אלעס ארום די אטאקעס אויפ'ן חינוך הטהור אין ניו יארק

[צווייזייטיג]

די נייע אומשילדיגע קונטרס מסורה וואס ברענגט אראפ די היסטאריע פון לימודי חול על אדמת אמעריקע במשנתו של רביה"ק זי"ע האט אפשר א שייכות מיט א צוגרייטונג צו פארברייטערן די לימודי חול אין מוסדות סאטמאר מהר"יי??

וואס מיינט א אומשולדיגע קונטרס?
און וואסערע לימודי חול פארברייטערן חלומסטע איבער?

כ'מיין אז ס'איז זייער פארשטענדליך וואס ער האט געמיינט, אויב דו ווילסט קענסטו ענטפערן אנשטאט צו איבערפרעגן

ס'איז מורא'דיגע פארשטענדליך נאכ'ן ברעיוואשן דריי חדשים אז אלעס וואס די ערליכע עסקנים טוען, מיינען זיי בלויז צו שמד'ן כלל ישראל..

[יום טוב]

וואס מיינט א אומשולדיגע קונטרס?
און וואסערע לימודי חול פארברייטערן חלומסטע איבער?

כ'מיין אז ס'איז זייער פארשטענדליך וואס ער האט געמיינט, אויב דו ווילסט קענסטו ענטפערן אנשטאט צו איבערפרעגן

ס'איז מורא'דיגע פארשטענדליך נאכ'ן ברעיוואשן דריי חדשים אז אלעס וואס די ערליכע עסקנים טוען, מיינען זיי בלויז צו שמד'ן כלל ישראל..

ח"ו שמד'ן ? מאן דכר שמיה, מען רעדט פון זיך דורך קומען מיט די רעגירונג אויף קליינע שינויים און אויף דעם קלערט מען אז די קונטרס וועט מסביר זיין אז דער רבי ז"ל וואלט אויך אזוי געטון

[מיטב הגיון]

כ'מיין אז ס'איז זייער פארשטענדליך וואס ער האט געמיינט, אויב דו ווילסט קענסטו ענטפערן אנשטאט צו איבערפרעגן

ס'איז מורא'דיגע פארשטענדליך נאכ'ן ברעיוואשן דריי חדשים אז אלעס וואס די ערליכע עסקנים טוען, מיינען זיי בלויז צו שמד'ן כלל ישראל..

ח"ו שמד'ן ? מאן דכר שמיה, מען רעדט פון זיך דורך קומען מיט די רעגירונג אויף קליינע שינויים און אויף דעם קלערט מען אז די קונטרס וועט מסהירנזיין אז דער רבי ז"ל וואלט אויך אזוי געטון

אינטערעסאנט, די זעלבע מענטשן ווס האלטן אז אפילו מען איז גארנישט משנה און אפילו מוסדות וואס נעמען ריזשענטס און זענען אויטאמאטיש סובסטענשאל עקוויוועלענט, טאר מען אויך נישט נעמען א פעטוועי ווייל די עצם נעמען א פעטוועי איז זיך אונטערעגעבען פאר די רעגירונג,און איז די גרעסטע הירוס ושמד, די זעלבע קלערן אז ווען עס קומט ארויס עפעס א קונטרס גייט עס רעדן פון שינויים, כ'מיין וואס דען קען עס זיין?... אפשר קלערסטו אז עס גייט פלעין טרייען מסביר צו זיין אז די רבי וואלט יא גענומען א פעטוועי אהן שינויים?

(נישט אז מ'האלט אז די רבי וואלט גענומען א פעטוועי ח"ו, דאס איז דאס ארגסטע, מען רעדט ווען מען קלערט וואס יענע צד קען וועלן)

[יום טוב]

ס'איז מורא'דיגע פארשטענדליך נאכ'ן ברעיוואשן דריי חדשים אז אלעס וואס די ערליכע עסקנים טוען, מיינען זיי בלויז צו שמד'ן כלל ישראל..

ח"ו שמד'ן ? מאן דכר שמיה, מען רעדט פון זיך דורך קומען מיט די רעגירונג אויף קליינע שינויים און אויף דעם קלערט מען אז די קונטרס וועט מסהירנזיין אז דער רבי ז"ל וואלט אויך אזוי געטון

אינטערעסאנט, די זעלבע מענטשן ווס האלטן אז אפילו מען איז גארנישט משנה און אפילו מוסדות וואס נעמען ריזשענטס און זענען אויטאמאטיש סובסטענשאל עקוויוועלענט, טאר מען אויך נישט נעמען א פעטוועי ווייל די עצם נעמען א פעטוועי איז זיך אונטערעגעבען פאר די רעגירונג,און איז די גרעסטע הירוס ושמד, די זעלבע קלערן אז ווען עס קומט ארויס עפעס א קונטרס גייט עס רעדן פון שינויים, כ'מיין וואס דען קען עס זיין?... אפשר קלערסטו אז עס גייט פלעין טרייען מסביר צו זיין אז די רבי וואלט יא גענומען א פעטוועי אהן שינויים?

(נישט אז מ'האלט אז די רבי וואלט גענומען א פעטוועי ח"ו, דאס איז דאס ארגסטע, מען רעדט ווען מען קלערט וואס יענע צד קען וועלן)

האב איך שוין געזאגט אז עס קען טאקע זיין אז דאס גייט די קונטרס מסביר זיין אויך א צד אבער איינער האט דא אויך געטראכט אז אפשר מיינט עס געוויסע שינויים , שוין האב מיר צוויי צדדים

[דער תהלים איד]

ס'איז מורא'דיגע פארשטענדליך נאכ'ן ברעיוואשן דריי חדשים אז אלעס וואס די ערליכע עסקנים טוען, מיינען זיי בלויז צו שמד'ן כלל ישראל..

ח"ו שמד'ן ? מאן דכר שמיה, מען רעדט פון זיך דורך קומען מיט די רעגירונג אויף קליינע שינויים און אויף דעם קלערט מען אז די קונטרס וועט מסהירנזיין אז דער רבי ז"ל וואלט אויך אזוי געטון

אינטערעסאנט, די זעלבע מענטשן ווס האלטן אז אפילו מען איז גארנישט משנה און אפילו מוסדות וואס נעמען ריזשענטס און זענען אויטאמאטיש סובסטענשאל עקוויוועלענט, טאר מען אויך נישט נעמען א פעטוועי ווייל די עצם נעמען א פעטוועי איז זיך אונטערעגעבען פאר די רעגירונג,און איז די גרעסטע הירוס ושמד, די זעלבע קלערן אז ווען עס קומט ארויס עפעס א קונטרס גייט עס רעדן פון שינויים, כ'מיין וואס דען קען עס זיין?... אפשר קלערסטו אז עס גייט פלעין טרייען מסביר צו זיין אז די רבי וואלט יא גענומען א פעטוועי אהן שינויים?

(נישט אז מ'האלט אז די רבי וואלט גענומען א פעטוועי ח"ו, דאס איז דאס ארגסטע, מען רעדט ווען מען קלערט וואס יענע צד קען וועלן)

נישט די ערשטע מאל וואס איך זע דעם טעות.

די רעדע דא יעצט איז "נישט" צו מען מעג משנה זיין. די רעדע איז "נישט" צו מען מעג לערנען מער ענגליש. די רעדע איז "נישט" צו מען מעג לערנען געזונטהייט. אא"וו.

די אלע זאכן וואלט מען מסתמא גערן געטון ווען מ'זעט א צורך, און געוויסע איז זאכן וואס מ'האט שוין אמאל געטון. מ'האט אמאל געלערנט אסאך מער ענגליש! קלאר אזוי.

דא איז די רעדע צו ווען "מ'איז אין א מלחמה", יאפעד וויל אריינברענגען שמד ברור כשמלה, די עדיוקעישן דעפארטמענט דינט זיי ביזדערווייל אויף טריט און שריט, פולי. וואס איז דער מהלך אזא צייט, צו אנהייבן דרייען און זאגן "אקעי, איך גיי ווערן בעסער" "אקעי איך נעם א פעטוועי" "אקעי איך מאך א טיימליין פאר אימפראוומענט" מיט די האפענונג אז ערגעצוואו וועט מען זיך שוין מסדר זיין, וואס ווען ס'איז נוגע אין ארץ ישראל רופט מען עס אין סאטמאר "ביטערע פשרות"? אדער זאל מען זיין הארט ווי א ניסל און זאגן "איך נעם נישט גארנישט, איך האב א רעליגיע, איך גיי מיך שלאגן עד הסוף צו בלייבן די זעלבע ווי כ'בין געווען".

דאס און נאר דאס איז די שאלה דא.

[יום טוב]

ח"ו שמד'ן ? מאן דכר שמיה, מען רעדט פון זיך דורך קומען מיט די רעגירונג אויף קליינע שינויים און אויף דעם קלערט מען אז די קונטרס וועט מסהירנזיין אז דער רבי ז"ל וואלט אויך אזוי געטון

אינטערעסאנט, די זעלבע מענטשן ווס האלטן אז אפילו מען איז גארנישט משנה און אפילו מוסדות וואס נעמען ריזשענטס און זענען אויטאמאטיש סובסטענשאל עקוויוועלענט, טאר מען אויך נישט נעמען א פעטוועי ווייל די עצם נעמען א פעטוועי איז זיך אונטערעגעבען פאר די רעגירונג,און איז די גרעסטע הירוס ושמד, די זעלבע קלערן אז ווען עס קומט ארויס עפעס א קונטרס גייט עס רעדן פון שינויים, כ'מיין וואס דען קען עס זיין?... אפשר קלערסטו אז עס גייט פלעין טרייען מסביר צו זיין אז די רבי וואלט יא גענומען א פעטוועי אהן שינויים?

(נישט אז מ'האלט אז די רבי וואלט גענומען א פעטוועי ח"ו, דאס איז דאס ארגסטע, מען רעדט ווען מען קלערט וואס יענע צד קען וועלן)

נישט די ערשטע מאל וואס איך זע דעם טעות.

די רעדע דא יעצט איז "נישט" צו מען מעג משנה זיין. די רעדע איז "נישט" צו מען מעג לערנען מער ענגליש. די רעדע איז "נישט" צו מען מעג לערנען געזונטהייט. אא"וו.

די אלע זאכן וואלט מען מסתמא גערן געטון ווען מ'זעט א צורך, און געוויסע איז זאכן וואס מ'האט שוין אמאל געטון. מ'האט אמאל געלערנט אסאך מער ענגליש! קלאר אזוי.

דא איז די רעדע צו ווען "מ'איז אין א מלחמה", יאפעד וויל אריינברענגען שמד ברור כשמלה, די עדיוקעישן דעפארטמענט דינט זיי ביזדערווייל אויף טריט און שריט, פולי. וואס איז דער מהלך אזא צייט, צו אנהייבן דרייען און זאגן "אקעי, איך גיי ווערן בעסער" "אקעי איך נעם א פעטוועי" "אקעי איך מאך א טיימליין פאר אימפראוומענט" מיט די האפענונג אז ערגעצוואו וועט מען זיך שוין מסדר זיין, וואס ווען ס'איז נוגע אין ארץ ישראל רופט מען עס אין סאטמאר "ביטערע פשרות"? אדער זאל מען זיין הארט ווי א ניסל און זאגן "איך נעם נישט גארנישט, איך האב א רעליגיע, איך גיי מיל שלאגן עד הסוף צו בלייבן די זעלבע ווי כ'בין געווען".

דאס און נאר דאס איז די שאלה דא.

אט אזוי

[מיטב הגיון]

ח"ו שמד'ן ? מאן דכר שמיה, מען רעדט פון זיך דורך קומען מיט די רעגירונג אויף קליינע שינויים און אויף דעם קלערט מען אז די קונטרס וועט מסהירנזיין אז דער רבי ז"ל וואלט אויך אזוי געטון

אינטערעסאנט, די זעלבע מענטשן ווס האלטן אז אפילו מען איז גארנישט משנה און אפילו מוסדות וואס נעמען ריזשענטס און זענען אויטאמאטיש סובסטענשאל עקוויוועלענט, טאר מען אויך נישט נעמען א פעטוועי ווייל די עצם נעמען א פעטוועי איז זיך אונטערעגעבען פאר די רעגירונג,און איז די גרעסטע הירוס ושמד, די זעלבע קלערן אז ווען עס קומט ארויס עפעס א קונטרס גייט עס רעדן פון שינויים, כ'מיין וואס דען קען עס זיין?... אפשר קלערסטו אז עס גייט פלעין טרייען מסביר צו זיין אז די רבי וואלט יא גענומען א פעטוועי אהן שינויים?

(נישט אז מ'האלט אז די רבי וואלט גענומען א פעטוועי ח"ו, דאס איז דאס ארגסטע, מען רעדט ווען מען קלערט וואס יענע צד קען וועלן)

נישט די ערשטע מאל וואס איך זע דעם טעות.

די רעדע דא יעצט איז "נישט" צו מען מעג משנה זיין. די רעדע איז "נישט" צו מען מעג לערנען מער ענגליש. די רעדע איז "נישט" צו מען מעג לערנען געזונטהייט. אא"וו.

די אלע זאכן וואלט מען מסתמא גערן געטון ווען מ'זעט א צורך, און געוויסע איז זאכן וואס מ'האט שוין אמאל געטון. מ'האט אמאל געלערנט אסאך מער ענגליש! קלאר אזוי.

דא איז די רעדע צו ווען "מ'איז אין א מלחמה", יאפעד וויל אריינברענגען שמד ברור כשמלה, די עדיוקעישן דעפארטמענט דינט זיי ביזדערווייל אויף טריט און שריט, פולי. וואס איז דער מהלך אזא צייט, צו אנהייבן דרייען און זאגן "אקעי, איך גיי ווערן בעסער" "אקעי איך נעם א פעטוועי" "אקעי איך מאך א טיימליין פאר אימפראוומענט" מיט די האפענונג אז ערגעצוואו וועט מען זיך שוין מסדר זיין, וואס ווען ס'איז נוגע אין ארץ ישראל רופט מען עס אין סאטמאר "ביטערע פשרות"? אדער זאל מען זיין הארט ווי א ניסל און זאגן "איך נעם נישט גארנישט, איך האב א רעליגיע, איך גיי מיך שלאגן עד הסוף צו בלייבן די זעלבע ווי כ'בין געווען".

דאס און נאר דאס איז די שאלה דא.

זאגסט דאך אזוי גוט, ממש וואס איך זאג א דער אפשר וואלט דאס יום טוב אנגערופן א דריטע צד, כ'זעה אויך פון דיינע ווערטער אז ברור כשמלה ביסטו נאר אז יאפפעד וויל שמד, אויף דיינע אנדערע פוינטס נוצטו נישט דעם ברור כשמלה לאזונג, סאו כ'טראכט אז אפשר גייט יענע קונטרס מסביר זיין אז ווען "מ'איז אין א מלחמה", דארף מען יא זאגן " איך נעם א פעטוועי", און מען דארף מען יא זאגן: איך מאך א טיימליין, ("פאר אימפראוומענט", נאכנישט געזעהן די ווארט אין-דורתינו-בלאט, סאו איך ווייס נישט וואס עס מיינט)
אפשר גייען זיי מסביר זיין אז מען איז הארט ווי א ניסל ווען מען נעמט יא פעטוועי? אפשר גייען זיי מסביר זייער מהלך המלחמה זייער אופן וויאזוי זיי זאגן: "איך האב א רעליגיע, איך גיי מיך שלאגן עד הסוף צו בלייבן די זעלבע ווי כ'בין געווען".

דאס איז וואס איך האב געשריבן אויבן די אינטערעסאנטקייט, אז דווקא די מענטשן וואס האלטן די פראבלעם איז נישט משנה זיין, נאר די פראבלעם איז בעצם נעמען א פעטוועי, נעמען א טיימליין, זיך אונטערגעבן פאר די רעגירונג, דווקא די קלערן אז די קונטרס גייט רעדן פון שינויים. אפשר -און לשיטתם לכאורה- גייען זיי רעדן טאקע פון אט די פוינטס וואס זיי האלטן איז די פראבלעם און זיי זענען נישט אזוי ברור כשמלה?

[יום טוב]

אינטערעסאנט, די זעלבע מענטשן ווס האלטן אז אפילו מען איז גארנישט משנה און אפילו מוסדות וואס נעמען ריזשענטס און זענען אויטאמאטיש סובסטענשאל עקוויוועלענט, טאר מען אויך נישט נעמען א פעטוועי ווייל די עצם נעמען א פעטוועי איז זיך אונטערעגעבען פאר די רעגירונג,און איז די גרעסטע הירוס ושמד, די זעלבע קלערן אז ווען עס קומט ארויס עפעס א קונטרס גייט עס רעדן פון שינויים, כ'מיין וואס דען קען עס זיין?... אפשר קלערסטו אז עס גייט פלעין טרייען מסביר צו זיין אז די רבי וואלט יא גענומען א פעטוועי אהן שינויים?

(נישט אז מ'האלט אז די רבי וואלט גענומען א פעטוועי ח"ו, דאס איז דאס ארגסטע, מען רעדט ווען מען קלערט וואס יענע צד קען וועלן)

נישט די ערשטע מאל וואס איך זע דעם טעות.

די רעדע דא יעצט איז "נישט" צו מען מעג משנה זיין. די רעדע איז "נישט" צו מען מעג לערנען מער ענגליש. די רעדע איז "נישט" צו מען מעג לערנען געזונטהייט. אא"וו.

די אלע זאכן וואלט מען מסתמא גערן געטון ווען מ'זעט א צורך, און געוויסע איז זאכן וואס מ'האט שוין אמאל געטון. מ'האט אמאל געלערנט אסאך מער ענגליש! קלאר אזוי.

דא איז די רעדע צו ווען "מ'איז אין א מלחמה", יאפעד וויל אריינברענגען שמד ברור כשמלה, די עדיוקעישן דעפארטמענט דינט זיי ביזדערווייל אויף טריט און שריט, פולי. וואס איז דער מהלך אזא צייט, צו אנהייבן דרייען און זאגן "אקעי, איך גיי ווערן בעסער" "אקעי איך נעם א פעטוועי" "אקעי איך מאך א טיימליין פאר אימפראוומענט" מיט די האפענונג אז ערגעצוואו וועט מען זיך שוין מסדר זיין, וואס ווען ס'איז נוגע אין ארץ ישראל רופט מען עס אין סאטמאר "ביטערע פשרות"? אדער זאל מען זיין הארט ווי א ניסל און זאגן "איך נעם נישט גארנישט, איך האב א רעליגיע, איך גיי מיך שלאגן עד הסוף צו בלייבן די זעלבע ווי כ'בין געווען".

דאס און נאר דאס איז די שאלה דא.

זאגסט דאך אזוי גוט, ממש וואס איך זאג א דער אפשר וואלט דאס יום טוב אנגערופן א דריטע צד, כ'זעה אויך פון דיינע ווערטער אז ברור כשמלה ביסטו נאר אז יאפפעד וויל שמד, אויף דיינע אנדערע פוינטס נוצטו נישט דעם ברור כשמלה לאזונג, סאו כ'טראכט אז אפשר גייט יענע קונטרס מסביר זיין אז ווען "מ'איז אין א מלחמה", דארף מען יא זאגן " איך נעם א פעטוועי", און מען דארף מען יא זאגן: איך מאך א טיימליין, ("פאר אימפראוומענט", נאכנישט געזעהן די ווארט אין-דורתינו-בלאט, סאו איך ווייס נישט וואס עס מיינט)
אפשר גייען זיי מסביר זיין אז מען איז הארט ווי א ניסל ווען מען נעמט יא פעטוועי? אפשר גייען זיי מסביר זייער מהלך המלחמה זייער אופן וויאזוי זיי זאגן: "איך האב א רעליגיע, איך גיי מיך שלאגן עד הסוף צו בלייבן די זעלבע ווי כ'בין געווען".

דאס איז וואס איך האב געשריבן אויבן די אינטערעסאנטקייט, אז דווקא די מענטשן וואס האלטן די פראבלעם איז נישט משנה זיין, נאר די פראבלעם איז בעצם נעמען א פעטוועי, נעמען א טיימליין, זיך אונטערגעבן פאר די רעגירונג, דווקא די קלערן אז די קונטרס גייט רעדן פון שינויים. אפשר -און לשיטתם לכאורה- גייען זיי רעדן טאקע פון אט די פוינטס וואס זיי האלטן איז די פראבלעם און זיי זענען נישט אזוי ברור כשמלה?

סאו אונז האב מיר שוין געהערט ביידע הסבירים פון די זעלבע צד, איין מהלך אז עס איז נאר אויפן פאפיר און מען גייט גארנישט משנה זיין (אזוי ווי די אגודה פארטייען שרייען אין א"י), און אנדערע געמישטע מעסעדזשעס האבן געזאגט אז מען מעג אביסל טוישן פאר די רעגירונג, עס איז מידערוויכטיגע שינויים במילא ישוב'ט מען זיך וואס די קונטרס גייט צילן, אדער גאר וועט ער צילן ביידע אין פאל מען דארף נעמען די אנדערע מהלך

[דער תהלים איד]

@מיטב הגיון ס'איז נאך קיינמאל נישט געווען אין אמעריקא א גזירת החינוך.

סוי אז מ'רעדט פון מסורה, האט מען פארדרייט דעם שמועס. חוץ אויב מען רעדט פון עפעס אנדערש ווי מ'שרייבט אויפ'ן דעקל.

[מיטב הגיון]

@מיטב הגיון ס'איז נאך קיינמאל נישט געווען אין אמעריקא א גזירת החינוך.

סוי אז מ'רעדט פון מסורה, האט מען פארדרייט דעם שמועס. חוץ אויב מען רעדט פון עפעס אנדערש ווי מ'שרייבט אויפ'ן דעקל.

איר דערציטערט מיך אביסל.

עס איז נישטא קיין מסורה'דיגע וועג וויאזוי צו האנדלען אין אמעריקא מיט א גזירת החינוך?

[דער תהלים איד]

לא הבנתי. ס'שוין יא אמאל געווען אזא גזירה דא?

אויב אונז האמיר נישט קיין מסורה איבער סמארטפאון'ס, ווערסטו דערציטערט? נו גוט, סעים העיר.

[אנעקדאט]

ס'איז מורא'דיגע פארשטענדליך נאכ'ן ברעיוואשן דריי חדשים אז אלעס וואס די ערליכע עסקנים טוען, מיינען זיי בלויז צו שמד'ן כלל ישראל..

ח"ו שמד'ן ? מאן דכר שמיה, מען רעדט פון זיך דורך קומען מיט די רעגירונג אויף קליינע שינויים און אויף דעם קלערט מען אז די קונטרס וועט מסהירנזיין אז דער רבי ז"ל וואלט אויך אזוי געטון

אינטערעסאנט, די זעלבע מענטשן ווס האלטן אז אפילו מען איז גארנישט משנה און אפילו מוסדות וואס נעמען ריזשענטס און זענען אויטאמאטיש סובסטענשאל עקוויוועלענט, טאר מען אויך נישט נעמען א פעטוועי ווייל די עצם נעמען א פעטוועי איז זיך אונטערעגעבען פאר די רעגירונג,און איז די גרעסטע הירוס ושמד, די זעלבע קלערן אז ווען עס קומט ארויס עפעס א קונטרס גייט עס רעדן פון שינויים, כ'מיין וואס דען קען עס זיין?... אפשר קלערסטו אז עס גייט פלעין טרייען מסביר צו זיין אז די רבי וואלט יא גענומען א פעטוועי אהן שינויים?

ס'איז נישט "עפעס א קונטרס", ס'איז - לויט ווי זיי שרייבן - א גאנצע ארגאנעזאציע.
ס'איז נארמאל ארויסצוגעבן עפעס א קונטרס, אבער נישט צו גרינדן א גאנצע ארגאנעזאציע סתם צו טרייען מסביר צו זיין אז די רבי וואלט יא גענומען א פעטוועי...

[מיטב הגיון]

ח"ו שמד'ן ? מאן דכר שמיה, מען רעדט פון זיך דורך קומען מיט די רעגירונג אויף קליינע שינויים און אויף דעם קלערט מען אז די קונטרס וועט מסהירנזיין אז דער רבי ז"ל וואלט אויך אזוי געטון

אינטערעסאנט, די זעלבע מענטשן ווס האלטן אז אפילו מען איז גארנישט משנה און אפילו מוסדות וואס נעמען ריזשענטס און זענען אויטאמאטיש סובסטענשאל עקוויוועלענט, טאר מען אויך נישט נעמען א פעטוועי ווייל די עצם נעמען א פעטוועי איז זיך אונטערעגעבען פאר די רעגירונג,און איז די גרעסטע הירוס ושמד, די זעלבע קלערן אז ווען עס קומט ארויס עפעס א קונטרס גייט עס רעדן פון שינויים, כ'מיין וואס דען קען עס זיין?... אפשר קלערסטו אז עס גייט פלעין טרייען מסביר צו זיין אז די רבי וואלט יא גענומען א פעטוועי אהן שינויים?

ס'איז נישט "עפעס א קונטרס", ס'איז - לויט ווי זיי שרייבן - א גאנצע ארגאנעזאציע.
ס'איז נארמאל ארויסצוגעבן עפעס א קונטרס, אבער נישט צו גרינדן א גאנצע ארגאנעזאציע סתם צו טרייען מסביר צו זיין אז די רבי וואלט יא גענומען א פעטוועי...

כ'האב געשריבן לויט וואס כ'האב געזעהן דא, עס קען זיין עס רעדט בכלל נישט פון וואס איך שרייב...

גראדע פריי איך מיך צו זעהן אז ענדליך ווערט געגרינדענט א געהעריגע ארגאניזאציע מיט א אידישן נאמען פארן ברייטן ציבור ארויסצוברענגן א קלארקייט איבערן גאנצן נושא, עס איז שוין לאנג אווערדו.

[דער תהלים איד]

@מיטב הגיון מיר איז זייער פאני אז מ'גרינדעט א ארגאניזאציע ארויסצוברענגען קלארקייט אויף דבר העומד על הפרק.

דערווייל כאפ איך נאכנישט די קאנסעפט.

[איד]

ח"ו שמד'ן ? מאן דכר שמיה, מען רעדט פון זיך דורך קומען מיט די רעגירונג אויף קליינע שינויים און אויף דעם קלערט מען אז די קונטרס וועט מסהירנזיין אז דער רבי ז"ל וואלט אויך אזוי געטון

אינטערעסאנט, די זעלבע מענטשן ווס האלטן אז אפילו מען איז גארנישט משנה און אפילו מוסדות וואס נעמען ריזשענטס און זענען אויטאמאטיש סובסטענשאל עקוויוועלענט, טאר מען אויך נישט נעמען א פעטוועי ווייל די עצם נעמען א פעטוועי איז זיך אונטערעגעבען פאר די רעגירונג,און איז די גרעסטע הירוס ושמד, די זעלבע קלערן אז ווען עס קומט ארויס עפעס א קונטרס גייט עס רעדן פון שינויים, כ'מיין וואס דען קען עס זיין?... אפשר קלערסטו אז עס גייט פלעין טרייען מסביר צו זיין אז די רבי וואלט יא גענומען א פעטוועי אהן שינויים?

ס'איז נישט "עפעס א קונטרס", ס'איז - לויט ווי זיי שרייבן - א גאנצע ארגאנעזאציע.
ס'איז נארמאל ארויסצוגעבן עפעס א קונטרס, אבער נישט צו גרינדן א גאנצע ארגאנעזאציע סתם צו טרייען מסביר צו זיין אז די רבי וואלט יא גענומען א פעטוועי...

נאכדעם, ווי מ'האט אראפ געמאלן א בילד, ווי זיי טוהן א געפערליכע עוולה, און הירוס הדת, און געהאקט אויף זיי אויף א גרויסע פארנעם, קענען זיי נישט סתם ארויסקומען מיט עפעס א קונטרס
נאר זיי דארפן קומען מיט א גאנצע ארגאניזאציע מבאר צו זיין אז זיי טוהן ריכטיג

אפשר ווען מ'וואלט נישט אזוי פיל אראפ געריסן וואלט עס נישט אויסגעפעלט

[איד]

@מיטב הגיון מיר איז זייער פאני אז מ'גרינדעט א ארגאניזאציע ארויסצוברענגען קלארקייט אויף דבר העומד על הפרק.

דערווייל כאפ איך נאכנישט די קאנסעפט.

טאקע אינטערסאנט

אבער וויבאלד די עולם איז שטארק צימושט, וויל מען ווייזן פארן עולם אז מ'טוט די ריכטיגע זאך, און צודעם זעהט אויס דארף מען א ארגאניזאציע

[שאינו יודע לשאול]

וואס מיינט א אומשולדיגע קונטרס?
און וואסערע לימודי חול פארברייטערן חלומסטע איבער?

כ'מיין אז ס'איז זייער פארשטענדליך וואס ער האט געמיינט, אויב דו ווילסט קענסטו ענטפערן אנשטאט צו איבערפרעגן

ס'איז מורא'דיגע פארשטענדליך נאכ'ן ברעיוואשן דריי חדשים אז אלעס וואס די ערליכע עסקנים טוען, מיינען זיי בלויז צו שמד'ן כלל ישראל..

איך האב נישט געזאגט אז זיין סברא איז פארשטענדליך, אבער דו האסט פונקטליך פארשטאנען וואס ער וויל ארויסברענגען, אויב האלטסטו אז ער איז ברעינוואשד, דאן קלער אים אויף אנשטאט צו איבערפרעגן תמימותדיג וואס ער מיינט צו זאגן

[שאינו יודע לשאול]

אינטערעסאנט, די זעלבע מענטשן ווס האלטן אז אפילו מען איז גארנישט משנה און אפילו מוסדות וואס נעמען ריזשענטס און זענען אויטאמאטיש סובסטענשאל עקוויוועלענט, טאר מען אויך נישט נעמען א פעטוועי ווייל די עצם נעמען א פעטוועי איז זיך אונטערעגעבען פאר די רעגירונג,און איז די גרעסטע הירוס ושמד, די זעלבע קלערן אז ווען עס קומט ארויס עפעס א קונטרס גייט עס רעדן פון שינויים, כ'מיין וואס דען קען עס זיין?... אפשר קלערסטו אז עס גייט פלעין טרייען מסביר צו זיין אז די רבי וואלט יא גענומען א פעטוועי אהן שינויים?

ס'איז נישט "עפעס א קונטרס", ס'איז - לויט ווי זיי שרייבן - א גאנצע ארגאנעזאציע.
ס'איז נארמאל ארויסצוגעבן עפעס א קונטרס, אבער נישט צו גרינדן א גאנצע ארגאנעזאציע סתם צו טרייען מסביר צו זיין אז די רבי וואלט יא גענומען א פעטוועי...

נאכדעם, ווי מ'האט אראפ געמאלן א בילד, ווי זיי טוהן א געפערליכע עוולה, און הירוס הדת, און געהאקט אויף זיי אויף א גרויסע פארנעם, קענען זיי נישט סתם ארויסקומען מיט עפעס א קונטרס
נאר זיי דארפן קומען מיט א גאנצע ארגאניזאציע מבאר צו זיין אז זיי טוהן ריכטיג

אפשר ווען מ'וואלט נישט אזוי פיל אראפ געריסן וואלט עס נישט אויסגעפעלט

זיי האבן שוין פרובירט מיט הסברה און געזען אז ס'ארבעט נישט?

[שאינו יודע לשאול]

ח"ו שמד'ן ? מאן דכר שמיה, מען רעדט פון זיך דורך קומען מיט די רעגירונג אויף קליינע שינויים און אויף דעם קלערט מען אז די קונטרס וועט מסהירנזיין אז דער רבי ז"ל וואלט אויך אזוי געטון

אינטערעסאנט, די זעלבע מענטשן ווס האלטן אז אפילו מען איז גארנישט משנה און אפילו מוסדות וואס נעמען ריזשענטס און זענען אויטאמאטיש סובסטענשאל עקוויוועלענט, טאר מען אויך נישט נעמען א פעטוועי ווייל די עצם נעמען א פעטוועי איז זיך אונטערעגעבען פאר די רעגירונג,און איז די גרעסטע הירוס ושמד, די זעלבע קלערן אז ווען עס קומט ארויס עפעס א קונטרס גייט עס רעדן פון שינויים, כ'מיין וואס דען קען עס זיין?... אפשר קלערסטו אז עס גייט פלעין טרייען מסביר צו זיין אז די רבי וואלט יא גענומען א פעטוועי אהן שינויים?

(נישט אז מ'האלט אז די רבי וואלט גענומען א פעטוועי ח"ו, דאס איז דאס ארגסטע, מען רעדט ווען מען קלערט וואס יענע צד קען וועלן)

נישט די ערשטע מאל וואס איך זע דעם טעות.

די רעדע דא יעצט איז "נישט" צו מען מעג משנה זיין. די רעדע איז "נישט" צו מען מעג לערנען מער ענגליש. די רעדע איז "נישט" צו מען מעג לערנען געזונטהייט. אא"וו.

די אלע זאכן וואלט מען מסתמא גערן געטון ווען מ'זעט א צורך, און געוויסע איז זאכן וואס מ'האט שוין אמאל געטון. מ'האט אמאל געלערנט אסאך מער ענגליש! קלאר אזוי.

דא איז די רעדע צו ווען "מ'איז אין א מלחמה", יאפעד וויל אריינברענגען שמד ברור כשמלה, די עדיוקעישן דעפארטמענט דינט זיי ביזדערווייל אויף טריט און שריט, פולי. וואס איז דער מהלך אזא צייט, צו אנהייבן דרייען און זאגן "אקעי, איך גיי ווערן בעסער" "אקעי איך נעם א פעטוועי" "אקעי איך מאך א טיימליין פאר אימפראוומענט" מיט די האפענונג אז ערגעצוואו וועט מען זיך שוין מסדר זיין, וואס ווען ס'איז נוגע אין ארץ ישראל רופט מען עס אין סאטמאר "ביטערע פשרות"? אדער זאל מען זיין הארט ווי א ניסל און זאגן "איך נעם נישט גארנישט, איך האב א רעליגיע, איך גיי מיך שלאגן עד הסוף צו בלייבן די זעלבע ווי כ'בין געווען".

דאס און נאר דאס איז די שאלה דא.

און דאס ווילן זיי טאקע פארענטפערן, ווי זיי שרייבן "איז דא א נפק"מ ביים לוחם זיין אקעגן א מלכות המינות אדער א גויאישע רעגירונג?"

[דער תהלים איד]

אבער זיי שרייבן נישט אז זיי גייען פארענטפערן "איז דא א חילוק פון א שעת שלום ביז א שעת גזירה?"

[שאינו יודע לשאול]

אבער זיי שרייבן נישט אז זיי גייען פארענטפערן "איז דא א חילוק פון א שעת שלום ביז א שעת גזירה?"

עמיר ווארטן און זען

אגב, ווען דו ענטפערסט אויף א תגובה, קענסטו עס ציטירן אז יענער זאל זען אז מ'האט ריפלייעט

[ר' יונה]

כ'מיין אז ס'איז זייער פארשטענדליך וואס ער האט געמיינט, אויב דו ווילסט קענסטו ענטפערן אנשטאט צו איבערפרעגן

ס'איז מורא'דיגע פארשטענדליך נאכ'ן ברעיוואשן דריי חדשים אז אלעס וואס די ערליכע עסקנים טוען, מיינען זיי בלויז צו שמד'ן כלל ישראל..

ח"ו שמד'ן ? מאן דכר שמיה, מען רעדט פון זיך דורך קומען מיט די רעגירונג אויף קליינע שינויים און אויף דעם קלערט מען אז די קונטרס וועט מסהירנזיין אז דער רבי ז"ל וואלט אויך אזוי געטון

א פרישע ווארט אין אידטיש דיקשענרי...

[יום טוב]

ס'איז מורא'דיגע פארשטענדליך נאכ'ן ברעיוואשן דריי חדשים אז אלעס וואס די ערליכע עסקנים טוען, מיינען זיי בלויז צו שמד'ן כלל ישראל..

ח"ו שמד'ן ? מאן דכר שמיה, מען רעדט פון זיך דורך קומען מיט די רעגירונג אויף קליינע שינויים און אויף דעם קלערט מען אז די קונטרס וועט מסהירנזיין אז דער רבי ז"ל וואלט אויך אזוי געטון

א פרישע ווארט אין אידטיש דיקשענרי...

שוין פארראכטן

[לעבער מיט שוואמען]

געריכט חינוך .jpg (330.87 KiB) געזען געווארן 995 מאל

[ר' יונה]

ח"ו שמד'ן ? מאן דכר שמיה, מען רעדט פון זיך דורך קומען מיט די רעגירונג אויף קליינע שינויים און אויף דעם קלערט מען אז די קונטרס וועט מסהירנזיין אז דער רבי ז"ל וואלט אויך אזוי געטון

א פרישע ווארט אין אידטיש דיקשענרי...

שוין פארראכטן

כ'האב געמיינט דו האסט געוואלט שרייבן מסורה'נייזן - מאכן א פרישע מסורה.