מוסדות על 'טהרת הקודש' (?) אין אמעריקע; זאל איך זיי שטיצן?

[דער תהלים איד]

הרב עובדיה יוסף פלעגט גיבן געלט פאר טהרת הקודש אין א"י...

להבדיל... איך מיין אז די חילוק איז פשוט.

איך זעה נישט קיין חילוק.

די ליטאים אין אר"י, און אפשר די ספרדים אויך, האלטן אז דאס נעמען געלט פון די ממשלה איז א דיעבד גדול, ממילא דארף מען שעצן די וואס נעמען נישט.

אפילו הרב שטיינמאן און הרב קנייבסקי האבן געהאט א מוסד תשב"ר, עס שטייט נאך אלס, און זיי האבן געארבעט דערפאר, זאגנדיג אז ס'דארף פארבלייבן אזאנס אויך.

משא"כ אין אמעריקא איז נישטא קיין שום דעת תורה פון ביז 10 יאר צוריק וואס האט געזאגט אז ס'איז א מעלה נישט צו נעמען די לאנטש פראגראמען וכו'. (עדיוקעישן געלט נעמט מען עניוועי נישט, ווייל זיי גיבן נישט פאר רעליגיעזע לימודים).

[פרייליך]

אבער פון די אנדערע זייט, שפיר איך ווי זיי גייען נאכגעלט ווייל איך בין נישט גענוג איד לויט זיי, טא, פארוואס זאל איך אנערקענען דיין צוועק בכלל?...

ווען א איד טוט עפעס ערליכער אדער פרומער ווי דיר ביסטו ווייניגער איד פון אים?
ער איז מהדר דוקא צו עסן נאר היימיש ווייל ער טראסט נאר וואס מען מאכט ביי אים, ווערסט נישט ווייניגער איד צוליב דעים, עס איז א Wראנג בליק

[מענדל]

להבדיל... איך מיין אז די חילוק איז פשוט.

איך זעה נישט קיין חילוק.

א ציוני אין א ניכטערע מינוט פארשטייט זייער גוט די פראבלעם מיטן נעמען געלט, משא"כ די חברה דא זענען דעך פשוטע אויבערכאכאמעם...

אזוי מיינסטע יעדער האלט אז ער איז א צדיק ווינגער ווי עם איז א שגץ מער פרום איז עקסטרעם

[מענדל]

להבדיל... איך מיין אז די חילוק איז פשוט.

איך זעה נישט קיין חילוק.

די ליטאים אין אר"י, און אפשר די ספרדים אויך, האלטן אז דאס נעמען געלט פון די ממשלה איז א דיעבד גדול, ממילא דארף מען שעצן די וואס נעמען נישט.

אפילו הרב שטיינמאן און הרב קנייבסקי האבן געהאט א מוסד תשב"ר, עס שטייט נאך אלס, און זיי האבן געארבעט דערפאר, זאגנדיג אז ס'דארף פארבלייבן אזאנס אויך.

משא"כ אין אמעריקא איז נישטא קיין שום דעת תורה פון ביז 10 יאר צוריק וואס האט געזאגט אז ס'איז א מעלה נישט צו נעמען די לאנטש פראגראמען וכו'. (עדיוקעישן געלט נעמט מען עניוועי נישט, ווייל זיי גיבן נישט פאר רעליגיעזע לימודים).

קאלטעש פראגרעם איז נישט פאר למדיום ??

[דער תהלים איד]

@מענדל מתיבתא און כולל יא.

דא רעדט מען פון מוסדות פאר קינדער.

[מענדל]

@מענדל מתיבתא און כולל יא.

דא רעדט מען פון מוסדות פאר קינדער.

איך זעה נישט די חליק

[דער תהלים איד]

די חילוק פון וואס?

[מענדל]

די חילוק פון וואס?

מתיבתא און כולל און מוסדות פאר קונדער. אגב העדסטארט איז נישט פאר לימודים ?

[דער תהלים איד]

פרעגסט פארוואס אין מתיבתא גיבן זיי יא און ביי קינדער נישט?

ווייל אין אמעריקא, נאך די שולע יארן גייט מען אין קאלעדזש, און דארט איז שוין נישט קיין חילוק וואס מען לערנט, ס'איז נישט חינוך, נאר לערנען א פרנסה.

סוי לגבי חינוך, גיבן זיי נישט קיין געלט פאר רעליגיעזע עדיוקעישן. נאר פאר די סקול געברויכן ווי באסעס, עסן און סעקיורעטי. משא"כ לגבי לערנען א פאך, גיבן זיי אויך פאר א רעליגיעזע פאך.

(העדסטארט איז בעיביסיטינג)

[א טראכטער]

להבדיל... איך מיין אז די חילוק איז פשוט.

איך זעה נישט קיין חילוק.

די ליטאים אין אר"י, און אפשר די ספרדים אויך, האלטן אז דאס נעמען געלט פון די ממשלה איז א דיעבד גדול, ממילא דארף מען שעצן די וואס נעמען נישט.

אפילו הרב שטיינמאן און הרב קנייבסקי האבן געהאט א מוסד תשב"ר, עס שטייט נאך אלס, און זיי האבן געארבעט דערפאר, זאגנדיג אז ס'דארף פארבלייבן אזאנס אויך.

משא"כ אין אמעריקא איז נישטא קיין שום דעת תורה פון ביז 10 יאר צוריק וואס האט געזאגט אז ס'איז א מעלה נישט צו נעמען די לאנטש פראגראמען וכו'. (עדיוקעישן געלט נעמט מען עניוועי נישט, ווייל זיי גיבן נישט פאר רעליגיעזע לימודים).

unnamed.jpg (183.38 KiB) געזען געווארן 668 מאל

[וואס נישט]

משא"כ אין אמעריקא איז נישטא קיין שום דעת תורה פון ביז 10 יאר צוריק וואס האט געזאגט אז ס'איז א מעלה נישט צו נעמען די לאנטש פראגראמען וכו'. (עדיוקעישן געלט נעמט מען עניוועי נישט, ווייל זיי גיבן נישט פאר רעליגיעזע לימודים).

זיי געבן טאקע נישט קיין געלט פאר רעלגיע

אבער זיי געבן געלט פאר עדיקעשען אויב עס שטייט נישט דארט קיין רעלגיע

[היימישע זייגער]

האו אבאוט אסאך חשובע זקני רבנים תלמידי רבינו הקדוש, און נאך רבנים אשטייגער ווי הרב ישראל דוד שלעזינגער ועוד האלטן אז עס איז א חיוב צו גיין על טהרת הקודש דאהי?
פון ווי קומט די הנחה אז די טיטל קומט נאר פאר מוסדות אר"י? טהרת הקודש מיינט ריינקייט און הייליגקייט, הרבי ר' זלמן לייב שליט"א האט דאך קלאר געזאגט אין אנטווערפן אז ווען די רעגירונג מישט זיך אין די חינוך דארף מען סטאפן נעמען געלט און עס גייט הייסן טהרת הקודש.
ועוד כולי עלמא מודי אז עס איז בעסער נישט צו נעמען געלט סיי פאר מוסדות און סיי פאר זיך, ווען איינער קומט דיר בעטן אז זיין ווייב דארף 200 דאלער אויסצוטוהן די שייטל צו קויפן א שפיצל וואלסטו נישט געגעבן ווייל דיין ווייב קען נישט ביישטיין די נסיון? צאנזער רב ועוד גדולים האבן געזאגט אז א שייטל איז אסור, רביה"ק האט אויך געוואלט איינפירן ולא עלתה בידו כידוע.
צום פוינט עס איז נאך עני טיים אזוי וויכטיג ווי צו געבן פאר די גרויסע קאמפעניעס.

ולסיום ידוע פון ר' אהרן קאטלער אז די ערליכע מוסדות מאכט די אייבישטער זיי זאלן זיך מיטשענען אז מען זאל גיין נאך געלט מפרסם צו זיין א גוטע זאך משא"כ די אנדערע, אזוי ווי ערי מקלט האט געהאט סיינס ווי צו גיין אז מען זאל נישט דארפן מפרסם זיין וואס ער האט געטוהן און ביי עולה רגל זיין וואס איז נוגע טויזענטער אידן נישט כדי מען זאל דארפן פרעגן דיירעקשענס און מפרסם זיין.

און ווען די וועסט זעהן די העיט פון די גרויסע מוסדות אויף די קליינע הייפעלע וועסטו אויך זעהן אז עפעס מער באדערט דא

[נפתלי]

להבדיל... איך מיין אז די חילוק איז פשוט.

איך זעה נישט קיין חילוק.

די ליטאים אין אר"י, און אפשר די ספרדים אויך, האלטן אז דאס נעמען געלט פון די ממשלה איז א דיעבד גדול, ממילא דארף מען שעצן די וואס נעמען נישט.

אפילו הרב שטיינמאן און הרב קנייבסקי האבן געהאט א מוסד תשב"ר, עס שטייט נאך אלס, און זיי האבן געארבעט דערפאר, זאגנדיג אז ס'דארף פארבלייבן אזאנס אויך.

משא"כ אין אמעריקא איז נישטא קיין שום דעת תורה פון ביז 10 יאר צוריק וואס האט געזאגט אז ס'איז א מעלה נישט צו נעמען די לאנטש פראגראמען וכו'. (עדיוקעישן געלט נעמט מען עניוועי נישט, ווייל זיי גיבן נישט פאר רעליגיעזע לימודים).

מען נעמט יא טייטל וואן, העד סטארט ועוד ביי די קלענערע קינדער בעיקר און די וואס נעמען די פראגראם טארן טאקע לעגאל נישט לערנען אידישקייט אין די צייט

ממילא האט יא א ענין צו האבן מוסדות וואס נעמען בכלל נישט קיין געלט.

[נפתלי]

פרעגסט פארוואס אין מתיבתא גיבן זיי יא און ביי קינדער נישט?

ווייל אין אמעריקא, נאך די שולע יארן גייט מען אין קאלעדזש, און דארט איז שוין נישט קיין חילוק וואס מען לערנט, ס'איז נישט חינוך, נאר לערנען א פרנסה.

סוי לגבי חינוך, גיבן זיי נישט קיין געלט פאר רעליגיעזע עדיוקעישן. נאר פאר די סקול געברויכן ווי באסעס, עסן און סעקיורעטי. משא"כ לגבי לערנען א פאך, גיבן זיי אויך פאר א רעליגיעזע פאך.

(העדסטארט איז בעיביסיטינג)

העדסטארט איז נישט קיין בעבי סיטונג נאר מיידלעך אדער אינגלעך וואס מען מען לערנט מיט זיי שוין געהעריג אידישקייט

איך ווייס בבירור אז ווען די אינספעקטארס קומען אין יענע צייט דאווענט מען נישט מיט די קינדער

עס הערט זיך אפשר עקסטרעים, אבער דאס איז די פאקט געהערט ערשטע האנט פון א טיטשער.

[פופציגער]

איך זע גראדע נישט די פראבלעם צו געבן געלט פאר די מוסדות.

למעשה, אלע מוסדות אין ניו יארק דארפן צוקומען צו נדבות. קיינער איז נישט אפילו פופציג פראצענט געקאווערט פון די רעגירונג, סך הכל דארפן זיי אביסל (אסאך) מער, וויל זיי צאלן אליין די עסן און באסעס וכדו'.

סאו ווען דו גיבסט זיי טראכט אז דו גיבסט נאר פאר די חלק פונען בודזשעט וואס זיי ווארטן סייווי געדארפט צוקומען צו דיר...(א בחינה פון דער איד וואס איז אייביג די צענטער צום מנין, איי ס'דא דרייסיג? נו זיי זענען איבריג...)

אגב, פאר די נאלעדזש בעלמא, דער טיטל פון טהרת הקודש איז א שם המושאל אויך אויף די ארץ ישראל'דיגע מוסדות. (אוכל חולין על טהרת הקודש- איינער וואס עסט אלעמאל אויף די זעלבע דרגא טהרה וואס פאדערט זיך ביי קדשים)

די אידן וואלטן לכתחילה נישט געדארפט עפענען א מוסד און נעמען אויף זיך דעם בודזשעט.

האסט יא? גוט, עס עס אויף מיט אפעטיט.

[וואוילער]

להבדיל... איך מיין אז די חילוק איז פשוט.

איך זעה נישט קיין חילוק.

אין א"י מיינען זיי עס לשם שמים, משא"כ דא

די ביסט אריינגעקראכן אין זיין קאפ?

[דער תהלים איד]

פרעגסט פארוואס אין מתיבתא גיבן זיי יא און ביי קינדער נישט?

ווייל אין אמעריקא, נאך די שולע יארן גייט מען אין קאלעדזש, און דארט איז שוין נישט קיין חילוק וואס מען לערנט, ס'איז נישט חינוך, נאר לערנען א פרנסה.

סוי לגבי חינוך, גיבן זיי נישט קיין געלט פאר רעליגיעזע עדיוקעישן. נאר פאר די סקול געברויכן ווי באסעס, עסן און סעקיורעטי. משא"כ לגבי לערנען א פאך, גיבן זיי אויך פאר א רעליגיעזע פאך.

(העדסטארט איז בעיביסיטינג)

העדסטארט איז נישט קיין בעבי סיטונג נאר מיידלעך אדער אינגלעך וואס מען מען לערנט מיט זיי שוין געהעריג אידישקייט

איך ווייס בבירור אז ווען די אינספעקטארס קומען אין יענע צייט דאווענט מען נישט מיט די קינדער

עס הערט זיך אפשר עקסטרעים, אבער דאס איז די פאקט געהערט ערשטע האנט פון א טיטשער.

דיין צווייטע שורה פארענטפערט די ערשטע.

העדסטארט איז א בעיביסיטינג, וואס די רעגירונג באצאלט. און מ'טאר טאקע נישט לעגאל פראקטיצירן קיין רעליגיע אין א בעיביסיטינג.

[world champion]

להבדיל... איך מיין אז די חילוק איז פשוט.

איך זעה נישט קיין חילוק.

אין א"י מיינען זיי עס לשם שמים, משא"כ דא

יעדער (וואס טראכט שמאל...) האלט אז ער איז פונקט אינדערמיט, און יענער איז א גוי און דער רעכטער איז סתם א מעשוגענער... נאר ער איז אמצעי...

[דער תהלים איד]

יעדער (וואס טראכט שמאל...) האלט אז ער איז פונקט אינדערמיט, און יענער איז א גוי און דער רעכטער איז סתם א מעשוגענער... נאר ער איז אמצעי...

[ירא השם]

האו אבאוט אסאך חשובע זקני רבנים תלמידי רבינו הקדוש און נאך רבנים אשטייגער ווי הרב ישראל דוד שלעזינגער ועוד האלטן אז עס איז א חיוב צו גיין על טהרת הקודש דאהי?
פון ווי קומט די הנחה אז די טיטל קומט נאר פאר מוסדות אר"י? טהרת הקודש מיינט ריינקייט און הייליגקייט, הרבי ר' זלמן לייב שליט"א האט דאך קלאר געזאגט אין אנטווערפן אז ווען די רעגירונג מישט זיך אין די חינוך דארף מען סטאפן נעמען געלט און עס גייט הייסן טהרת הקודש.
ועוד כולי עלמא מודי אז עס איז בעסער נישט צו נעמען געלט סיי פאר מוסדות און סיי פאר זיך, ווען איינער קומט דיר בעטן אז זיין ווייב דארף 200 דאלער אויסצוטוהן די שייטל צו קויפן א שפיצל וואלסטו נישט געגעבן ווייל דיין ווייב קען נישט ביישטיין די נסיון? צאנזער רב ועוד גדולים האבן געזאגט אז א שייטל איז אסור, רביה"ק האט אויך געוואלט איינפירן ולא עלתה בידו כידוע.
צום פוינט עס איז נאך עני טיים אזוי וויכטיג ווי צו געבן פאר די גרויסע קאמפעניעס.

ולסיום ידוע פון ר' אהרן קאטלער אז די ערליכע מוסדות מאכט די אייבישטער זיי זאלן זיך מיטשענען אז מען זאל גיין נאך געלט מפרסם צו זיין א גוטע זאך משא"כ די אנדערע, אזוי ווי ערי מקלט האט געהאט סיינס ווי צו גיין אז מען זאל נישט דארפן מפרסם זיין וואס ער האט געטוהן און ביי עולה רגל זיין וואס איז נוגע טויזענטער אידן נישט כדי מען זאל דארפן פרעגן דיירעקשענס און מפרסם זיין.

און ווען די וועסט זעהן די העיט פון די גרויסע מוסדות אויף די קליינע הייפעלע וועסטו אויך זעהן אז עפעס מער באדערט דא

ר' ישראל דוד איז א תלמיד פון רבי'ן?

און וואס איז זיין מיינונג לגבי אר"י?

לעצם הענין, ווען די מוסדות פירות פון די האטליינס וואס שרייען אז אונז זעמיר רשעים, אפיקורסים, ציונים און נאך, (אריינגערעכנט די וואס זאגן אויף אונז וכל קרני רשעים אגדע) קומען צו אונז נאך געלט וועל איך זיי נישט מכשיל זיין מיט עובר זיין אויף כח הפועל בנפעל

[בלייב נישט שטיין]

להבדיל... איך מיין אז די חילוק איז פשוט.

איך זעה נישט קיין חילוק.

אין א"י מיינען זיי עס לשם שמים, משא"כ דא

הרב עובדי-ה יוסף האט געהאט אויף וועמען זיך צו פארלאזן אויפן רבין זי"ע ער זאל געבן געלט פאר די מוסדות עטה"ק אין ארץ ישראל

אבער אויף וועמען פארלאזן מיר זיך אז מיר זאלן זיך צורייסן פאר די דאזיגע מוסדות?

איך זאג נישט אז מען זאל נישט געבן, איך ברענג פשוט ארויס א נקודה למחשבה.

[world champion]

איך זעה נישט קיין חילוק.

אין א"י מיינען זיי עס לשם שמים, משא"כ דא

הרב עובדי-ה יוסף האט געהאט אויף וועמען זיך צו פארלאזן אויפן רבין זי"ע ער זאל געבן געלט פאר די מוסדות עטה"ק אין ארץ ישראל

אבער אויף וועמען פארלאזן מיר זיך אז מיר זאלן זיך צורייסן פאר די דאזיגע מוסדות?

איך זאג נישט אז מען זאל נישט געבן, איך ברענג פשוט ארויס א נקודה למחשבה.

פשוט מצות החזקת תלמוד תורה.

[א גוטן מועד]

לאמיר שיפטן די פראגע.

א איד וויינט זיך אויס צו מיר אז ער האט נישט קיין פרוטה, און זיין קינד מוז מאכן א פילינג אין די ציין, עס קאסט א טויזנטער, און ער האט ווייסט נישט וויאזוי דאס צו דעקן!

"פארוואס האסטו נישט קיין מעדיקעיד?" פרעג איך אים.

"דו ווייסט נישט אז אין תו"א נעמט מען נישט קיין ביטוח לאומי?!" ענטפערט ער מיר.

איך: וואס האט ביטוח לאומי מיט מעדיקעיד? דא איז נישט קיין ציונים, ס'איז אמעריקא!

ער: אבער נאך אלעם, ביי קאוויד האט מען געזען אז די אמעריקאנע רעגירונג איז דא נאר צו הרג'נען, מילא איז שוין דא די זעלבע, מ'טאר נישט נעמען מעדיקעיד.

*

וואס זאל איך טון? זאל איך אים געבן דעם טויזנטער?

איך ווייס נישט וואס דעת תורה וואלט געזאגט, אבער איך אלס דעת העל הבית וואלט אים געזאגט "א פסיכיאטאר באצאל איך, אבער נאר דאס".

ווען דו געסט אים נישט קיין געלט פאר קיין דענטיסט גייט זיין קינד בלייבן מיט א לאך אין די ציין, דו גייסט אים נישט מאכן נעמען מעדיקעד, ער איז זיך טאקע אליין שולדיג אבער ס'דא יעצט נאך א אידיש קינד מיט ציין ווייטאג..

ווען איינער שטייט אויף א ברידזש און וויל אראפטאנצען, גייסטו אים לאזן שטארבן ווייל ער איז זיך אליין שולדיג? אדער גייסטו אים אראפנעמען פון דארט אפי' דו מאכסט אים נישט צוריק נארמאל

איך וואלט געצאלט סיי פארן דענטיסט און סיי פארן פסיכיאטאר..

[ביסט גערעכט]

האו אבאוט אסאך חשובע זקני רבנים תלמידי רבינו הקדוש און נאך רבנים אשטייגער ווי הרב ישראל דוד שלעזינגער ועוד האלטן אז עס איז א חיוב צו גיין על טהרת הקודש דאהי?
פון ווי קומט די הנחה אז די טיטל קומט נאר פאר מוסדות אר"י? טהרת הקודש מיינט ריינקייט און הייליגקייט, הרבי ר' זלמן לייב שליט"א האט דאך קלאר געזאגט אין אנטווערפן אז ווען די רעגירונג מישט זיך אין די חינוך דארף מען סטאפן נעמען געלט און עס גייט הייסן טהרת הקודש.
ועוד כולי עלמא מודי אז עס איז בעסער נישט צו נעמען געלט סיי פאר מוסדות און סיי פאר זיך, ווען איינער קומט דיר בעטן אז זיין ווייב דארף 200 דאלער אויסצוטוהן די שייטל צו קויפן א שפיצל וואלסטו נישט געגעבן ווייל דיין ווייב קען נישט ביישטיין די נסיון? צאנזער רב ועוד גדולים האבן געזאגט אז א שייטל איז אסור, רביה"ק האט אויך געוואלט איינפירן ולא עלתה בידו כידוע.
צום פוינט עס איז נאך עני טיים אזוי וויכטיג ווי צו געבן פאר די גרויסע קאמפעניעס.

ולסיום ידוע פון ר' אהרן קאטלער אז די ערליכע מוסדות מאכט די אייבישטער זיי זאלן זיך מיטשענען אז מען זאל גיין נאך געלט מפרסם צו זיין א גוטע זאך משא"כ די אנדערע, אזוי ווי ערי מקלט האט געהאט סיינס ווי צו גיין אז מען זאל נישט דארפן מפרסם זיין וואס ער האט געטוהן און ביי עולה רגל זיין וואס איז נוגע טויזענטער אידן נישט כדי מען זאל דארפן פרעגן דיירעקשענס און מפרסם זיין.

און ווען די וועסט זעהן די העיט פון די גרויסע מוסדות אויף די קליינע הייפעלע וועסטו אויך זעהן אז עפעס מער באדערט דא

לעצם הענין, ווען די מוסדות פירות פון די האטליינס וואס שרייען אז אונז זעמיר רשעים, אפיקורסים, ציונים און נאך, (אריינגערעכנט די וואס זאגן אויף אונז וכל קרני רשעים אגדע)

אט אזוי קוקן די מזרחי פארטייען אויף אונז

[דער תהלים איד]

@א גוטן מועד ס'איז דעפעניטלי א געפיל זאך.

סוי ווען ס'איז די שאלה פון לעבן און טויט ח"ו, אודאי העלפט מען! אבער ס'איז די שאלה פון יענער זאל האבן געלט צו דעקן זיין שיגעון, איז מיין הארץ נישט דאהי.