שמועסן ארום בלומינגראוו, קרית יואל

[שינאווער]

רביה"ק בגנזי מרומים שעפט נחת פון וואס עס האט זיך אויסגעלאזט פון די שווערע ארבעט פון ממלא מקומו וממשיך דרכו כ"ק מרן אדמו"ר מסאטמאר מהר"א שליט"א, אז עס האלט שוין אויף אזוי ווייט אז נישט נאר האט וויזניץ איבערגעלאזט אירע פלענער צו מאכן אן אייגענער שיכון אין זיין הייליגער שטאט קרית יואל, נאר נאכמער, אז דער צד וואס האט אלע יארן געטענה'ט אז דער געגנט פון בלומינגראוו איז נישט א חלק פון קרית יואל אנערקענט שוין אויך היינט אז זיי זענען אינטערגעווארפן אונטער דער הייליגער הנהגה פונעם מייסד העיר רביה"ק זי"ע און איז א חלק פון דעם הייליגן שטאט אויף וואס דער רבי האט זיך אויסגעדריקט אז "ווען נישט קרית יואל האב איך גארנישט אויפגעטון אויף דער וועלט".

[שבת קודש]

טאמיר איינער קען אין קורצו מסביר זיין די 2 שיטות לגבי די יעצטיגע פרשה

צד אחד: וויזניץ האט אוועקגעגעבען די היייזער פאר סאטמאר ווייל זיי ציען אינגאנצען צוריק פון זייער פלאן צו עפענן דארט זייער שטעטל למען השלום

צד אחד: וויזניץ האט אוועקגעגעבן פאר סאטמאר נאר די יעצטיגע פאזע כדי צו העלפען סאטמאר מיט דירות אבער די קומענדיגע פאזעס גייט געהעריג גיין פאר וויזניץ

[פשוט און גראד]

רביה"ק בגנזי מרומים שעפט נחת פון וואס עס האט זיך אויסגעלאזט פון די שווערע ארבעט פון ממלא מקומו וממשיך דרכו כ"ק מרן אדמו"ר מסאטמאר מהר"א שליט"א, אז עס האלט שוין אויף אזוי ווייט אז נישט נאר האט וויזניץ איבערגעלאזט אירע פלענער צו מאכן אן אייגענער שיכון אין זיין הייליגער שטאט קרית יואל, נאר נאכמער, אז דער צד וואס האט אלע יארן געטענה'ט אז דער געגנט פון בלומינגראוו איז נישט א חלק פון קרית יואל אנערקענט שוין אויך היינט אז זיי זענען אינטערגעווארפן אונטער דער הייליגער הנהגה פונעם מייסד העיר רביה"ק זי"ע און איז א חלק פון דעם הייליגן שטאט אויף וואס דער רבי האט זיך אויסגעדריקט אז "ווען נישט קרית יואל האב איך גארנישט אויפגעטון אויף דער וועלט".

והעיקר, די רבש"ע.

כבודו של הצדיק איז פון די גרעסטע פארגעניגענס. ויותר ווען ס‘איז למען תורתינו הקדושה

[שינאווער]

רביה"ק בגנזי מרומים שעפט נחת פון וואס עס האט זיך אויסגעלאזט פון די שווערע ארבעט פון ממלא מקומו וממשיך דרכו כ"ק מרן אדמו"ר מסאטמאר מהר"א שליט"א, אז עס האלט שוין אויף אזוי ווייט אז נישט נאר האט וויזניץ איבערגעלאזט אירע פלענער צו מאכן אן אייגענער שיכון אין זיין הייליגער שטאט קרית יואל, נאר נאכמער, אז דער צד וואס האט אלע יארן געטענה'ט אז דער געגנט פון בלומינגראוו איז נישט א חלק פון קרית יואל אנערקענט שוין אויך היינט אז זיי זענען אינטערגעווארפן אונטער דער הייליגער הנהגה פונעם מייסד העיר רביה"ק זי"ע און איז א חלק פון דעם הייליגן שטאט אויף וואס דער רבי האט זיך אויסגעדריקט אז "ווען נישט קרית יואל האב איך גארנישט אויפגעטון אויף דער וועלט".

והעיקר, די רבש"ע.

כבודו של הצדיק איז פון די גרעסטע פארגעניגענס. ויותר ווען ס‘איז למען תורתינו הקדושה

יאפ, פארשטייט זיך.

די אלע צדיקים וואס איך האב אויסגערעכנט האבן דערמיט בלויז געמיינט דעם הייליגן באשעפער.

[דער תהלים איד]

רביה"ק בגנזי מרומים שעפט נחת פון וואס עס האט זיך אויסגעלאזט פון די שווערע ארבעט פון ממלא מקומו וממשיך דרכו כ"ק מרן אדמו"ר מסאטמאר מהר"א שליט"א, אז עס האלט שוין אויף אזוי ווייט אז נישט נאר האט וויזניץ איבערגעלאזט אירע פלענער צו מאכן אן אייגענער שיכון אין זיין הייליגער שטאט קרית יואל, נאר נאכמער, אז דער צד וואס האט אלע יארן געטענה'ט אז דער געגנט פון בלומינגראוו איז נישט א חלק פון קרית יואל אנערקענט שוין אויך היינט אז זיי זענען אינטערגעווארפן אונטער דער הייליגער הנהגה פונעם מייסד העיר רביה"ק זי"ע און איז א חלק פון דעם הייליגן שטאט אויף וואס דער רבי האט זיך אויסגעדריקט אז "ווען נישט קרית יואל האב איך גארנישט אויפגעטון אויף דער וועלט".

להערה בעלמא:

סאטמאר מהרי"י האט יא גערופן בלומינגראוו "קרית יואל" אויך ביז יעצט.

דאס וואס מאנכע זעען אינעם "וואכנשריפט" אנדערש, איז סתם צוליב זיין מנהג פון אויסגעבן קינדישקייט און טרייבן מעכטיגע דזשאוקס פון יעדע זאך, פון יעדן, און פון זיך. ס'פארטרעט נישט דוקא די מיינונג פון סיי וועמען.

[שינאווער]

רביה"ק בגנזי מרומים שעפט נחת פון וואס עס האט זיך אויסגעלאזט פון די שווערע ארבעט פון ממלא מקומו וממשיך דרכו כ"ק מרן אדמו"ר מסאטמאר מהר"א שליט"א, אז עס האלט שוין אויף אזוי ווייט אז נישט נאר האט וויזניץ איבערגעלאזט אירע פלענער צו מאכן אן אייגענער שיכון אין זיין הייליגער שטאט קרית יואל, נאר נאכמער, אז דער צד וואס האט אלע יארן געטענה'ט אז דער געגנט פון בלומינגראוו איז נישט א חלק פון קרית יואל אנערקענט שוין אויך היינט אז זיי זענען אינטערגעווארפן אונטער דער הייליגער הנהגה פונעם מייסד העיר רביה"ק זי"ע און איז א חלק פון דעם הייליגן שטאט אויף וואס דער רבי האט זיך אויסגעדריקט אז "ווען נישט קרית יואל האב איך גארנישט אויפגעטון אויף דער וועלט".

להערה בעלמא:

סאטמאר מהרי"י האט יא גערופן בלומינגראוו "קרית יואל" אויך ביז יעצט.

דאס וואס מאנכע זעען אינעם "וואכנשריפט" אנדערש, איז סתם צוליב זיין מנהג פון אויסגעבן קינדישקייט און טרייבן מעכטיגע דזשאוקס פון יעדע זאך, פון יעדן, און פון זיך. ס'פארטרעט נישט דוקא די מיינונג פון סיי וועמען.

יא יא, איך האב נישט גערעדט פון סאטמאר מהרי"י, איך האב גערעדט פון די וועלכע האבן ארומגעוויזן האדמו"ר מסאטמאר מהרי"י נעכטן אין דער דעוועלאפמענט וואס וויזניץ האט איבערגעלאזט נאך די שווערע הארעוואניע און איבער אלעם די גרויסע סייעתא דשמיא.

[פשוט און גראד]

רביה"ק בגנזי מרומים שעפט נחת פון וואס עס האט זיך אויסגעלאזט פון די שווערע ארבעט פון ממלא מקומו וממשיך דרכו כ"ק מרן אדמו"ר מסאטמאר מהר"א שליט"א, אז עס האלט שוין אויף אזוי ווייט אז נישט נאר האט וויזניץ איבערגעלאזט אירע פלענער צו מאכן אן אייגענער שיכון אין זיין הייליגער שטאט קרית יואל, נאר נאכמער, אז דער צד וואס האט אלע יארן געטענה'ט אז דער געגנט פון בלומינגראוו איז נישט א חלק פון קרית יואל אנערקענט שוין אויך היינט אז זיי זענען אינטערגעווארפן אונטער דער הייליגער הנהגה פונעם מייסד העיר רביה"ק זי"ע און איז א חלק פון דעם הייליגן שטאט אויף וואס דער רבי האט זיך אויסגעדריקט אז "ווען נישט קרית יואל האב איך גארנישט אויפגעטון אויף דער וועלט".

והעיקר, די רבש"ע.

כבודו של הצדיק איז פון די גרעסטע פארגעניגענס. ויותר ווען ס‘איז למען תורתינו הקדושה

יאפ, פארשטייט זיך.

די אלע צדיקים וואס איך האב אויסגערעכנט האבן דערמיט בלויז געמיינט דעם הייליגן באשעפער.

כ‘האב געמיינט צו זאגן, אז דעיס ווען מ‘טוט פאר דעים, גיט עס א נחת כבי‘ פארן דבש"ע

[הדסים]

רביה"ק בגנזי מרומים שעפט נחת פון וואס עס האט זיך אויסגעלאזט פון די שווערע ארבעט פון ממלא מקומו וממשיך דרכו כ"ק מרן אדמו"ר מסאטמאר מהר"א שליט"א, אז עס האלט שוין אויף אזוי ווייט אז נישט נאר האט וויזניץ איבערגעלאזט אירע פלענער צו מאכן אן אייגענער שיכון אין זיין הייליגער שטאט קרית יואל, נאר נאכמער, אז דער צד וואס האט אלע יארן געטענה'ט אז דער געגנט פון בלומינגראוו איז נישט א חלק פון קרית יואל אנערקענט שוין אויך היינט אז זיי זענען אינטערגעווארפן אונטער דער הייליגער הנהגה פונעם מייסד העיר רביה"ק זי"ע און איז א חלק פון דעם הייליגן שטאט אויף וואס דער רבי האט זיך אויסגעדריקט אז "ווען נישט קרית יואל האב איך גארנישט אויפגעטון אויף דער וועלט".

להערה בעלמא:

סאטמאר מהרי"י האט יא גערופן בלומינגראוו "קרית יואל" אויך ביז יעצט.

דאס וואס מאנכע זעען אינעם "וואכנשריפט" אנדערש, איז סתם צוליב זיין מנהג פון אויסגעבן קינדישקייט און טרייבן מעכטיגע דזשאוקס פון יעדע זאך, פון יעדן, און פון זיך. ס'פארטרעט נישט דוקא די מיינונג פון סיי וועמען.

אייגנטליך איז ער גאר געווען דער ערשטער עס צו רופן קרית יואל
(כאטש ער האט געמיינט אנדערע סיבות ווי סאטמאר מהר"א...)

[חושן]

רביה"ק בגנזי מרומים שעפט נחת פון וואס עס האט זיך אויסגעלאזט פון די שווערע ארבעט פון ממלא מקומו וממשיך דרכו כ"ק מרן אדמו"ר מסאטמאר מהר"א שליט"א, אז עס האלט שוין אויף אזוי ווייט אז נישט נאר האט וויזניץ איבערגעלאזט אירע פלענער צו מאכן אן אייגענער שיכון אין זיין הייליגער שטאט קרית יואל, נאר נאכמער, אז דער צד וואס האט אלע יארן געטענה'ט אז דער געגנט פון בלומינגראוו איז נישט א חלק פון קרית יואל אנערקענט שוין אויך היינט אז זיי זענען אינטערגעווארפן אונטער דער הייליגער הנהגה פונעם מייסד העיר רביה"ק זי"ע און איז א חלק פון דעם הייליגן שטאט אויף וואס דער רבי האט זיך אויסגעדריקט אז "ווען נישט קרית יואל האב איך גארנישט אויפגעטון אויף דער וועלט".

להערה בעלמא:

סאטמאר מהרי"י האט יא גערופן בלומינגראוו "קרית יואל" אויך ביז יעצט.

דאס וואס מאנכע זעען אינעם "וואכנשריפט" אנדערש, איז סתם צוליב זיין מנהג פון אויסגעבן קינדישקייט און טרייבן מעכטיגע דזשאוקס פון יעדע זאך, פון יעדן, און פון זיך. ס'פארטרעט נישט דוקא די מיינונג פון סיי וועמען.

אייגנטליך איז ער גאר געווען דער ערשטער עס צו רופן קרית יואל
(כאטש ער האט געמיינט אנדערע סיבות ווי סאטמאר מהר"א...)

וואס זענען די סיבות פין מהר"א און וואס זענען די סיבות פין מהרי"י?

[דער תהלים איד]

מהר"א גייט אלס בנין אב.

מהרי"י גייט אלס דבר שהוא כענינו ויצא מכלל ללמד לא ללמד על עצמו יצא.

יתגדל וגו'

[שינאווער]

להערה בעלמא:

סאטמאר מהרי"י האט יא גערופן בלומינגראוו "קרית יואל" אויך ביז יעצט.

דאס וואס מאנכע זעען אינעם "וואכנשריפט" אנדערש, איז סתם צוליב זיין מנהג פון אויסגעבן קינדישקייט און טרייבן מעכטיגע דזשאוקס פון יעדע זאך, פון יעדן, און פון זיך. ס'פארטרעט נישט דוקא די מיינונג פון סיי וועמען.

אייגנטליך איז ער גאר געווען דער ערשטער עס צו רופן קרית יואל
(כאטש ער האט געמיינט אנדערע סיבות ווי סאטמאר מהר"א...)

וואס זענען די סיבות פין מהר"א און וואס זענען די סיבות פין מהרי"י?

הער אויס, ס'איז זייער קאמפליצירט, לכאורה איז נישטא קיין שום אינדיווידואל וואס ווייסט יעדן איינעם'ס ציל אויפאיינמאל.

ס'איז דא צד מהר"א.
נאכדעם איז דא צד מהרי"י
נאכדעם דארפסטו גיין צו יו. דזשעי. סי. און זיי פרעגן וואס זיי האלטן אז ס'איז צד מהר"א
און וואס איז צד מהרי"י
נאכדעם גיי צו צד מהרי"יי פרעגן וואס זיי האלטן אז ס'איז צד מהר"א און אזוי אויך פארקערט.

און נאכדעם גיי צו יעדן פרעגן וואס זיי האלטן איז דער צד יו. דזשעי. סי.

און נאכדעם גיי צו וויזניץ פרעגן וואס זיי האלטן איז דער צד פון די אויבן-דערמאנטע דריי צדדים.

און נאכדעם גיי פרעג יעדן פון די דריי וואס זיי האלטן איז דער צד וויזניץ.

וכו' וכו'

[חושן]

מהר"א גייט אלס בנין אב.

מהרי"י גייט אלס דבר שהוא כענינו ויצא מכלל ללמד לא ללמד על עצמו יצא.

יתגדל וגו'

אקעי ביסט זייער א גרויסער לץ, און די ניצט עס סוקעסעספלי ווען ספעלט אויס פאר דיין אגענדע,

א נארמאלע תירץ אויף מיין קשיא אויף איינעמס סטעיטמענט איז אויך דא? אדער יעצט גייט קימען סאך א שטערקערע לצינות רעפליי?

[דער תהלים איד]

מהר"א גייט אלס בנין אב.

מהרי"י גייט אלס דבר שהוא כענינו ויצא מכלל ללמד לא ללמד על עצמו יצא.

יתגדל וגו'

אקעי ביסט זייער א גרויסער לץ, און די ניצט עס סוקעסעספלי ווען ספעלט אויס פאר דיין אגענדע,

א נארמאלע תירץ אויף מיין קשיא אויף איינעמס סטעיטמענט איז אויך דא? אדער יעצט גייט קימען סאך א שטערקערע לצינות רעפליי?

א נארמאלע תירוץ?

אלס נייגעריגקייט?

ס'איז א טיפע שמועס. מיט גאר ערנסטע טעמעס וואס מ'האט שוין יארן נישט גערעדט דא דערוועגן. קום אין מקוה.

[חושן]

מהר"א גייט אלס בנין אב.

מהרי"י גייט אלס דבר שהוא כענינו ויצא מכלל ללמד לא ללמד על עצמו יצא.

יתגדל וגו'

אקעי ביסט זייער א גרויסער לץ, און די ניצט עס סוקעסעספלי ווען ספעלט אויס פאר דיין אגענדע,

א נארמאלע תירץ אויף מיין קשיא אויף איינעמס סטעיטמענט איז אויך דא? אדער יעצט גייט קימען סאך א שטערקערע לצינות רעפליי?

א נארמאלע תירוץ?

אלס נייגעריגקייט?

ס'איז א טיפע שמועס. מיט גאר ערנסטע טעמעס וואס מ'האט שוין יארן נישט גערעדט דא דערוועגן. קום אין מקוה.

ני שוין, כהאדאך געוויסט

[שאינו יודע לשאול]

מהר"א גייט אלס בנין אב.

מהרי"י גייט אלס דבר שהוא כענינו ויצא מכלל ללמד לא ללמד על עצמו יצא.

יתגדל וגו'

אקעי ביסט זייער א גרויסער לץ, און די ניצט עס סוקעסעספלי ווען ספעלט אויס פאר דיין אגענדע,

א נארמאלע תירץ אויף מיין קשיא אויף איינעמס סטעיטמענט איז אויך דא? אדער יעצט גייט קימען סאך א שטערקערע לצינות רעפליי?

סיריעסלי?!

[מאיר שלום]

רביה"ק בגנזי מרומים שעפט נחת פון וואס עס האט זיך אויסגעלאזט פון די שווערע ארבעט פון ממלא מקומו וממשיך דרכו כ"ק מרן אדמו"ר מסאטמאר מהר"א שליט"א, אז עס האלט שוין אויף אזוי ווייט אז נישט נאר האט וויזניץ איבערגעלאזט אירע פלענער צו מאכן אן אייגענער שיכון אין זיין הייליגער שטאט קרית יואל, נאר נאכמער, אז דער צד וואס האט אלע יארן געטענה'ט אז דער געגנט פון בלומינגראוו איז נישט א חלק פון קרית יואל אנערקענט שוין אויך היינט אז זיי זענען אינטערגעווארפן אונטער דער הייליגער הנהגה פונעם מייסד העיר רביה"ק זי"ע און איז א חלק פון דעם הייליגן שטאט אויף וואס דער רבי האט זיך אויסגעדריקט אז "ווען נישט קרית יואל האב איך גארנישט אויפגעטון אויף דער וועלט".

גוט געזאגט!

אונטערגעווארפן אונטער די הנהגה פונעם ’’מיסד העיר רביה’’ק זי’’ע’’. וד’’ל.

[Azoi Tzi Zugen]

יואליש האט א גאנצע טיפע פשט.... גראדע א אמת'ע נקודה למחשבה

[זאנוויל ראזענבערג]

א אינטערסאנטע חידוש

[ווילסאן]

איך בין נישט מלומד בעיניני האשכול, אבער איך זעה דא ווי דער עולם בייזערט זיך געפערליך אז די ווילעדזש האט געלייגט א סטאפ ארדער אויף א טענט.

וואס איז עס אנדערש פון אונטערנעמען פראוועקאציעס און אפמאכן ווער ס'מעג גיין וואו אין א פראפערטי וואס באלאנגט פאר דיר?

די ווילעדזש באלאנגט פאר אים און ער מעג טון וואס ער וויל דערמיט.

אז דו מעגסט זאגן ווער ס'גייט קומען פון וואו אין ביה"ח, מעג ער זאגן ווער ס'שטעלט אויף א טענט ווי אין זיין ווילעדזש.

[צמח]

איך בין נישט מלומד בעיניני האשכול, אבער איך זעה דא ווי דער עולם בייזערט זיך געפערליך אז די ווילעדזש האט געלייגט א סטאפ ארדער אויף א טענט.

וואס איז עס אנדערש פון אונטערנעמען פראוועקאציעס און אפמאכן ווער ס'מעג גיין וואו אין א פראפערטי וואס באלאנגט פאר דיר?

די ווילעדזש באלאנגט פאר אים און ער מעג טון וואס ער וויל דערמיט.

אז דו מעגסט זאגן ווער ס'גייט קומען פון וואו אין ביה"ח, מעג ער זאגן ווער ס'שטעלט אויף א טענט ווי אין זיין ווילעדזש.

סא די ווילעדזש איז אויפציעל קעגן מהרא אדער ס'איז נייטראל?

[ווילסאן]

איך בין נישט מלומד בעיניני האשכול, אבער איך זעה דא ווי דער עולם בייזערט זיך געפערליך אז די ווילעדזש האט געלייגט א סטאפ ארדער אויף א טענט.

וואס איז עס אנדערש פון אונטערנעמען פראוועקאציעס און אפמאכן ווער ס'מעג גיין וואו אין א פראפערטי וואס באלאנגט פאר דיר?

די ווילעדזש באלאנגט פאר אים און ער מעג טון וואס ער וויל דערמיט.

אז דו מעגסט זאגן ווער ס'גייט קומען פון וואו אין ביה"ח, מעג ער זאגן ווער ס'שטעלט אויף א טענט ווי אין זיין ווילעדזש.

סא די ווילעדזש איז אויפציעל קעגן מהרא אדער ס'איז נייטראל?

וי איך פארשטיי:
די זעלבע זאך וואס די ביה"ח, נאר אויף די אנדערע זייט.

[בן תורה]

די ווילעדזש באלאנגט נישט פאר קיינעם, די וויליזש באלאנגט פאר "אלע" איינוואוינער און זיי דארפן סערווירן יעדן צוגלייך.

פאר די טובה פון די איינוואוינער קען די וויליזש מאכן געזעצן, און זיי קענען האבן א געזעץ אז מען טאר נישט מאכן קיין טענט אן א פערמיט. און אויף דעם איז געווען די שאלה צו קענאפי האט געבעטן א פערמיט, וואס אויב יא פארוואס הענגט עס נישט ביים טענט, און אויב נישט פארוואס זעהט מען דארט נישט די סטאפ ארדער

[ווילסאן]

די ווילעדזש באלאנגט נישט פאר קיינעם, די וויליזש באלאנגט פאר "אלע" איינוואוינער און זיי דארפן סערווירן יעדן צוגלייך.

פאר די טובה פון די איינוואוינער קען די וויליזש מאכן געזעצן, און זיי קענען האבן א געזעץ אז מען טאר נישט מאכן קיין טענט אן א פערמיט. און אויף דעם איז געווען די שאלה צו קענאפי האט געבעטן א פערמיט, וואס אויב יא פארוואס הענגט עס נישט ביים טענט, און אויב נישט פארוואס זעהט מען דארט נישט די סטאפ ארדער

און א שטאטס ביה"ח?

[צמח]

איך בין נישט מלומד בעיניני האשכול, אבער איך זעה דא ווי דער עולם בייזערט זיך געפערליך אז די ווילעדזש האט געלייגט א סטאפ ארדער אויף א טענט.

וואס איז עס אנדערש פון אונטערנעמען פראוועקאציעס און אפמאכן ווער ס'מעג גיין וואו אין א פראפערטי וואס באלאנגט פאר דיר?

די ווילעדזש באלאנגט פאר אים און ער מעג טון וואס ער וויל דערמיט.

אז דו מעגסט זאגן ווער ס'גייט קומען פון וואו אין ביה"ח, מעג ער זאגן ווער ס'שטעלט אויף א טענט ווי אין זיין ווילעדזש.

סא די ווילעדזש איז אויפציעל קעגן מהרא אדער ס'איז נייטראל?

וי איך פארשטיי:
די זעלבע זאך וואס די ביה"ח, נאר אויף די אנדערע זייט.

איר האט א טעות, אפי' די ק"י ווילעדזש קען נישט אפיציעל גיין קעגן מהריי, די ביה"ח איז נישט די ווילעדזש'עס ס'איז קהל סא ס'איז א צווייטע נושא

[צמח]

די ווילעדזש באלאנגט נישט פאר קיינעם, די וויליזש באלאנגט פאר "אלע" איינוואוינער און זיי דארפן סערווירן יעדן צוגלייך.

פאר די טובה פון די איינוואוינער קען די וויליזש מאכן געזעצן, און זיי קענען האבן א געזעץ אז מען טאר נישט מאכן קיין טענט אן א פערמיט. און אויף דעם איז געווען די שאלה צו קענאפי האט געבעטן א פערמיט, וואס אויב יא פארוואס הענגט עס נישט ביים טענט, און אויב נישט פארוואס זעהט מען דארט נישט די סטאפ ארדער

און א שטאטס ביה"ח?

ס'באלאנגט פאר די קהילה