איז ריכטיג אז ביי די ליטווישע איז דער לומד תורה מער ארויפגעקוקט?

[פעיק ניוז]

דאס מיינט בסך הכל אז ביז'ן בל שם טוב האבן אלע גדולי ישראל געליטען אויף או סי די, און דער בעל שם טוב איז געווען דער ערשטער וואס האט געטוהן מצוות מיט אהבה?... קאם אן...

דער בעל שם טוב איז דאך געקומען מקרב זיין די אידן וועלכע זענען נישט געווען פון די לומדים, די מער מיטלסטע און אונטערשטע שיכטן פון כלל ישראל, וועלכע זענען דאן געווען ווי אויסגעשפילט פון כלל ישראל, צום אויבערשטן און צו עבודת ה'. אין די צייטן איידער דעם בעל שם טוב איז נאר דער 'למדן' געווען ארויפגעקוקט. דער בעל שם טוב איז געקומען מגלה זיין דעם חשיבות פון יעדער אידישער נשמה און דעם חשיבות פון יעדער פעולה פון א איד און וואספארא רושם א מצוה מאכט ביים אויבערשטן, און אז דער עיקר איז דביקות בה' און אז די תורה איז נאר דא אונז אהין צו פירן.

דאס איז פשוט'ע היסטאריע.

[שרייבן שרייבט זיך]

אלס איינער וואס וואוינט שוין היבש לאנג אין לייקווד, וויל איך דא צולייגן אסאך. טאמער איך ענדיג מיין מיינונג, וועל איך לכאורה מצליח זיין אויפצורעגן יעדער דא. וזה יהיה חלקי מכל עמלי.
1. אסאך שרייבערס האבן מורא צו זען מעלות ביי אנדערע. זיי האבן מורא אז דאס רעפלעקט שלעכט אויף זיי. די חברה האבן עפעס וואס לאזט זיי נישט זען די אמת. ווילאנג די אמת קען ווייזן אז א צווייטע איז בעסער ווי זיי\זייער רבי, קען עס נישט עגזיסטירן. זאג איך ענק, דאס מיינט גארנישט. יעדער מעג זיך אפלערנן פון יעדעם, און טאמער די ליטווישער האבן איינגעזען עפעס וואס ביי אונז האט מען פארזען, אנשטאטס אוועק מאכן אדער פארענטפערן, לאמיר גיין פון זיי אפלערנן. נישט פאר דעם דארפן מיר זיך פארלירן, און נישט פאר דעם איז די סוף פסוק ווי זיי. אונזער קפידות אויף לבוש, צניעות, געוויסע הלכות, כשרות, אמונת צדיקים, ועוד, זענן נישט דא ביי זיי, און מיר זאלן זיי קיינמאל נישט אפלאזן. נאר לערנן פון זיי וואס מיר קענן.
2. דאס איז נישט אמת אז ביי די ליטווישע, דער וואס גייט ארבעטן איז א באם. אפשר אין א"י, נישט אין אמעריקא, און זיכער נישט די לעצטע צען פופצן יאר. אלע בלייבן אין כולל בערך פינף יאר, און נאך דעם איז עס טאקע צוטיילט צווישן די לאנג טערם לערנערס און די שארט טערם. אבער דער וואס גייט ארבעטן איז בכלל נישט קיין באם, עס ווענדט זיך אויף זיין לעבענסשטייגער. יא, ווי אן אמת'ער בן תורה וועט ער נישט זיין, אבער קיין באם איז ער נישט.
3. די שמחת התורה און די ליגן אין לערנן ביי די ליטווישע האב איך אין מיין לעבן נישט געזען ביי חסידישער. ווי א מענטש ווערט אינגאנצן ארום גענומן מיט א קשיא, א תירוץ, א ראיה, אדער א דערהער, איז עפעס מורא'דיג שיין צו זען. אויף בחורים, יונגעלייט, אדער בעליבתים וואס לערנן א סוגיא. דאס וואלטן מיר געמעגט גוט אפלערנן. קביעות עתים לתורה איז נאר איין טריט, מיר וואלטן זיך געמעגט מער פאראייניגן מיט די לערנן ביז מ'לערנט מיט די סארט שמחה. נאך עפעס וואס איך האב אויך באמערקט ביי די ירולשימ'ער אידן, ווי זיי קענן רעדן אין לערנן כאילו זיי שמועסן סתם אזוי. עס קומט אזוי נאטורליך, אן קיין אנגעצויגענקייט.
4. די התמדת הלימוד איז נאך עפעס. קוק ביי זיך – א יונגערמאן קען דאווענן שבת ניין אזייגער, און ענדיגן עלעף דרייסיג. ווען קומט ער אן אין ביהמ"ד? נישט יעדער ליטוואק איז דארט, אבער פון דריי אזייגער אדער אפילו פאר דעם זעט מען בחורים און יונגעלייט, וואס לייגן אריין א פיר פינף שעה א שבת נאכמיטאג, לערנן אפ דפים גמרא, חזר'ן די וואכעדיגע לימוד, פארטיפן זיך אין די קצות וואס מ'האט נאר געלערנט האלב דערפון אין מיטן וואך, אזש עס איז ממש א פראכט. איך האב דאס נישט געזען אין קיין חסידישע סביבה.
5. דאווענן. אין דעם איז די מצב צוטיילט. א געהעריגע אוועק געשטעלטע ישיבישע פלאטץ, דאווענט רואיג, כמו שכתוב בשו"ע, מילה במילה, מיט אן ערנסטקייט. ביי אונז, רוב שטיבלעך זענן הפקר, ווי מענטשן דאווענן אן קיין ערנסטקייט. יחידים אפשר יא, אבער די כלליותדיגע גייסט איז פון הפקרות. און מ"מ עס פעלט א גרויסע נקודה ביי זיי. ווען איינער פון זיי וויל זיך פארטיפן אין דאווענן און דאס מאכן פאר אן עבודת ה' פנימי, איז ער א פארלוירענער. זייער ספרים העלפן נישט דערפאר, און זייער חינוך דערמאנט עס בכלל נישט. ממילא זענן כמעט נישט דא קיין עובדים ביי זיי.
6. נישט יעדער לעיקוואד יונגערמאן איז א וועלטס ת"ח, און זייער מזרח וואנט איז אפשר נישט בעסער ווי ביי אונז. אבער ביי זיי קען מען אפט טרעפן א יונגערמאן מיט אן אלטן הוט און א פשוט'ער פנים, און דערנאך וועסטו הערן אויף אים אז מ'קען אים פרעגן ברוב מקומות הש"ס בעיון און ער קען ענטפערן.
7. דאס לערנן צו ווערן א יא און ביי אונז לערנט מען צו ווערן א נישט, איז פשוט שקר גס. ביי אונז איז דא גענוג און נאך בעלי גאווה וואס לערנן, און ביי זיי איז דא גענוג און נאך שפלי ברך וואס לערנן. עס איז נישט דא קיין שום חילוק נישט היינטיגע צייטן אין דער געביט. דער תולדות רעדט פון זיין תקופה, מיט אונז האט עס נישט.
8. רעדן פון זיי אז זיי לערנן 'סברות כרסיות' קומט פון פשוט'ע אי ידיעה. היינט צו טאגס איז די עיקר חילוק צווישן די אמאליגע אונגארישע דרך הלימוד (וואס איז ביי אונז אויך שטארק פארגעסן) און די ליטווישע אויף די דגוש. יעדער גלויבט אין אוועק שטעלן די סוגיא, און יעדער גלויבט אז א סברא מוז האבן א מקור און מוז זיין אויסגעהאלטן. די חילוק איז אין וויפיל דגוש מיר לייגן אויף דעם און וויפיל דגוש זיי לייגן אויף יענס. קיינער טוט נישט וואס יענער טוט יא, אדער פארקערט.
9. די חינוך פון יראה אדער אהבה איז נאך א גרויסע שקר. ביי אונז, איז די גאנצע חינוך יראה יראה יראה. יא, מ'זינגט ווארעמע ניגונים, אבער יעדער מוסר שמועס איז יראה. אפילו ווען עס איז פארדעקט אין לשונות פון אהבה, די צוגאנג איז אז דער בחור זאל זיך האלטן מיט אייזענע צוואנגן און 'רייסן שטיקער פון זיך'. קיין שום אידישקייט ביי אונז פירט זיך נישט מיט די דרכי נועם ושמחה פון אן עובד מאהבה.

[שאינו יודע לשאול]

@שרייבן שרייבט זיך זייער שיין געזאגט אבער אויף עטליכע נקודות דיסעגרי איך.

1. די נקודות וואס דו שרייבסט וועגן שמחת התורה, התמדה, און דאווענען מיט אן ערנסטקייט, איז אמת אז ס'איז אסאך שטערקער אוועקגעשטעלט ביי די ליטאים. אבער דאס וואס דו שרייבסט אז "איך האב עס אין מיין לעבן נישט געזען ביי א חסידישער\איך האב דאס נישט געזען אין קיין חסידישע סביבה\די כללות'דיגע גייסט איז הפקרות וכו'" איז היפש איבערגעטריבן.

איך ווייס נישט אין וועלכע סביבה דו דרייסט זיך, אבער אין מיין סביבה זע איך א גרויסע ציבור בחורים און יונגעלייט וואס לעבן אריין אין לערנען, ס'איז א נארמאלע זאך ביי זיי צו טרעפן א חבר אין ביהמ"ד און צוגיין פרעגן "וואס איז געבליבן מיטן פרי מגדים וואס אונז האבן גערעדט פאריגע וואך?" און זיי פארגייען אין א געשמאקע תורה'דיגן שמועס וואס ציט זיך א האלבע שעה אדער מער. ווען דו זעסט זיין פנים שיינען ווייסטו אז ער האט היינט באוויזן צו פארענטפערן דעם סתירת הט"ז אדער האט ער מחדש געווען א חידוש אינעם סברת החוו"ד. שמחת התורה במילואו!

די זעלבע מיט התמדה, אין די שטאט וואו איך וואוין קענסטו זען צענדליגער אויב נישט הונדערטער בחורים און יונגעלייט וואס זיצן- מיט חברותות אדער אן- און האקן שטיקער גאנץ פרייטאג און שבת, מיט א הארעוואניע וואס וואלט נישט פארשעמט א לעיקוואדע בן תורה. אפגערעדט ווען עס קומט שובבים אדער א ענליכע געלעגנהייט, זיצן הונדערטער חברותות און שטורעמען אין לערנען אזש ס'פילט זיך ווי אין גן עדן התחתון.

נאכאמאל איך פארשטיי דיין נקודה אז ביי אונז זענען די מושגים אסאך מער נאכגעלאזט, און אונז מעגן זיך טאקע לערנע פון זיי, אבער דו לייגסט עס אראפ אז ס'נישטא בכלל אזא מושג ביים חסידישן קרייז, און דאס איז א טעות מוחלט.

2. דאס וואס דו שרייבסט וועגן עבודת השם מיראה האב איך נישט זוכה געווען צו פארשטיין. אוודאי איז דא מוסר שמועסן וואו מ'רעדט פון יראה, אבער וויפיל הונדערטער חיזוק שמועסן פון לויטערע אהבה האב איך געהערט אין ישיבה אלס בחור. וויפיל צענדליגער מגידים זענען דא וואס פלאמען אויף הערצער פון יונגעלייט צו דינען דעם אייבערשטן מתוך אהבה, שמחה, און דרכי נועם. איך בין בכלל נישט עומד איבער וואס דו באקלאגסט זיך.

[שמויגער טויגער]

בכלל איז עס א קומץ קטן אין שטאט לעיקוואד כהיום טאמער עפעס, לעיקוואד איז נישט לעיקוואד פון 30 יאר צוריק , לעיקוואד איז די נייע פלעטבוש וואו אלע אידן פון אלע שיכטן און קרייזן מופן אהין ממש פון די גאנצע וועלט. תורה אן דרך ארץ האלט זיך נישט , אדרבה כאפ א שמועס מיט א טיפיקעל לעיקוואד איד אינטער די 30.

[נאציאנאל]

מ'רעד מיר נישט וויפיל פראצענט פינעם ציבור זאל זיין ביי די ארבעט און וויפיל ביי תורה

די נקודה איז די וואס זענען יא ביים לערנען וויפיל פראצענט אין אונזער הארץ זאל דאס שעצן און אנצייגן פארן קינד וועלנדיג אים ווייזן א סעמפל פון א איד א צדיק, כאפ א בליק אויף דעם איד וואס איז כל כולו א שטיק תורה,
דאס צו כך וכך פראצענטן זאלן לערנען צו נישט איז א טעמע פאר זיך.

סאיז היינו הך. קוק מיר דען נישט ארויף א בעה”ב א תלמוד חכם וקובע עיתים לתורה? א ודאי אז יא!

די שאלה איז מיט וועלכע מאס התפעלות מיר רעדן פון א בן תורה וואס ווערט אויסגעהאלטן דורך אנדערע, און דאס איז תלוי צו דאס איז "גאנץ" אידישקייט, צו דאס איז א "חלק" פון אידישקייט.

אט די ארגינעלע ווערטער איז א שטארקע דוגמא וואס ברענגט זייער קלאר ארויס די נקודה!

ביי חסידים - עכ"פ היינט מיט די חבורות וכדומה - איז דער בעה"ב, דער נגיד'ישע אינגערמאן וואס לעבט אריין מיט אלע באקוועמליכקייטן ואכמ"ל, פונקט אזוי ארויפגעקוקט און געשעצט, און נאך אפילו מער, ווי דער כולל אינגערמאן וואס איז זיך ממית באהלה של תורה כפשוטו.

[שרייבן שרייבט זיך]

איך בין זייער צופרידן צו הערן אז זאכן זענן אנדערש היינט אין די חסידישע וועלט. אכשר דרא!

איך ווייס אז לעיקוואד טוישט זיך, איך רעד פון 'לעיקוואד', נישט 'פלעטבוש כעת לעיקוואד'. איך בין איבערגענומן געווארן דעמאלס ווען איך האב דא געמופט. איך בין נישט געווארן קיין ליטוואק, ערשט ווייל עס איז אוממעגליך, און צווייטענס, ווייל אונזער מהלך האט איר מעלות, און מיר דארפן זיך האלטן צו אונזערס און אפלערנן מעלות פון יענעם, נישט זיך טוישן.

זיי האבן נאך א געוואלדיגע מעלה. הגם אז אין בין אדם לחבירו זענן זיי גאנץ נאכגעלאזן, יעדער איז ביזי מער מיט זיך, אבער לגבי חושן משפט האבן זיי אזויפיל חומרות און נערוון ווי עס איז דא ביי אונז ביי אכילה וכדו'. מענטשן פרעגן שאלות צו זיי מעגן האלטן געלט ביי זיך, מענטשן צאלן צוויי מאל זיכער צו מאכן אז אלס איז אפגעצאלט, און מענטשן לויפן כאפן א בל תלין. נישט יעדער, אבער אסאך מער ווי וואס איך געדענק. די דזשאוק פון 'דער שוואגערס קאר' איז גארנישט קיין דזשאוק.

[שרייבן שרייבט זיך]

יעדער מענטש מוז זיך אנקוקן אין א שפיגל אפאר מאל א חודש.

געוויסע מיט האס און גרימצארן איבער א קבוצה אידן, און זייער טענה איז אז זיי פעלט בין אדם לחבירו! האסט נאך הנאה אז איך האב עפעס נעגאטיוו געשריבן אויף זיי! מעגסט איבערלערנן 'החלצו' עטליכע מאל.

פאר די ליינער - די ליטווישע זענן היינט שוין נישט מקיל אויף חלב סתם, עס איז פשוט נישט אמת. אבער אויב יא, וואס איז? פאר דעם איז זייער לערנן גארנישט ווערט? עס איז דען א געפסקנטע זאך? סה"כ א מחלוקת הפוסקים. די מתירים זענן עפעס קטלא קניאס? דער חזון איש איז עפעס אוועק צו מאכן? נו נו, ס'איז גארנישט געשען. ביי אונז איז עס חמור, און ביי זיי נישט.

[נקודות טובות]

די ליטווישע האבן נישט וויינגער מענערס כלל וכלל. בסך הכל אנדערע סארט אידן בדוגמת די אלטע אשכנזים פון די לעצטע טויזענט יאר! נישטא ביי זיי די חסידישע מענטעליטי בסך הכל.

זייער כשרות איז געשטעלט אויף די קלארע סטאנדארטען פון זייערע רבנים! דיינע רבנים האבן געהאלטען אז חלב עכו''ם איז נישט גוט? זייערע רבנים הגאון החזון איש והגאון רבי משה פיינשטיין האבן געהאלטען אז דאס איז כשר! איבער די גדלות פון די צוויי רבנים ביסטו בכלל נישט אטורעזירט צו רעדן, איר זענט בטל ומבוטל כנגדם און איר זענט ווינציגער ווי עפרא דארעא נגדם! עס איז א חוצפה נוראה פון א מאן דהו צו זאגן אזעלכע ווערטער!

איינער וואס מאכט א ברכה אויף די תורה הקדושה בשמחה רבה, און ער לערנט תורה ווייל ער גלייבט אין די קדושת התורה און ער טוט רצון השם איז אין למעלה ממנו! די תורה איז די גרעסטע קדושה וואס איז נאר דא. אין גדולה כתורה!

די צניעות דארט איז נישט שוואכער ווי ביי חסידים, סארי. הוצאת שם רע במלא מובן המילה! גיי קוק אין לעיוואד גופא צווישען די ישיבה'שע עולם, און די חסידישע עולם!

בנוגע די דרך הלימוד איז שוין היינט די חסידישע וועלט כמעט גארנישט בעסער!

איך וויל נישט מקטרוג זיין אויף אידישע קינדער. אבער איז דארט דא די ר' שייע בן ר' משה פרעסערייען? איך וויל נישט מאריך זיין מער אין די ענין אבער ביי אונז חסידים איז דען נישטא מער גשם און פרעס ווי ביי זיי?

עובדי השם איז איינער וואס ביי אים איז סוף זמן קריאת שמע ותפלה א יהרוג ועל יעבור!

[שאינו יודע לשאול]

איך וויל נישט מקטרוג זיין אויף אידישע קינדער. אבער איז דארט דא די ר' שייע בן ר' משה פרעסערייען? איך וויל נישט מאריך זיין מער אין די ענין אבער ביי אונז חסידים איז דען נישטא מער גשם און פרעס ווי ביי זיי?

ביי זיי איז דא בין הזמנים הוליערייען.

דער יצה"ר שלאפט נישט ביי קיינעם.

[נקודות טובות]

איך וויל נישט מקטרוג זיין אויף אידישע קינדער. אבער איז דארט דא די ר' שייע בן ר' משה פרעסערייען? איך וויל נישט מאריך זיין מער אין די ענין אבער ביי אונז חסידים איז דען נישטא מער גשם און פרעס ווי ביי זיי?

ביי זיי איז דא בין הזמנים הוליערייען.

דער יצה"ר שלאפט נישט ביי קיינעם.

יעדער האט תרי''ג מצות און יעדער האט זיינע נסיונות. צו קומען אראפרייסען א גאנצע חלק פון כלל ישראל איז א שאנדע!

[שאינו יודע לשאול]

איך וויל נישט מקטרוג זיין אויף אידישע קינדער. אבער איז דארט דא די ר' שייע בן ר' משה פרעסערייען? איך וויל נישט מאריך זיין מער אין די ענין אבער ביי אונז חסידים איז דען נישטא מער גשם און פרעס ווי ביי זיי?

ביי זיי איז דא בין הזמנים הוליערייען.

דער יצה"ר שלאפט נישט ביי קיינעם.

יעדער האט תרי''ג מצות און יעדער האט זיינע נסיונות. צו קומען אראפרייסען א גאנצע חלק פון כלל ישראל איז א שאנדע!

הונדערט פראצענט.

איך האב זיך באצויגן אויף דיין שורה וועגן גשם.

לאמיר טאקע נישט מאריך זיין...

[שמויגער טויגער]

רבי משה פיינשטיין האט אין זיין לעבן נישט געגעסן קיין חלב עכו"ם! חס מלהזכיר את זה, ער האט עס געשריבן פאר שוואכע אידן אדער אידן אין מרחקים, נישט ווי עס איז דא חלב ישראל אויף א ברייטע פארנעם,
בקיצור , סאיז אשאד אריינצוגיין דערין, דא חסידים וואס מיינען אז די גראז איז גרינער ערגעץ אנדערש

[שרייבן שרייבט זיך]

הער אויס, די פרובירסט ארויסצוברענגן אז די ליטווישע זענען בעסער פון חסידים

ליין איבער. א מעלה ביי ליטווישער מיינט נישט אז זיי 'זענן בעסער'.

איך בין היינט געווען אין NPGS, און קיין חלב סתם איז נישט צו טרעפן לרפואה.

ווי האסטו עס יא געזען?

דיין שקר אויף הרב משה פיינשטיין איז נישט נייטיג. אפילו ווען ער האט עס נישט געטרינקן, ער האט עס יא מתיר געווען (ווי אסאך גדולי ישראל - הרב הנקין, הרב אהרן קוטלר, דער חזון איש, ועוד ועוד). און בשעת הדחק, ווען קיין חלב ישראל איז נישט געווען, האט ער עס יא געטרינקן. און ער האט עס זיכער געגעבן פאר זיין קינדער.
אבער מיט למעשה האט עס נישט. ווייל אפילו טאמער אליהו הנביא קומט און זאגט אז די הלכה איז כדברי האוסרים, מאכט עס נישט די לערנן פון די ליטווישע פסול. איינס האט נישט מיט די צווייטע.

[נקודות טובות]

רבי משה פיינשטיין האט אין זיין לעבן נישט געגעסן קיין חלב עכו"ם! חס מלהזכיר את זה, ער האט עס געשריבן פאר שוואכע אידן אדער אידן אין מרחקים, נישט ווי עס איז דא חלב ישראל אויף א ברייטע פארנעם,
בקיצור , סאיז אשאד אריינצוגיין דערין, דא חסידים וואס מיינען אז די גראז איז גרינער ערגעץ אנדערש

עס איז כלל נישט נוגע אויב ר' משה אליינס האט געגעסן חלב עכו''ם אדער נישט, און איך האב נישט געזאגט אז ר' משה האט עס אליינס געגעסן! ער האט עס מתיר געווען, און נישט נאר פאר שוואכע אידן! עס איז טאקע שווער פארוואס היינט זאל מען נישט מחמיר זיין ווען עס איז נישט שווער, אבער זיין היתר מיט'ן היתר פונען חזון איש זענען קאי וקיים! און צו זאגן אז דאס איז גאר א שוואכע דרגה אין כשרות, איז א זלזול בכבוד התורה!

קיינער זאגט נישט דא אז יענעמס גראז איז גרינער!

[נקודות טובות]

תמצית לכל , ליטאים אינדערהיים זענען געווען פרומע תורה טרייע אידן, מיט לאנגע בערד ,נישט צוגעטשעפעט קיין זוז כל שהוא צום בארד, און סאיז בכלל נישט געווען נאר תורה, נאר פרומע אידן וואס האבן מקפיד געווען כבקלה כבחמורה,

איי עם סארי אבער איר זענט מיסאינפארמירט. קודם כל איז ע''פ הלכה נישטא קיין פראבלעם פון שניידען די בארד. דאס איז א קפידה ע''פ קבלה, וואס מיר חסידים האבן זייער שטארק אדאפטירט! חוץ מזה, האט דער חזון איש געהייסען פאר בחורים שניידען די בארד!

[באקאנטע ידען]

רבי משה פיינשטיין האט אין זיין לעבן נישט געגעסן קיין חלב עכו"ם! חס מלהזכיר את זה, ער האט עס געשריבן פאר שוואכע אידן אדער אידן אין מרחקים, נישט ווי עס איז דא חלב ישראל אויף א ברייטע פארנעם,
בקיצור , סאיז אשאד אריינצוגיין דערין, דא חסידים וואס מיינען אז די גראז איז גרינער ערגעץ אנדערש

עס איז כלל נישט נוגע אויב ר' משה אליינס האט געגעסן חלב עכו''ם אדער נישט, און איך האב נישט געזאגט אז ר' משה האט עס אליינס געגעסן! ער האט עס מתיר געווען, און נישט נאר פאר שוואכע אידן! עס איז טאקע שווער פארוואס היינט זאל מען נישט מחמיר זיין ווען עס איז נישט שווער, אבער זיין היתר מיט'ן היתר פונען חזון איש זענען קאי וקיים! און צו זאגן אז דאס איז גאר א שוואכע דרגה אין כשרות, איז א זלזול בכבוד התורה!

פארוואס?? זיי זענען עפעס ראשונים? יא, רוב פוסקים האלטן אז עס איז א שוואכע דרגא אין כשרות.

[נקודות טובות]

דאס וואס איך זאג אז זיי האבן די אשכנז מעטעליטי מיינט נישט אז זיי זענען מיסודם פונעם גר''א. נאר זיי האבן נישט אונזער לייפסטייל, נאר זייער לייפסטייל איז אזוי ווי די אשכנזישע אידן די לעצטע טויזענט יאר!

זיי האבן תורה, תורה, תורה! זיי זיצן און לערנען און זענען זיך מייגע אויף תורת השם! צו ס'איז אויף די דרך המקובל? ניין! אבער דאס האט ר' חיים בריסקער אריינגעברענגט! און ביי אונז חסידים איז זיכער נישטא קיין שום מקום אז מען זאל לערנען זייער מהלך וואס איז געווען בניגוד צו אונזער מסורה. און אעפ''כ האט מען משנה געווען אונזער מהלך הלימוד צו זיין מער ענליך צו זייערס אפי' אין סאטמאר גופא!

[נקודות טובות]

רבי משה פיינשטיין האט אין זיין לעבן נישט געגעסן קיין חלב עכו"ם! חס מלהזכיר את זה, ער האט עס געשריבן פאר שוואכע אידן אדער אידן אין מרחקים, נישט ווי עס איז דא חלב ישראל אויף א ברייטע פארנעם,
בקיצור , סאיז אשאד אריינצוגיין דערין, דא חסידים וואס מיינען אז די גראז איז גרינער ערגעץ אנדערש

עס איז כלל נישט נוגע אויב ר' משה אליינס האט געגעסן חלב עכו''ם אדער נישט, און איך האב נישט געזאגט אז ר' משה האט עס אליינס געגעסן! ער האט עס מתיר געווען, און נישט נאר פאר שוואכע אידן! עס איז טאקע שווער פארוואס היינט זאל מען נישט מחמיר זיין ווען עס איז נישט שווער, אבער זיין היתר מיט'ן היתר פונען חזון איש זענען קאי וקיים! און צו זאגן אז דאס איז גאר א שוואכע דרגה אין כשרות, איז א זלזול בכבוד התורה!

פארוואס?? זיי זענען עפעס ראשונים? יא, רוב פוסקים האלטן אז עס איז א שוואכע דרגא אין כשרות.

וועלכע רוב פוסקים?? אונזערע אונגארישע פוסקים! אבער דאס איז זיי נישט מחייב בכלל! און זאגן אויף איינער וואס פירט זיך אויף די דירעקטע פסק פון זייערע גדולים וואס זענען אנערקענט ביי גאנץ כלל ישראל אלץ גדולים, איז א זלזול!

[באקאנטע ידען]

עס איז כלל נישט נוגע אויב ר' משה אליינס האט געגעסן חלב עכו''ם אדער נישט, און איך האב נישט געזאגט אז ר' משה האט עס אליינס געגעסן! ער האט עס מתיר געווען, און נישט נאר פאר שוואכע אידן! עס איז טאקע שווער פארוואס היינט זאל מען נישט מחמיר זיין ווען עס איז נישט שווער, אבער זיין היתר מיט'ן היתר פונען חזון איש זענען קאי וקיים! און צו זאגן אז דאס איז גאר א שוואכע דרגה אין כשרות, איז א זלזול בכבוד התורה!

פארוואס?? זיי זענען עפעס ראשונים? יא, רוב פוסקים האלטן אז עס איז א שוואכע דרגא אין כשרות.

וועלכע רוב פוסקים?? אונזערע אונגארישע פוסקים! אבער דאס איז זיי נישט מחייב בכלל! און זאגן אויף איינער וואס פירט זיך אויף די דירעקטע פסק פון זייערע גדולים וואס זענען אנערקענט ביי גאנץ כלל ישראל אלץ גדולים, איז א זלזול!

איך זאג: אז עס איז נישט קיין זולזול צו זאגן אז עס איז א שוואכע דרגא אין כשרות.
סאיז אפשר טאקע זיי נישט מחייב אבער א שוואכע דרגא איז עס, און א זולזול איז עס נישט.

[שרייבן שרייבט זיך]

סך הכל, איינער וואס האט שמוץ אין די ברילן, זעט נאר שמוץ.

ווען ער זעט א איד לערנן, אנשטאטס זיך פרייען אז א איד זיצט מיט זיין באשעפער, זוכט ער פעלערס אין זיין קאך, און ווען ער טרעפט נישט, מאכט ער עס אויף.

ווען ער זעט א איד וואס איז מער מדקדק אין חושן משפט ווי אים, מאכט ער אפ אז דאס איז היפאקריטיווע. אפשר איז גאנץ חושן משפט בלויז היפאקריטיווע, און מיר דארפן עס אויסרייסן. אדער פארקערט, אפשר איז גאנץ יורה דעה היפאקריטיווע, און 'חומרות אין צניעות' זענן בלויז א וועק צו פארדעקן גניבה וגזילה.
אדער ביידער נישט, און יעדער האט וואס אפצולערנן פון די אנדערע, און אלע זוכן צו טון רצון בוראם.

[שאינו יודע לשאול]

אט אזוי!

[דער תהלים איד]

איך פרוביר זיך צו האלטן שטיל דארט וואו איך קען נישט זאגן פון דער נאנט, צו קענען זאגן גענוג זיכער אז דאס אדער יענס איז די מציאות.

באופן כללי מיין איך אז דער מציאות איז נישט אזוי "געשניטן", נישט לכאן און נישט לכאן. @נקודות טובות האט ליב די ליטווישע מער ווי וויפיל ס'איז דא ליב צו האבן, און @שמויגער טויגער גייט מעגליך צי ווייט, ס'איז דא דארט זייער אסאך סארטן.

אבער איין זאך וויל איך יא מעיר זיין:

איך וויל נישט מקטרוג זיין אויף אידישע קינדער. אבער איז דארט דא די ר' שייע בן ר' משה פרעסערייען? איך וויל נישט מאריך זיין מער אין די ענין אבער ביי אונז חסידים איז דען נישטא מער גשם און פרעס ווי ביי זיי?

ביי זיי איז דא בין הזמנים הוליערייען.

דער יצה"ר שלאפט נישט ביי קיינעם.

אט אזוי. און, דער חילוק פון די צוויי איז הימל און ערד. פון זיך אויסגעבן מיט גשם מכלומרשט לע"נ א צדיק, ביז'ן אויסקוקן די וועלט פאר איין חודש אין יאר, איז א מרחק שמים וארץ. פאסט ניטאמאל עס צו שרייבן אין איין שורה.

[צווייטער]

רבי משה פיינשטיין האט אין זיין לעבן נישט געגעסן קיין חלב עכו"ם! חס מלהזכיר את זה, ער האט עס געשריבן פאר שוואכע אידן אדער אידן אין מרחקים, נישט ווי עס איז דא חלב ישראל אויף א ברייטע פארנעם,
בקיצור , סאיז אשאד אריינצוגיין דערין, דא חסידים וואס מיינען אז די גראז איז גרינער ערגעץ אנדערש

עס איז כלל נישט נוגע אויב ר' משה אליינס האט געגעסן חלב עכו''ם אדער נישט, און איך האב נישט געזאגט אז ר' משה האט עס אליינס געגעסן! ער האט עס מתיר געווען, און נישט נאר פאר שוואכע אידן! עס איז טאקע שווער פארוואס היינט זאל מען נישט מחמיר זיין ווען עס איז נישט שווער, אבער זיין היתר מיט'ן היתר פונען חזון איש זענען קאי וקיים! און צו זאגן אז דאס איז גאר א שוואכע דרגה אין כשרות, איז א זלזול בכבוד התורה!

קיינער זאגט נישט דא אז יענעמס גראז איז גרינער!

בדבר חלב הקאמפאניעס אף שיש טעמים להקל ודאי שהוא רק במקום שליכא חלב ישראל שהוא תחת השגחת רבנים יראי ה' אבל במקום שאיכא חלב ישראל שהוא בהשגחה וכדומה כל עניני חלב צריך להחמיר וכ''ש אלו שבבתיהם נזהרין לאכול רק מחלב ישראל שבהשגחה שצריכין ליזהר שהוא גם מחשש ענין נדרים, וממילא גם בהאספיטעלער המתנהגים במאכלי כשר שיש להם לתקן מה שאפשר להם בזה להשיג מאכלי חלב שבהשגחה כי בפה נוא יארק ליכא בזה שום דוחק. ולכל הפחות ישיגו מאכלי חלב שבהשגחה לאלו שנזהרין בזה בבתיהם ולא לכוף אותם ח''ו שיאכלו שם מה שנזהרין שלא לאכול
נאום משה פיינשטיין

[נקודות טובות]

@נקודות טובות האט ליב די ליטווישע מער ווי וויפיל ס'איז דא ליב צו האבן.

איך גלייך חסידים, איך גלייך ליטוואקעס, איך גלייך ספרדים, איך גלייך ליובאוויטש, איך גלייך ארץ ישראלדיגע, איך גלייך אמעריקאנע, איך גלייך אייראפעישע, איך גלייך חסידי מהרי״י, איך גלייך חסידי מהר״א, איך גלייך בני יואלים, איך גלייך באבוב 45 איך גלייך באבוב 48, איך גלייך, ספינקא 1, 2, 3, 4, 5 ,6, 7, 8, איך גלייך פינסק קארלין, איך גלייך קארלין סטאלען. איך גלייך בריסק, און איך גלייך פאנאוויטש.

אידישקייט איז אזוי שיין, אידישקייט איז אזוי רייך. יעדער האט זיך זיינע מעלות, יעדער האט זיך זיין אייגענארטיגקייט. כולם אהובים כולם ברורים. צוזאמען איז עס איין גרויסען קרוין פארן בורא כל העולמים וואס פריידט זיך און שטאלצירט מיט זיין אידישע פאלק!

[צווייטער]

תמצית לכל , ליטאים אינדערהיים זענען געווען פרומע תורה טרייע אידן, מיט לאנגע בערד ,נישט צוגעטשעפעט קיין זוז כל שהוא צום בארד, און סאיז בכלל נישט געווען נאר תורה, נאר פרומע אידן וואס האבן מקפיד געווען כבקלה כבחמורה,
זיי יעצט זענען געבליבן מיט תורה, וואס דאס וואס זיי לערנען יעצט זייער תורה איז ניטאמאל געווען די דרך הלימוד זייערע,
די חסידים האבן זיך גארנישט פון וואס צו שעמען,

חוץ מזה, האט דער חזון איש געהייסען פאר בחורים שניידען די בארד!

מקור?