סאטמאר (מהר"א): נייעסן און שמועסן בתוככי הקהלה

[בן תורה]

די אמת איז אז קהל דארף זיך פאר קיינעם נישט פארענטפערן. והא ראי' מענטשן פרעגן, זיי פארענטפערן זיך נישט, און נאכאלס איז אלע זיצן פארקויפט.

@מחדש איז נישט גערעכט אז קהל קען נישט איגנארירן..

[רעגענדיגע זונטאג]

למאי נפק"מ? ערגעץ צווישן די בר מצווה און אברך.

עס איז אביסל בושה'דיג אז די האסט די גרעסטע הדלקה, די גרעסטע נסיעות צו א רבין אין שבועות, בעסטע די טייערסטע זיצן, אבער ביים געבן סערוויסעס ביסטו אין קאמפיטישען מיט שאמלוי ווער עס געט ווייניגער סערוויסעס, מען קען נישט שפילן גרויס און קליין בבת אחת, ווערסט א ליצנות ביי דיר אליינס.

אויב ביסטו א גרויסע קהילה און דו בעסט גרויסע רענט זיצען ווייל די האס גרויסע עקספענס איז געב אש"ל ווי א גרויסע קהילה, געב צוויי טעג ברייטע נארמאלע קדישים ווי א גרויסע קהילה, שטעל צו א טענענט אין חצר ווי זיך צו דרייען און אראפזעצן, אא"וו, אדערוווייז אויב ווילסטו שפארען די עקספענס און גאאארנישט צושטעלן איז דעמלאטס שפיל נישט גרויס בכלל.... פרינט נישט קיין קונטריסם אז יענער זאל נעמען אורחים, קוק בכלל נישט יענע זייט כאילו עס עקזעקסטירט נישט, רייס נישט קיין זיצען געלט, אא"וו.

להכי נפק"מ, ווייל דיין ערשטע שורה דא פארענטפערט דיינע 5 איבריגע שורות איבער גאאארנישט צושטעלן.

כ'מיין, יעצט איז נאכט.

אפשר ענפערסטו אים טאקע? פארוואס ענטפערן מיט אן אטאקע שלא מן הענין?

[משה רבינו]

איך דינג שוין די זעלבע 4 זיצן אויפן צפון גאלערי זייט עס האט זיך געעפענט און איך האלט א פינקטליכע חשבון פון מיינע הוצאות והכנסות
די פרייז איז ב''ה קיינמאל נישט ארויף זייט די ערשטע יאר כאטש אינפלעשען און כאטש עס בלייבט סייווי נישט איבער קיין איין זיץ

עס איז נאר אראפ ווייל מען האט צוגעלייגט א 10% קרעדיט אויפן אקאונט פאר אויסגעצאלטע מעמבערס,

זאג זיי נישט אויס אז די עולם פארפירט אז זיי זענען ארויף זיי זאלן נישט זאגן אז מען פארפירט סיי ווי אפילו מען האלט שוין די זעלבע פרייז איבער 10 יאר זאלממען שטין ארויף אויך פאר די געלט
ווען זיי בעטן 100 מער פאר א זיץ בלייבט סייווי נישט איבער קיין איין זיץ אין ביהמ''ד
און פארפירן פארפירט מען סייווי . ...... כאטש מען בעט די זעלבע פרייז זיט די פליגלען האבן זיך געעפענט
און פאליש תשס''ו האט מען געבעטן און פראנט פאליש 275 און אין בעק 225 היינט גייט עס פון 300 ביז 225
דאס מיינט איז מיט די קהל דיסקאנט איז מען גאר אראפ די לעצטע 20 יאר די פרייז

[דער תהלים איד]

@בן תורה אההה די גאנצע בראשור פעלט נאר אויס ווייל @פישפיקלאדיין האט עפעס געשריבן און איינער האט עפעס געטראכט.

און נאכ'ן בראשור גייט אלעס זיין מסודר.

אקעי, קלאר.

יא, ווייל דאס מיינט אז אפילו די אלסווייסער וואס פארטיידיגן געווענליך קהל ווייסן אויך נישט פונקטליך פארוואס די זיצן קאסט אזוי סאך, איז כ"ש די המון עם.

אמת. זיי ווייסן טאקע נישט. פונקט ווי איך ווייס נישט פארוואס די וואסער אין קר"י איז יעצט ברוין. איך קען טרייען זיך פארצושטעלן, אבער ס'פעלט מיר נישט אויס.

פארוואס? ווייל אלע אידן מיט א טראפ עקספיריענס אין הערן מענטשן פלוידערן, ווייסן אז למעשה נעמט קיינער נישט קיין געלט אין טאש, און למעשה זוכט קיינער נישט מיר צו טשעפען, און אלעס האט א סיבה וואס איז בעצם לטובתי, "עד שיתברר לך אויף א געוויסע זאך/מענטש/אנשטאלט אז דארט איז נישט אזוי".

[דער תהלים איד]

למאי נפק"מ? ערגעץ צווישן די בר מצווה און אברך.

עס איז אביסל בושה'דיג אז די האסט די גרעסטע הדלקה, די גרעסטע נסיעות צו א רבין אין שבועות, בעסטע די טייערסטע זיצן, אבער ביים געבן סערוויסעס ביסטו אין קאמפיטישען מיט שאמלוי ווער עס געט ווייניגער סערוויסעס, מען קען נישט שפילן גרויס און קליין בבת אחת, ווערסט א ליצנות ביי דיר אליינס.

אויב ביסטו א גרויסע קהילה און דו בעסט גרויסע רענט זיצען ווייל די האס גרויסע עקספענס איז געב אש"ל ווי א גרויסע קהילה, געב צוויי טעג ברייטע נארמאלע קדישים ווי א גרויסע קהילה, שטעל צו א טענענט אין חצר ווי זיך צו דרייען און אראפזעצן, אא"וו, אדערוווייז אויב ווילסטו שפארען די עקספענס און גאאארנישט צושטעלן איז דעמלאטס שפיל נישט גרויס בכלל.... פרינט נישט קיין קונטריסם אז יענער זאל נעמען אורחים, קוק בכלל נישט יענע זייט כאילו עס עקזעקסטירט נישט, רייס נישט קיין זיצען געלט, אא"וו.

להכי נפק"מ, ווייל דיין ערשטע שורה דא פארענטפערט דיינע 5 איבריגע שורות איבער גאאארנישט צושטעלן.

כ'מיין, יעצט איז נאכט.

אפשר ענפערסטו אים טאקע? פארוואס ענטפערן מיט אן אטאקע שלא מן הענין?

איינער וואס זאגט אז מ'שטעלט גארנישט צו, איז נישט ווערד קיין ענטפער. אזא ליידיגייער בין איך נאכנישט.

[רעגענדיגע זונטאג]

להכי נפק"מ, ווייל דיין ערשטע שורה דא פארענטפערט דיינע 5 איבריגע שורות איבער גאאארנישט צושטעלן.

כ'מיין, יעצט איז נאכט.

אפשר ענפערסטו אים טאקע? פארוואס ענטפערן מיט אן אטאקע שלא מן הענין?

איינער וואס זאגט אז מ'שטעלט גארנישט צו, איז נישט ווערד קיין ענטפער. אזא ליידיגייער בין איך נאכנישט.

דאן ענטפער נישט. פינטל.

פארוואס אריינפליקן??

ב.ד.וו., מזל טוב צו דיין 4000'סטע פאוסט.

[דער תהלים איד]

אפשר ענפערסטו אים טאקע? פארוואס ענטפערן מיט אן אטאקע שלא מן הענין?

איינער וואס זאגט אז מ'שטעלט גארנישט צו, איז נישט ווערד קיין ענטפער. אזא ליידיגייער בין איך נאכנישט.

דאן ענטפער נישט. פינטל.

פארוואס אריינפליקן??

ווייל היות ער האלט אז ער מעג אראפרייסן ברבים מענטשן וואס צורייסן זיך פאר אים, האב איך זיך אפגעלערנט עטליעסט צו מעגן אריינפליקן פאר איינעם וואס העצט ווי א (...).

[פישפיקלאדיין]

קהל זאל אדרעסירען די נויט צו בעטן 300+ פלאס א זיץ

די בראשור וואס איז מסביר די נויט, זאל זיין קאלערדיג? אדער אפשר מיט א קליפ פון סאמעט?

לאמיר זיי איבערגעבן דעם נויט... נע, אבער דו זאגסט דאך נאר וואס "דער עולם" זאגט, סוי גיב א פרעג דעם עולם.

{יא, איך ווייס אז מען קען זיצן אין בוידעם אדער אין בוילער רום פאר ביליגער, טענקס}

איך בין עטליכע יאר געזיצן אין חדר יצחק מארקאוויטש, כ'ווייס נישט צו דאס איז א בוידעם אדער א בלויער רום, אבער ס'איז גאר געשמאק געווען ב"ה. און ס'קאסט ארום $100

ווער רעדט נאך א יאר ווי היי יאר וואס קהל האט ב"ה זעראו עקספענס, נישטא קיין צוגעשטעלטע אש"ל, נאטינג, עס איז דא אינגאנצן צוויי גרויסע ערענסטע עקספענענס היי יאר, איינס איז דריקן די קונטריסם אז אנדערע זאלן מאכען הכנסת אורחים, צוויי איז האום סטייל קוקיס און ווערצעבערגער ברוינפן קידוש צו מאכען.

איך מעג פרעגן ווי אלט איר זענט? עטליעסט א רמז. אפשערן / בר מצוה / בן שמ"ע / אברך

למאי נפק"מ? ערגעץ צווישן די בר מצווה און אברך.

עס איז אביסל בושה'דיג אז די האסט די גרעסטע הדלקה, די גרעסטע נסיעות צו א רבין אין שבועות, בעסטע די טייערסטע זיצן, אבער ביים געבן סערוויסעס ביסטו אין קאמפיטישען מיט שאמלוי ווער עס געט ווייניגער סערוויסעס, מען קען נישט שפילן גרויס און קליין בבת אחת, ווערסט א ליצנות ביי דיר אליינס.

אויב ביסטו א גרויסע קהילה און דו בעסט גרויסע רענט זיצען ווייל די האס גרויסע עקספענס איז געב אש"ל ווי א גרויסע קהילה, געב צוויי טעג ברייטע נארמאלע קדישים ווי א גרויסע קהילה, שטעל צו א טענענט אין חצר ווי זיך צו דרייען און אראפזעצן, אא"וו, אדערוווייז אויב ווילסטו שפארען די עקספענס און גאאארנישט צושטעלן איז דעמלאטס שפיל נישט גרויס בכלל.... פרינט נישט קיין קונטריסם אז יענער זאל נעמען אורחים, קוק בכלל נישט יענע זייט כאילו עס עקזעקסטירט נישט, רייס נישט קיין זיצען געלט, אא"וו.

דאס איז אמאל זיכער אז דו רעדסט פון היץ...

א) אונז דארפן ב"ה נישט שפילן גרויס.

ב) וואסערע סערוויס פעלט אין אונזער קהלה?

3) ברענג איין קהלה וואס קען זיך קאמפערן מיט די רוחניות'דיגע סערוויסעס וואס קיט"ל קרית יואל שטעלט צו דורכאויס דעם יאר. (נישט יענע קהלה וואס ארבעט שווער אנצופילן זייער שוהל)

און יא, די אלע סערוויסעס קאסטן ים'ען מיט געלט וואס לאזט איבער יעדעס יאר א גרעסערע דעפיציט, נאכן מעמבערשיפ, נאכן פאנדרעיזן, וכו'.

און איינע פון די אינקאמס וואס קהל קוקט ארויס א גאנץ יאר איז די יו"ט זיצן, מען בארגט ריזן הלואות חדשים פארדעם, מיט זמן הפרעון ערב שבועות.

זאגט יעצy @מחדש מאכט'ס א טענט צו קענען פארברענגן... טיילט'ס ברייטע קידושים...

[דער תהלים איד]

ב.ד.וו., מזל טוב צו דיין 4000'סטע פאוסט.

ברוך תהי'!!!

ניטאמאל באמערקט

[מחדש]

איך האב א פראגע צו אויפשטעלן א טענעט אויפן גאנצן שטח הדלקה וואס זאל דארט שטיין גאנץ יו"ט מיט דריי זייטן צען שטאקיגע פרענטשעס וואלט נישט צוגעברענגט עט-ליסט פופציג פארצענט מער פלאטץ ביי די טישן, עניוואן וואס ווייסט?

[רעגענדיגע זונטאג]

איך האב א פראגע צו אויפשטעלן א טענעט אויפן גאנצן שטח הדלקה וואס זאל דארט שטיין גאנץ יו"ט מיט דריי זייטן צען שטאקיגע פרענטשעס וואלט נישט צוגעברענגט עט-ליסט פופציג פארצענט מער פלאטץ ביי די טישן, עניוואן וואס ווייסט?

און וואס גייסטו טוהן ווען די טענט גייט זיך שאקלן ווי א לולב?

[משה רבינו]

אזוי יונג בוסטו אז דו געדענקסט שוין נישט די טענט יעדע יאר שבועות
און פארוואס מען האט עס געסטאפט?

[מחדש]

די בראשור וואס איז מסביר די נויט, זאל זיין קאלערדיג? אדער אפשר מיט א קליפ פון סאמעט?

לאמיר זיי איבערגעבן דעם נויט... נע, אבער דו זאגסט דאך נאר וואס "דער עולם" זאגט, סוי גיב א פרעג דעם עולם.




איך בין עטליכע יאר געזיצן אין חדר יצחק מארקאוויטש, כ'ווייס נישט צו דאס איז א בוידעם אדער א בלויער רום, אבער ס'איז גאר געשמאק געווען ב"ה. און ס'קאסט ארום $100




איך מעג פרעגן ווי אלט איר זענט? עטליעסט א רמז. אפשערן / בר מצוה / בן שמ"ע / אברך

למאי נפק"מ? ערגעץ צווישן די בר מצווה און אברך.

עס איז אביסל בושה'דיג אז די האסט די גרעסטע הדלקה, די גרעסטע נסיעות צו א רבין אין שבועות, בעסטע די טייערסטע זיצן, אבער ביים געבן סערוויסעס ביסטו אין קאמפיטישען מיט שאמלוי ווער עס געט ווייניגער סערוויסעס, מען קען נישט שפילן גרויס און קליין בבת אחת, ווערסט א ליצנות ביי דיר אליינס.

אויב ביסטו א גרויסע קהילה און דו בעסט גרויסע רענט זיצען ווייל די האס גרויסע עקספענס איז געב אש"ל ווי א גרויסע קהילה, געב צוויי טעג ברייטע נארמאלע קדישים ווי א גרויסע קהילה, שטעל צו א טענענט אין חצר ווי זיך צו דרייען און אראפזעצן, אא"וו, אדערוווייז אויב ווילסטו שפארען די עקספענס און גאאארנישט צושטעלן איז דעמלאטס שפיל נישט גרויס בכלל.... פרינט נישט קיין קונטריסם אז יענער זאל נעמען אורחים, קוק בכלל נישט יענע זייט כאילו עס עקזעקסטירט נישט, רייס נישט קיין זיצען געלט, אא"וו.

דאס איז אמאל זיכער אז דו רעדסט פון היץ...

א) אונז דארפן ב"ה נישט שפילן גרויס.

ב) וואסערע סערוויס פעלט אין אונזער קהלה?

3) ברענג איין קהלה וואס קען זיך קאמפערן מיט די רוחניות'דיגע סערוויסעס וואס קיט"ל קרית יואל שטעלט צו דורכאויס דעם יאר. (נישט יענע קהלה וואס ארבעט שווער אנצופילן זייער שוהל)

און יא, די אלע סערוויסעס קאסטן ים'ען מיט געלט וואס לאזט איבער יעדעס יאר א גרעסערע דעפיציט, נאכן מעמבערשיפ, נאכן פאנדרעיזן, וכו'.

און איינע פון די אינקאמס וואס קהל קוקט ארויס א גאנץ יאר איז די יו"ט זיצן, מען בארגט ריזן הלואות חדשים פארדעם, מיט זמן הפרעון ערב שבועות.

זאגט יעצy @מחדש מאכט'ס א טענט צו קענען פארברענגן... טיילט'ס ברייטע קידושים...

איך האב גראדע וואס צו ענטפערן, אבער משום מה זע איך אז איך האב ערעגץ אומוועלענדיג גערירט א נערוו, און איך בין נישט דא פאר דעם, איך האב נישט געוואלט ווייטען, נישט געוויסט עס איז אזוי האקעל, איך וועל ענערש פארמעקן מיינע תגובות.

[מחדש]

אזוי יונג בוסטו אז דו געדענקסט שוין נישט די טענט יעדע יאר שבועות
און פארוואס מען האט עס געסטאפט?

קיינמאל געווען א טענענט שבועות, שמח"ת איז דא.

[מחדש]

איך האב א פראגע צו אויפשטעלן א טענעט אויפן גאנצן שטח הדלקה וואס זאל דארט שטיין גאנץ יו"ט מיט דריי זייטן צען שטאקיגע פרענטשעס וואלט נישט צוגעברענגט עט-ליסט פופציג פארצענט מער פלאטץ ביי די טישן, עניוואן וואס ווייסט?

און וואס גייסטו טוהן ווען די טענט גייט זיך שאקלן ווי א לולב?

די גרויסע מעגא טענענט שאקלן זיך נישט.

[משה רבינו]

וויאזוי ווילסטו די רבי זאל איבערשרייען דיעיר קאנדישן?
און ווען עס רעגענט?
אוו ווען עס איז ווינטיג און די טענט פליעט אזוי די לעצטע יאר שבועות אדער ווי שבת הכתרה משפטים פון מאנסי רב

און אויב גייסט מען יא מאכן א טענט מיט דען אלעם גייטט גיין די העץ מען נעמט צו אומזיסט פארקינג פאר 2 וואכן

[משה רבינו]

אזוי יונג בוסטו אז דו געדענקסט שוין נישט די טענט יעדע יאר שבועות
און פארוואס מען האט עס געסטאפט?

קיינמאל געווען א טענענט שבועות, שמח"ת איז דא.

רבי איד ווי אלט ביסטו אלע דיינע פאקטן זענען אזוי?

[פישפיקלאדיין]

אזוי יונג בוסטו אז דו געדענקסט שוין נישט די טענט יעדע יאר שבועות
און פארוואס מען האט עס געסטאפט?

קיינמאל געווען א טענענט שבועות, שמח"ת איז דא.

ביז נאך א בחור?

ווייל יעדע אינגערמאן געדענקט נאך די שבועות טענט, און ווי מען איז אריינגעלאפן צו נעילת החג אין בית המדרש.

אגב, דו האסט אן השגה וויפל עס קאס אזא גרויסע טענט?

ביים כינוס נשים האט געקאסט 300 אלפים.

[משה רבינו]

ס''ה רעדט מען זיך אפ אויף זיצן פרייזן וואס אזי נישט ארויף די פרייז זייט די רבי איז געווארן רבי

און אויף א טענט וואס מען האט געסטאפט מאכן ווייל די עולם האט פארפירט פארוואס מען מאכט עס נישט די טישןן אינעווייניג אין ביהמ''ד

[דער תהלים איד]

@משה רבינו וועסט נאך באלד מיינען אז "מ"רעדט זיך אפ...

מ'איז העפי ב"ה.

[מחדש]

אזוי יונג בוסטו אז דו געדענקסט שוין נישט די טענט יעדע יאר שבועות
און פארוואס מען האט עס געסטאפט?

קיינמאל געווען א טענענט שבועות, שמח"ת איז דא.

ביז נאך א בחור?

ווייל יעדע אינגערמאן געדענקט נאך די שבועות טענט, און ווי מען איז אריינגעלאפן צו נעילת החג אין בית המדרש.

אגב, דו האסט אן השגה וויפל עס קאס אזא גרויסע טענט?

ביים כינוס נשים האט געקאסט 300 אלפים.

כינוס נשים טענענט קאסט 300 אלפים?! WOW
אזא טענענט האב איך גערעדט, וואסט געווען מער פלאטץ ביי די טישן, און מען וואלט נישט געדארפט אויסדרייען די שול גאנץ יו"ט.

הלוואי קהל האט וועט א נדבן פאר דעם.

[משה רבינו]

איך האב א פראגע צו אויפשטעלן א טענעט אויפן גאנצן שטח הדלקה וואס זאל דארט שטיין גאנץ יו"ט מיט דריי זייטן צען שטאקיגע פרענטשעס וואלט נישט צוגעברענגט עט-ליסט פופציג פארצענט מער פלאטץ ביי די טישן, עניוואן וואס ווייסט?

און וואס גייסטו טוהן ווען די טענט גייט זיך שאקלן ווי א לולב?

די גרויסע מעגא טענענט שאקלן זיך נישט.

אזוי גאר? דייקא די מעגע טענטס שאקלען זיך בעיקר

[רעגענדיגע זונטאג]

נייע טעמע אלערט...

א ריזיגע טענט קען זיך שאקלן?

[משה רבינו]

קיינמאל געווען א טענענט שבועות, שמח"ת איז דא.

ביז נאך א בחור?

ווייל יעדע אינגערמאן געדענקט נאך די שבועות טענט, און ווי מען איז אריינגעלאפן צו נעילת החג אין בית המדרש.

אגב, דו האסט אן השגה וויפל עס קאס אזא גרויסע טענט?

ביים כינוס נשים האט געקאסט 300 אלפים.

כינוס נשים טענענט קאסט 300 אלפים?! WOW
אזא טענענט האב איך גערעדט, וואסט געווען מער פלאטץ ביי די טישן, און מען וואלט נישט געדארפט אויסדרייען די שול גאנץ יו"ט.

הלוואי קהל האט וועט א נדבן פאר דעם.

אבער אזא טענט איז נאר גוט מיט א גוטע מייק סיסטעם יו'ט הערט מען עיש קיין ווארט נישטט פון די זינגען און זיכער נישט די תורה
בפרט אויב מען מאכט עיר קאנדישן

[מחדש]

און איינע פון די אינקאמס וואס קהל קוקט ארויס א גאנץ יאר איז די יו"ט זיצן, מען בארגט ריזן הלואות חדשים פארדעם, מיט זמן הפרעון ערב שבועות.

זאגט יעצy @מחדש מאכט'ס א טענט צו קענען פארברענגן... טיילט'ס ברייטע קידושים...

מצוות איז א אינקאם, שבועות איז א אינקאם, תשרי איז א אינקאם, און נאך.

איך הייב אן טראכטען אז די נושא פון אש"ל האט דיר געטריגערט, ווייל איך זע אז האסט עס עטליכע מאל נישט באמערקט,

בכל אופן גיי איך מעקן, ווייל איך האב סץם נאכגעזאגט וואס דו און איך הערן די לעצטע צוויי וואכען אין ביהמי"ד, אבער זעט אויס אז אויף פאפיר איז קריעצעדיג,

בלייב מיר אין גיטען.