיה אז זיי האבן דאס נישט געטוהן ביז יאר תשכ''ז ביי די זעקס טאגיגע מלחמה

לאמיר כאפן א היטש מיט דיר אין די נושא פון לייגען תפילין, און אוועקפארען פון די ארגינעלע נושא פאר א מינוט.

מצד התורה איז דא א מצוה פון הוכח תוכיח את עמיתך, און ווי אויך א חיוב ערבות. בפשטות ליגט א חיוב גמור אויף יעדן איינעם צו גיין מוסר זאגן און לייגן תפילין פאר תינוקת שנשבו. הגם עס זענען דא שיטות וואס האלטען אז ביי א מומר להכעיס איז נישטא קיין מצוות תוכחה, און קיין ערבות. עכ"ז זענען אבער דא אסאך פוסקים וואס האלטען אז עס איז נישט אזוי, נאר עס איז יא דא א חיוב. ובין הפוסקים לחיוב איז הרה"ק מסאטמאר (שו"ת דברי יואל יו"ד סימן נ"ט) און לויט דעם קומט אויס אז מען איז יא מחיוב צו לייגען תפילין פאר יעדע אידיש אפשטאמיגע. און דערנאך איז דא די מצוה פון אהבת השם, און ואהבת לרעך כמוך וואס די פוסקים ברענגען ווען זיי רעדן פון די ענינים.

שיטת האדמו"ר מליובאוויטש איז געווען טאקע דאס אז עס איז יא א חיוב. און ער האט געהאט עטליכע סיבות פארוואס ער האט אויסגעוועלט דוקא תפילין משאר המצוות.

א) די גמרא זאגט אז אויף תפילין שבראש שטייט די פסוק וראו כל עמי הארץ כי שם ד' נקרא עליך ויראו ממך. און האלטענדיג הארט פאר די מלחמת ששת הימים, האט ער געזוכט זכותים מיט וואס צו אפשרעקען די פיינט. (די מבצע האט ער נישט אנגעהויבען נאך די מלחמה, נאר עטליכע טעג פאר די מלחמה)

ב) וויבאלד תפילין איז הוקש לכל התורה און אזוי ווי עס איז דעמאלטס געווען הארט פאר שבועות, האט ער געוואלט אז אלע אידן אפגעזעהן וויפיל שייכות זיי האבן מיט קיום התורה, זאלן זיי עכ"פ מקיים זיין מצות תפילין וואס איז הוקש לכל התורה כולה.

ג) אין סמ"ג מצוה ד' שטייט בזה הלשון. כי יותר חפץ הקב"ה באדם רשע שיניח תפילין, מאדם צדיק. ועיקר תפילין נצטוו להיות לזכרון לרשעים ולישרם דרך טובה, ויותר הם צריכין זכר וחיזוק מאותם שגדלו ביראת שמים כל ימיהם!

ד) פשוט ער האט נישט געוואלט אז עס זאל זיין א קרקפתא דלא מנח תפילין.


די שיטה פון סאטמאר רבי וואס האט חולק געווען מיט אים איז די מחשבות זנות ושאר מחשבת פסול בשעת וואס מען האט אין קאפ בשעת מען טוט אן די תפילין. און מיט דעם האט זיך די ליובאוויטשער רבי

► Show Spoiler

פיין אן עצה געגעבן

, און אפגענטפערט אלע טענות.

לייגען תפילין פאר אידיש אפשטאמיגע וואס זענען פרעמד צו אידישקייט, איז יא דא א מקום לומר אז דאס איז א חיוב דאורייתא. און דאס איז שיטת האדמו"ר מליובאוויטש.

מיינונג פון דיר.

פארוואס וואקסטו אלס אריין?

[נקודות טובות]

► Show Spoiler

@נקודות טובות
אוודאי דארף מען טועהן יעדע מצוה און נישט קוקן אויב א צווייטער א איד אדער א גוי לאכט פון דעם אדער איז נישט צופרידן פון דעם אל יבשו מפני המלעיגים

די רעדע דא איז אויב מען מעג טועהן א שיינע זאך וואס איז נישט קיין חיוב ווען ס'איז אויף 'יענעמנס חשבון' דו שטערסט מיט דעם אנדערע מענטשען? לכאורה נישט
לדוגמא מעג א איד וואס דאוונעט הויעך דאוונען מיט קולות אין א פליגער און נערוועז מאכן יעדעם?

גיין פרעגן יעדן גוי צו ער איז א איד און אים אנטועהן תפילין איז דאך נישט קיין שום חיוב נישט מה''ת נישט מה''ד אפילו לשיטת ליבאבוויטש,
והא ראיה אז זיי האבן דאס נישט געטוהן ביז יאר תשכ''ז ביי די זעקס טאגיגע מלחמה

לאמיר כאפן א היטש מיט דיר אין די נושא פון לייגען תפילין, און אוועקפארען פון די ארגינעלע נושא פאר א מינוט.

מצד התורה איז דא א מצוה פון הוכח תוכיח את עמיתך, און ווי אויך א חיוב ערבות. בפשטות ליגט א חיוב גמור אויף יעדן איינעם צו גיין מוסר זאגן און לייגן תפילין פאר תינוקת שנשבו. הגם עס זענען דא שיטות וואס האלטען אז ביי א מומר להכעיס איז נישטא קיין מצוות תוכחה, און קיין ערבות. עכ"ז זענען אבער דא אסאך פוסקים וואס האלטען אז עס איז נישט אזוי, נאר עס איז יא דא א חיוב. ובין הפוסקים לחיוב איז הרה"ק מסאטמאר (שו"ת דברי יואל יו"ד סימן נ"ט) און לויט דעם קומט אויס אז מען איז יא מחיוב צו לייגען תפילין פאר יעדע אידיש אפשטאמיגע. און דערנאך איז דא די מצוה פון אהבת השם, און ואהבת לרעך כמוך וואס די פוסקים ברענגען ווען זיי רעדן פון די ענינים.

שיטת האדמו"ר מליובאוויטש איז געווען טאקע דאס אז עס איז יא א חיוב. און ער האט געהאט עטליכע סיבות פארוואס ער האט אויסגעוועלט דוקא תפילין משאר המצוות.

א) די גמרא זאגט אז אויף תפילין שבראש שטייט די פסוק וראו כל עמי הארץ כי שם ד' נקרא עליך ויראו ממך. און האלטענדיג הארט פאר די מלחמת ששת הימים, האט ער געזוכט זכותים מיט וואס צו אפשרעקען די פיינט. (די מבצע האט ער נישט אנגעהויבען נאך די מלחמה, נאר עטליכע טעג פאר די מלחמה)

ב) וויבאלד תפילין איז הוקש לכל התורה און אזוי ווי עס איז דעמאלטס געווען הארט פאר שבועות, האט ער געוואלט אז אלע אידן אפגעזעהן וויפיל שייכות זיי האבן מיט קיום התורה, זאלן זיי עכ"פ מקיים זיין מצות תפילין וואס איז הוקש לכל התורה כולה.

ג) אין סמ"ג מצוה ד' שטייט בזה הלשון. כי יותר חפץ הקב"ה באדם רשע שיניח תפילין, מאדם צדיק. ועיקר תפילין נצטוו להיות לזכרון לרשעים ולישרם דרך טובה, ויותר הם צריכין זכר וחיזוק מאותם שגדלו ביראת שמים כל ימיהם!

ד) פשוט ער האט נישט געוואלט אז עס זאל זיין א קרקפתא דלא מנח תפילין.


די שיטה פון סאטמאר רבי וואס האט חולק געווען מיט אים איז די מחשבות זנות ושאר מחשבת פסול בשעת וואס מען האט אין קאפ בשעת מען טוט אן די תפילין. און מיט דעם האט זיך די ליובאוויטשער רבי

► Show Spoiler

פיין אן עצה געגעבן

, און אפגענטפערט אלע טענות.

לייגען תפילין פאר אידיש אפשטאמיגע וואס זענען פרעמד צו אידישקייט, איז יא דא א מקום לומר אז דאס איז א חיוב דאורייתא. און דאס איז שיטת האדמו"ר מליובאוויטש.

מיינונג פון דיר.

פארוואס וואקסטו אלס אריין?

איך געדענק נישט יעצט וועלכע שיחה דאס איז, אבער איך האב אמאל געליינט אין איינער פון די שיחות ווי די ליובאוויטשער רבי פארענטפערט אלעס זייער שיין. צו ער איז גערעכט אדער נישט? דאס איז נישט מיין דאגה. ער האט געהערט וואס די סאטמאר רבי האט געזאגט, און ער האט דאס אדרעסירט ברבים, און לדעתו האט ער דאס פארענטפער. סא וואו וואק איך אריין?

[פשוט און גראד]

► Show Spoiler

לאמיר כאפן א היטש מיט דיר אין די נושא פון לייגען תפילין, און אוועקפארען פון די ארגינעלע נושא פאר א מינוט.

מצד התורה איז דא א מצוה פון הוכח תוכיח את עמיתך, און ווי אויך א חיוב ערבות. בפשטות ליגט א חיוב גמור אויף יעדן איינעם צו גיין מוסר זאגן און לייגן תפילין פאר תינוקת שנשבו. הגם עס זענען דא שיטות וואס האלטען אז ביי א מומר להכעיס איז נישטא קיין מצוות תוכחה, און קיין ערבות. עכ"ז זענען אבער דא אסאך פוסקים וואס האלטען אז עס איז נישט אזוי, נאר עס איז יא דא א חיוב. ובין הפוסקים לחיוב איז הרה"ק מסאטמאר (שו"ת דברי יואל יו"ד סימן נ"ט) און לויט דעם קומט אויס אז מען איז יא מחיוב צו לייגען תפילין פאר יעדע אידיש אפשטאמיגע. און דערנאך איז דא די מצוה פון אהבת השם, און ואהבת לרעך כמוך וואס די פוסקים ברענגען ווען זיי רעדן פון די ענינים.

שיטת האדמו"ר מליובאוויטש איז געווען טאקע דאס אז עס איז יא א חיוב. און ער האט געהאט עטליכע סיבות פארוואס ער האט אויסגעוועלט דוקא תפילין משאר המצוות.

א) די גמרא זאגט אז אויף תפילין שבראש שטייט די פסוק וראו כל עמי הארץ כי שם ד' נקרא עליך ויראו ממך. און האלטענדיג הארט פאר די מלחמת ששת הימים, האט ער געזוכט זכותים מיט וואס צו אפשרעקען די פיינט. (די מבצע האט ער נישט אנגעהויבען נאך די מלחמה, נאר עטליכע טעג פאר די מלחמה)

ב) וויבאלד תפילין איז הוקש לכל התורה און אזוי ווי עס איז דעמאלטס געווען הארט פאר שבועות, האט ער געוואלט אז אלע אידן אפגעזעהן וויפיל שייכות זיי האבן מיט קיום התורה, זאלן זיי עכ"פ מקיים זיין מצות תפילין וואס איז הוקש לכל התורה כולה.

ג) אין סמ"ג מצוה ד' שטייט בזה הלשון. כי יותר חפץ הקב"ה באדם רשע שיניח תפילין, מאדם צדיק. ועיקר תפילין נצטוו להיות לזכרון לרשעים ולישרם דרך טובה, ויותר הם צריכין זכר וחיזוק מאותם שגדלו ביראת שמים כל ימיהם!

ד) פשוט ער האט נישט געוואלט אז עס זאל זיין א קרקפתא דלא מנח תפילין.


די שיטה פון סאטמאר רבי וואס האט חולק געווען מיט אים איז די מחשבות זנות ושאר מחשבת פסול בשעת וואס מען האט אין קאפ בשעת מען טוט אן די תפילין. און מיט דעם האט זיך די ליובאוויטשער רבי

► Show Spoiler

פיין אן עצה געגעבן

, און אפגענטפערט אלע טענות.

לייגען תפילין פאר אידיש אפשטאמיגע וואס זענען פרעמד צו אידישקייט, איז יא דא א מקום לומר אז דאס איז א חיוב דאורייתא. און דאס איז שיטת האדמו"ר מליובאוויטש.

מיינונג פון דיר.

פארוואס וואקסטו אלס אריין?

איך געדענק נישט יעצט וועלכע שיחה דאס איז, אבער איך האב אמאל געליינט אין איינער פון די שיחות ווי די ליובאוויטשער רבי פארענטפערט אלעס זייער שיין. צו ער איז גערעכט אדער נישט? דאס איז נישט מיין דאגה. ער האט געהערט וואס די סאטמאר רבי האט געזאגט, און ער האט דאס אדרעסירט ברבים, און לדעתו האט ער דאס פארענטפער. סא וואו וואק איך אריין?

די שפראך, אז ער האט זיך פיין א עצה געגעבען.

[נקודות טובות]

► Show Spoiler

מיינונג פון דיר.

פארוואס וואקסטו אלס אריין?

איך געדענק נישט יעצט וועלכע שיחה דאס איז, אבער איך האב אמאל געליינט אין איינער פון די שיחות ווי די ליובאוויטשער רבי פארענטפערט אלעס זייער שיין. צו ער איז גערעכט אדער נישט? דאס איז נישט מיין דאגה. ער האט געהערט וואס די סאטמאר רבי האט געזאגט, און ער האט דאס אדרעסירט ברבים, און לדעתו האט ער דאס פארענטפער. סא וואו וואק איך אריין?

די שפראך, אז ער האט זיך פיין א עצה געגעבען.

אהא, איך הער. אבער פאר די צוקונפט איז די פיטשער פון פריוואטע מעסעדזשעס געמאכט פאר דעם.

איך האב געמיינט דו פרעגסט צו עס איז מיין אייגענע מיינונג אז דער ליובאוויטשער רבי האט פארענטפערט די טענות קעגן אים. אבער אויב האט איר א פראבלעם מיט אן אויסדריק, קענט איר קומען פריוואט. איך בייס נישט. איינער האט מיר מעורר געווען פריוואט און איך האב עס געטוישט, הגם איך האב נישט געזעהן עפעס אפענסיוו אין מיינע ווערטער. אבער איך בין נישטא צו טריגערן קיינעם. סא אויב סיי ווער שפירט אומבאקוועם מיט א פליטת קולמוס, זיי מיר מעורר פריוואט.

צוריק צום נושא...

[שבת קודש]

@נקודות טובות
אוודאי דארף מען טועהן יעדע מצוה און נישט קוקן אויב א צווייטער א איד אדער א גוי לאכט פון דעם אדער איז נישט צופרידן פון דעם אל יבשו מפני המלעיגים

די רעדע דא איז אויב מען מעג טועהן א שיינע זאך וואס איז נישט קיין חיוב ווען ס'איז אויף 'יענעמנס חשבון' דו שטערסט מיט דעם אנדערע מענטשען? לכאורה נישט
לדוגמא מעג א איד וואס דאוונעט הויעך דאוונען מיט קולות אין א פליגער און נערוועז מאכן יעדעם?

גיין פרעגן יעדן גוי צו ער איז א איד און אים אנטועהן תפילין איז דאך נישט קיין שום חיוב נישט מה''ת נישט מה''ד אפילו לשיטת ליבאבוויטש,
והא ראיה אז זיי האבן דאס נישט געטוהן ביז יאר תשכ''ז ביי די זעקס טאגיגע מלחמה

לייגען תפילין פאר אידיש אפשטאמיגע וואס זענען פרעמד צו אידישקייט, איז יא דא א מקום לומר אז דאס איז א חיוב דאורייתא. און דאס איז שיטת האדמו"ר מליובאוויטש.

א חיוב 'מדאורייתא' וואס אלע גדולים ביז אים האבן נישט געוואווסט? דאס איז דאך ממש א פלא

נאך שטערקער איז די וואוונדער וויאזוי קען זיין אז אפילו ער אליין האט נישט געוואווסט פון דעם חיוב מדאורייתא ביז הערשט לעת זקנתו ביי די זעקס טאגיגע מלחמה?