איז דאס די מטרה פון אידטיש?

[מאטאווירט]

יעדע אויסגאבע ווערט אויסגעשמועסט און קריטיקירט. דא און איבעראל.

[דער תהלים איד]

ווען מען האט א קריטיק אויף א פובליק זאך, ווערט עס געזאגט/אויסגעשמועסט אין פובליק.

דאס איז דער סדר העולם. לכאורה אויסגעהאלטן אפילו לויט'ן חפץ חיים...

[אנדערער]

ווען מען האט א קריטיק אויף א פובליק זאך, ווערט עס געזאגט/אויסגעשמועסט אין פובליק.

דאס איז דער סדר העולם. לכאורה אויסגעהאלטן אפילו לויט'ן חפץ חיים...

איך מיין אז נאר אויב מ'מיינט נישט צו יענעם פארשעמען אבער אויב דאס איז די ציל איז עס אסור

[יום טוב]

ווען מען האט א קריטיק אויף א פובליק זאך, ווערט עס געזאגט/אויסגעשמועסט אין פובליק.

דאס איז דער סדר העולם. לכאורה אויסגעהאלטן אפילו לויט'ן חפץ חיים...

איך מיין אז נאר אויב מ'מיינט נישט צו יענעם פארשעמען אבער אויב דאס איז די ציל איז עס אסור

סהייסט יענער מאכט חוזק ברבים פון רבנים פון א קהילה אין א צייטונג וואס ער שיקט ארום פאר טויזענטער איינוואינער און איננער האט נאך א שאלה צו מען מעג עס אראפרייסן אין א פאבליק פארום אלס לשון הרע ... לית נגר ובר נגר דיפרקיניה

[קרעימיש קעיק]

ווען מען האט א קריטיק אויף א פובליק זאך, ווערט עס געזאגט/אויסגעשמועסט אין פובליק.

דאס איז דער סדר העולם. לכאורה אויסגעהאלטן אפילו לויט'ן חפץ חיים...

נישט אויסגעהאלטן לויט די חפץ חיים
אויך געמיינט אמאל אז דאס איז גרינגער (ב"ה איך ענדיג שוין מיין זעקסטע מאל חפץ חיים)
א געהעריגע דאוריתא מיטן שרייבן אפאר ווערטער

[קרעימיש קעיק]

ווען מען האט א קריטיק אויף א פובליק זאך, ווערט עס געזאגט/אויסגעשמועסט אין פובליק.

דאס איז דער סדר העולם. לכאורה אויסגעהאלטן אפילו לויט'ן חפץ חיים...

נישט אויסגעהאלטן לויט די חפץ חיים
אויך געמיינט אמאל אז דאס איז גרינגער (ב"ה איך ענדיג שוין מיין זעקסטע מאל חפץ חיים)
א געהעריגע דאוריתא מיטן שרייבן אפאר ווערטער

וְדַע דִּכְשֵׁם שֶׁאָסוּר לְהוֹצִּיא דִּבָּה עַל חֲבֵרוֹ כֵּן עַל חֲפָצָיו (י) אָסוּר לְהוֹצִּיא דִּבָּה {רבנו אליעזר ממיץ בספר יראים}. וְזֶה מָצוּי מְאֹד, בַּעֲוֹנוֹתֵינוּ הָרַבִּים, שֶׁחֶנְוָנִי אֶחָד מוֹצִּיא דִּבָּה עַל נִכְסֵי חֶנְוָנִי אַחֵר וְכָל כְּהַאי גַּוְנָא מִפְּנִי הַקִּנְאָה, וְזוֹ הִיא לָשׁוֹן הָרָע גְּמוּרָה מִדְּאוֹרַיְתָא

[יום טוב]

ווען מען האט א קריטיק אויף א פובליק זאך, ווערט עס געזאגט/אויסגעשמועסט אין פובליק.

דאס איז דער סדר העולם. לכאורה אויסגעהאלטן אפילו לויט'ן חפץ חיים...

נישט אויסגעהאלטן לויט די חפץ חיים
אויך געמיינט אמאל אז דאס איז גרינגער (ב"ה איך ענדיג שוין מיין זעקסטע מאל חפץ חיים)
א געהעריגע דאוריתא מיטן שרייבן אפאר ווערטער

וְדַע דִּכְשֵׁם שֶׁאָסוּר לְהוֹצִּיא דִּבָּה עַל חֲבֵרוֹ כֵּן עַל חֲפָצָיו (י) אָסוּר לְהוֹצִּיא דִּבָּה {רבנו אליעזר ממיץ בספר יראים}. וְזֶה מָצוּי מְאֹד, בַּעֲוֹנוֹתֵינוּ הָרַבִּים, שֶׁחֶנְוָנִי אֶחָד מוֹצִּיא דִּבָּה עַל נִכְסֵי חֶנְוָנִי אַחֵר וְכָל כְּהַאי גַּוְנָא מִפְּנִי הַקִּנְאָה, וְזוֹ הִיא לָשׁוֹן הָרָע גְּמוּרָה מִדְּאוֹרַיְתָא

וואו זעסטו דא אונזער פאל פון איינעם וואס שפעט אין א צייטונג פון א קהילה און מאיז דאס מגנה ? אין פלא יועץ שטייט אז סאיז א מצוה צו בארעדן בעלי מחלוקת

[לקדש שם שמים]

נישט אויסגעהאלטן לויט די חפץ חיים
אויך געמיינט אמאל אז דאס איז גרינגער (ב"ה איך ענדיג שוין מיין זעקסטע מאל חפץ חיים)
א געהעריגע דאוריתא מיטן שרייבן אפאר ווערטער

וְדַע דִּכְשֵׁם שֶׁאָסוּר לְהוֹצִּיא דִּבָּה עַל חֲבֵרוֹ כֵּן עַל חֲפָצָיו (י) אָסוּר לְהוֹצִּיא דִּבָּה {רבנו אליעזר ממיץ בספר יראים}. וְזֶה מָצוּי מְאֹד, בַּעֲוֹנוֹתֵינוּ הָרַבִּים, שֶׁחֶנְוָנִי אֶחָד מוֹצִּיא דִּבָּה עַל נִכְסֵי חֶנְוָנִי אַחֵר וְכָל כְּהַאי גַּוְנָא מִפְּנִי הַקִּנְאָה, וְזוֹ הִיא לָשׁוֹן הָרָע גְּמוּרָה מִדְּאוֹרַיְתָא

וואו זעסטו דא אונזער פאל פון איינעם וואס שפעט אין א צייטונג פון א קהילה און מאיז דאס מגנה ? אין פלא יועץ שטייט אז סאיז א מצוה צו בארעדן בעלי מחלוקת

יעדער האלט אז די אנדערע זייט איז די בעלי מחלוקת

[ווירקליך]

בארעדן אידן איז נישט דא דער פלאץ.

מיט אלע גוטע ראיות און הוכחות, אויב שפירט איינער אז עמיצן איז א מצוה צו בארעדן זאל ער ביטע מקיים זיין דעם מצוה ערגעץ אנדערש.

סתם א דזשענעראל פוינט, פאר די שמועס פארט ווייטער מיט ליסטעס וועמען מ'מעג אנהייבן בארעדן...

[יום טוב]

וְדַע דִּכְשֵׁם שֶׁאָסוּר לְהוֹצִּיא דִּבָּה עַל חֲבֵרוֹ כֵּן עַל חֲפָצָיו (י) אָסוּר לְהוֹצִּיא דִּבָּה {רבנו אליעזר ממיץ בספר יראים}. וְזֶה מָצוּי מְאֹד, בַּעֲוֹנוֹתֵינוּ הָרַבִּים, שֶׁחֶנְוָנִי אֶחָד מוֹצִּיא דִּבָּה עַל נִכְסֵי חֶנְוָנִי אַחֵר וְכָל כְּהַאי גַּוְנָא מִפְּנִי הַקִּנְאָה, וְזוֹ הִיא לָשׁוֹן הָרָע גְּמוּרָה מִדְּאוֹרַיְתָא

וואו זעסטו דא אונזער פאל פון איינעם וואס שפעט אין א צייטונג פון א קהילה און מאיז דאס מגנה ? אין פלא יועץ שטייט אז סאיז א מצוה צו בארעדן בעלי מחלוקת

יעדער האלט אז די אנדערע זייט איז די בעלי מחלוקת

מיין נקודה איז נישט אז געוויסע מעג מען בארעדן נאר א ווען יענער שרייבט אין זיין צייטונג העט און איך בארעד דטס האט דאס קיין שייכות מיט לשה"ר

[קרעימיש קעיק]

נישט אויסגעהאלטן לויט די חפץ חיים
אויך געמיינט אמאל אז דאס איז גרינגער (ב"ה איך ענדיג שוין מיין זעקסטע מאל חפץ חיים)
א געהעריגע דאוריתא מיטן שרייבן אפאר ווערטער

וְדַע דִּכְשֵׁם שֶׁאָסוּר לְהוֹצִּיא דִּבָּה עַל חֲבֵרוֹ כֵּן עַל חֲפָצָיו (י) אָסוּר לְהוֹצִּיא דִּבָּה {רבנו אליעזר ממיץ בספר יראים}. וְזֶה מָצוּי מְאֹד, בַּעֲוֹנוֹתֵינוּ הָרַבִּים, שֶׁחֶנְוָנִי אֶחָד מוֹצִּיא דִּבָּה עַל נִכְסֵי חֶנְוָנִי אַחֵר וְכָל כְּהַאי גַּוְנָא מִפְּנִי הַקִּנְאָה, וְזוֹ הִיא לָשׁוֹן הָרָע גְּמוּרָה מִדְּאוֹרַיְתָא

וואו זעסטו דא אונזער פאל פון איינעם וואס שפעט אין א צייטונג פון א קהילה און מאיז דאס מגנה ? אין פלא יועץ שטייט אז סאיז א מצוה צו בארעדן בעלי מחלוקת

אויף א רבים איז אסאך ערגער, נישטא קיין שום היתר (אגב קוק צוריק די תגובות אויבן מען רעד פון קריטעקירן מאמענט, מוסדות מהר"א, וואכענשריפט. אז מען מעג בארעדן סיי וועלעכע פובליק זאכן)
עס טוט זיך א גרויסע עם הערצות אין דעם נושא
איך בין גרייט זיך צי טענה'ן מיט איינער וואס האט שוין געלערנט כאטשיג איינמאל חפץ חיים
ברענג מיר איין שטיקל אז עס איז מותר מדאוריתא אלעס וואס מען רעד דא
איך האב נישט קיין כוח צי ברענגען א גאנצע טאג שטיקלעך, וואס נאך עס איז אסור, עס איז דא א ספר אויף דעם.

[יום טוב]

בארעדן אידן איז נישט דא דער פלאץ.

מיט אלע גוטע ראיות און הוכחות, אויב שפירט איינער אז עמיצן איז א מצוה צו בארעדן זאל ער ביטע מקיים זיין דעם מצוה ערגעץ אנדערש.

סתם א דזשענעראל פוינט, פאר די שמועס פארט ווייטער מיט ליסטעס וועמען מ'מעג אנהייבן בארעדן...

און איבער די גדרים פון אידטיש איז אויב איז ערלויבט צו ברענגען אזא צייטונג דאן מעג מען דאס דעבאטירן אויך

[יום טוב]

וְדַע דִּכְשֵׁם שֶׁאָסוּר לְהוֹצִּיא דִּבָּה עַל חֲבֵרוֹ כֵּן עַל חֲפָצָיו (י) אָסוּר לְהוֹצִּיא דִּבָּה {רבנו אליעזר ממיץ בספר יראים}. וְזֶה מָצוּי מְאֹד, בַּעֲוֹנוֹתֵינוּ הָרַבִּים, שֶׁחֶנְוָנִי אֶחָד מוֹצִּיא דִּבָּה עַל נִכְסֵי חֶנְוָנִי אַחֵר וְכָל כְּהַאי גַּוְנָא מִפְּנִי הַקִּנְאָה, וְזוֹ הִיא לָשׁוֹן הָרָע גְּמוּרָה מִדְּאוֹרַיְתָא

וואו זעסטו דא אונזער פאל פון איינעם וואס שפעט אין א צייטונג פון א קהילה און מאיז דאס מגנה ? אין פלא יועץ שטייט אז סאיז א מצוה צו בארעדן בעלי מחלוקת

אויף א רבים איז אסאך ערגער, נישטא קיין שום היתר (אגב קוק צוריק די תגובות אויבן מען רעד פון קריטעקירן מאמענט, מוסדות מהר"א, וואכענשריפט. אז מען מעג בארעדן סיי וועלעכע פובליק זאכן)
עס טוט זיך א גרויסע עם הערצות אין דעם נושא
איך בין גרייט זיך צי טענה'ן מיט איינער וואס האט שוין געלערנט כאטשיג איינמאל חפץ חיים
ברענג מיר איין שטיקל אז עס איז מותר מדאוריתא אלעס וואס מען רעד דא
איך האב נישט קיין כוח צי ברענגען א גאנצע טאג שטיקלעך, וואס נאך עס איז אסור, עס איז דא א ספר אויף דעם.

איך רעד נישט פון קיין רבים און אויך נישט פון קיין מוסד איך רעד פון א צייטונג וואס מאכט חוז’ מיט א קטנות פון א קהילה און אירע רביס צו מען מעג דאס מגנה זיין

[קרעימיש קעיק]

וואו זעסטו דא אונזער פאל פון איינעם וואס שפעט אין א צייטונג פון א קהילה און מאיז דאס מגנה ? אין פלא יועץ שטייט אז סאיז א מצוה צו בארעדן בעלי מחלוקת

אויף א רבים איז אסאך ערגער, נישטא קיין שום היתר (אגב קוק צוריק די תגובות אויבן מען רעד פון קריטעקירן מאמענט, מוסדות מהר"א, וואכענשריפט. אז מען מעג בארעדן סיי וועלעכע פובליק זאכן)
עס טוט זיך א גרויסע עם הערצות אין דעם נושא
איך בין גרייט זיך צי טענה'ן מיט איינער וואס האט שוין געלערנט כאטשיג איינמאל חפץ חיים
ברענג מיר איין שטיקל אז עס איז מותר מדאוריתא אלעס וואס מען רעד דא
איך האב נישט קיין כוח צי ברענגען א גאנצע טאג שטיקלעך, וואס נאך עס איז אסור, עס איז דא א ספר אויף דעם.

איך רעד נישט פון קיין רבים און אויך נישט פון קיין מוסד איך רעד פון א צייטונג וואס מאכט חוז’ מיט א קטנות פון א קהילה און אירע רביס צו מען מעג דאס מגנה זיין

אה
איך רעד פון דעם תגובה

ווען מען האט א קריטיק אויף א פובליק זאך, ווערט עס געזאגט/אויסגעשמועסט אין פובליק.

דאס איז דער סדר העולם. לכאורה אויסגעהאלטן אפילו לויט'ן חפץ חיים...

[ווירקליך]

בארעדן אידן איז נישט דא דער פלאץ.

מיט אלע גוטע ראיות און הוכחות, אויב שפירט איינער אז עמיצן איז א מצוה צו בארעדן זאל ער ביטע מקיים זיין דעם מצוה ערגעץ אנדערש.

סתם א דזשענעראל פוינט, פאר די שמועס פארט ווייטער מיט ליסטעס וועמען מ'מעג אנהייבן בארעדן...

און איבער די גדרים פון אידטיש איז אויב איז ערלויבט צו ברענגען אזא צייטונג דאן מעג מען דאס דעבאטירן אויך

דער צייטונג איז אן אפיציעלער צייטונג און ווערט ביי זיין קרייז באטראכט ווי אן אפיציעלער קהלה\מוסדות געשטימטע אויסגאבע.

אויסשמועסן, קריטיקירן, און דעבאטירן איבער זאכן וואס שטייען אין אויסגאבעס איז ווי פארשטענדליך נישט קיין פראבלעם, פארקערט, צייטונג ארויסגעבער פרייען זיך צו הערן פידבעק.

אבער נעמען א מענטש אויפ'ן צימבל און אראפמאלן אלס בעל מחלוקות, אפגעזען צי דו האלטסט ס'איז אמת, איז נישט אויסגעהאלטן.

[יום טוב]

בארעדן אידן איז נישט דא דער פלאץ.

מיט אלע גוטע ראיות און הוכחות, אויב שפירט איינער אז עמיצן איז א מצוה צו בארעדן זאל ער ביטע מקיים זיין דעם מצוה ערגעץ אנדערש.

סתם א דזשענעראל פוינט, פאר די שמועס פארט ווייטער מיט ליסטעס וועמען מ'מעג אנהייבן בארעדן...

און איבער די גדרים פון אידטיש איז אויב איז ערלויבט צו ברענגען אזא צייטונג דאן מעג מען דאס דעבאטירן אויך

דער צייטונג איז אן אפיציעלער צייטונג און ווערט ביי זיין קרייז באטראכט ווי אן אפיציעלער קהלה\מוסדות געשטימטע אויסגאבע.

אויסשמועסן, קריטיקירן, און דעבאטירן איבער זאכן וואס שטייען אין אויסגאבעס איז ווי פארשטענדליך נישט קיין פראבלעם, פארקערט, צייטונג ארויסגעבער פרייען זיך צו הערן פידבעק.

אבער נעמען א מענטש אויפ'ן צימבל און אראפמאלן אלס בעל מחלוקות, אפגעזען צי דו האלטסט ס'איז אמת, איז נישט אויסגעהאלטן.

מסכים נישט בעל מחלוקת נאר פשוט דעבאטירן די געוואלדיגע פקחות וואס ער שרייבט אקעי

[יום טוב]

אויף א רבים איז אסאך ערגער, נישטא קיין שום היתר (אגב קוק צוריק די תגובות אויבן מען רעד פון קריטעקירן מאמענט, מוסדות מהר"א, וואכענשריפט. אז מען מעג בארעדן סיי וועלעכע פובליק זאכן)
עס טוט זיך א גרויסע עם הערצות אין דעם נושא
איך בין גרייט זיך צי טענה'ן מיט איינער וואס האט שוין געלערנט כאטשיג איינמאל חפץ חיים
ברענג מיר איין שטיקל אז עס איז מותר מדאוריתא אלעס וואס מען רעד דא
איך האב נישט קיין כוח צי ברענגען א גאנצע טאג שטיקלעך, וואס נאך עס איז אסור, עס איז דא א ספר אויף דעם.

איך רעד נישט פון קיין רבים און אויך נישט פון קיין מוסד איך רעד פון א צייטונג וואס מאכט חוז’ מיט א קטנות פון א קהילה און אירע רביס צו מען מעג דאס מגנה זיין

אה
איך רעד פון דעם תגובה

ווען מען האט א קריטיק אויף א פובליק זאך, ווערט עס געזאגט/אויסגעשמועסט אין פובליק.

דאס איז דער סדר העולם. לכאורה אויסגעהאלטן אפילו לויט'ן חפץ חיים...

מיט דעם ביזטו גערעכט און ליידער די היינטיגע סאושכל מידיע ברענגט א לייכזיניגקייט ביי מענטשן איבער קריטיקירן אישי ציבור און מוסדות וקהילות

[דער תהלים איד]

► Show Spoiler

אויף א רבים איז אסאך ערגער, נישטא קיין שום היתר (אגב קוק צוריק די תגובות אויבן מען רעד פון קריטעקירן מאמענט, מוסדות מהר"א, וואכענשריפט. אז מען מעג בארעדן סיי וועלעכע פובליק זאכן)
עס טוט זיך א גרויסע עם הערצות אין דעם נושא
איך בין גרייט זיך צי טענה'ן מיט איינער וואס האט שוין געלערנט כאטשיג איינמאל חפץ חיים
ברענג מיר איין שטיקל אז עס איז מותר מדאוריתא אלעס וואס מען רעד דא
איך האב נישט קיין כוח צי ברענגען א גאנצע טאג שטיקלעך, וואס נאך עס איז אסור, עס איז דא א ספר אויף דעם.

איך רעד נישט פון קיין רבים און אויך נישט פון קיין מוסד איך רעד פון א צייטונג וואס מאכט חוז’ מיט א קטנות פון א קהילה און אירע רביס צו מען מעג דאס מגנה זיין

אה
איך רעד פון דעם תגובה

ווען מען האט א קריטיק אויף א פובליק זאך, ווערט עס געזאגט/אויסגעשמועסט אין פובליק.

דאס איז דער סדר העולם. לכאורה אויסגעהאלטן אפילו לויט'ן חפץ חיים...

כדי נישט צו לאזן אזא טעות, לאמיר קלאר מאכן:

איך האב נישט געמיינט דערמיט פובליק פיגורן, נאר א פובליק אויסגאבע אדער אונטערנעמונג.

(בנוגע פיגורן, איז א שווערע נושא טאקע, טראץ נישט אזוי פשוט לחומרא)

[יום טוב]

► Show Spoiler

איך רעד נישט פון קיין רבים און אויך נישט פון קיין מוסד איך רעד פון א צייטונג וואס מאכט חוז’ מיט א קטנות פון א קהילה און אירע רביס צו מען מעג דאס מגנה זיין

אה
איך רעד פון דעם תגובה

ווען מען האט א קריטיק אויף א פובליק זאך, ווערט עס געזאגט/אויסגעשמועסט אין פובליק.

דאס איז דער סדר העולם. לכאורה אויסגעהאלטן אפילו לויט'ן חפץ חיים...

כדי נישט צו לאזן אזא טעות, לאמיר קלאר מאכן:

איך האב נישט געמיינט דערמיט פובליק פיגורן, נאר א פובליק אויסגאבע אדער אונטערנעמונג.

(בנוגע פיגורן, איז א שווערע נושא טאקע, טראץ נישט אזוי פשוט לחומרא)

א פאבליק אונטערנעמונג? מאן יימר אז מ'מעג דאס בארעדן ברבים? איך ווייס אז מענטשן מיינען אזוי מיינט אבער נאכנישט אז סאיז מותר

[לקדש שם שמים]

לשון הרע אויף היימישע ביזנעסער איז ערלויבט?

[לקדש שם שמים]

און די זעלבע שאלה אויף א קאמפעטישן סייט?

[וואוילער]

אריין אין הלכה אשכול/טעמע

[המברך יתברך]

ווער זאגט אז אידטיש האט א מטרה? מ'רעדט אידיש נאר כדי צו זיין אפגעשיידט פון די גויים (עיין ויואל משה מאמר לשון הקדוש).

[קרעימיש קעיק]

לשון הרע אויף היימישע ביזנעסער איז ערלויבט?

אוודאי אז נישט

[קרעימיש קעיק]

און די זעלבע שאלה אויף א קאמפעטישן סייט?

אויך נישט
די חפץ חיים דערמאנט לגבי אבק לשון הרע אז מען טאר נישט רעדן אפילו גוטס פון די קאמפעטישן, ווייל דאס קען ציברענגען אז מען זאל דערנאך רעדן לשון הרע