@גראדער מעכל
סאטמאר דיין האט געהייסן אראפ נעמען דעם פאשקעוויל אין ביהמ"ד
אין וויזניץ האבן די מנהלים אראפ געריסן די 'פאשקעוויל' צעטליך, און געשריגן ברבים ס'איז ליגנט, און ס'איז גרויסע צרות. ג'הערט פון כמה אידן.
און אין טאהש איז עס בכלל נישט געהאנגען כפי ששמעתי
וועסטו פרעגן אויב אזוי פארוואס קומט נישט די מערכה פון סאטמאר, ווייל די אידן אין מאנטריאל זענען נישט קיין עסקנים אין אזעלכע זאכן, און די עלטערע פון אמאל וואס האבן פארשטאנען צו אזעלעכע מהלכים זענען שוין נישט אינוואלווד אין די פירערשאפט, און דער דיין לעבט שוין נישט, והא ראיה איך בין גערעכט ווייל יעדער מוסד מיטשעט זיך פאר זיך און יעדער קרעכצעט.
אזוי אויך האב איך געהערט אז הנגיד ר' מ"ק מראשי קהילה אין סאטמאר מאנטריאל איז פון די גרויסע שטיצער'ס פון המשכת הדורות די לעצטע צוויי יאר
@veltsman
יאך בין אהערגעקומען טאקע ווייל איך בין זאט פון די מעקעריי דארט אבער איבער מאנטרעאל, אויב מ׳מעג בעטן די טייערע חברים דא מ׳זאל ווי ווייניגער רעדן פון די צוויי נושאים, פארוואס? זייער פשוט, קוויבעק לעת עתה איז כמעט די איינציגסטע אין די אזוי געריפענע דעמאקראטישע וועלט וואס האט געזעצן אז די גאווערמענט קען פשוט און גראד אנפייפן די בית משפט, און היזיגע פראצויזישע ציבור שטייט זייער מיט מיט די רעגירונג מיט אלע זייערע משוגעתן, ווי מ׳קען זעהן למשל מיט קאוויד ווי מ׳האט געהאט די ערגסטע צוימיגען ווי א קורפיו פאר גאר א לאנגע צייט, די איינציגסטע אין נארט אמעריקע, און דאך האבן ביי די וואלן נאכדעים נאך שטערקער אריינגעקומען, נאר וואס דען? אמאל קען מען פארהאנדלען מיט זיי שטילערהייט געוויסע זאכן, אדער לכל הפחות זיי זאלן אוועק קוקען, אבער אז ס׳ווערט א שטורעם מ׳רופט זיי און קאורט אדער די מידיע ווערט ביזי מיט דעי נושא האבן זיי נישט קיין ברירה נאר צו ענטפערן זייער פראצויזישע ציבור און קער נעמען, ממילא טייערע חבירים גיבט אבאכט וואס איר שרייבט און זייט נישט קיין חב לאחרינא, אידן וואס וואונען אין קעבעק און קענען נישט אנטלויפן איבער נאכט, שווערע הארעווניע פון אויף שטעלן מוסדות יארן לאנג ליגט אריינגעלייגט
קודם ס'איז נישט ממש אזוי ווי די מאכסט עס. ס'איז א אלטע זאך, אז ווען מ'זעהט אז איינער קען אויפטוהן אויף אן אנדערע וועג מער פון מיר, זאגט מען, פאטקשע נישט, מאך נישט חרוב די יגיעה וואס איך האב אריינגעלייגט... העלא! אפשר האט ער יא עפעס א מהלך, אפשר וועט ער קענען מער טוהן פון דיר. וואס ווערסטו באליידיגט? קאמאן...
און די ביסל וואס די ביסט יא גערעכט, איז אזוי ווי איך האב שוין געשריבן, קיינער האט נישט געהייסן די אפיציעלע עסקנים שישקעס זיי זאלן זיך אנרופן הויעך אנטקעגן די גאווערמענט, זיי קענען אפי' זאגן, ס'האט גארנישט מיט אונז, אויב זיי ווילן.... אבער ביטע שטער נישט, אפי' ס'פאסט דיר נישט. ודי בזה.
און נאכדערצו ווען דו עכטע עסקנים, אפי' גרויסע, וואס זענען נישט קיין פאסטוכער (פאסט-עך...) העלפן ארויס מיט וואס זיי קענען... אפי' אויב זיי קענען נישט העלפן בפומבי כטעם הנ"ל העלפן זיי שטיל אדער שטערן זיי נישט...
@והיתם נקיים
דאס איז פארוואס ס'איז אנגענומען אין די לעגאלע רייען אז ברענגען יעצט א לעגאלע קעיס אקעגן די עקזיסטירנדע געזעצן האט שוואכע אויסזיכטן צו זיין די ריכטיגע עצה, און פון די אנדערע זייט האט מען זיך ב"ה פיין אן עצה געגעבן מיט די עקזיסטירנדע געזעצן, סיי ווייל ס'געבט פלאץ זיך אן עצה צו געבן בכלל, און איבערהויפט האבן די קשרים מיט די באעהרדע נאך צוגעגעבן אז זיי זאלן פארקוקן אויף גאר אסאך פרטים וואס מאכט אז אפילו די אומאנגענעמליכקייטן וואס וואלט יא געווען ווען זיי וואלטן געגאנגען מיט'ן חומר הדין איז אויך נישטא ב"ה.
ס'איז אנגענומען אין וועלכע לאגאלע רייען? ס'איז דא אסאך לעגאלע רייען, די לעגאלע רייען וואס המשכת הדורות האט אויפגענומען האט נישט קיין פאטעטע קעפ, פאר א סיבה קאסט עס אפ אלפים ורבבות, און אין פאקט איז שוין אדורך אסאך חדשים (געדענק שוין נישט פונקטליך וויפיל) וואס די לעגאלע רייען פון וואס דו רעדסט האבן געזאגט אז ס'איז א 0 שאנס אז זיי גייען מצליח זיין, און אז מ'גייט פארלירן פון די ערשטע מינוט, און ס'גייען ווערן ארעסטירט עלטערן, וכו' וכו' וכו', און ביזדערווייל איז אין גם אחד נאך גארנישט עכט פאסירט, אויב מ'האט געטוהן ווי די אנווייזונגען פון המשכת הדורות, יא זיי האבן געקלאפט אין די טירן, זיי האבן געסטראשעט אויפצוברעכן, אבער ס'איז נאכנישט געשעהן! זיי האבן געסטראשעט זיך איינצוברעכן די טירן פון א מוסד מיט הונדערטער קינדער, און זיי האבן עס 'נישט' געקענט באווייזן, סוי וועלכע לעגאלע רייען זענען ביזדערווייל ארויס די געוואונער פארקערט ווי אלע ערווארטונגען? ונזכה ונחיה ונראה וואס וועט זיך אויסקאכן פון די אלע אנגענומענע לעגאלע רייען... בסייעתא דשמיא, בדורן בתפילה ובמלחמה, און זיך נישט אוועקרירן פון די דעת תורה פון די רבנים און דיינים וואס ווייזן אן וויאזוי זיך צו רירן אויף יעדע טריט און שריט.
מ'דארף אויך פארשטיין אז די וואס שטייען אונטער די המשכת הדורת ארגאניזאציע זענען בעיקר פון די מענטשן וואס מ'רופט "אנטיס", און זיי זענען אפיליאירט מיט די מענטשן וואס אין ניו יארק האבן זיי געעפנט אלטערנאטיווע מוסדות "על טהרת הקודש" און זיי זענען קעגן די עטאבלירטע מוסדות צוליב זייער נעמען געלט און פארהאנדלען מיט די רעגירונג ווען ס'איז נישט אויסגעהאלטן לויט זיי.
אינטערעסאנט וואס די זאגסט דא, און איך מיין אז דיין הנחה וואס די האסט אראפגעלייגט, אזוי קוקן אויך אן די אלע וואס האבן געמאכט זיכער ארויסצולייגן א מודעה מטעם די מוסדות אז אלעס פירט זיך כשורה וכו' וכו' אנטקעגן המשכת הדורות. און ממילא וועגן דעם וויבאלד זיי קוקן אן אנטי די אלע עלטערן און עסקנים פון המשכת הדורות, און כאילו המשכת הדורות האלט אז אלעס וואס די אפיציעלע גרויסע עסקנים טוען זענען קאממאן קאר און אויב מ'גייט נישט פונקט ווי זיי איז מען שקצים וכו', ממילא האבן זיי פארשפרייט די מודעה, מגלה דעת צו זיין, אז ס'איז נישט אמת די אטאקע פון המשכת הדורות, און וואס זיי טוען איז יא אויסגעהאלטן...
ווער זאגט אז דו ביסט בכלל נישט אויסגעהאלטן? און אויב דו רעגסט זיך דערויף, אפשר טאקע? אפשר איז די שטיין געלונגען... באמת איז דאך די גאנצע ציהל פון המשכת הדורות צו פרובירן די חלק המלחמה אויף א לעגאלע וועג אן קיין שום פשרות (אזאך וואס יעדער איז דאך מודה אז אפיציעל טאר מען נישט מאכן קיין פשרות, מ'האלט נאר אז אפשר קען עס חרוב מאכן די גאנצע מערכה אויב זאגט מען עס הויעך...), טאקע ווייל ביזדערווייל קענען זיך די מוסדות נישט ערלויבן זיך ארויסצושטעלן עס צו טוהן אפיציעל אויף דעם וועג, אבער זיי זענען גערן מסכים אז די עלטערן זאלן עס אליינס טוהן, ממילא דאס טוען טאקע די עלטערן וואס זענען איינגעשריבן אין המשכת הדורות וואס איז זייער פאטרעטער אין קארט אין די לעגאליטי און פראקטישע חלקים און די מערכה פון די גזירת החינוך - וואס אין אמת'ן איז דאך טאקע די גאנצע גזירה אין קיובעק נאר אויף די עלטערן אליינס נישט דירעקט אויף די מוסדות התורה.
און בכלל קוקט עס אויס (איך האב עס געהערט גאנץ קראנט, אבער נאכנישט אליינס נאגעגאנגען) אז די גאנצע ציהל פון די צעטל שרייבער'ס און פארשפרייטער'ס, איז טאקע דאס, ארויסצוברענגען פאר די גאס, זיי זענען משוגעים, אונז ווייסן מיר וואס אונז טוען אליינס, זיי אין ניו יארק, און זיי אין מאנטריאל, און קומען די משוגעים על טהרת הקודש און זיי דרייען א קאפ. זיי זענען א באנדע ליגענער'ס וכו'. - ס'תם געמישט א קאשע אין די וועלט אריין, נישט אלס זענען די פרומערע די משוגעים.
[גראדע הייבט מיר עס שוין אן מאכן טראכטן אז אין אויב אין קאנאדע זענען די אונטערדרוקער'ס פון די מערכה א מיעוט, אפשר אין ניו יארק אויך, און זיי דרוקן געפערליך אויף די גרויסע און קליינע רבנים אז זיי זענען גערעכט, און מ'טאר זיך נישט לאזן פון די משוגעים די טהרת הקודש'ניקעס... - דאס איז סתם השערה בעלמא, קען זיין אז די חלק איז נישט ממש אינגאנצן אמת]
שרייט אבער די אנדערע זייט צוריק "אונז דארף מיר צו טוהן דאס וואס אונז האמיר צו טוהן און מ'האט שוין געהערט אזוינס אין די מארקעטינג וועלט אז מ'איז נישט אינגאנצן גראד...", און אזוי ענדיגט זיך עס קיינמאל נישט ווי ביי יעדע דעבאטע.
ווער שרייט אז מ'איז נישט גראד, ס'איז סתם בילבולים, מ'האט בכלל נישט געטוהן עפעס וואס איז נישט גראד, רוב רובם פון די רבנים שטיצן עס, א חלק שטיל און א חלק הויעך, און אפי' די וואס שטיצן נאר שטיל איז עס אויך צוליב די טעמטים וואס איך האב פריער געשריבן, און אפשר גאר ווייל זיי האבן מורא אז מ'גייט לייגן דרוק אויף זיי, ווער ווייסט... (אסאך שרייען דאך אז מ'לייגט דרוק אויף די רבנים, די שאלה איז ווער עס לייגט די דרוק...)
