אידישע נייעס ארום די וועלט

[מיילעך פריילעך]

אזוי ווי לעצטענס האמיר געזען אז סאיז דא א גרויסע לאך ביי די אידישע נייעס אפטיילונג.
און די שולד צו דעם איז לכאורה אז ווען איינער וויל באריכטן א נייעס טרעפט ער זיך זיכן און זיכן אין וועלכע טעמע עס קומט, אשר על כן האמיר זיך ארויפגעשארט די ארבעל, און אונז וועל מיר בס"ד גיין פתיחה.
אויב זעסטו אז סאיז נאך דא נאך א טעמע וואס דארף געעפענט ווערן, פויל דיר נישט, ובמקום שאין איש..

[מיילעך פריילעך]

ברוכים הבאים.

[מיילעך פריילעך]

רוסלאנד - פארלאפענע חודש מאי האבן די רוסישע געהיים פאליציי ארעסטירט דעם 39 יעריגער אידישער מוזיקאנט פאוועל קושניר און אים אריינגעשליידערט אין טורמע אויף 7 יאר פארן ארויסשטעלן פראפאגאנדע ווידעאס אויף סאציאלע מידיע קעגן די רוסישע אינוואזיע אין אוקריינע, קושניר וואס איז געווען א באקאנטער פוטין קריטיקירער האט זיך שארף אויסגעדרוקט קעגן די קריג און איז אנגעקלאגט געווארן מיט מער און נישט ווייניגער מיט הארבע טעראר קלאגעס.

פאריגע וואך איז ער ליידער אוועק אין טורמע נאך א הונגער סטרייק פון 5 טעג, דערנאך וואס זיין קערפער האט עב נישט געקענט אריבערגעטראגן, די אידישע געמיינדע זאגט אז זיי זענען פארווייטאגט פארוואס ער איז נישט אריינגענומען געווארן אין די ארעסטאנטן אויסטויש פון די מערב וועלט מיט רוסלאנד ענדע פאריגע וואך וואס וואלט אים מעגליך געקענט ראטעווען.

[פופציגער]

יישר כח ברודער.

אגב, איז טאקע דא אזויפיל אידישע נייעס אין רוסלאנד אז די אידישע רוסקיס זאלן קענען אהיימנעמען א גאנצן אשכול? (רוסלאנד איז דען אזוי גרויס ווי בלומינגראוו?....)

[מיילעך פריילעך]

יעדע פינף מינוט הערט מען פון הרב לאזאר, אבער דא ווייסט קיינער נישט דערפון.
גראדע קלער איך צו טוישן קעפל צו אידישע נייעס אין אייראפע, דעיס איז כולל רוסלאנד אוקריינא. (אומאן ועוד) לאנדאן מאנטשעסטער אנטווערפן שווייץ,
@פופציגער ביסט מיט מיר (), אדער נישט ()?

[שאינו יודע לשאול]

אין מיין (ארעמע) מיינונג וואלט די בעסטע געווען צו עפענען אן אשכול פאר "אידישע נייעס ארום די וועלט" און דאס זאל זיין א כל הנערים פאר אלע לענדער.

ווילאנג דאס איז נישט דא, איז אין לדבר סוף. מארגן גייט זיין אידישע נייעס אין פראנקרייך, איבערמארגן אין דרום אפריקע.

איינמאל ס'איז דא א צענטראלע אידישע נייעס אשכול, פעלט לכאורה נישט אויס קיין עקסטערע פאר רוסלאנד.

מיין מיינונג.

[פופציגער]

אין מיין (ארעמע) מיינונג וואלט די בעסטע געווען צו עפענען אן אשכול פאר "אידישע נייעס ארום די וועלט" און דאס זאל זיין א כל הנערים פאר אלע לענדער.

ווילאנג דאס איז נישט דא, איז אין לדבר סוף. מארגן גייט זיין אידישע נייעס אין פראנקרייך, איבערמארגן אין דרום אפריקע.

איינמאל ס'איז דא א צענטראלע אידישע נייעס אשכול, פעלט לכאורה נישט אויס קיין עקסטערע פאר רוסלאנד.

מיין מיינונג.

איך מיין אויך אזוי.

העכסטנס אויב וועט זיין איין לאנד וואס וועט כסדר פארנעמען העדליינס, און ציען א באזונדערע אינטערעסע וואס זאל זיין אפגעטיילט, וועט מען דאן דן זיין.

[שאינו יודע לשאול]

יעדע פינף מינוט הערט מען פון הרב לאזאר, אבער דא ווייסט קיינער נישט דערפון.
גראדע קלער איך צו טוישן קעפל צו אידישע נייעס אין אייראפע, דעיס איז כולל רוסלאנד אוקריינא. (אומאן ועוד) לאנדאן מאנטשעסטער אנטווערפן שווייץ,
@פופציגער ביסט מיט מיר (), אדער נישט ()?

די שאלה איז צו מ'ווייסט נישט ווייל ס'איז נישטא קיין אשכול, אדער ווייל דער עולם דא איז נישט ספעציעל אינטערסירט אין די סארט נייעס.

איך בין פון די צווייטע גרופע.

די וויכטיגע נייעס פארשטייצעך יא, כ'רעד פון די "יעדע פינף מינוט" נייעס, מעמדים, סטעיטמענטס,און אנדערע מינדערוויכטיגע נייעסלעך

[מיילעך פריילעך]

רוסלאנד - אזוי ווי אין פילע פלעצער זענען די שולעס אין רוסלאנד אויך פארמאכט אין די זומער חדשים, די ישיבה אין מאסקווע האט פארלאזט די גרויסע ישיבה געביידע אז דאס זאל דינען אלס צענטער פאר אקטיוויטעטן פאר אידישע קינדער און זענען געפארן צו א רעזארט ארט, אויך פארן זיי ארום צו ווייטע געגנטער וואו זיי גייען ארום צו אידישע פאמיליעס צו לערנען מיט זיי איבער אידישקייט.

[מיילעך פריילעך]

אנטווערפן - אין אן אינטערסאנטע אנעקדאט האבן אידן אין איינע פון די לאקאלע בעלזער שטיבלעך געטראפן א אינטערעסאנטע וועג וויאזוי צו געבן אנערקענונג פאר די וואס האלטן זיך שטארק און וואשן זיך נישט אין די 9 טעג לויט די הלכה, מיטן אנגרייטן אין קאווע צימער שאקאלאדן איינגעוויקלט אין א פאפיר וואס האט געהאט אויף זיך אויפגעשריבן די ווערטער ׳אשריך׳.

[מיילעך פריילעך]

בעלארוס - אין די טעג האט מען גענדיגט בויען די ערשטע מקוה אין דער שטאט בריסק זינט דער צווייטע וועלט מלחמה.

[מיילעך פריילעך]

אנטוישונג אין חב"ד: מאסקווע - שוין לאנגע יארן וואס אגודת חסידי חב"ד פראבירט צו ארויסבאקומען פון רוסלאנד די גרויסע אוצר הספרים פון די ערשטע 5 רביים, באקאנט אלס די 'שניאורסהן לייבערי’, וואס באשטייט פון 12,000 ספרים און 50,000 בריוון וואס האבן א היסטארישע ווערד אין חב"ד.

די געשיכטע האט זיך אנגעהויבן ווען דער ליובאוויטשער רבי, דער רש"ב זי"ע איז אריבער קיין ראסטאוו ביים ערשטע וועלט מלחמה האט ער איבערגעלאזט דעם גאנצן אוצר הספרים אין מאסקווע און עס איז געווארן קאנפיסקירט דורך די סאוויעטן וואס האבן עס אריינגעשטעלט אין די לענין ביבליאטעק.

דורכאויס פילע יארן האט מען געארבעט אויף אלע פראנטן צו באקומען דעם אוצר סיי אויפן פלאמאטישע פראנט און סיי אין געריכט אבער אהן ערפאלג.

פאר 14 יאר צוריק האט א אמעריקאנער געריכט געאורטיילט אז רוסלאנד דארף דאס צוריקגעבן, עטליכע יאר שפעטער האט א צווייטע ריכטער ארויפגעלייגט א געלט שטראף פון $50,000 א טאג וואס רוסלאנד פאלגט נישט אויס די אורטייל.

די עסקנים האבן אייביג געהאפט אז די געלט שטראף וואס איז שוין געוואקסן צו 175 מיליאן דאלאר וועט עווענטועל צווינגן רוסלאנד דאס צו אריבערפירן צו זיי, אבער אצינד האט א ריכטער אין די אפעלאט געריכט איבערדרייט די פריערדיגע פסק און געאורטיילט אז רוסלאנד דארף נישט באצאלן די שטראף מיטן אויסרייד אז דאס איז א ציווילע ארגאניזאציע וואס קען נישט קלאגן די רוסישע פעדעראציע וואס איז א זעלבסטשטענדיגע לאנד.

יעצט מיט די פרישע אורטייל האט דאס באגראבן די לעצטע האפענונג דאס צו צוריקבאקומען.

[שאינו יודע לשאול]

הרה"ג רבי בערל לאזאר הויפט רב פון רוסלאנד באזוכט אין איינע פון די קעמפס

unnamed - 2024-08-19T100627.702.jpg (82.94 KiB) געזען געווארן 675 מאל

[טיפע טאשן]

גוטעמאלע פאליציי איז איבערגעפאלן קהילת לב טהור

[מיילעך פריילעך]

מישיגען - 20 אידישע סטודענטן פון די מישיגען אוניווערסיטעט האבן זיך די ערשטע נאכט יו"ט פארזאמלט אין שטוב פון די חב"ד שליח אין סאוטפיעלד, אינמיטן די סעודה האט א באוואפנטער רויבער זיך איינגעבראכן און פאכנדיג מיט א רעוואלווער געפאדערט מ׳זאל אים אהינגעבן ווערדפולע חפצים, ער האט אפגעטראגן מיט זיין רויב אהן ארויסלאזן א קויל.

די פאליציי פארשט עס אויס ווי א רויבעריי און נישט ווי א האסן פארברעכן און האט שוין געמאכט איין ארעסט אין פארבינדונג מיט די רויבעריי.

[מיילעך פריילעך]

ניקוראגווא - אזויווי אין אלע פארשטופטע לענדער קומט פאר אין די הייליגע טעג תפילות מיטן ציל צו דערנעטערן די לאקאלע אידן צום רבש"ע, איז אין די דרום אמעריקאנער לאנד ניקוראגווא נישט געווען אנדערש, ווען מער ווי 120 אידן זענען געקומען אין די צוויי טעג פון ראש השנה הערן די תקיעות און זאגן תשליך און האבן זיך דערנאך באטייליגט ביי די געשמאקע יום טוב סעודה.

דער שליח חב"ד אין שטאט ר׳ דוד עטר האט פארציילט א אינטערסאנטע אנעקדאט וואס האט זיך אפגעשפילט פרייטאג צונאכטס, איינע פון די אידן וואס איז געקומען עסן די שבת סעודה איז פארבעטן געווארן זיך צו מצרף זיין אלס צענטער צום מנין פאר די תפילות אום ליל שבת, דער איד האט ערווענט אז ער האט אין זיין לעבן נאכנישט געדאוונט.

ר׳ דוד האט אים פארזיכערט אז ער וועט שטיין נעבן אים און צייגן וואס צו זאגן, ווען מען האט אנגעהויבן די שטילע שמו"ע האט דער פארוואגלטער איד אנגעהויבן מיט קולי קולות צו שרייען די ווערטער פון די שבת׳דיגע שמונה עשרה מיט א תמימות וואס האט געשפאלטן הימלען.

[מיילעך פריילעך]

פראנקרייך - א שרעקליכע אנטיסעמיטישע אטאקע האט פאסירט איז שטאט פאריז מאנטאג אויפן יארטאג פון די אקטאבאר 7 אטאקע ווען 3 מטסלעמענער מענער האבן געכאפט א אידישע פרוי ביים אריינקומען צו די געביידע וואו זי וואינט און פיזיש אטאקירט מיט א מעסער שרייענדיג דערביי נידריגע אנטיסעמיטישע לאזונגען, איר מאן האט זיך פארבינדן מיט די פאליציי וואס האבן געעפנט אן אויספארשונג.

[מיילעך פריילעך]

לאנדאן - דער 87 יעריגער אנטאני ראוד, זיין זוהן ליאנארד און אייניקל דזשעק סווינדאן זענען אינאיינעם געפארן מיט ביציקלעך די 55 מייל פון לאנדאן און ברייטאן צו אויפטרייבן געלט פאר די בריטישע אידישע ׳ווארלד דזשואיש ריליעף׳ ארגאניזאציע, זיי האבן אין די ענדע אנגעצויגן די אסטראנאמישע ציפער פון 6,000 פונט און עס האט זיי גענומען עטוואס מער ווי 5 שעה צו אדורכרייזן די גאנצע וועג.

זיי האבן אויסגעוועלט די ארגאניזאציע וויבאלד זייער פאמיליע איז געראטעוועט געווארן דורך די קינדער טראנספארט ביי די צווייטע מלחמה פאר 80 יאר צוריק און די ארגאניזאציע האט געהאט א האנט דערין.

[מיילעך פריילעך]

אוקריינע - דער רב פון די אידישע געמיינדע אין די שטאט וויניצא רבי שאול האראוויץ האט אין די טעג פון חול המועד סוכות באזוכט אין די ארטיגע ארומיגע שטעטלעך צו מזכה זיין אידן מיט די מצוה פון ד׳ מינים, איינע פון די שטעט ווי ער האט באזוכט איז די שטעטל שאריגראד וואס האט א לאנגע אידישע היסטאריע און האט געדינט אלס דער היים פון הרה"ק דער׳תולדות׳ זצ"ל.

ביים באזוך אין שטעטל איז ער ארום געגאנגען צו די אידן פון די קליינע געמיינדע וואס ציילט זיך אין בלויז עטליכע צענדליגע אידן, ער האט באזוכט ביים אלטן היסטארישע שוהל וואס דינט היינט אלס מאזעאום און מזכה געווען די געוועזענע אידישע מעיאר פון דער שטאט איגאר ווינקאר מיטן שאקלן ד׳ מינים.

די היסטארישע שוהל איז געבויט געווארן אין יאר 1589 למספרם און איז געווען א פעסטונג פאר די שטאטישע איינוואינער ביי עטליכע מלחמות דורכאויס הונדערטער יארן, עס שטייט שוין יארן פארלאזט און אצינד זוכן ארטיגער אידן איינער וואס זאל דאס נעמען אונטער זיין אויפזיכט.

[מיילעך פריילעך]

באונעס איירעס - 6 מאנאטן נאך וואס די געריכט אין ארגענטינע האט באשטעטיגט אז איראן און די כיזבאללא טעראר גרופע זענען געשטאנען אונטער די טויטליכסטע טעראר אטאקעס אין די לאנדס היסטאריע האט דער זיכערהייטס מיניסטארשע געמאלדן אז זיי האבן אידענטיפיצירט דער טעראריסט אלס כוסעין אכמאד קארקי.

לויט די מעלדונג איז קארקי געשטאנען סיי אונטער די 1992 באמבארדירונג פון די מדינת ישראל אמבאסאדע וואס האט איבערגעלאזט 29 טויטע און פארוואונדעט 242, און די אויפרייס ביי די אידישע געמיינדע צענטער אין באונעס איירעס אין יאר 1994 וואס האט איבערגעלאזט 85 טויטע און איבער 300 פארוואונדעטע.

ער האט געלעבט אין געהיים זינט די 1990׳גער יארן אין פערו, באליוויע, און בראזיל, מיט די הילף פון פאלשע דאקומענטן וואס ער האט באקומען פון ווענעזועלא איז ער אנטלאפן קיין לבנון וואו ער וואוינט היינט צוטאגס.

[מיילעך פריילעך]

סלאוואקיע - צענדליגע אידן האבן זיך מוצאי שבת ארויסגעלאזט קיין סלאוואקיע צו מיטהאלטן די מעמד הקמת מציבה אויפן ציון פון הגאון רבי יוסף יוזפא סופר הי"ד דער יונגסטער זוהן פון מרן החתם סופר זצ"ל אין די אלטע בית החיים אין די שטעטל שיראוויץ, די בית חיים וואס איז געווען פארלאזט פאר לאנגע יארן איז פאר 10 יאר צוריק געווארן אויסגעלייזט דורך א גרופע אייניקלעך פון די חתם סופר, אצינד אויפן יארצייט פון זיין גרויסן פאטער נעכטן אום כ"ה תשרי איז ארויפגעשטעלט געווארן א פראכטפולע נייע מציבה ווי עס פאסט זיך פאר אזא אדם גדול.

רבי יוסף יוזפא איז געבוירן צו זיין פאטער אין יאר תקפ"ה, ער איז געווען א גרויסער תלמיד חכם אבער האט נישט אנגענומען קיין רבנות פאסטן נאר ליבערשט עוסק געווען אין מסחר, ערב שבת קודש פרשת בלק תר"מ זייענדיג 55 יאר אלט איז ער אומגעברענגט געווארן דורך א גוי א רוצח וואס איז אים שולדיג געווען געלט און איז באערדיגט געווארן אין די שטאט שיראוויץ.

[מיילעך פריילעך]

אושפיצין - אין די טעג איז פארענדיגט געווארן א פראיעקט וואס די אידישע מאזעאום פון אושפיצין מיט די הילף פון אידישע וואלונטירן פון ארום די וועלט האט אונטערגענומען צו אויפרייניגן די אלטע אידישע בית החיים אין שטאט.

די בית החיים איז פארניכטעט געווארן דורך די נאציס ימ"ש ביים צווייטן וועלטס קריג וואס האבן אויפן ארט אויפגעבויט א בונקער זיך צו באשיצן געפינדיג זיך נעבן די טרויעריג בארימטער אוישוויץ ארבעט און טויט לאגערן.

די וואלונטירן האבן גענומען די גאנצע מציבות פון די גאנצן ארום און דאס אויפגעשטעלט און א רייע איינע נעבן די אנדערע, די צובראכענע מציבות זענען ארויפגעשטעלט געווארן אויף די נאצי בונקער וואס איז פארוואנדלט געווארן אין אן אנדענק ארט פאר די נפטרים.

[מיילעך פריילעך]

כינע - לעצטנס זעט זיך אן א פארמערונג פון כינעזער סוחרים וואס שטעלן ארויס "ציצית" צום פארקויפן אויפן געוועב אנגעבליך אלס הונדערט פראצענט כשר, דאס נעמט אריין בגדים פאר ציצית און די חוטים ארויפגעלייגט אדער עקסטער, אלעס פאר שטוינענד ביליגע פרייזן.

דאס קומט נאך וואס אין די לעצטע תקופה האבן געוויסע ציצית קאמפאניס אנגעהויבן צו פראדוצירן זייערע ציצית אין כינע און דאס אימפאטירן קיין אמעריקע, און כאטש וואס טייל פון די ציצית פארמאגן פארלעסליכע השגחות, האבן אבער אנדערע סוחרים אנגעהויבן נאכמאכן די ציצית און דאס פארקויפן, הויפטזעכליך אויף די כינעזע ביליגע וועבזייטלעך.

אין אן אלערט וואס איז ארויסגעשטעלט געווארן דורכ'ן מערכת הכשרות שע"י 'התאחדות הרבנים', טוען זיי אויפמערקזאם מאכן אז די דערמאנטע אנגעבליכע ציצית קענען פארמאגן ערנסטע חששות להלכה און אז טייל פון די ציצית זענען גאר פסול, וויבאלד מערערע פון די בגדי וחוטי הציצית זענען געמאכט פון מאטריאלן וואס זענען נישט כשר פאר ציצית אדער ווערן געקניפט דורך פסולים ווי גויים אד"ג. דערפאר זאל מען זיין געווארנט נישט צו אריינפאלן אין פאסטקע פון די ביליגע פרייזן נאר קויפן ציצית מיט א פארלעסליכע השגחה וועלכע טוט באשטעטיגן אז די ציצית זענען פראדוצירט, געקניפט און געבינדן געווארן כדת וכדין דורך יראי ה' לשם מצות ציצית.

[שאינו יודע לשאול]

כינע - לעצטנס זעט זיך אן א פארמערונג פון כינעזער סוחרים וואס שטעלן ארויס "ציצית" צום פארקויפן אויפן געוועב אנגעבליך אלס הונדערט פראצענט כשר, דאס נעמט אריין בגדים פאר ציצית און די חוטים ארויפגעלייגט אדער עקסטער, אלעס פאר שטוינענד ביליגע פרייזן.

דאס קומט נאך וואס אין די לעצטע תקופה האבן געוויסע ציצית קאמפאניס אנגעהויבן צו פראדוצירן זייערע ציצית אין כינע און דאס אימפאטירן קיין אמעריקע, און כאטש וואס טייל פון די ציצית פארמאגן פארלעסליכע השגחות, האבן אבער אנדערע סוחרים אנגעהויבן נאכמאכן די ציצית און דאס פארקויפן, הויפטזעכליך אויף די כינעזע ביליגע וועבזייטלעך.

אין אן אלערט וואס איז ארויסגעשטעלט געווארן דורכ'ן מערכת הכשרות שע"י 'התאחדות הרבנים', טוען זיי אויפמערקזאם מאכן אז די דערמאנטע אנגעבליכע ציצית קענען פארמאגן ערנסטע חששות להלכה און אז טייל פון די ציצית זענען גאר פסול, וויבאלד מערערע פון די בגדי וחוטי הציצית זענען געמאכט פון מאטריאלן וואס זענען נישט כשר פאר ציצית אדער ווערן געקניפט דורך פסולים ווי גויים אד"ג. דערפאר זאל מען זיין געווארנט נישט צו אריינפאלן אין פאסטקע פון די ביליגע פרייזן נאר קויפן ציצית מיט א פארלעסליכע השגחה וועלכע טוט באשטעטיגן אז די ציצית זענען פראדוצירט, געקניפט און געבינדן געווארן כדת וכדין דורך יראי ה' לשם מצות ציצית.

איינער מיט די מעלדונג פון התאחדות?

[וואוילער]

כינע - לעצטנס זעט זיך אן א פארמערונג פון כינעזער סוחרים וואס שטעלן ארויס "ציצית" צום פארקויפן אויפן געוועב אנגעבליך אלס הונדערט פראצענט כשר, דאס נעמט אריין בגדים פאר ציצית און די חוטים ארויפגעלייגט אדער עקסטער, אלעס פאר שטוינענד ביליגע פרייזן.

דאס קומט נאך וואס אין די לעצטע תקופה האבן געוויסע ציצית קאמפאניס אנגעהויבן צו פראדוצירן זייערע ציצית אין כינע און דאס אימפאטירן קיין אמעריקע, און כאטש וואס טייל פון די ציצית פארמאגן פארלעסליכע השגחות, האבן אבער אנדערע סוחרים אנגעהויבן נאכמאכן די ציצית און דאס פארקויפן, הויפטזעכליך אויף די כינעזע ביליגע וועבזייטלעך.

אין אן אלערט וואס איז ארויסגעשטעלט געווארן דורכ'ן מערכת הכשרות שע"י 'התאחדות הרבנים', טוען זיי אויפמערקזאם מאכן אז די דערמאנטע אנגעבליכע ציצית קענען פארמאגן ערנסטע חששות להלכה און אז טייל פון די ציצית זענען גאר פסול, וויבאלד מערערע פון די בגדי וחוטי הציצית זענען געמאכט פון מאטריאלן וואס זענען נישט כשר פאר ציצית אדער ווערן געקניפט דורך פסולים ווי גויים אד"ג. דערפאר זאל מען זיין געווארנט נישט צו אריינפאלן אין פאסטקע פון די ביליגע פרייזן נאר קויפן ציצית מיט א פארלעסליכע השגחה וועלכע טוט באשטעטיגן אז די ציצית זענען פראדוצירט, געקניפט און געבינדן געווארן כדת וכדין דורך יראי ה' לשם מצות ציצית.

איינער מיט די מעלדונג פון התאחדות?