די מעשה פון דער מגילה

[רעגענדיגע זונטאג]

וַיְהִי, בִּימֵי אֲחַשְׁוֵרוֹשׁ...

די מגילה הייבט זיך אן מיט דעם אחשוורוש וואס איז געווען קעניג, איר ווייסט וואס דאס מיינט בכלל א קעניג??? א קעניג האט אמאל געקענט טוהן מה שלבו חפץ במלוא מובן המילה.

ער האט נישט געקעניגט אויף איין לאנד, ער האט געקעניגט אויף הונדערט זיבן און צוואנציג לענדער!!!!!

[רעגענדיגע זונטאג]

אויף וויפיל לענדער האט אחשוורוש נישט געקעניגט?

און ווער זענען געווען די קעניגן אויף די אנדערע לענדער?

[שמייכלדיג]

מגילה יא. תנו רבנן שלשה מלכו בכיפה ואלו הן אחאב ואחשורוש ונבוכדנצר

ער האט געקעניגט אויף די גאנצע וועלט

[בתכתקי]

זעהט דא האימפריה הפרסית האחמנית

[איש ציון]

כ'גלייב איר ווייסט אבער אסאך ווייסן נישט אז שושן מיט שושן הבירה זענען צוויי באזונדערע שטעט

[רעגענדיגע זונטאג]

כ'גלייב איר ווייסט אבער אסאך ווייסן נישט אז שושן מיט שושן הבירה זענען צוויי באזונדערע שטעט

נישט געוואוסט.

א בחינה פון וואשינגטאן סטעיט און וואשינגטאן די. סי.

[רעגענדיגע זונטאג]

אחשוורוש האט געוואוינט אין שושן הבירה?? אדער נאר ווען ער איז געווארן קעניג האט ער אהינגעמופט?

[רעגענדיגע זונטאג]

בִּשְׁנַת שָׁלוֹשׁ לְמָלְכוֹ, עָשָׂה מִשְׁתֶּה, לְכָל שָׂרָיו וַעֲבָדָיו וכו' יָמִים רַבִּים, שְׁמוֹנִים וּמְאַת יוֹם, וּבִמְלוֹאת הַיָּמִים הָאֵלֶּה, עָשָׂה הַמֶּלֶךְ לְכָל הָעָם הַנִּמְצְאִים בְּשׁוּשַׁן הַבִּירָה לְמִגָּדוֹל וְעַד קָטָן מִשְׁתֶּה שִׁבְעַת יָמִים:

@פופציגער אפשר לייגסטו אראפ וויאזוי די סעודה האט אויסגעקוקט??

[איש ציון]

אחשוורוש האט געוואוינט אין שושן הבירה?? אדער נאר ווען ער איז געווארן קעניג האט ער אהינגעמופט?

די פרט געדענק איך נישט, ליגט מיר אין קאפ אז ער האט אויף געבויעט די שטאט
בקצרה, אלע שרי המלוכה האבן געוואוינט אין שושן הבירה, די אידן האבן געוואוינט אין שושן
פשטות איז געווען א טייך צווישן די צוויי שטעט (פון דעם איז משמע אז עס איז געווען נאנט איינס צום צווייטן) אזוי ווי די גמרא זאגט (מגילה טו,א) "שמואל אמר דעבר ערקומא דמיא"

[דער רבי איז געזונט]

די מעשה מיט די מגילה איז זייער פשוט,
ער גייט אריין אין סטאר, און ער זעהט אזעלע הויכע פרייזן אזש ער שפאצירט ארויס אין אן אויגנבליק!

נו שוין העמיר מוזן קויפן א מגילה קומענדיגעס יאר...

[איש ציון]

איר ווייסט וואס איז די מקור פון שושנת יעקב? (איך ווייס...)

[רעגענדיגע זונטאג]

די מעשה מיט די מגילה איז זייער פשוט,
ער גייט אריין אין סטאר, און ער זעהט אזעלע הויכע פרייזן אזש ער שפאצירט ארויס אין אן אויגנבליק!

נו שוין העמיר מוזן קויפן א מגילה קומענדיגעס יאר...

פליז, איך האב געפענט די טעמע אונטער תורה'דיג, נישט אינטער אונטערהאלטונג.

שכוח פאר דיין פארשטענדעניש.

[רעגענדיגע זונטאג]

אינטערסאנט אז די סעודה איז געווען אפגעטיילט די מענער און די פרויען.

דער אלעמען באקאנטער ושתי, האט געמאכט אן עקסטערע סעודה אין פאלאץ פאר די נשים.

[רעגענדיגע זונטאג]

איר ווייסט וואס איז די מקור פון שושנת יעקב? (איך ווייס...)

מיינסט צו פרעגן פון ווי די פיוט קומט?

דאכט זיך מיר אז קומט נאך פון די צייטן פון די אנשי כנסת הגדולה ביים בית שני.

[דעת קדשי]

פריער געזען די נעמען פון די קופה של שרצים פון המן הרשע
המן בן המדתא בן סרח בן בוזה בן אפלוטס בן דיוסף בן דיוסים בן פרוס בן מעדי בן בלעקן בן אנתיפרוס בן חרידוס בן שגר בן נגר בן פרמשתא בן ויזתא בן עמלק בן אליפז בן עשו
ימח שמם וזכרם ונמח זכירם מלהזכירם...

[הימל]

וואס איז פשט אז נאכדעם וואס די גזירה אויף די אידן איז בטל געווארן, האט מען אנגעהויבן הרג'ענען די גוים?

האט דאס אחשוורוש צוגעלאזט אז מ' זאל הרג'ענען מענטשן רעכטס און לינקס?

[דער רבי איז געזונט]

וואס איז פשט אז נאכדעם וואס די גזירה אויף די אידן איז בטל געווארן, האט מען אנגעהויבן הרג'ענען די גוים?

האט דאס אחשוורוש צוגעלאזט אז מ' זאל הרג'ענען מענטשן רעכטס און לינקס?

ער האט דאך געפלאנט מתחילה צוצולאזן אזאנס אויף די יודן, סא וואס איז דער חידוש?

[דעת קדשי]

וואס איז פשט אז נאכדעם וואס די גזירה אויף די אידן איז בטל געווארן, האט מען אנגעהויבן הרג'ענען די גוים?

האט דאס אחשוורוש צוגעלאזט אז מ' זאל הרג'ענען מענטשן רעכטס און לינקס?

וַיִּכְתֹּב בְּשֵׁם הַמֶּלֶךְ אֲחַשְׁוֵרֹשׁ וַיַּחְתֹּם בְּטַבַּעַת הַמֶּלֶךְ וַיִּשְׁלַח סְפָרִים בְּיַד הָרָצִים בַּסּוּסִים רֹכְבֵי הָרֶכֶשׁ הָאֲחַשְׁתְּרָנִים בְּנֵי הָרַמָּכִים׃ אֲשֶׁר נָתַן הַמֶּלֶךְ לַיְּהוּדִים אֲשֶׁר בְּכָל עִיר וָעִיר לְהִקָּהֵל וְלַעֲמֹד עַל נַפְשָׁם לְהַשְׁמִיד וְלַהֲרֹג וּלְאַבֵּד אֶת כָּל חֵיל עַם וּמְדִינָה הַצָּרִים אֹתָם טַף וְנָשִׁים וּשְׁלָלָם לָבוֹז׃ בְּיוֹם אֶחָד בְּכָל מְדִינוֹת הַמֶּלֶךְ אֲחַשְׁוֵרוֹשׁ בִּשְׁלוֹשָׁה עָשָׂר לְחֹדֶשׁ שְׁנֵים עָשָׂר הוּא חֹדֶשׁ אֲדָר׃ פַּתְשֶׁגֶן הַכְּתָב לְהִנָּתֵן דָּת בְּכָל מְדִינָה וּמְדִינָה גָּלוּי לְכָל הָעַמִּים וְלִהְיוֹת היהודיים עתודים לַיּוֹם הַזֶּה לְהִנָּקֵם מֵאֹיְבֵיהֶם׃

[נקודות טובות]

וואס איז פשט אז נאכדעם וואס די גזירה אויף די אידן איז בטל געווארן, האט מען אנגעהויבן הרג'ענען די גוים?

האט דאס אחשוורוש צוגעלאזט אז מ' זאל הרג'ענען מענטשן רעכטס און לינקס?

ער האט דאך געפלאנט מתחילה צוצולאזן אזאנס אויף די יודן, סא וואס איז דער חידוש?

ער מיינט צו פרעגן די וואס שיקן אריין הילף קיין עזה נאכן דורך פירען א מאסן שחיטה, און דערנאך פארדאמען זיי מדינת ישראל פארן ראגירן צו די רציחות...

[הימל]

וואס איז פשט אז נאכדעם וואס די גזירה אויף די אידן איז בטל געווארן, האט מען אנגעהויבן הרג'ענען די גוים?

האט דאס אחשוורוש צוגעלאזט אז מ' זאל הרג'ענען מענטשן רעכטס און לינקס?

ער האט דאך געפלאנט מתחילה צוצולאזן אזאנס אויף די יודן, סא וואס איז דער חידוש?

אויף די אידן איז נישט קיין חידוש, ער האט דאך פיינט געהאט די אידן מער ווי המן האט פיינט געהאט די אידן. (גמ.)

שאלה איז, וואס עפעס דארף מען יעצט הרג'ענען די גוים?

[וואלף]

וואס איז פשט אז נאכדעם וואס די גזירה אויף די אידן איז בטל געווארן, האט מען אנגעהויבן הרג'ענען די גוים?

האט דאס אחשוורוש צוגעלאזט אז מ' זאל הרג'ענען מענטשן רעכטס און לינקס?

ער האט דאך געפלאנט מתחילה צוצולאזן אזאנס אויף די יודן, סא וואס איז דער חידוש?

ער מיינט צו פרעגן די וואס שיקן אריין הילף קיין עזה נאכן דורך פירען א מאסן שחיטה, און דערנאך פארדאמען זיי מדינת ישראל פארן ראגירן צו די רציחות...

יענע האלטן זעט אויס ווי דער חפץ חיים אז די ציונים זענען מזרע עמלק והמן, און זיי ווייסן נישט דעם סוד אז זייעניסטס אר נאט דזשואס ענד דזשואס אר נאט זייעניסטס....

[דעת קדשי]

וואס איז פשט אז נאכדעם וואס די גזירה אויף די אידן איז בטל געווארן, האט מען אנגעהויבן הרג'ענען די גוים?

האט דאס אחשוורוש צוגעלאזט אז מ' זאל הרג'ענען מענטשן רעכטס און לינקס?

ער האט דאך געפלאנט מתחילה צוצולאזן אזאנס אויף די יודן, סא וואס איז דער חידוש?

אויף די אידן איז נישט קיין חידוש, ער האט דאך פיינט געהאט די אידן מער ווי המן האט פיינט געהאט די אידן. (גמ.)

שאלה איז, וואס עפעס דארף מען יעצט הרג'ענען די גוים?

וואס טוט מען נישט פאר שלום בית?....

[איש ציון]

למעשה המן איז דאך געווען אן עבד ביי איד, יצא מכלל זרע עמלק, איז פארוואס שעלט מען אים אזוי?

[נקודות טובות]

כ'גלייב איר ווייסט אבער אסאך ווייסן נישט אז שושן מיט שושן הבירה זענען צוויי באזונדערע שטעט

דער אבן עזרא אנהויב פון די מגילה אין פסוק ב' איז מבאר אז שושן הבירה איז געווען די שטאט וואו אחשורוש האט געוואוינט, און דאס ווערט גערופען שושן ''הבירה'' צוליב דעם וואס בירה איז א לשון פון א פאלאץ, און ממילא איז דאס גאנצע שטאט גערופען געווארן ''שושן הבירה''.

דער שטאט שושן הבירה האט נישט געהאט קיין שייכות מיט'ן שטאט שושן, און עס איז אפילו נישט געווען איינס נעבן צווייטען (בפשטות). נאר דאס שטאט שושן הבירה האט זיך געפונען אין עילם. און די שטאט ''שושן'' איז א שטאט וואס האט זיך געפונען אינדרויסען פון עילם, אבער איז געווען נאנט צו עילם. די צוויי האבן נישט געהאט א ספעציעלע שייכות חוץ אז די נאמען איז געווען ענליך. (לויט ווי דער מלבי''ם לייגט עס אראפ איז עילם מתחילה נישט געווען א חלק פון די פרס'ישע מלוכה, נאר דאס האט אחשורוש שפעטער איינגענומען און דארט אוועקגעשטעלט די הויפט שטאט)

די שטאט ''שושן'' שרייבט דער אבן עזרא איז געווען א אידישע שטאט, משא''כ די שטאט שושן ''הבירה'' איז געווען די הויפט שטאט פון עילם, און דאס איז געווען א גוי'שע שטאט. די רבי ר' יונתן אין יערות דבש (חלק ב' דרוש ט') זאגט אז דאס וואס די מדרש שרייבט אויפן פסוק איש יהודי אל תקרי יהודי אלא יחידי, אז דאס מיינט אז מרדכי איז געווען ממש די איינציגע איד וואס האט געוואוינט אין שושן ''הבירה'', משא''כ די אנדערע אידן האבן געוואוינט אין שושן סתם.

דער אבן עזרא ברענגט זיך א ראיה אז שושן הבירה איז געווען אין עילם, פון דאס וואס מיר זעהן אין דניאל (ח' ב') ואראה בחזון ויהי בראותי ואני ''בשושן הבירה'' אשר בעילם, וואס פון דא זעהן מיר אז שושן הבירה איז געווען אין עילם.

רבי ראובן מרגליות אין ספר עוללת (כ''א) שרייבט אז די שטאט שושן הבירה איז געווען צו די זייט פון די שטאט שושן, און עס איז געווען א טייך וואס האט אפגעטיילט צווישען די צוויי. קודם איז געווען די גרויסע שטאט שושן, און דערנאך איז געווען א טייך וואס מען האט געדארפט אריבערגיין אנצוקומען צום הויפט קוואטיר פון די מלוכה. אזא שטייגער ווי נוי יארק, וואס כדי אנצוקומען צום הויפט חלק פון נוי יארק וואס דאס איז מענהעטען דארף מען אריבער גיין א וואסער.

שרייבט ר' יונתן אין יערות דבש ווייטער אז דארט אין דניאל זעהן מיר ווי דנאיל זאגט ווייטער ''ואני הייתי על אובל אולי'' זאגט רש''י אז עס איז געווען א טייך נעבן שושן הבירה וואס האט געהייסען אולי. זאגט ר' יונתן אז אין די גמרא (מגילה טו.) געפונען מיר צוויי פשטים אויפן פסוק ויעבר מרדכי. די ערשטע פשט איז די באקאנטע פשט אז מרדכי האט געהייסען די אידן פאסטען דעם ערשטען טאג יו''ט פסח, און אזוי ארום ''מעביר'' געווען דעם יו''ט. די צווייטע פשט זאגט די גמרא אז מרדכי איז אריבער א טייך וואסער.זאגט ר' יונתן אז מרדכי האט געוואוינט אליינס אין שושן הבירה אפגעטיילט פון גאנץ כלל ישראל, און כדי אנצוקומען צו די אידישע קווארטעל האט ער געדארפט אריבער גיין דעם טייך אובל.

און צוליב דעם זעהן מיר טאקע אז עטליכע מאל שטייט אין די מגילה שושן הבירה, און עטליכע מאל שטייט סתם שושן.

בדרך אגב, איך האב צוגעצייכענט די מלבי''ם וועל איך כאטש אראפ ברענגען וואס די מלבי''ם זאגט. דער מלבי''ם שרייבט אז ביז אחשורוש איז די שטאט שושן הבירה בכלל נישט געווען די הויפט שטאט פון פרס, נאר איז געווען די הויפט שטאט פון עילם. נאר אחשורוש נאכן איינעמען עילם און דאס פארוואנדלען אלץ א חלק פון פרס האט כדי צו ווייזען מאכט אריבער געטוישט די הויפט שטאט פון פרס צום שטאט שושן הבירה.

[נקודות טובות]

כ'גלייב איר ווייסט אבער אסאך ווייסן נישט אז שושן מיט שושן הבירה זענען צוויי באזונדערע שטעט

דער אבן עזרא אנהויב פון די מגילה אין פסוק ב' איז מבאר אז שושן הבירה איז געווען די שטאט וואו אחשורוש האט געוואוינט, און דאס ווערט גערופען שושן ''הבירה'' צוליב דעם וואס בירה איז א לשון פון א פאלאץ, און ממילא איז דאס גאנצע שטאט גערופען געווארן ''שושן הבירה''.

דער שטאט שושן הבירה האט נישט געהאט קיין שייכות מיט'ן שטאט שושן, און עס איז אפילו נישט געווען איינס נעבן צווייטען (בפשטות). נאר דאס שטאט שושן הבירה האט זיך געפונען אין עילם. און די שטאט ''שושן'' איז א שטאט וואס האט זיך געפונען אינדרויסען פון עילם, אבער איז געווען נאנט צו עילם. די צוויי האבן נישט געהאט א ספעציעלע שייכות חוץ אז די נאמען איז געווען ענליך. (לויט ווי דער מלבי''ם לייגט עס אראפ איז עילם מתחילה נישט געווען א חלק פון די פרס'ישע מלוכה, נאר דאס האט אחשורוש שפעטער איינגענומען און דארט אוועקגעשטעלט די הויפט שטאט)

די שטאט ''שושן'' שרייבט דער אבן עזרא איז געווען א אידישע שטאט, משא''כ די שטאט שושן ''הבירה'' איז געווען די הויפט שטאט פון עילם, און דאס איז געווען א גוי'שע שטאט. די רבי ר' יונתן אין יערות דבש (חלק ב' דרוש ט') זאגט אז דאס וואס די מדרש שרייבט אויפן פסוק איש יהודי אל תקרי יהודי אלא יחידי, אז דאס מיינט אז מרדכי איז געווען ממש די איינציגע איד וואס האט געוואוינט אין שושן ''הבירה'', משא''כ די אנדערע אידן האבן געוואוינט אין שושן סתם.

דער אבן עזרא ברענגט זיך א ראיה אז שושן הבירה איז געווען אין עילם, פון דאס וואס מיר זעהן אין דניאל (ח' ב') ואראה בחזון ויהי בראותי ואני ''בשושן הבירה'' אשר בעילם, וואס פון דא זעהן מיר אז שושן הבירה איז געווען אין עילם.

רבי ראובן מרגליות אין ספר עוללת (כ''א) שרייבט אז די שטאט שושן הבירה איז געווען צו די זייט פון די שטאט שושן, און עס איז געווען א טייך וואס האט אפגעטיילט צווישען די צוויי. קודם איז געווען די גרויסע שטאט שושן, און דערנאך איז געווען א טייך וואס מען האט געדארפט אריבערגיין אנצוקומען צום הויפט קוואטיר פון די מלוכה. אזא שטייגער ווי נוי יארק, וואס כדי אנצוקומען צום הויפט חלק פון נוי יארק וואס דאס איז מענהעטען דארף מען אריבער גיין א וואסער.

שרייבט ר' יונתן אין יערות דבש ווייטער אז דארט אין דניאל זעהן מיר ווי דנאיל זאגט ווייטער ''ואני הייתי על אובל אולי'' זאגט רש''י אז עס איז געווען א טייך נעבן שושן הבירה וואס האט געהייסען אולי. זאגט ר' יונתן אז אין די גמרא (מגילה טו.) געפונען מיר צוויי פשטים אויפן פסוק ויעבר מרדכי. די ערשטע פשט איז די באקאנטע פשט אז מרדכי האט געהייסען די אידן פאסטען דעם ערשטען טאג יו''ט פסח, און אזוי ארום ''מעביר'' געווען דעם יו''ט. די צווייטע פשט זאגט די גמרא אז מרדכי איז אריבער א טייך וואסער.זאגט ר' יונתן אז מרדכי האט געוואוינט אליינס אין שושן הבירה אפגעטיילט פון גאנץ כלל ישראל, און כדי אנצוקומען צו די אידישע קווארטעל האט ער געדארפט אריבער גיין דעם טייך אובל.

און צוליב דעם זעהן מיר טאקע אז עטליכע מאל שטייט אין די מגילה שושן הבירה, און עטליכע מאל שטייט סתם שושן.

בדרך אגב, איך האב צוגעצייכענט די מלבי''ם וועל איך כאטש אראפ ברענגען וואס די מלבי''ם זאגט. דער מלבי''ם שרייבט אז ביז אחשורוש איז די שטאט שושן הבירה בכלל נישט געווען די הויפט שטאט פון פרס, נאר איז געווען די הויפט שטאט פון עילם. נאר אחשורוש נאכן איינעמען עילם און דאס פארוואנדלען אלץ א חלק פון פרס האט כדי צו ווייזען מאכט אריבער געטוישט די הויפט שטאט פון פרס צום שטאט שושן הבירה.

אפס... יעצט זעה איך אז @איש ציון האט שוין גערעדט דערפון.viewtopic.php?p=72828#p72828