מחלוקת ר''ת וגאונים איבער זמן לילה

[שמות]

בקיצור בערך פארשטיין מיר זיך.
א. ד' מיל און צאת הכוכבים דארף זיין דו זעלבע צייט אזוי זאגט תוס' שבת לה.
ב. איר שרייבט דו זון נעמט לענגער אראפ צוגיין און א"י ווי ביים קו המשווה ווייל ס'איז שיעף וכו' גערעכט ולכן ביי דו 72 איז דארט ליכטיגער ווי ביים קו המשווה און מיט דעם אלעם האט דו תנא גארנישט נישט מחלק געווען.
און יעצט ביי נומבער 4 קומט איר צו צו מיין מסקנא אז מעלות מאכט עס בלויז הארבער נישט גרינגער.
און אייער הכרח אין נומבער 5 איז וואר ווייל כידועה האט מען אין טייל פלעצער אנגענומען דעם דעת המנחת כהן בדעת ר"ת וואס דאס איז קלאר אז דארט איז דאס געווען דו עיקר שיטה כמ"ש הב"ח ומג"א והחתם סופר אז און אינזערעע שטעט פירט מען זיך כדעת ר"ת.
אבל כהיום ווייסט מען בבירור אזוי ווי איר אליינס האט ערווענט אז דו מהלך פון אופק און מעלות מאכט עס נאר שווערער נישט גרינגער, א"כ מקיל צו זיין פאר ע"ב מינוט ע"פ שיטות מ"כ איז לכאורה א מנהג בטעות.
בלייבט איבער נאר ע"ב שוות, איי מציאות איז שווער ממקום למקום וזמן לזמן? איה"נ. אבער פון א קשיא טוישט זיך נישט קיין הלכה. וכבר היה לעולמים אזא מין בחינה ווי למשל ותן טל ומטר אין גאנץ חו"ל דו זעלבע צייט, איי פ"וו זאל מען נישט גיין לפי הצורך לפי יעדע מקום לויט זיין זמן ווען ער דארף רעגן אזוי ווי דו טענה פון רא"ש, עס איז נישט ממש דו זעלבע זאך אבער זכר לדבר איז עס זיכער.

[Who knows]

ב. איר שרייבט דו זון נעמט לענגער אראפ צוגיין און א"י ווי ביים קו המשווה ווייל ס'איז שיעף וכו' גערעכט ולכן ביי דו 72 איז דארט ליכטיגער ווי ביים קו המשווה און מיט דעם אלעם האט דו תנא גארנישט נישט מחלק געווען.

וואו קומט די קו המשוה אריין? די תנא רעדט אין ארץ ישראל אין דארט איז 16.1 מעלות 72 מינוט, ביים קו המשוה איז עס טאקע ווייניגער (מיט בערך 8 מינוט).

ועוד, די תנא אין פסחים קומט בכלל נישט אראפ שטעלן די הלכה ווען עס ווערט נאכט, ער פארציילט דרך אגב די מציאות אז פון וויליאמסבורג ביז בארא פארק נעמט אכצן מינוט.. כ'מיין אז פון די שקיעה ביז די צאת נעמט 72 מינוט, אבער אויב קען זיין טרעפיק דהיינו עס נעמט נישט אייביג די זעלבע לאנג, בלייבט בארא פארק ווייטער א פלאץ אויף די מאפע און צאת הכוכבים בלייבט ווייטער א מציאות אויפן הימל. פונקט ווי מ'קוקט אן אבסורד די מהלך וואס רעכנט ד' מיל צוריק צוריקוועגס פון ווען מ'זעהט שטערנס און איז לפי"ז קובע די שקיעה, איז די פארקערטע פונקט אזוי מאדנע

און אייער הכרח אין נומבער 5 איז וואר ווייל כידועה האט מען אין טייל פלעצער אנגענומען דעם דעת המנחת כהן בדעת ר"ת וואס דאס איז קלאר אז דארט איז דאס געווען דו עיקר שיטה כמ"ש הב"ח ומג"א והחתם סופר אז און אינזערעע שטעט פירט מען זיך כדעת ר"ת.
אבל כהיום ווייסט מען בבירור אזוי ווי איר אליינס האט ערווענט אז דו מהלך פון אופק און מעלות מאכט עס נאר שווערער נישט גרינגער, א"כ מקיל צו זיין פאר ע"ב מינוט ע"פ שיטות מ"כ איז לכאורה א מנהג בטעות.
בלייבט איבער נאר ע"ב שוות, איי מציאות איז שווער ממקום למקום וזמן לזמן? איה"נ. אבער פון א קשיא טוישט זיך נישט קיין הלכה. וכבר היה לעולמים אזא מין בחינה ווי למשל ותן טל ומטר אין גאנץ חו"ל דו זעלבע צייט, איי פ"וו זאל מען נישט גיין לפי הצורך לפי יעדע מקום לויט זיין זמן ווען ער דארף רעגן אזוי ווי דו טענה פון רא"ש, עס איז נישט ממש דו זעלבע זאך אבער זכר לדבר איז עס זיכער.

וואס מיינט עס בלייבט נאר איבער ע"ב שוות? איך בין דאך יעצט מסביר אז דאס בלייבט אויך נישט איבער. דו זאגסט מ'שטארבט נישט פון א קשיא, אפשר שטארב נישט פון די קשיא פון ד' מיל?
מיין עיקר נקודה איז היות ע"ב שוות איז זיכער נישט די ארגינעלע כוונה פון די גמרא, און איז נישט געווען די מנהג אין די פריערדיגע דורות ווען מ'האט נאך געקוקט אויפן הימל, האט די מהלך נישט קיין יסוד אז זאלסט קענען זאגן אז דאס איז די עיקר הגם עס זענען דא קשיות, פארקערט, עס איז שוין מער מסתבר צוגיין מיט די מנחת כהן אדער ענליכס און דארט בלייבן מיט די קשיות

די חילוק פון דעם און ותן טל ומטר איז פשוט, ביי ותן טל ומטר האט זיך עס געוואנדן אין די זמנים וואס ארץ ישראל אדער בבל דארפן רעגן, און לכתחילה ווען מ'איז געגאנגען צו אנדערע פלעצער איז מען געבליבן מיט די שיעור. אבער דא איז קיינמאל נישט געווען ע"ב שוות די זאך אויף וואס מ'האט געבויעט, קודם כל אין ארץ ישראל אליינס איז דאך עס אויך אנדערש פון איין צייט אין יאר צום צווייטן, און אפילו אין די פוסקים שפעטער זעהט מען אויך אז די סימנים זענען די קובע, נישט מער ווי עטליכע הונדערט יאר צוריק טרעפט מען די מושג אז נאכט זאל ווערן 72 מינוט אויפן זייגער נאך די שקיעה אפגעזעהן פון די צייט און יאר און פלאץ אויף די וועלט. (שוין אפגערעדט פון דעם אז דארט רעדט מען פון א נוסח התפילה און דא רעדט מען פון שאלות דאורייתא'ס).

צום שלוס וויל איך דיר פרעגן אזא שאלה, דא אין ניו יארק בתקופת תמוז איז די מצב השמש והכוכבים ביי 72 מינוט בערך 10 מעלות און די עולם טוט מלאכות בלי שום פקפוק, איז דאך פשט אז די כוכבים זענען שוין בינונים/קטנים און עס איז שוין הכסיף וכו'. א"כ בימי ניסן ותשרי ווען די זוהן איז שוין ביי צעהן מעלות בערך 50 מינוט נאך די שקיעה און די מצב אין הימל איז ממש די זעלבע וואס איז זומער נאך 72, פארוואס זאל מען נישט דעמאלטס מעגן טוהן א מלאכה? און אין ארץ ישראל וואס בימי ניסן ותשרי איז 10 מעלות בערך 45 מינוט, פארוואס זאלן זיי נישט מעגן טוהן דעמאלטס א מלאכה?

[שמות]

ב. איר שרייבט דו זון נעמט לענגער אראפ צוגיין און א"י ווי ביים קו המשווה ווייל ס'איז שיעף וכו' גערעכט ולכן ביי דו 72 איז דארט ליכטיגער ווי ביים קו המשווה און מיט דעם אלעם האט דו תנא גארנישט נישט מחלק געווען.

וואו קומט די קו המשוה אריין? די תנא רעדט אין ארץ ישראל אין דארט איז 16.1 מעלות 72 מינוט, ביים קו המשוה איז עס טאקע ווייניגער (מיט בערך 8 מינוט).

Off Topic

אזויווי אויבן דערמאנט 16 מעלות איז נישט א צענטל פונ'ם טאג נאר 11.25

ועוד, די תנא אין פסחים קומט בכלל נישט אראפ שטעלן די הלכה ווען עס ווערט נאכט, ער פארציילט דרך אגב די מציאות אז פון וויליאמסבורג ביז בארא פארק נעמט אכצן מינוט.. כ'מיין אז פון די שקיעה ביז די צאת נעמט 72 מינוט, אבער אויב קען זיין טרעפיק דהיינו עס נעמט נישט אייביג די זעלבע לאנג, בלייבט בארא פארק ווייטער א פלאץ אויף די מאפע און צאת הכוכבים בלייבט ווייטער א מציאות אויפן הימל. פונקט ווי מ'קוקט אן אבסורד די מהלך וואס רעכנט ד' מיל צוריק צוריקוועגס פון ווען מ'זעהט שטערנס און איז לפי"ז קובע די שקיעה, איז די פארקערטע פונקט אזוי מאדנע

Off Topic

אבער דו ראשונים לערנען עס פון דארט

און אייער הכרח אין נומבער 5 איז וואר ווייל כידועה האט מען אין טייל פלעצער אנגענומען דעם דעת המנחת כהן בדעת ר"ת וואס דאס איז קלאר אז דארט איז דאס געווען דו עיקר שיטה כמ"ש הב"ח ומג"א והחתם סופר אז און אינזערעע שטעט פירט מען זיך כדעת ר"ת.
אבל כהיום ווייסט מען בבירור אזוי ווי איר אליינס האט ערווענט אז דו מהלך פון אופק און מעלות מאכט עס נאר שווערער נישט גרינגער, א"כ מקיל צו זיין פאר ע"ב מינוט ע"פ שיטות מ"כ איז לכאורה א מנהג בטעות.
בלייבט איבער נאר ע"ב שוות, איי מציאות איז שווער ממקום למקום וזמן לזמן? איה"נ. אבער פון א קשיא טוישט זיך נישט קיין הלכה. וכבר היה לעולמים אזא מין בחינה ווי למשל ותן טל ומטר אין גאנץ חו"ל דו זעלבע צייט, איי פ"וו זאל מען נישט גיין לפי הצורך לפי יעדע מקום לויט זיין זמן ווען ער דארף רעגן אזוי ווי דו טענה פון רא"ש, עס איז נישט ממש דו זעלבע זאך אבער זכר לדבר איז עס זיכער.

וואס מיינט עס בלייבט נאר איבער ע"ב שוות? איך בין דאך יעצט מסביר אז דאס בלייבט אויך נישט איבער. דו זאגסט מ'שטארבט נישט פון א קשיא, אפשר שטארב נישט פון די קשיא פון ד' מיל?
מיין עיקר נקודה איז היות ע"ב שוות איז זיכער נישט די ארגינעלע כוונה פון די גמרא, און איז נישט געווען די מנהג אין די פריערדיגע דורות ווען מ'האט נאך געקוקט אויפן הימל, האט די מהלך נישט קיין יסוד אז זאלסט קענען זאגן אז דאס איז די עיקר הגם עס זענען דא קשיות, פארקערט, עס איז שוין מער מסתבר צוגיין מיט די מנחת כהן אדער ענליכס און דארט בלייבן מיט די קשיות

Off Topic

דו מ"כ גייט אבער יא מיט דו ד' מיל, ער האט א גאנצע פרק זיך אנצונעמען אויפן שיטת ר"ת. איר ווילט דאס פארקערטע, איר זיכט פטור צו ווערן דערפון

די חילוק פון דעם און ותן טל ומטר איז פשוט, ביי ותן טל ומטר האט זיך עס געוואנדן אין די זמנים וואס ארץ ישראל אדער בבל דארפן רעגן, און לכתחילה ווען מ'איז געגאנגען צו אנדערע פלעצער איז מען געבליבן מיט די שיעור. אבער דא איז קיינמאל נישט געווען ע"ב שוות די זאך אויף וואס מ'האט געבויעט, קודם כל אין ארץ ישראל אליינס איז דאך עס אויך אנדערש פון איין צייט אין יאר צום צווייטן, און אפילו אין די פוסקים שפעטער זעהט מען אויך אז די סימנים זענען די קובע, נישט מער ווי עטליכע הונדערט יאר צוריק טרעפט מען די מושג אז נאכט זאל ווערן 72 מינוט אויפן זייגער נאך די שקיעה אפגעזעהן פון די צייט און יאר און פלאץ אויף די וועלט. (שוין אפגערעדט פון דעם אז דארט רעדט מען פון א נוסח התפילה און דא רעדט מען פון שאלות דאורייתא'ס).

Off Topic

וואס מ'האט געטון בפאר 500 יאר צוריק איז אפען פאר דיסקוסיעס אדרבה אפשר וועט איר מוכיח זיין קלארע זאכן מיט ראיות ברורות.
אבער מיין צושטעל איז נאך אלס גוט לדעתי אלס זכר לדבר.

צום שלוס וויל איך דיר פרעגן אזא שאלה, דא אין ניו יארק בתקופת תמוז איז די מצב השמש והכוכבים ביי 72 מינוט בערך 10 מעלות און די עולם טוט מלאכות בלי שום פקפוק, איז דאך פשט אז די כוכבים זענען שוין בינונים/קטנים און עס איז שוין הכסיף וכו'. א"כ בימי ניסן ותשרי ווען די זוהן איז שוין ביי צעהן מעלות בערך 50 מינוט נאך די שקיעה און די מצב אין הימל איז ממש די זעלבע וואס איז זומער נאך 72, פארוואס זאל מען נישט דעמאלטס מעגן טוהן א מלאכה? און אין ארץ ישראל וואס בימי ניסן ותשרי איז 10 מעלות בערך 45 מינוט, פארוואס זאלן זיי נישט מעגן טוהן דעמאלטס א מלאכה?

Off Topic

דו פראבלעם איז אז ניו יארק איז נישט דו מכריע, דו מכריע איז א"י און דו תנאים און לפי זה קומט מען צוריק צו דיינע 16 מעלות און דו פראבלעם שווימט צוריק ארויף. ועוד אוצרות הזמנים בריסק טענה'ט אז ניו יארק איז נישט הכסיף אין תקופות תמוז ביז 85 מינוט נאכ'ן שקיעה עיי"ש אז ער האט דאס באטראכט אין א טונקעלע פלאץ אין וואודריטש

[שמות]

ב. איר שרייבט דו זון נעמט לענגער אראפ צוגיין און א"י ווי ביים קו המשווה ווייל ס'איז שיעף וכו' גערעכט ולכן ביי דו 72 איז דארט ליכטיגער ווי ביים קו המשווה און מיט דעם אלעם האט דו תנא גארנישט נישט מחלק געווען.

וואו קומט די קו המשוה אריין? די תנא רעדט אין ארץ ישראל אין דארט איז 16.1 מעלות 72 מינוט, ביים קו המשוה איז עס טאקע ווייניגער (מיט בערך 8 מינוט).

אזויווי אויבן דערמאנט 16 מעלות איז נישט א צענטל פונ'ם טאג נאר 11.25

ועוד, די תנא אין פסחים קומט בכלל נישט אראפ שטעלן די הלכה ווען עס ווערט נאכט, ער פארציילט דרך אגב די מציאות אז פון וויליאמסבורג ביז בארא פארק נעמט אכצן מינוט.. כ'מיין אז פון די שקיעה ביז די צאת נעמט 72 מינוט, אבער אויב קען זיין טרעפיק דהיינו עס נעמט נישט אייביג די זעלבע לאנג, בלייבט בארא פארק ווייטער א פלאץ אויף די מאפע און צאת הכוכבים בלייבט ווייטער א מציאות אויפן הימל. פונקט ווי מ'קוקט אן אבסורד די מהלך וואס רעכנט ד' מיל צוריק צוריקוועגס פון ווען מ'זעהט שטערנס און איז לפי"ז קובע די שקיעה, איז די פארקערטע פונקט אזוי מאדנע

אבער דו ראשונים לערנען עס פון דארט

און אייער הכרח אין נומבער 5 איז וואר ווייל כידועה האט מען אין טייל פלעצער אנגענומען דעם דעת המנחת כהן בדעת ר"ת וואס דאס איז קלאר אז דארט איז דאס געווען דו עיקר שיטה כמ"ש הב"ח ומג"א והחתם סופר אז און אינזערעע שטעט פירט מען זיך כדעת ר"ת.
אבל כהיום ווייסט מען בבירור אזוי ווי איר אליינס האט ערווענט אז דו מהלך פון אופק און מעלות מאכט עס נאר שווערער נישט גרינגער, א"כ מקיל צו זיין פאר ע"ב מינוט ע"פ שיטות מ"כ איז לכאורה א מנהג בטעות.
בלייבט איבער נאר ע"ב שוות, איי מציאות איז שווער ממקום למקום וזמן לזמן? איה"נ. אבער פון א קשיא טוישט זיך נישט קיין הלכה. וכבר היה לעולמים אזא מין בחינה ווי למשל ותן טל ומטר אין גאנץ חו"ל דו זעלבע צייט, איי פ"וו זאל מען נישט גיין לפי הצורך לפי יעדע מקום לויט זיין זמן ווען ער דארף רעגן אזוי ווי דו טענה פון רא"ש, עס איז נישט ממש דו זעלבע זאך אבער זכר לדבר איז עס זיכער.

וואס מיינט עס בלייבט נאר איבער ע"ב שוות? איך בין דאך יעצט מסביר אז דאס בלייבט אויך נישט איבער. דו זאגסט מ'שטארבט נישט פון א קשיא, אפשר שטארב נישט פון די קשיא פון ד' מיל?
מיין עיקר נקודה איז היות ע"ב שוות איז זיכער נישט די ארגינעלע כוונה פון די גמרא, און איז נישט געווען די מנהג אין די פריערדיגע דורות ווען מ'האט נאך געקוקט אויפן הימל, האט די מהלך נישט קיין יסוד אז זאלסט קענען זאגן אז דאס איז די עיקר הגם עס זענען דא קשיות, פארקערט, עס איז שוין מער מסתבר צוגיין מיט די מנחת כהן אדער ענליכס און דארט בלייבן מיט די קשיות

דו מ"כ גייט אבער יא מיט דו ד' מיל, ער האט א גאנצע פרק זיך אנצונעמען אויפן שיטת ר"ת. איר ווילט דאס פארקערטע, איר זיכט פטור צו ווערן דערפון

די חילוק פון דעם און ותן טל ומטר איז פשוט, ביי ותן טל ומטר האט זיך עס געוואנדן אין די זמנים וואס ארץ ישראל אדער בבל דארפן רעגן, און לכתחילה ווען מ'איז געגאנגען צו אנדערע פלעצער איז מען געבליבן מיט די שיעור. אבער דא איז קיינמאל נישט געווען ע"ב שוות די זאך אויף וואס מ'האט געבויעט, קודם כל אין ארץ ישראל אליינס איז דאך עס אויך אנדערש פון איין צייט אין יאר צום צווייטן, און אפילו אין די פוסקים שפעטער זעהט מען אויך אז די סימנים זענען די קובע, נישט מער ווי עטליכע הונדערט יאר צוריק טרעפט מען די מושג אז נאכט זאל ווערן 72 מינוט אויפן זייגער נאך די שקיעה אפגעזעהן פון די צייט און יאר און פלאץ אויף די וועלט. (שוין אפגערעדט פון דעם אז דארט רעדט מען פון א נוסח התפילה און דא רעדט מען פון שאלות דאורייתא'ס).

וואס מ'האט געטון בפאר 500 יאר צוריק איז אפען פאר דיסקוסיעס אדרבה אפשר וועט איר מוכיח זיין קלארע זאכן מיט ראיות ברורות. מ'זעט יא פארט דערמאנט און דו ראשונים ד מיל אדער שעה וחומש, ויש להאריך.
אבער מיין צושטעל איז נאך אלס גוט לדעתי אלס זכר לדבר.

צום שלוס וויל איך דיר פרעגן אזא שאלה, דא אין ניו יארק בתקופת תמוז איז די מצב השמש והכוכבים ביי 72 מינוט בערך 10 מעלות און די עולם טוט מלאכות בלי שום פקפוק, איז דאך פשט אז די כוכבים זענען שוין בינונים/קטנים און עס איז שוין הכסיף וכו'. א"כ בימי ניסן ותשרי ווען די זוהן איז שוין ביי צעהן מעלות בערך 50 מינוט נאך די שקיעה און די מצב אין הימל איז ממש די זעלבע וואס איז זומער נאך 72, פארוואס זאל מען נישט דעמאלטס מעגן טוהן א מלאכה? און אין ארץ ישראל וואס בימי ניסן ותשרי איז 10 מעלות בערך 45 מינוט, פארוואס זאלן זיי נישט מעגן טוהן דעמאלטס א מלאכה?

דו פראבלעם איז אז ניו יארק איז נישט דו מכריע, דו מכריע איז א"י און דו תנאים און לפי זה קומט מען צוריק צו דיינע 16 מעלות און דו פראבלעם שווימט צוריק ארויף. ועוד אוצרות הזמנים בריסק טענה'ט אז ניו יארק איז נישט הכסיף אין תקופות תמוז ביז 85 מינוט נאכ'ן שקיעה עיי"ש אז ער האט דאס באטראכט אין א טונקעלע פלאץ אין וואודריטש

פראבירט צו פארעכטן מיין פריערדיגע פאוסט און ס'איז נאר געווארן א גרעסערע חורבה.
פראבירט צו פארמעקן לאזן זיי עפעס נישט.

[Who knows]

אזויווי אויבן דערמאנט 16 מעלות איז נישט א צענטל פונ'ם טאג נאר 11.25

16 מעלות נעמט אין ארץ ישראל 72 מינוט וואס איז א צענטל פונעם טאג, די צענטל רעכנט זיך לויט צייט

אבער דו ראשונים לערנען עס פון דארט

אוודאי קען מען ארויס לערנען, אבער מ'קען נישט פרעגן פארוואס די גמרא איז נישט מפרט ווען די גמרא קומט נישט זאגן די פרטי ההלכה

דו מ"כ גייט אבער יא מיט דו ד' מיל, ער האט א גאנצע פרק זיך אנצונעמען אויפן שיטת ר"ת. איר ווילט דאס פארקערטע, איר זיכט פטור צו ווערן דערפון

איך זוך בכלל נישט פטור צו ווערן דערפון, איך בין נאר מסביר אז 72 העלפט גארנישט מיט די פראבלעם פון ד' מיל! אויב מכח דעם גייט די מסקנא זיין אז מ'דארף רעכענען 16 מעלות, וועל איך מיטגיין מיט דעם.

איך האב אבער א פראבלעם מיט 16 מעלות אז דאס איז זיכער נישט געווען די מנהג בתפוצות ישראל. אויב ווילסטו גיין מיט א מהלך און זאגן סוף כל סוף דארף מען ווארטן ד' מיל ממילא גייט מיך נישט אן די מנהג, דעמאלטס איז טאקע 16 מעלות די מהלך צוגיין. אבער מאידך גיסא קען מען זאגן אז היות די מנהג איז געווען צו מאכן נאכט סאך פריער ווי דעם (לכל היותר 9-10 מעלות, און ווארשיינליך פריער ווי דעם) קען מען נישט יעצט גיין און מאכן נאכט ביי 16 מעלות, נאר זיך האלטן צום אלטן מנהג. וואס וועט זיין מיט ד' מיל? איך ווייס נישט, בהכרח איז די מנהג נישט געווען צו ווארטן ד' מיל הגם מ'האט געהאלטן ווי ר"ת מיט די חלק אז נאכט ווערט נישט גלייך נאך די שקיעה.

דאס וואס דו זאגסט אז דו מנחת כהן האט דאך יא געוואלט גיין מיט ד' מיל, איז טאקע ריכטיג. אבער די מנחת כהן האט נישט מחדש געווען א שיטה, נאר בערך אזוי איז געווען די מנהג מלפנים בתפוצות אייראפע, און די מנחת כהן האט עס פרובירט מיישב זיין מיט ד' מיל. לאמיר זיך פארשטעלן אז די מנחת כהן ווייסט וואס מיר ווייסן היינט אז זיין שיעור - בערך 8.5 מעלות - איז אין ארץ ישראל סאך פאר 72 מינוט, וואס וואלט ער געזאגט? מעגליך ער וואלט געהאלטן אז מ'דארף גיין מיט 16 מעלות, אבער עס איז אויך מעגליך אז נישט, ווייל אזא מנהג האט נישט עקזיסטירט.
אבער וואס ער וואלט זיכער "נישט" געהאלטן איז ד' מיל שוות, וואו ער שמועסט זייער קלאר אויס אין מ"ב פ"ג אז מ'קען נישט מכחיש זיין אז די מציאות איז נישט שוות. און דאס איז מיין נקודה אגאנצן צייט, אז 72 מינוט שוות האט נישט קיין שום הסבר און איז זיכער נישט די ארגינעלע כוונה און מנהג.

וואס מ'האט געטון בפאר 500 יאר צוריק איז אפען פאר דיסקוסיעס אדרבה אפשר וועט איר מוכיח זיין קלארע זאכן מיט ראיות ברורות.
אבער מיין צושטעל איז נאך אלס גוט לדעתי אלס זכר לדבר.

על אף איך ווייס נישט פונקטליך וואס מען האט געטוהן 500 יאר צוריק, איז אבער די לשונות פון אלע פוסקים קלאר אז מ'האט געקוקט אויפן הימל צו זעהן אויב עס איז נאכט, און צו זאגן אז זיי האבן געווארט אויף 16 מעלות איז מן הנמנע, ווייל עס איז נישט יתכן אז מ'האט געווארט עפעס א שיעור וואס איז שפעטער ווי 72 אין רוב מקומות הישוב אין אייראפע ווייל ווען יא וואלט 72 (וואס איז לפי"ז א קולא) נישט געקענט ווערן איינגעפירט

דו פראבלעם איז אז ניו יארק איז נישט דו מכריע, דו מכריע איז א"י און דו תנאים און לפי זה קומט מען צוריק צו דיינע 16 מעלות און דו פראבלעם שווימט צוריק ארויף. ועוד אוצרות הזמנים בריסק טענה'ט אז ניו יארק איז נישט הכסיף אין תקופות תמוז ביז 85 מינוט נאכ'ן שקיעה עיי"ש אז ער האט דאס באטראכט אין א טונקעלע פלאץ אין וואודריטש

דו פארפעלסט מיין נקודה, לאמיר פארגעסן א מינוט פון ד' מיל און פון די בריסק'ע אוצרות, די אלע אידן וואס טוען א מלאכה זומער נאך 72 מיינט אז זיי האלטן אז די מציאות פון הימל איז שוין נאכט, יעצט פארוואס ווען די זעלבע מציאות איז דא ווינטער ביי 50 מינוט, גייט ער זאגן אז דער וואס טוט דעמאלטס א מלאכה איז א מחלל שבת? עס איז בסך הכל ארויסצוברענגען ווי ווייט 72 מינוט האט נישט קיין פשט (ספעציפיש לגבי וואס דער בריסקער טענה'ט, דאס ווענדט זיך וויאזוי מ'לערנט אפ הכסיף, והדברים עתיקין)

[טיר]

מ'קען פארענטפערן אז ד מיל וואס די רבינו תם רעדט מיינט ער נישט אונזער שיקעה נאר ס'הייבט זיך אן אסאך פריער ווען די זון הייבט אן גיין אויף אראפ ווען פונקטלעך ווייס איך אויך נישט אבער די געדאנק קען זיין ריכטיג ווי באלד די מחבר זאגט נישט קיינמאל וואס מיינט שיקעה אבער נאכט שרייבט ער בפירוש שלשה כוכבים קטנים איז ודאי לילה סוי קען מען זאגן אז 8.5 איז שוין זיכער נאכט אזוי ווי מ'האט זיך געפירט אין אייראפע אין 72 מינוט פארדעם הייבט זיך אן שיקעה. הכל במקומה יבא בשלום

[משה רבינו]

מ'קען פארענטפערן אז ד מיל וואס די רבינו תם רעדט מיינט ער נישט אונזער שיקעה נאר ס'הייבט זיך אן אסאך פריער ווען די זון הייבט אן גיין אויף אראפ ווען פונקטלעך ווייס איך אויך נישט אבער די געדאנק קען זיין ריכטיג ווי באלד די מחבר זאגט נישט קיינמאל וואס מיינט שיקעה אבער נאכט שרייבט ער בפירוש שלשה כוכבים קטנים איז ודאי לילה סוי קען מען זאגן אז 8.5 איז שוין זיכער נאכט אזוי ווי מ'האט זיך געפירט אין אייראפע אין 72 מינוט פארדעם הייבט זיך אן שיקעה. הכל במקומה יבא בשלום

די זון הייבט אן גיין אויף א אראפ א מינוט נאך חצות, די נעקסטע דרגא איז ווען די זון הייבט אן ועורן פארשינדן וואס דאס איז די שקיעה וואס נעמט א רגע.
און וואס מיינט די מחבר זאגט נישט וואס מיינט שקיעה?
די איינציגסטע מאל אין שלחן ערוך וואס שטייט שקיעה איז די מחבר מסביר שאין השמש נראית על הארץ
יֵשׁ אוֹמְרִים שֶׁצָּרִיךְ לְהוֹסִיף מֵחֹל עַל הַקֹּדֶשׁ וּזְמַן תּוֹסֶפֶת זֶה הוּא מִתְּחִלַּת הַשְּׁקִיעָה שֶׁאֵין הַשֶּׁמֶשׁ נִרְאֵית עַל הָאָרֶץ עַד זְמַן בֵּין הַשְּׁמָשׁוֹת; וְהַזְּמַן הַזֶּה שֶׁהוּא ג' מִילִין וְרָבִיעַ, רָצָה לַעֲשׂוֹתוֹ כֻּלּוֹ תּוֹסֶפֶת, עוֹשָׂה. רָצָה לַעֲשׂוֹת מִמֶּנּוּ מִקְצָת, עוֹשֶׂה; וּבִלְבַד שֶׁיּוֹסִיף..

[טיר]

מ'קען פארענטפערן אז ד מיל וואס די רבינו תם רעדט מיינט ער נישט אונזער שיקעה נאר ס'הייבט זיך אן אסאך פריער ווען די זון הייבט אן גיין אויף אראפ ווען פונקטלעך ווייס איך אויך נישט אבער די געדאנק קען זיין ריכטיג ווי באלד די מחבר זאגט נישט קיינמאל וואס מיינט שיקעה אבער נאכט שרייבט ער בפירוש שלשה כוכבים קטנים איז ודאי לילה סוי קען מען זאגן אז 8.5 איז שוין זיכער נאכט אזוי ווי מ'האט זיך געפירט אין אייראפע אין 72 מינוט פארדעם הייבט זיך אן שיקעה. הכל במקומה יבא בשלום

די זון הייבט אן גיין אויף א אראפ א מינוט נאך חצות, די נעקסטע דרגא איז ווען די זון הייבט אן ועורן פארשינדן וואס דאס איז די שקיעה וואס נעמט א רגע.
און וואס מיינט די מחבר זאגט נישט וואס מיינט שקיעה?
די איינציגסטע מאל אין שלחן ערוך וואס שטייט שקיעה איז די מחבר מסביר שאין השמש נראית על הארץ
יֵשׁ אוֹמְרִים שֶׁצָּרִיךְ לְהוֹסִיף מֵחֹל עַל הַקֹּדֶשׁ וּזְמַן תּוֹסֶפֶת זֶה הוּא מִתְּחִלַּת הַשְּׁקִיעָה שֶׁאֵין הַשֶּׁמֶשׁ נִרְאֵית עַל הָאָרֶץ עַד זְמַן בֵּין הַשְּׁמָשׁוֹת; וְהַזְּמַן הַזֶּה שֶׁהוּא ג' מִילִין וְרָבִיעַ, רָצָה לַעֲשׂוֹתוֹ כֻּלּוֹ תּוֹסֶפֶת, עוֹשָׂה. רָצָה לַעֲשׂוֹת מִמֶּנּוּ מִקְצָת, עוֹשֶׂה; וּבִלְבַד שֶׁיּוֹסִיף..

איך מיין די זון איז קיינמאל נישט אויף די ערד ס'איז אויפ'ן הימל סוי יעצט זעה איך אז איך האב אפילו א בפירוש מחבר מיט מיר אז ווען ס'הייבט אן אראפ גיין אַזוי טיף אז ס'שיינט שוין נישט אויף די ערד איז דעמאלט הייבט זיך אן שיקעה ראשונה דאס איז אסאך פאר די שיקעה פון וואס אונז רעד מיר

[המברך יתברך]

הארץ, טייטשט מן הסתם "די וועלט". אויב ער מיינט ערד, דארף ער זאגן האדמה.

[Who knows]

מ'קען פארענטפערן אז ד מיל וואס די רבינו תם רעדט מיינט ער נישט אונזער שיקעה נאר ס'הייבט זיך אן אסאך פריער ווען די זון הייבט אן גיין אויף אראפ ווען פונקטלעך ווייס איך אויך נישט אבער די געדאנק קען זיין ריכטיג ווי באלד די מחבר זאגט נישט קיינמאל וואס מיינט שיקעה אבער נאכט שרייבט ער בפירוש שלשה כוכבים קטנים איז ודאי לילה סוי קען מען זאגן אז 8.5 איז שוין זיכער נאכט אזוי ווי מ'האט זיך געפירט אין אייראפע אין 72 מינוט פארדעם הייבט זיך אן שיקעה. הכל במקומה יבא בשלום

די זון הייבט אן גיין אויף א אראפ א מינוט נאך חצות, די נעקסטע דרגא איז ווען די זון הייבט אן ועורן פארשינדן וואס דאס איז די שקיעה וואס נעמט א רגע.
און וואס מיינט די מחבר זאגט נישט וואס מיינט שקיעה?
די איינציגסטע מאל אין שלחן ערוך וואס שטייט שקיעה איז די מחבר מסביר שאין השמש נראית על הארץ
יֵשׁ אוֹמְרִים שֶׁצָּרִיךְ לְהוֹסִיף מֵחֹל עַל הַקֹּדֶשׁ וּזְמַן תּוֹסֶפֶת זֶה הוּא מִתְּחִלַּת הַשְּׁקִיעָה שֶׁאֵין הַשֶּׁמֶשׁ נִרְאֵית עַל הָאָרֶץ עַד זְמַן בֵּין הַשְּׁמָשׁוֹת; וְהַזְּמַן הַזֶּה שֶׁהוּא ג' מִילִין וְרָבִיעַ, רָצָה לַעֲשׂוֹתוֹ כֻּלּוֹ תּוֹסֶפֶת, עוֹשָׂה. רָצָה לַעֲשׂוֹת מִמֶּנּוּ מִקְצָת, עוֹשֶׂה; וּבִלְבַד שֶׁיּוֹסִיף..

איך מיין די זון איז קיינמאל נישט אויף די ערד ס'איז אויפ'ן הימל סוי יעצט זעה איך אז איך האב אפילו א בפירוש מחבר מיט מיר אז ווען ס'הייבט אן אראפ גיין אַזוי טיף אז ס'שיינט שוין נישט אויף די ערד איז דעמאלט הייבט זיך אן שיקעה ראשונה דאס איז אסאך פאר די שיקעה פון וואס אונז רעד מיר

שאין השמש נראית על הארץ מיינט פשוט אז די מענטשן אויף די ערד קענען עס שוין נישט זעהן, יתכן אז די ווערטער על הארץ מיינט לאפוקי אויב מ'קען עס נאך זעהן אויף הויכע מקומות

[שמות]

אזויווי אויבן דערמאנט 16 מעלות איז נישט א צענטל פונ'ם טאג נאר 11.25

16 מעלות נעמט אין ארץ ישראל 72 מינוט וואס איז א צענטל פונעם טאג, די צענטל רעכנט זיך לויט צייט

ריכטיג דו צענטל רעכנט זיך לויט דו צייט נישט לויט דו מעלות. ד"מ אז ד' מיל וואס מ'לערנט פון דא קוקט מען נישט לויט דו מעלות. ביי דו קו המשווה איז דו ד' מיל יא 18 מעלות וואס איז א צענטל, אויב גייט מען לויט מעלות וואלט אין א"י געדארפט זיין מער ווי 16 מעלות נאר 18 מעלות און לענגער ווי ד' מיל. ד"מ אז דו תנא האט אונז שוין געלערנט אז ד' מיל רעכנט זיך לויט דו צייט און נישט לויט מעלות.

דו מ"כ גייט אבער יא מיט דו ד' מיל, ער האט א גאנצע פרק זיך אנצונעמען אויפן שיטת ר"ת. איר ווילט דאס פארקערטע, איר זיכט פטור צו ווערן דערפון

איך זוך בכלל נישט פטור צו ווערן דערפון, איך בין נאר מסביר אז 72 העלפט גארנישט מיט די פראבלעם פון ד' מיל! אויב מכח דעם גייט די מסקנא זיין אז מ'דארף רעכענען 16 מעלות, וועל איך מיטגיין מיט דעם.

איך האב אבער א פראבלעם מיט 16 מעלות אז דאס איז זיכער נישט געווען די מנהג בתפוצות ישראל. אויב ווילסטו גיין מיט א מהלך און זאגן סוף כל סוף דארף מען ווארטן ד' מיל ממילא גייט מיך נישט אן די מנהג, דעמאלטס איז טאקע 16 מעלות די מהלך צוגיין. אבער מאידך גיסא קען מען זאגן אז היות די מנהג איז געווען צו מאכן נאכט סאך פריער ווי דעם (לכל היותר 9-10 מעלות, און ווארשיינליך פריער ווי דעם) קען מען נישט יעצט גיין און מאכן נאכט ביי 16 מעלות, נאר זיך האלטן צום אלטן מנהג. וואס וועט זיין מיט ד' מיל? איך ווייס נישט, בהכרח איז די מנהג נישט געווען צו ווארטן ד' מיל הגם מ'האט געהאלטן ווי ר"ת מיט די חלק אז נאכט ווערט נישט גלייך נאך די שקיעה.

אויב מ'האט געהאלטן ווי ר"ת ביי שקיעה ראשונה דעמאלט מיז מען גיין לפי שיטתו ביי שקיעה שני' ווייל אז נישט רייסט איר אויס א גאנצע בלאט גמרא און אלע ראשונים ברענגן דאס אראפ למשל רמב"ם הלכות שבת פ"ה ה"ד "משתשקע החמה עד שיראו שלשה כוכבים בינונים הוא הזמן הנקרא בין השמשות בכל מקום והוא ספק מן היום ספק מן הלילה ודנין בו להחמיר בכל מקום. ולפיכך אין מדליקין בו. והעושה מלאכה בין השמשות בערב שבת ובמוצאי שבת בשוגג חייב חטאת מכל מקום. וכוכבים אלו לא גדולים הנראים ביום ולא קטנים שאין נראין אלא בלילה אלא בינונים. ומשיראו שלשה כוכבים אלו הבינונים הרי זה לילה ודאי."
שקיעה מיט כוכבים גייט געקניפט און געבינדן לערנט ער ווי דו גאונים צו ווי די ר"ת איז דא א שקיעה און כוכבים, אויב מ'האט געטון מלאכות נאכ'ן שקיעה ראשונה כמ"ש המג"א הובא בחת"ם סופר ע"פ שיטת ר"ת אז בהחלט שקיעה פון דו גמרא משתשקע וכו' מיינט שקיעה שני', און פאר דעם איז נאך טאג. איר קענט אפשר זאגן דלא כמ"א און זיי האבן מלכתחילה געהאלטן ווי דו גאונים אדער לאידך גיסא אז נאכדעם וואס לפי הגר"א והרב האט מען אנגעהויבן מחמיר צו זיין לשקיעה ראשונה האט עס געברענגט צו אזא קולא להקיל לפני הע"ב מינוט און פארדעם האט דער קאלאשיצער אזוי שטארק פארפירט.

דאס וואס דו זאגסט אז דו מנחת כהן האט דאך יא געוואלט גיין מיט ד' מיל, איז טאקע ריכטיג. אבער די מנחת כהן האט נישט מחדש געווען א שיטה, נאר בערך אזוי איז געווען די מנהג מלפנים בתפוצות אייראפע, און די מנחת כהן האט עס פרובירט מיישב זיין מיט ד' מיל. לאמיר זיך פארשטעלן אז די מנחת כהן ווייסט וואס מיר ווייסן היינט אז זיין שיעור - בערך 8.5 מעלות - איז אין ארץ ישראל סאך פאר 72 מינוט, וואס וואלט ער געזאגט? מעגליך ער וואלט געהאלטן אז מ'דארף גיין מיט 16 מעלות, אבער עס איז אויך מעגליך אז נישט, ווייל אזא מנהג האט נישט עקזיסטירט.
אבער וואס ער וואלט זיכער "נישט" געהאלטן איז ד' מיל שוות, וואו ער שמועסט זייער קלאר אויס אין מ"ב פ"ג אז מ'קען נישט מכחיש זיין אז די מציאות איז נישט שוות. און דאס איז מיין נקודה אגאנצן צייט, אז 72 מינוט שוות האט נישט קיין שום הסבר און איז זיכער נישט די ארגינעלע כוונה און מנהג.

אויב צו פארענטפערן א מנהג אפשר וואלט ער יא געגעבן אפאר הסברים פ"וו שוות און איר וואלט עס אלעס אפגעווארפן און....
אויב צו פארענטפערן א מנהג האט ער געקענט מברר זיין עפעס מיט שטערנס אף דלא כשיטת ר"ת וואס דאס וואס מאנכע פראבירן צו זאגן שו"ע שטערנס וכו' אף וואס דאס שטימט נישט כמו שכתבתי לעיל.

quote=שמות post_id=44354 time=1701386313 user_id=1172]
וואס מ'האט געטון בפאר 500 יאר צוריק איז אפען פאר דיסקוסיעס אדרבה אפשר וועט איר מוכיח זיין קלארע זאכן מיט ראיות ברורות.
אבער מיין צושטעל איז נאך אלס גוט לדעתי אלס זכר לדבר.

על אף איך ווייס נישט פונקטליך וואס מען האט געטוהן 500 יאר צוריק, איז אבער די לשונות פון אלע פוסקים קלאר אז מ'האט געקוקט אויפן הימל צו זעהן אויב עס איז נאכט, און צו זאגן אז זיי האבן געווארט אויף 16 מעלות איז מן הנמנע, ווייל עס איז נישט יתכן אז מ'האט געווארט עפעס א שיעור וואס איז שפעטער ווי 72 אין רוב מקומות הישוב אין אייראפע ווייל ווען יא וואלט 72 (וואס איז לפי"ז א קולא) נישט געקענט ווערן איינגעפירט

איך האב באטראכט דו לוחות פון ישראל והזמנים, דא אין ניו יארק איז א חילוק דו 72 און דו 16 מעלות גאנץ קנאפ, פון צווישן 10-20 מינוט חילוק ווענד זיך לויט דו צייט פונ'ם יאר, רוב אייראפע קען זיין איז דו זעלבע, מ'האט געקוקט אויפן הימל אויף מעריב זייט נאך דעם וואס שיסתלק האדמימות מן כל כפת הרקיע באותו צד ששקעה החמה ואז מועיל הג' כוכבים, באור הגר"א הובא במ"ב רצ"ג ס"ק ד'.

דו פראבלעם איז אז ניו יארק איז נישט דו מכריע, דו מכריע איז א"י און דו תנאים און לפי זה קומט מען צוריק צו דיינע 16 מעלות און דו פראבלעם שווימט צוריק ארויף. ועוד אוצרות הזמנים בריסק טענה'ט אז ניו יארק איז נישט הכסיף אין תקופות תמוז ביז 85 מינוט נאכ'ן שקיעה עיי"ש אז ער האט דאס באטראכט אין א טונקעלע פלאץ אין וואודריטש

דו פארפעלסט מיין נקודה, לאמיר פארגעסן א מינוט פון ד' מיל און פון די בריסק'ע אוצרות, די אלע אידן וואס טוען א מלאכה זומער נאך 72 מיינט אז זיי האלטן אז די מציאות פון הימל איז שוין נאכט, יעצט פארוואס ווען די זעלבע מציאות איז דא ווינטער ביי 50 מינוט, גייט ער זאגן אז דער וואס טוט דעמאלטס א מלאכה איז א מחלל שבת? עס איז בסך הכל ארויסצוברענגען ווי ווייט 72 מינוט האט נישט קיין פשט (ספעציפיש לגבי וואס דער בריסקער טענה'ט, דאס ווענדט זיך וויאזוי מ'לערנט אפ הכסיף, והדברים עתיקין)
[/quote]
איך פארשטיי דיין קשיא אבער אויב מ'גייט מיטן ר"ת איז 50 מינוט פאר 72 מינוט שוות (פרמ"ג-מחצה"ש) און פאר מעלות, דו איינציגסטע זאך איז אז אפשר דארף מען ווארטן דו 20-25 מינוטן לענגער פאר 16 מעלות און די זוממער...
(גארנישט מיט בריסק-סאיז א נאמען בריסק טאשנאד מאנסי שיינע ליקוט פון אלע שיטות)
הכסיף מיינט השחיר אזוי שרייבט דו ר"ת אליינס און ספר הישר. דו אלע תירוצים אויף הכסיף פון ביאור הלכה רצ"ג איז ווייל ער דארף פארענטפערן שיטת הגר"א. ווען מ'גייט מיט דו פשטות וואלטן אלע לכאורה מודה געווען מיט שיטת ר"ת. אונזער גאנצע שמועס וואס איז לכאורה א תוצאה פונ'ם מ"כ איז אויך נאר ווייל מ'האט געקוקט שטערנס פאר הכסיף כמו שמבואר בשו"ת משפטיך ליעקב.

[שמות]

די זון הייבט אן גיין אויף א אראפ א מינוט נאך חצות, די נעקסטע דרגא איז ווען די זון הייבט אן ועורן פארשינדן וואס דאס איז די שקיעה וואס נעמט א רגע.
און וואס מיינט די מחבר זאגט נישט וואס מיינט שקיעה?
די איינציגסטע מאל אין שלחן ערוך וואס שטייט שקיעה איז די מחבר מסביר שאין השמש נראית על הארץ
יֵשׁ אוֹמְרִים שֶׁצָּרִיךְ לְהוֹסִיף מֵחֹל עַל הַקֹּדֶשׁ וּזְמַן תּוֹסֶפֶת זֶה הוּא מִתְּחִלַּת הַשְּׁקִיעָה שֶׁאֵין הַשֶּׁמֶשׁ נִרְאֵית עַל הָאָרֶץ עַד זְמַן בֵּין הַשְּׁמָשׁוֹת; וְהַזְּמַן הַזֶּה שֶׁהוּא ג' מִילִין וְרָבִיעַ, רָצָה לַעֲשׂוֹתוֹ כֻּלּוֹ תּוֹסֶפֶת, עוֹשָׂה. רָצָה לַעֲשׂוֹת מִמֶּנּוּ מִקְצָת, עוֹשֶׂה; וּבִלְבַד שֶׁיּוֹסִיף..

איך מיין די זון איז קיינמאל נישט אויף די ערד ס'איז אויפ'ן הימל סוי יעצט זעה איך אז איך האב אפילו א בפירוש מחבר מיט מיר אז ווען ס'הייבט אן אראפ גיין אַזוי טיף אז ס'שיינט שוין נישט אויף די ערד איז דעמאלט הייבט זיך אן שיקעה ראשונה דאס איז אסאך פאר די שיקעה פון וואס אונז רעד מיר

שאין השמש נראית על הארץ מיינט פשוט אז די מענטשן אויף די ערד קענען עס שוין נישט זעהן, יתכן אז די ווערטער על הארץ מיינט לאפוקי אויב מ'קען עס נאך זעהן אויף הויכע מקומות

[שמות]

עיין בשבט הלוי ח"י נ"א
אויך האט רבי יענקעלע פשעווארסק ארויסגעגעבן א קונטרס ווי ער שרייבט בימי חורפי וואלט איך עס פארברענט (דו קונטרס וואס שרייבט דעם סברא) אינ'ם בין השמשות פון יענעם מחבר.
אויך פאפא רב אין ויען יוסף שרייבט אז דאס איז סתם שטותים (געדענק נישט פונקטליך דו לשון).

[טיר]

@Who knows די זאגסט ממש וואס איך זאג פשט אין שלחן ערך

[שמות]

עיין בשבט הלוי ח"י נ"א
אויך האט רבי יענקעלע פשעווארסק ארויסגעגעבן א קונטרס ווי ער שרייבט בימי חורפי וואלט איך עס פארברענט (דו קונטרס וואס שרייבט דעם סברא) אינ'ם בין השמשות פון יענעם מחבר.
אויך פאפא רב אין ויען יוסף שרייבט אז דאס איז סתם שטותים (אבל להסתכל בכוכבים לבד, ולחשוב מזה למפרע שעה על קביעות זמן דערב שבת קודש, זהו דבר שאין לו שחר...דעל זה הכל בקיאין ורואין מתי שוקעות החמה מעינינו).

[טיר]

עיין בשבט הלוי ח"י נ"א
אויך האט רבי יענקעלע פשעווארסק ארויסגעגעבן א קונטרס ווי ער שרייבט בימי חורפי וואלט איך עס פארברענט (דו קונטרס וואס שרייבט דעם סברא) אינ'ם בין השמשות פון יענעם מחבר.
אויך פאפא רב אין ויען יוסף שרייבט אז דאס איז סתם שטותים (אבל להסתכל בכוכבים לבד, ולחשוב מזה למפרע שעה על קביעות זמן דערב שבת קודש, זהו דבר שאין לו שחר...דעל זה הכל בקיאין ורואין מתי שוקעות החמה מעינינו).

אבער למעשה זעה איך נישט קיין אפ פרעג דא ס'איז למעשה שטארק מסתבר אין ס'פארענטפערט אסאך קשיא

[Who knows]

ריכטיג דו צענטל רעכנט זיך לויט דו צייט נישט לויט דו מעלות. ד"מ אז ד' מיל וואס מ'לערנט פון דא קוקט מען נישט לויט דו מעלות. ביי דו קו המשווה איז דו ד' מיל יא 18 מעלות וואס איז א צענטל, אויב גייט מען לויט מעלות וואלט אין א"י געדארפט זיין מער ווי 16 מעלות נאר 18 מעלות און לענגער ווי ד' מיל. ד"מ אז דו תנא האט אונז שוין געלערנט אז ד' מיל רעכנט זיך לויט דו צייט און נישט לויט מעלות.

אוודאי איז ד' מיל א צייט, די שאלה איז נאר וואו און ווען די צייט איז געזאגט געווארן. עס איז דאך במציאות נישט די זעלבע איבעראל

אויב מ'האט געהאלטן ווי ר"ת ביי שקיעה ראשונה דעמאלט מיז מען גיין לפי שיטתו ביי שקיעה שני' ווייל אז נישט רייסט איר אויס א גאנצע בלאט גמרא און אלע ראשונים ברענגן דאס אראפ למשל רמב"ם הלכות שבת פ"ה ה"ד "משתשקע החמה עד שיראו שלשה כוכבים בינונים הוא הזמן הנקרא בין השמשות בכל מקום והוא ספק מן היום ספק מן הלילה ודנין בו להחמיר בכל מקום. ולפיכך אין מדליקין בו. והעושה מלאכה בין השמשות בערב שבת ובמוצאי שבת בשוגג חייב חטאת מכל מקום. וכוכבים אלו לא גדולים הנראים ביום ולא קטנים שאין נראין אלא בלילה אלא בינונים. ומשיראו שלשה כוכבים אלו הבינונים הרי זה לילה ודאי."
שקיעה מיט כוכבים גייט געקניפט און געבינדן לערנט ער ווי דו גאונים צו ווי די ר"ת איז דא א שקיעה און כוכבים, אויב מ'האט געטון מלאכות נאכ'ן שקיעה ראשונה כמ"ש המג"א הובא בחת"ם סופר ע"פ שיטת ר"ת אז בהחלט שקיעה פון דו גמרא משתשקע וכו' מיינט שקיעה שני', און פאר דעם איז נאך טאג. איר קענט אפשר זאגן דלא כמ"א און זיי האבן מלכתחילה געהאלטן ווי דו גאונים אדער לאידך גיסא אז נאכדעם וואס לפי הגר"א והרב האט מען אנגעהויבן מחמיר צו זיין לשקיעה ראשונה האט עס געברענגט צו אזא קולא להקיל לפני הע"ב מינוט און פארדעם האט דער קאלאשיצער אזוי שטארק פארפירט.

איך האב די זעלבע קשיא ווי דיר, אבער אויב איז דיין מסקנא גערעכט איז די איינציגסטע מהלך נאר 16.1 מעלות, וואס קומט אויס אז אונזערע עלטערן מדור דור וואס האבן דאס זיכער נישט געהאלטן האבן נישט געהאלטן ווי ר"ת. אגב, אין ספר אור מאיר איז ער מאריך מוכיח צו זיין אז עס איז דא אזא שיטה אין די ראשונים (און די רמב"ם זעה איך נישט וואו דאס קומט אריין, און וואס דו טרעפסט דארט מער ווי די גמרא)

אויב צו פארענטפערן א מנהג אפשר וואלט ער יא געגעבן אפאר הסברים פ"וו שוות און איר וואלט עס אלעס אפגעווארפן און....
אויב צו פארענטפערן א מנהג האט ער געקענט מברר זיין עפעס מיט שטערנס אף דלא כשיטת ר"ת וואס דאס וואס מאנכע פראבירן צו זאגן שו"ע שטערנס וכו' אף וואס דאס שטימט נישט כמו שכתבתי לעיל.

דו זאגסט אז ער וואלט געהאלטן 16 מעלות? מסכים. דעמאלטס זאג נישט אז די וואס האלטן נישט 72 טוען נישט כהלכה, נאר גאנץ כלל ישראל וואס האלט נישט 16 מעלות טוען שלא כהלכה

איך האב באטראכט דו לוחות פון ישראל והזמנים, דא אין ניו יארק איז א חילוק דו 72 און דו 16 מעלות גאנץ קנאפ, פון צווישן 10-20 מינוט חילוק ווענד זיך לויט דו צייט פונ'ם יאר, רוב אייראפע קען זיין איז דו זעלבע, מ'האט געקוקט אויפן הימל אויף מעריב זייט נאך דעם וואס שיסתלק האדמימות מן כל כפת הרקיע באותו צד ששקעה החמה ואז מועיל הג' כוכבים, באור הגר"א הובא במ"ב רצ"ג ס"ק ד'.

קודם כל, June 20 איז 16 מעלות כמעט 40 מינוט שפעטער אין ניו יארק אפגערעדט אין יוראפ https://beta.hebrewbooks.org/reader/rea ... hlts=&ocr=

והשנית, באמת איז נישט נוגע וויפיל, דין פרוטה כדין מאה, ווייל למעשה זאגסטו אז 72 איז גאר א קולא אויפן פריערדיגן מנהג, און גרעניצט זיך מיט חילול שבת. עפעס וואס לייגט זיך מיר נישט אויפן שכל

איך פארשטיי דיין קשיא אבער אויב מ'גייט מיטן ר"ת איז 50 מינוט פאר 72 מינוט שוות (פרמ"ג-מחצה"ש) און פאר מעלות, דו איינציגסטע זאך איז אז אפשר דארף מען ווארטן דו 20-25 מינוטן לענגער פאר 16 מעלות און די זוממער...
(גארנישט מיט בריסק-סאיז א נאמען בריסק טאשנאד מאנסי שיינע ליקוט פון אלע שיטות)
הכסיף מיינט השחיר אזוי שרייבט דו ר"ת אליינס און ספר הישר. דו אלע תירוצים אויף הכסיף פון ביאור הלכה רצ"ג איז ווייל ער דארף פארענטפערן שיטת הגר"א. ווען מ'גייט מיט דו פשטות וואלטן אלע לכאורה מודה געווען מיט שיטת ר"ת. אונזער גאנצע שמועס וואס איז לכאורה א תוצאה פונ'ם מ"כ איז אויך נאר ווייל מ'האט געקוקט שטערנס פאר הכסיף כמו שמבואר בשו"ת משפטיך ליעקב.

איך בין דאך מסביר דא אגאנצן צייט אז 72 מינוט שוות האט נישט קיין פשט. און דאס אז 50 מינוט איז פאר 16 מעלות ווייס איך אויך, אבער 72 שוות איז אויך פאר 16 מעלות. דיין אפשר איז וואס איך וויל דו זאלסט גוט פארשטיין אז דאס איז נישט קיין אפשר, ווייל אויב ד' מיל איז ד' מיל אן קיין פשרות, דעמאלטס איז סאטמאר אין זעלבן פעקל ווי וויזניץ

איך וויל נישט אריינגיין אין די שמועס פון הכסיף ווייל איך וויל נישט מעדיף זיין צאה"כ לפי האופק כלפי 16 מעלות, איך וויל אבער עס יא מעדיף זיין כלפי ע"ב שוות

[Who knows]

@Who knows די זאגסט ממש וואס איך זאג פשט אין שלחן ערך

ניין, ווייל די חילוק פון די בערג און די טאל איז נישט אזוי גרויס

[שמות]

עיין בשבט הלוי ח"י נ"א
אויך האט רבי יענקעלע פשעווארסק ארויסגעגעבן א קונטרס ווי ער שרייבט בימי חורפי וואלט איך עס פארברענט (דו קונטרס וואס שרייבט דעם סברא) אינ'ם בין השמשות פון יענעם מחבר.
אויך פאפא רב אין ויען יוסף שרייבט אז דאס איז סתם שטותים (אבל להסתכל בכוכבים לבד, ולחשוב מזה למפרע שעה על קביעות זמן דערב שבת קודש, זהו דבר שאין לו שחר...דעל זה הכל בקיאין ורואין מתי שוקעות החמה מעינינו).

אבער למעשה זעה איך נישט קיין אפ פרעג דא ס'איז למעשה שטארק מסתבר אין ס'פארענטפערט אסאך קשיא

דבר שאין לו שחר דארף נישט קיין אפ פרעג. א זאך וואס איז א מציאות מ'קען עס זעהן.

[איד]

אז מ'רערט שוין, איך האב אן אלטע קשיא אויף די שיטה פון 72, ולית נגר ובר נגר דיפרקיניה. איך בין נישט אויפגעקומען מיט די קשיא, אבער נאכן זעהן אלעס וואס מ'פרובירט צו פארענטפערן האלט איך אז עס האט נישט קיין אמת'ע תירוץ המתיישב על הלב. אבער פארדעם, וויל איך קלארשטעלן וואס מיין טענה איז "נישט":

עס איז דא א באקאנטע טענה אויף די שיטה פון 72 אז מ'זעהט שוין במציאות שטערנס פאר צוויי איז זיבעציג, דאס איז "נישט" די קשיא וואס איך פרעג, ווייל דאס ווערט שוין פארענטפערט מכח די תוספות אז אין אנו בקיאין בכוכבים, ד.מ. אז היות צו מאכן נאכט דארף זיין דייקא "כוכבים בינונים", און מיר זענען נישט בקי וועלכע שטערנס זענען פאררעכנט אלס גדולים/בינונים/קטנים, איז יתכן אז די שטערנס וואס מ'זעהט פאר 72 זענען כוכבים "גדולים". זייער א שיינע תירוץ!

מיין קשיא איז אבער עפעס אנדערש, אבער קודם מיט א משל:

ראובן זאגט פאר שמעון, איך וויל דו זאלסט יעדן טאג אפטראגן פאר מיר א פעקל צו א געוויסע פלאץ. וויאזוי וועסטו וויסן ווי די פלאץ איז? פאר אראפ יענע און יענע גאס צען מינוט, וועסטו אנקומען צו די פלאץ. וכך הוה, שמעון לאזט זיך ארויס יעדן טאג אויפן וועג, שטעלט אן זיין טיימער אויף צען מינוט, און ווי נאר די טיימער ווייזט צען מינוט שטעלט ער זיך אפ און לייגט אראפ די פעקל ביים נענסטן טיר, אפגעזעהן וויפיל רויטלייטס ער האט געהאט, וויפיל טרעפיק עס איז געווען, און אויף וועלכע ספיד ער איז געפארן. איין טאג איז לוי מיטגעפארן מיט שמעון, און ער הייבט אן טענה'ן פאר שמעון אז עס מאכט נישט קיין סענס וואס ער טוט, ווייל לוי וויל דאך עס זאל אנקומען צו א געוויסע פלאץ, און דו לייגסט עס אראפ יעדן טאג ערגעץ אנדערש. זאגט אים שמעון, ראובן האט מיר נישט געזאגט קיין אדרעס, ער האט מיר געזאגט אז עס איז צען מינוט אוועק, ממילא לייג איך עס אראפ יעדן טאג ווי נאר מיין זייגער ווייזט צען מינוט. ענטפערט אים לוי, איך ווייס אויך נישט די פונקטליכע אדרעס, און די אינסטראקשענס וואס ראובן האט געזאגט פון צען מינוט ווייס איך אויך נישט פונקטליך פון וועלכע ספיד און מצב ער האט גערעדט. אבער וואס דו טוסט איז בכלל נישט וואס ראובן האט געוואלט.

לענינינו, עס איז דא אזא מציאות פון זעהן שטערנס, ווען עס הייבט אן צו ווערן טונקל הייבט מען אן צו זעהן שטערנס, ווי מער טונקל עס ווערט אלס מער שטערנס קען מען זעהן. די פאקט איז אז ווי טונקל עס איז האט נישט צוטוהן מיט קיין ספעציפישע זמן נאך די שקיעה, נאר עס איז אנדערש פון איין פלאץ צום אנדערן און פון איין תקופה אינעם יאר צום אנדערן, און ווענדט זיך מיט וויפיל מעלות די זוהן איז אפגערוקט פון אונזער אופק, און דאס איז א דבר פשוט אין די גמרא והפוסקים אז "צאת הכוכבים" מאכט נאכט. א"כ וואס איז פשט פון זאגן אז ביז 58.5 נאך די שקיעה איז טאג און נאך 72 מינוט איז נאכט, ווי כאילו דעמאלטס געשעהט "צאת הכוכבים", ווען אין פאקט איז די מציאות דעמאלטס אייביג אנדערש. עס איז פונקט ווי שמעון וואס קומט יעדן טאג אן צו אן אנדערע פלאץ.

עס איז נישט שייך צו ענטפערן אויפדעם "אין אנו בקיאין בכוכבים", ווייל די שטערנס וואס מ'זעהט ניסן ותשרי פאר 58.5 מינוט - וואס אויף דעם גיימיר זאגן אז זיי זענען כוכבים גדולים הנראים ביום - זעהט מען בתקופת תמוז נאך 72 מינוט. איז וויאזוי קען מען זאגן אז 72 מינוט מאכט נאכט?

וועט עטס אוודאי פרעגן, וואס דען מאכט נאכט? אונז ווייס מיר דאך נישט וועלכע שטערנס זענען טאקע די כוכבים בינונים? איך ווייס אויך נישט, אבער אייביג איבעראל 72 זיכער נישט, ווייל דאס איז אזויווי דער אויבנדערמאנטע שמעון וואס ווייסט נישט די אדערס און לייגט עס אראפ אייביג אנדערש לויט ווען זיין טיימער זאגט אים צען מינוט. איי, די גמרא זאגט ד' מיל? ראובן פון אונזער משל האט אויך געזאגט 10 מינוט, אבער בהכרח האט ער גערעדט פון א געוויסע ספיד און א געוויסע מצב און טרעפיק. די גמרא רעדט אויך בהכרח פון א געוויסע פלאץ און צייט. וואו און ווען? איך ווייס נישט. שמעון ווייסט אויך נישט וואס ראובן האט געמיינט מיט צען מינוט, אבער דאס מיינט נאכנישט אז עס מאכט סענס צו טוהן וואס ראובן טוט.

במחילת כבודך, מיין איך אז דיין יסוד אז צאת הכוכבים מוז זיין מיט א געוויסע מאס טונקעלקייט איז נישט ריכטיג, (אפגעזעהן אז כמה גדולי ישראל וואס זענען געווען סיי אין יוראפּ סיי אין א''י און סיי אין אמעריקע האבן אזוי געהאלטן, צווישן זיי הרה''ק מ'סאטמאר און הרה''ק מ'קלויזענבערג)

ביסט גערעכט אז די פשטות הגמ' איז אזוי, אבער די הייליגע ר''ת מיט די ראשונים וואס האלטן ווי אים און ברענגען אים להלכה (און זענען בכלל נישט מחלק אין וועלכע פלאץ מ'געפינט זיך טראץ וואס זיי האבן געוואוינט און פארשידענע אנדערע פלעצער, און זענען נישט מחלק אין וועלכע צייט פון יאר ס'איז) האבן לכאורה געהאלטן אז ד' מיל - 72 מינוט איז אייביג צאת הכוכבים נישט קיין חילוק ווי און ווען

פארוואס זאג איך אזוי? ווייל די ר''ת קומט דא מיט נאך א חידוש, ער זאגט אז ווען די גמ' זאגט שקיעה מיינט עס נישט דעס וואס מ'זעהט, נאר א נייע מציאות, נאך א שקיעה וואס מ'זעהט נישט, אפילו ס'איז נישט דא קיין שום סימן אין הימל אז דערמאלטס איז דא נאך א שקיעה, פונקט פארקערט אויף די הימל זעהט מען נאר איין שקיעה, אעפ''כ קומט די ר''ת און זאגט איך זאג דיך אז ס'איז יא דא נאך א שקיעה און ווען די גמ' זאגט שקיעה מיינט ער מיין שקיעה און נישט די שקיעה וואס מ'זעהט

אויב אזוי ווען די ר''ת זאגט אז נאך ד' מיל קומען ארויס די כוכבים וואס זענען קובע לילה, מיינט ער נישט אזעלכע כוכבים וואס די קענסט זעהן לויט ווי טונקעל ס'איז, ניין, ער רעדט פון געוויסע כוכבים וואס קומען ארויס אייביג 72 מינוט נאך די ערשטע שקיעה, אונז ווייסן טאקע נישט פון וועלכע שטערענס ער רעדט אבער די ר''ת זאגט אז ס'איז דא, און פונקט ווי אונז זעהן נישט קיין שום צווייטע שקיעה זעהן מיר נישט די סארט כוכבים, אבער פונקט ווי מיר גלייבן אז ס'איז דא נאך א שקיעה גלייבן מיר אז ס'איז דא אזעלכע כוכבים וואס קומען ארויס יעדען טאג און יעדע פלאץ 72 מינוט נאכ'ן ערשטן שקיעה

כך נראה לפי עניית דעתי ברור בדעת ר''ת

אין די גמ' קענסטו זאגן אז ס'שטימט נישט און לערנען אזוי ווי די גר''א,
אבער לויט די ר''ת אז ס'איז דא נאך א שקיעה, איז אויך דא שטערענס וואס האבן נישט מיט טינקעלקייט
און לפי''ז פארשטייט מען די ראשונים וואס ברענגען די ר''ת להלכה און דערמאנען נישט אז ס'איז דא א חילוק אין פלאץ אדער זמן

[שמות]

ריכטיג דו צענטל רעכנט זיך לויט דו צייט נישט לויט דו מעלות. ד"מ אז ד' מיל וואס מ'לערנט פון דא קוקט מען נישט לויט דו מעלות. ביי דו קו המשווה איז דו ד' מיל יא 18 מעלות וואס איז א צענטל, אויב גייט מען לויט מעלות וואלט אין א"י געדארפט זיין מער ווי 16 מעלות נאר 18 מעלות און לענגער ווי ד' מיל. ד"מ אז דו תנא האט אונז שוין געלערנט אז ד' מיל רעכנט זיך לויט דו צייט און נישט לויט מעלות.

אוודאי איז ד' מיל א צייט, די שאלה איז נאר וואו און ווען די צייט איז געזאגט געווארן. עס איז דאך במציאות נישט די זעלבע איבעראל

אויב מ'האט געהאלטן ווי ר"ת ביי שקיעה ראשונה דעמאלט מיז מען גיין לפי שיטתו ביי שקיעה שני' ווייל אז נישט רייסט איר אויס א גאנצע בלאט גמרא און אלע ראשונים ברענגן דאס אראפ למשל רמב"ם הלכות שבת פ"ה ה"ד "משתשקע החמה עד שיראו שלשה כוכבים בינונים הוא הזמן הנקרא בין השמשות בכל מקום והוא ספק מן היום ספק מן הלילה ודנין בו להחמיר בכל מקום. ולפיכך אין מדליקין בו. והעושה מלאכה בין השמשות בערב שבת ובמוצאי שבת בשוגג חייב חטאת מכל מקום. וכוכבים אלו לא גדולים הנראים ביום ולא קטנים שאין נראין אלא בלילה אלא בינונים. ומשיראו שלשה כוכבים אלו הבינונים הרי זה לילה ודאי."
שקיעה מיט כוכבים גייט געקניפט און געבינדן לערנט ער ווי דו גאונים צו ווי די ר"ת איז דא א שקיעה און כוכבים, אויב מ'האט געטון מלאכות נאכ'ן שקיעה ראשונה כמ"ש המג"א הובא בחת"ם סופר ע"פ שיטת ר"ת אז בהחלט שקיעה פון דו גמרא משתשקע וכו' מיינט שקיעה שני', און פאר דעם איז נאך טאג. איר קענט אפשר זאגן דלא כמ"א און זיי האבן מלכתחילה געהאלטן ווי דו גאונים אדער לאידך גיסא אז נאכדעם וואס לפי הגר"א והרב האט מען אנגעהויבן מחמיר צו זיין לשקיעה ראשונה האט עס געברענגט צו אזא קולא להקיל לפני הע"ב מינוט און פארדעם האט דער קאלאשיצער אזוי שטארק פארפירט.

איך האב די זעלבע קשיא ווי דיר, אבער אויב איז דיין מסקנא גערעכט איז די איינציגסטע מהלך נאר 16.1 מעלות, וואס קומט אויס אז אונזערע עלטערן מדור דור וואס האבן דאס זיכער נישט געהאלטן האבן נישט געהאלטן ווי ר"ת. אגב, אין ספר אור מאיר איז ער מאריך מוכיח צו זיין אז עס איז דא אזא שיטה אין די ראשונים (און די רמב"ם זעה איך נישט וואו דאס קומט אריין, און וואס דו טרעפסט דארט מער ווי די גמרא)

אויב צו פארענטפערן א מנהג אפשר וואלט ער יא געגעבן אפאר הסברים פ"וו שוות און איר וואלט עס אלעס אפגעווארפן און....
אויב צו פארענטפערן א מנהג האט ער געקענט מברר זיין עפעס מיט שטערנס אף דלא כשיטת ר"ת וואס דאס וואס מאנכע פראבירן צו זאגן שו"ע שטערנס וכו' אף וואס דאס שטימט נישט כמו שכתבתי לעיל.

דו זאגסט אז ער וואלט געהאלטן 16 מעלות? מסכים. דעמאלטס זאג נישט אז די וואס האלטן נישט 72 טוען נישט כהלכה, נאר גאנץ כלל ישראל וואס האלט נישט 16 מעלות טוען שלא כהלכה

איך האב באטראכט דו לוחות פון ישראל והזמנים, דא אין ניו יארק איז א חילוק דו 72 און דו 16 מעלות גאנץ קנאפ, פון צווישן 10-20 מינוט חילוק ווענד זיך לויט דו צייט פונ'ם יאר, רוב אייראפע קען זיין איז דו זעלבע, מ'האט געקוקט אויפן הימל אויף מעריב זייט נאך דעם וואס שיסתלק האדמימות מן כל כפת הרקיע באותו צד ששקעה החמה ואז מועיל הג' כוכבים, באור הגר"א הובא במ"ב רצ"ג ס"ק ד'.

קודם כל, June 20 איז 16 מעלות כמעט 40 מינוט שפעטער אין ניו יארק אפגערעדט אין יוראפ https://beta.hebrewbooks.org/reader/rea ... hlts=&ocr=

והשנית, באמת איז נישט נוגע וויפיל, דין פרוטה כדין מאה, ווייל למעשה זאגסטו אז 72 איז גאר א קולא אויפן פריערדיגן מנהג, און גרעניצט זיך מיט חילול שבת. עפעס וואס לייגט זיך מיר נישט אויפן שכל

איך פארשטיי דיין קשיא אבער אויב מ'גייט מיטן ר"ת איז 50 מינוט פאר 72 מינוט שוות (פרמ"ג-מחצה"ש) און פאר מעלות, דו איינציגסטע זאך איז אז אפשר דארף מען ווארטן דו 20-25 מינוטן לענגער פאר 16 מעלות און די זוממער...
(גארנישט מיט בריסק-סאיז א נאמען בריסק טאשנאד מאנסי שיינע ליקוט פון אלע שיטות)
הכסיף מיינט השחיר אזוי שרייבט דו ר"ת אליינס און ספר הישר. דו אלע תירוצים אויף הכסיף פון ביאור הלכה רצ"ג איז ווייל ער דארף פארענטפערן שיטת הגר"א. ווען מ'גייט מיט דו פשטות וואלטן אלע לכאורה מודה געווען מיט שיטת ר"ת. אונזער גאנצע שמועס וואס איז לכאורה א תוצאה פונ'ם מ"כ איז אויך נאר ווייל מ'האט געקוקט שטערנס פאר הכסיף כמו שמבואר בשו"ת משפטיך ליעקב.

איך בין דאך מסביר דא אגאנצן צייט אז 72 מינוט שוות האט נישט קיין פשט. און דאס אז 50 מינוט איז פאר 16 מעלות ווייס איך אויך, אבער 72 שוות איז אויך פאר 16 מעלות. דיין אפשר איז וואס איך וויל דו זאלסט גוט פארשטיין אז דאס איז נישט קיין אפשר, ווייל אויב ד' מיל איז ד' מיל אן קיין פשרות, דעמאלטס איז סאטמאר אין זעלבן פעקל ווי וויזניץ

איך וויל נישט אריינגיין אין די שמועס פון הכסיף ווייל איך וויל נישט מעדיף זיין צאה"כ לפי האופק כלפי 16 מעלות, איך וויל אבער עס יא מעדיף זיין כלפי ע"ב שוות

בקיצור מיר האבן ארום גערעדט לשיטתך אז אויב מעלות איז דו מהלך מאכט עס בלויז הארבער.
סאטמער רב איז געגאנגען מיט דו מהלך אז חלונות שקיעה שני' איז אלס העכערע זאכן און חכמי ישראל זענען גערעכט און הלכה איז שוות.
איר קומט א גאנצע צייט צוריק מיט 16 מעלות און פרעגט קשיות אבער לאמיתו האט מען דאס נישט געהאלטן איז נישטא א קשיא.
דער רמב"ם האב איך אראפגעברענגט פאר קאנטעקסט, דו גמרא איז קלאר מבואר דו זעלבע אבער צוטיילט דו רמב"ם שטעלט עס צוזאם בנשימה אחת, און א ראשון קען זיך נישט קריגן מיט דו גמרא...וועט איר מוזן פארענטפערן דעם ראשון עס זאל שטימען, נישט פארקערט.
https://www.ivelt.com/forum/viewtopic.p ... 0#p1869384
לייענט דארט פון ספר דולה ומשקה מער איבערן רבין'ס מהלך בעניינים אלו.

[Who knows]

במחילת כבודך, מיין איך אז דיין יסוד אז צאת הכוכבים מוז זיין מיט א געוויסע מאס טונקעלקייט איז נישט ריכטיג, (אפגעזעהן אז כמה גדולי ישראל וואס זענען געווען סיי אין יוראפּ סיי אין א''י און סיי אין אמעריקע האבן אזוי געהאלטן, צווישן זיי הרה''ק מ'סאטמאר און הרה''ק מ'קלויזענבערג)

ביסט גערעכט אז די פשטות הגמ' איז אזוי, אבער די הייליגע ר''ת מיט די ראשונים וואס האלטן ווי אים און ברענגען אים להלכה (און זענען בכלל נישט מחלק אין וועלכע פלאץ מ'געפינט זיך טראץ וואס זיי האבן געוואוינט און פארשידענע אנדערע פלעצער, און זענען נישט מחלק אין וועלכע צייט פון יאר ס'איז) האבן לכאורה געהאלטן אז ד' מיל - 72 מינוט איז אייביג צאת הכוכבים נישט קיין חילוק ווי און ווען

פארוואס זאג איך אזוי? ווייל די ר''ת קומט דא מיט נאך א חידוש, ער זאגט אז ווען די גמ' זאגט שקיעה מיינט עס נישט דעס וואס מ'זעהט, נאר א נייע מציאות, נאך א שקיעה וואס מ'זעהט נישט, אפילו ס'איז נישט דא קיין שום סימן אין הימל אז דערמאלטס איז דא נאך א שקיעה, פונקט פארקערט אויף די הימל זעהט מען נאר איין שקיעה, אעפ''כ קומט די ר''ת און זאגט איך זאג דיך אז ס'איז יא דא נאך א שקיעה און ווען די גמ' זאגט שקיעה מיינט ער מיין שקיעה און נישט די שקיעה וואס מ'זעהט

אויב אזוי ווען די ר''ת זאגט אז נאך ד' מיל קומען ארויס די כוכבים וואס זענען קובע לילה, מיינט ער נישט אזעלכע כוכבים וואס די קענסט זעהן לויט ווי טונקעל ס'איז, ניין, ער רעדט פון געוויסע כוכבים וואס קומען ארויס אייביג 72 מינוט נאך די ערשטע שקיעה, אונז ווייסן טאקע נישט פון וועלכע שטערענס ער רעדט אבער די ר''ת זאגט אז ס'איז דא, און פונקט ווי אונז זעהן נישט קיין שום צווייטע שקיעה זעהן מיר נישט די סארט כוכבים, אבער פונקט ווי מיר גלייבן אז ס'איז דא נאך א שקיעה גלייבן מיר אז ס'איז דא אזעלכע כוכבים וואס קומען ארויס יעדען טאג און יעדע פלאץ 72 מינוט נאכ'ן ערשטן שקיעה

כך נראה לפי עניית דעתי ברור בדעת ר''ת

אין די גמ' קענסטו זאגן אז ס'שטימט נישט און לערנען אזוי ווי די גר''א,
אבער לויט די ר''ת אז ס'איז דא נאך א שקיעה, איז אויך דא שטערענס וואס האבן נישט מיט טינקעלקייט
און לפי''ז פארשטייט מען די ראשונים וואס ברענגען די ר''ת להלכה און דערמאנען נישט אז ס'איז דא א חילוק אין פלאץ אדער זמן

במחילת כבודך, אין אלו אלא דברי הבל ושטות. היעלה על הדעת אז רבינו תם האלט אז די גאנצע גמרא אין מסכת שבת רעדט נישט פון סימנים אויף דעם וועלט? רבא און אביי האבן געקוקט אויף יענע וועלט? אין לך שחוק והיתול גדול יותר מזה, אפגערעדט אז קיין איינע פון די פוסקים דערמאנט נישט אזא געדאנק.

די באקאנטע תורה פונעם סאטמאר רב אין דברי יואל בכמה מקומות איבער דעם אז רבינו תם רעדט בעולמות עליונים (בייגעלייגט) איז בכלל נישט וואס דו ווילסט זאגן, די רבי קומט דארט בכלל נישט פארענטפערן די פראבלעם וואס רבינו תם האט אז מ'זעהט כוכבים פריער וכדו' ווייל אין דעם איז דאך שוין מבואר - וכן הי' מרגלא בפומיה - אז אין אנו בקיאין בכוכבים (עי' בספר דולה ומשקה ובעוד כמה מקומות והדברים ידועין). נאר די רבי קומט דארט פארענטפערן די גאנצע וועג וויאזוי רבינו תם לייגט אראפ זיין שיטה מיט עובי הרקיע וכדו' וואס דאס זענען זאכן וואס עינינו רואות אז עס איז נישט אזוי, אויף דעם זאגט ער אז דאס שפילט זיך אפ בעולמות עליונים.
און אויב ביסטו מסופק אין וואס איך זאג, הא לך די לשון אין דברי יואל ווי עס שטייט ממש דאס, וז"ל: אולם מצד קושיא זו עדיין אפשר לומר כר"ת כי אף שנדחה יסוד דבריו מאחר דקיימא לן שביום חמה מהלכת מתחת לרקיע ובלילה למטה מן הקרקע וא"כ אינו נכנסת לעובי הרקיע כלל אבל בכל זאת אפשר עדיין לומר שיש שני שקיעות אשר בשקיעה הראשונה אינו מתכסה לגמרי ועדיין יום ורק בשקיעה השניה מתכסה לגמרי אמנם אף שאפשר לומר שהלכה כרבינו תם אבל לא מטעמו כיון שטעמו נדחה אולם מאד קשה לומר שר"ת אמר דבר שאינו נכון כי הלא אף על איזה לשון שאמר הר"ת מתייגעים לתרץ וליישב וא"כ ודאי שאי אפשר לקבל שאמר דבר שאינו
פון זיינע ווערטער זעהט מען קלאר אז ער האט בכלל נישט מכוון געווען צוזאגן אז לויט רבינו תם האט נאכט נישט צוטוהן מיט די סימנים אויפן הימל, נאר עס האט אים געבאדערט די אופן וויאזוי רבינו תם איז מסביר די תהליך וויאזוי עס ווערט נאכט, וואס מיר זעהן אז דאס שטימט נישט מיט די מציאות, און אויף דעם זאגט ער אז בעולמות עליונים איז דאס די וועג וויאזוי עס גייט צו, אבער אוודאי זענען די סימנים וואס די גמרא גיבט געזאגט געווארן פאר מענטשן אויף אונזער וועלטל

(נאך א ראי' האסטו פון דעם תורה אליינס, ווייל שפעטער זאגט ער אז בענין עלות השחר זענען די חכמי אומות העולם אויך מודה אז דעמאלטס הייבט זיך אן טאג, אויב עלות השחר איז ווייטער נאר א זמן און האט נישט צוטוהן מיטן מציאות, פארוואס זאלן די חכמי אומה"ע מודה זיין?)

א ראי' מפורשת האב איך געטראפן אז סאטמאר רב האט געהאלטן אז צאת הכוכבים איז א מציאות בהאי עלמא פון א תורה אין דברי יואל תרומה (רלח), ווי ער איז מסביר אז אין מדבר ווי די אידן זענען געווען אין די עננים האבן זיי נאר געוואוסט די שקיעה ווייל דעמאלטס טוישן זיך די עננים אבער האבן נישט געקענט זעהן צאת הכוכבים צוליב די עננים וואס האבן עס פארשטעלט, און נאר די וואס זענען געווען טמא וואס זענען געווען מחוץ למחנה האבן געזעהן און דורך זיי האט מען געוואוסט, און דאס איז פשט משעה שהכהנים נכנסין עי"ש.

אינעם קלויזענבורגע רב'ס תשובות אין דעם נושא בין איך ליידער נישט אויסגעקאכט, אבער לפי ידיעתי האט ער קיינמאל נישט געשריבן אזא זאך. אזוי אויך אלע פריערדיגע גדולים וואס האבן געזאגט אדער גערעדט איבער דעם א שטייגער ווי די שינאווא רב אין זיין באקאנטע בריוו בשם בעלזע רב זאגט אז די שטערנס ביז 72 מינוט איז כוכבים גדולים ולא עלתה על דעתו לומר אז דאס איז נישט בהאי עלמא, וכהנה וכהנה. איך האב שוין אויך אויבן נאכגעברענגט וואס הגאב"ד רמ"א פריינד זצ"ל האט גענטפערט פאר רש"י הירש בענין זה.

דברי יואל החודש.pdf

(2.11 MiB) דאונלאודעד 9 מאל

[Who knows]

בקיצור מיר האבן ארום גערעדט לשיטתך אז אויב מעלות איז דו מהלך מאכט עס בלויז הארבער.
סאטמער רב איז געגאנגען מיט דו מהלך אז חלונות שקיעה שני' איז אלס העכערע זאכן און חכמי ישראל זענען גערעכט און הלכה איז שוות.

קוק מיין פאריגע תגובה.
אויך פארשטיי איך נישט, אז דו האסט שוין מודה געווען אז בדורות הקודמים האט מען געקוקט אויפן הימל, פון ווי זאל מען בויען אזא מהלך אז אלעס איז נאר אין עולמות עליונים?

איר קומט א גאנצע צייט צוריק מיט 16 מעלות און פרעגט קשיות אבער לאמיתו האט מען דאס נישט געהאלטן איז נישטא א קשיא.

מיין קשיא איז אז נישט האלטן 16 מעלות מיינט נישט האלטן ד' מיל, זאגסטו העכערע זאכן וע"ז כבר השבתי

https://www.ivelt.com/forum/viewtopic.p ... 0#p1869384
לייענט דארט פון ספר דולה ומשקה מער איבערן רבין'ס מהלך בעניינים אלו.

איך זעה נישט דארט עפעס וואס זאל קלאר אנרירן מיין קשיא

[שמות]

גארנישט גייט קלאר אנרירן דיין קשיא.
דארט ווי מ'האט יא קלאר ארום גערעדט דערפון און ישראל והזמנים און ער פירט אויס מיט עטליכע מהלכים, זענט איר נישט געווען צופרידן, האבן מיר שוין געזאגט פון א קשיא טוישט זיך נישט קיין הלכה.
דארט אין דולה ומשקה נוצט דו רבי דו זעלבע קאנטער ארגומענט אז דו מהלך פון מעלות מאכט עס בלויז שווערער, ער האט דאס אוועקגעמאכט.
ער איז געגאנגען מיט שוות, ולהחמיר למשפחתו מיט זמניות צו 96 ווייל ווילאנג א מיל איז. אחוץ ווי דו מעלות האט געקלאפט און פנים אריין און מ'האט נאך געקענט זעהן ליכטיגקייט ווי למשל אין לאנדאן און געוויסע צייטן פונ'ם יאר האט מען געהייסן מחמיר זיין מער ווי ע"ב מינוטן.
און יא מ'האט געקוקט אביי רבא כמבואר בגמרא.

קונטרס ר''ת - החדש - תמונות.pdf

(887.44 KiB) דאונלאודעד 9 מאל

בילדער פון ביה"ש און א"י

חלק תמונות מוגדלות.pdf

(598.78 KiB) דאונלאודעד 17 מאל

פארגרעסערטע בילדער

[Who knows]

גארנישט גייט קלאר אנרירן דיין קשיא.
דארט ווי מ'האט יא קלאר ארום גערעדט דערפון און ישראל והזמנים און ער פירט אויס מיט עטליכע מהלכים, זענט איר נישט געווען צופרידן, האבן מיר שוין געזאגט פון א קשיא טוישט זיך נישט קיין הלכה.
דארט אין דולה ומשקה נוצט דו רבי דו זעלבע קאנטער ארגומענט אז דו מהלך פון מעלות מאכט עס בלויז שווערער, ער האט דאס אוועקגעמאכט.
ער איז געגאנגען מיט שוות, ולהחמיר למשפחתו מיט זמניות צו 96 ווייל ווילאנג א מיל איז. אחוץ ווי דו מעלות האט געקלאפט און פנים אריין און מ'האט נאך געקענט זעהן ליכטיגקייט ווי למשל אין לאנדאן און געוויסע צייטן פונ'ם יאר האט מען געהייסן מחמיר זיין מער ווי ע"ב מינוטן.
און יא מ'האט געקוקט אביי רבא כמבואר בגמרא.
קונטרס ר''ת - החדש - תמונות.pdfבילדער פון ביה"ש און א"יחלק תמונות מוגדלות.pdf פארגרעסערטע בילדער

מער ווייניגער פארשטייען מיר זיך, דו פארשטייסט זייער גוט מיין טענה אז ע"ב שוות קען נישט זיין די מכוון פון די גמרא, נאר דו זאגסט אז פון א קשיא שטארבט מען נישט. אבער לכה"פ קום נישט מיט טענות אויף די וואס גייען מיטן אופק היתכן ד' מיל, ווייל ע"ב שוות קען מען אויך נישט באמת מיישב זיין מיט ד' מיל

די אלע בילדער וואס דו ברענגסט זענען נאר מחזק 16 מעלות און מאכן ווייטער פראבלעמען פאר ע"ב שוות. נאכמער, דו אליינס זאגסט דיך אז מ'האט נישט געווארט לענגער ווי 72 "אחוץ ווי דו מעלות האט געקלאפט און פנים אריין", און אין די אלע פלעצער האט מען נישט געווארט צופיל לענגער ווי 8.5 מעלות, בהכרח זענען די פיקטשערס וואס דו ברענגטס נישט עפעס וואס קלאפט אין פנים אריין

בנוגע דעתו פון סאטמאר רב בין איך נישט קלאר וואס ער האט באמת געהאלטן, אין דולה ומשקה איז משמע אז ער האט פארשטאנען און געוואסט אז די מציאות אין אמעריקא איז שפעטער ווי ארץ ישראל, און עכ"ז האט ער נישט איינגעפירט צו ווארטן לענגער ווי אין ארץ ישראל. נאר גאר הויכע מקומות ווי מ'זעהט נאך בכלל נישט קיין שטערנס. דאס איז ענליך צו א מהלך וואס מ'קען הערן פון מענטשן אז כדי עס זאל זיין נאכט פעלט אויס ביידע, סיי שטערנס און סיי ד' מיל. אבער ווי געשמועסט אזא מהלך האט נישט קיין פשט ווייל ד' מיל איז בסך הכל א סימן פאר צאת הכוכבים.

מאידך גיסא אין שו"ת מאזני צדק ח"א סי"ד שרייבט ער אז ער האט געהאלטן אז ע"ב שוות איז אייביג איבעראל די זמן וואס עס קומען ארויס ג' כוכבים בינונים במציאות (לכאורה חוץ פון די מקומות הרחוקים), די מהלך שטימט שוין בעסער מיט די גמרא אבער שטימט נישט במציאות. וצ"ל שלא היה נהירין ליה שבילי דרקיע. (ואל תתמה עלי, שהרי גם המנחת כהן טעה וחשב שהמציאות הוא ע"פ חשבון שעות זמניות)