שמועסן ארום בלומינגראוו, קרית יואל

[דער תהלים איד]

וכן די סקול איז ביזי האמערן קעגן שייטלען בכלל (אפילו צוגעדעקטע דארף פילן ווי צווייטע קלאס, דאס איז די אפיציעלע שטעלונג, נישט אין איינקלאנג מיטן רמ”א מג”א אליהו רבה שוע”ה)

כ'וויל נישט פארדרייען דעם שמועס, אבער:

1) ס'איז נישט ריכטיג. מען האמערט נישט קעגן שייטלען בכלליות, נאר קעגן אומאיידעלע, וויבאלד א גרויסע פראצענט ערליכע משפחות גייען שייטלען בידוע.

2) וואס מען לערנט איז גענוי דאס וואס דער מייסד האט איינגעפירט, ה"ה הרה"ק מסאטמאר זי"ע.

קוק איבער מיינע פוינטס.

1 פאקט, אין קר”י סקול ווערט מען אפיציעל מחונך אז א שייטל איד איז א צווייטע קלאס איד. דאס איז א מילתא דעבידה לגילויי, פרעג די תלמידות, עס זענען דא טויזנטער יעדעס יאר קע”ה

2 די פשטות השו”ע והפוסקים, אויפן דף ווי מען זאגט, איז קלאר.

דער מייסד האט נישט געמאכט קיין תקנות צו אסרן שייטלען אדער עס אפילו צוצודעקן. אבער עס איז נישט רעלעוואנט לעניננו.

ליין מיין פאוסט דא, פון נעכטן. דער מייסד האט עס זייער קלאר אראפגעשטעלט.

און גראדע רעדט מען היינט מער לקולא לפי המצב, ואכמ"ל. א גרויס חלק טיטשער גייען אליינס שייטלען, כ'מין ס'איז לגמרי נישט איינשטימיג מיט'ן מציאות צו זאגן אז דער סיסטעם איז אז זיי זענען צווייטע קלאס.

3 וואלסטו היינט אקצעפטירט אין קר”י א קהילה וואו מען שניידט די בערד, מען גייט אפיציעל לכתחילה מיט אפענע צניעות’דיגע שייטלען, מען עסט געבראקס און מאשין מצות אין פסח? איך ווייס דער ענטפער, ניין. וואלסט געטענה’ט (אפשר מיט רעכט?) אז מען ברעכט אינטער די פך שמן טהור רצון רבינו הקדוש קרית יואל. יעצט דערצייל איך דיר אז רבינו יואל האט גערופן די דעברעצינער קהילה קיין קר”י, אן צו לייגן קיין תנאים דערצו, איך טריי בסך הכל צו מאכן סענס דערפון.

אויב יענע קהלה איז אזוי פונדערהיים, נישט אלס מגושמים, וואלט מען עס מעגליך אקצעפטירט פונקט ווי דעמאלס. פונקט ווי מען אקצעפטירט א ספרד'ישע קהלה וואס האט אנדערע מנהגים לגמרי.

אבער ס'איז נישט אויסגעשלאסן צו זאגן אז דער רבי האט געוואלט האבן דעבריצין אין קרית יואל וואוסנדיג אז דערמיט וועלן זייערע בערד ארויסוואקסן אין נאו טיים...

[מסתמא]

כ'וויל נישט פארדרייען דעם שמועס, אבער:

1) ס'איז נישט ריכטיג. מען האמערט נישט קעגן שייטלען בכלליות, נאר קעגן אומאיידעלע, וויבאלד א גרויסע פראצענט ערליכע משפחות גייען שייטלען בידוע.

2) וואס מען לערנט איז גענוי דאס וואס דער מייסד האט איינגעפירט, ה"ה הרה"ק מסאטמאר זי"ע.

קוק איבער מיינע פוינטס.

1 פאקט, אין קר”י סקול ווערט מען אפיציעל מחונך אז א שייטל איד איז א צווייטע קלאס איד. דאס איז א מילתא דעבידה לגילויי, פרעג די תלמידות, עס זענען דא טויזנטער יעדעס יאר קע”ה

2 די פשטות השו”ע והפוסקים, אויפן דף ווי מען זאגט, איז קלאר.

דער מייסד האט נישט געמאכט קיין תקנות צו אסרן שייטלען אדער עס אפילו צוצודעקן. אבער עס איז נישט רעלעוואנט לעניננו.

1 ליין מיין פאוסט דא, פון נעכטן. דער מייסד האט עס זייער קלאר אראפגעשטעלט.

2 און גראדע רעדט מען היינט מער לקולא לפי המצב, ואכמ"ל. א גרויס חלק טיטשער גייען אליינס שייטלען, כ'מין ס'איז לגמרי נישט איינשטימיג מיט'ן מציאות צו זאגן אז דער סיסטעם איז אז זיי זענען צווייטע קלאס.

3 וואלסטו היינט אקצעפטירט אין קר”י א קהילה וואו מען שניידט די בערד, מען גייט אפיציעל לכתחילה מיט אפענע צניעות’דיגע שייטלען, מען עסט געבראקס און מאשין מצות אין פסח? איך ווייס דער ענטפער, ניין. וואלסט געטענה’ט (אפשר מיט רעכט?) אז מען ברעכט אינטער די פך שמן טהור רצון רבינו הקדוש קרית יואל. יעצט דערצייל איך דיר אז רבינו יואל האט גערופן די דעברעצינער קהילה קיין קר”י, אן צו לייגן קיין תנאים דערצו, איך טריי בסך הכל צו מאכן סענס דערפון.

3 אויב יענע קהלה איז אזוי פונדערהיים, נישט אלס מגושמים, וואלט מען עס מעגליך אקצעפטירט פונקט ווי דעמאלס. פונקט ווי מען אקצעפטירט א ספרד'ישע קהלה וואס האט אנדערע מנהגים לגמרי.

4 אבער ס'איז נישט אויסגעשלאסן צו זאגן אז דער רבי האט געוואלט האבן דעבריצין אין קרית יואל וואוסנדיג אז דערמיט וועלן זייערע בערד ארויסוואקסן אין נאו טיים...

1 יאוי, במילתא דעבידא לגילויי לא משקרא איניש. אנגעהויבן פון די פאקט אז רובם ככולם סאטמארע באבעס גייען מיט פלעינע שייטלען און רובם ככולם היינטיגע סאטמארע פרויען גיין צוגעדעקט באיזה אופן, דאס איז לקולא? דאס איז לחומרא!. צו מען נעמט טיטשערס מיט שייטלען, יא, בעיקר אינגאנצן באדעקטע ווייל עס איז כמעט נישטא ווער עס וויל בכלל זיין א טיטשער, עס איז שטארק אינטערגעצאלט.
והעיקר, א שייטל פרוי איז אפיציעל אנערקענט אלץ צווייט קלאסיג אין אידישקייט. ווילסט איין ראיה? עס איז יעצט געווען א שבת התועדות אין די סקול (נישט זיכער די אפיציעלע נאמען) און הרב טעלער האט זיך דארטן אויפגעטון אז ביי זיין [טאכטערס?] חתונה איז ב”ה נישט געווען דארטן אפילו איין שייטל.... (!!!). קעי, די פאקט אז מיינס גאר א נאנטע קרובה איז דארטן געווען מיט א שייטל העמיר יעצט נישט רעדן. אבער דאס איז די שפראך, ביסט א שייטל פרוי? סוועט מיר זיין א זכיה אז דו קומסט נישט צו מיין חתונה. עגעין דאס איז איין נערישע דוגמא וואס עס איז איינגעגעסן אין מוסדות קר”י אפיציעל אלץ המשכה צו רצון רבינו הקדוש.

2 עגעין. דו רעדסט פון בית רחל. אין פאקט האט ער גערופן א קהילה מיט א מוסדות (אין יענע צייט) און ער האט בכלל נישט גערעדט אפילו ברמז רמיזה אז זיי גייען דארפן טוישן אפילו א כי הוא זה פון וויאזוי זיי זענען. פשוט קומטס אהער דא, הארץ הנה רחבת ידים הוא

3 ניין, וויזניץ איז אויכעט אזוי פונדערהיים אבער די לאגיק דא לויפט אז מקען נישט מישן אין איין שטאט צוויי מסורות. מען ברענגט ראיות פון לעיקוואוד וכו’

4 אבי גערעדט. מהיכי תיתי? אזא עסאמפשען דארף דעקונג. סתם אזוי געפעלט מיר די עטיטוד, איך בין דער ריכטיגער איד, אולי העט מען דיר ארויפברענגען...

[דער תהלים איד]

3 ניין, וויזניץ איז אויכעט אזוי פונדערהיים אבער די לאגיק דא לויפט אז מקען נישט מישן אין איין שטאט צוויי מסורות. מען ברענגט ראיות פון לעיקוואוד וכו’

אהה, נישט געכאפט וואו דיין פוינט ענדיגט זיך.

דו האלטסט אז פונקט ער האט מסכים געווען אויף אידן אן א בארד, וואלט ער מסכים געווען אויף אידן וואס לאזן נישט א ויואל משה אין ביהמ"ד, און וואס לערנען חומש מיט מיידלעך, און וואס טוען מלאכות פאר זמן ר"ת.

אזא באמבאסטישע צושטעל אן קיין דעקונג קען נישט ארבעטן. און יעדער פארשטייט אז דאס איז נישט געווען זיין רצון, דאס האט ער שוין געהאט אין וומסב"ג אויך, אדער גאר אין פלעטבוש.

[מסתמא]

3 ניין, וויזניץ איז אויכעט אזוי פונדערהיים אבער די לאגיק דא לויפט אז מקען נישט מישן אין איין שטאט צוויי מסורות. מען ברענגט ראיות פון לעיקוואוד וכו’

אהה, נישט געכאפט וואו דיין פוינט ענדיגט זיך.

דו האלטסט אז פונקט ער האט מסכים געווען אויף אידן אן א בארד, וואלט ער מסכים געווען אויף אידן וואס לאזן נישט א ויואל משה אין ביהמ"ד, און וואס לערנען חומש מיט מיידלעך, און וואס טוען מלאכות פאר זמן ר"ת.

אזא באמבאסטישע צושטעל אן קיין דעקונג קען נישט ארבעטן. און יעדער פארשטייט אז דאס איז נישט געווען זיין רצון, דאס האט ער שוין געהאט אין וומסב"ג אויך, אדער גאר אין פלעטבוש.

סאו עגעין. געבראקס, אפענע שייטל, שניידן די בארד און מאשין מצות קומט נישט צו די אויסגערעכנטע זאכן פון וויזניץ?

ועוד יותר די אויבערלענדישע זמן ביי נישט דאורייתא’ס איז בערך ביי די 40-50 (די דאורייתא’ס האט מען אנגענומען צוליב די אסיפה)

אין סאטמאר איז די 72 געהאקט אין שטיין אפילו ביי דרבנן’ס. דוכט זיך אז דער שינאווער רב אדער דער בעלזער רב האט מוחה געווען אויף איינער וואס האט געגעסן ביי א תענית (נישט ט’ באב אדער יום כיפור) בעפאר די 72.

פוינט איז אז דער רבי איז בימיו געווען גרייט אויף א לגמרי אנדערע סארט קהילה אין קר”י. וואלט עס היינט איינער אקצעפטירט ווען אזא סארט קהילה וויל קומען? איך ווייס דער ענטפער

[ווערווייס]

קודם כל, איינער האט א מקור צו די דעברעצינע מעשה?
נאכדעם איז דא א מעשה לסתור פון די שפעטערע יארן אז די רבי האט נישט געוואלט שינאווא רב פון מאנסי זאל קומען קיין ק"י, אבער נאך פאר די מעשה לסתור, וויל איך די מקור פון די מעשה לבנות

[שבת קודש]

@מסתמא איך דארף מער הסבר

1. דעברצין איז געווען א קהלה בכלל אדער פלען א ביהמ''ד? איך מיין אז היינט איז נישט דא אזא קהלה

2. א מקור אז די רבי האט גערופען די 'גאנצע דעבריצענע קהלה'?

3. אויב די רבי האט טאקע געוואלט האבן א שטאט מיט 'אלע קהלות' פארוואס האט די רבי נישט גערופען 'אלע גרויסע קהלות' נאר אזא פיצעלע קהלה ווי דעברעצין?

[מסתמא]

@מסתמא איך דארף מער הסבר

1. דעברצין איז געווען א קהלה בכלל אדער פלען א ביהמ''ד? איך מיין אז היינט איז נישט דא אזא קהלה

2. א מקור אז די רבי האט גערופען די 'גאנצע דעבריצענע קהלה'?

3. אויב די רבי האט טאקע געוואלט האבן א שטאט מיט 'אלע קהלות' פארוואס האט די רבי נישט גערופען 'אלע גרויסע קהלות' נאר אזא פיצעלע קהלה ווי דעברעצין?

1 א געהעריגע און אפילו גרויסע קהילה, געווען.

2 עס איז ידוע ומפורסם בלי חולק

3 איך פארשטיי אז דער רבי האט גערופן נאך קהילות.

[מסתמא]

קודם כל, איינער האט א מקור צו די דעברעצינע מעשה?
נאכדעם איז דא א מעשה לסתור פון די שפעטערע יארן אז די רבי האט נישט געוואלט שינאווא רב פון מאנסי זאל קומען קיין ק"י, אבער נאך פאר די מעשה לסתור, וויל איך די מקור פון די מעשה לבנות

קענען מיר מאכן א דיעל? איך גיי בלי”נ פרובירן טרעפן איש מפי איש די מקור אויף די דעברעצינער קהילה. דו ברענג מיר ביטע די מקור אז דער רבי האט נישט געוואלט די שינאווער קהילה אין קר”י

[שבת קודש]

קודם כל, איינער האט א מקור צו די דעברעצינע מעשה?
נאכדעם איז דא א מעשה לסתור פון די שפעטערע יארן אז די רבי האט נישט געוואלט שינאווא רב פון מאנסי זאל קומען קיין ק"י, אבער נאך פאר די מעשה לסתור, וויל איך די מקור פון די מעשה לבנות

קענען מיר מאכן א דיעל? איך גיי בלי”נ פרובירן טרעפן איש מפי איש די מקור אויף די דעברעצינער קהילה. דו ברענג מיר ביטע די מקור אז דער רבי האט נישט געוואלט די שינאווער קהילה אין קר”י

'והוא אח לדעה בשיטותו של רבינו נגד כל כתות הציוניום'

[מסתמא]

קודם כל, איינער האט א מקור צו די דעברעצינע מעשה?
נאכדעם איז דא א מעשה לסתור פון די שפעטערע יארן אז די רבי האט נישט געוואלט שינאווא רב פון מאנסי זאל קומען קיין ק"י, אבער נאך פאר די מעשה לסתור, וויל איך די מקור פון די מעשה לבנות

קענען מיר מאכן א דיעל? איך גיי בלי”נ פרובירן טרעפן איש מפי איש די מקור אויף די דעברעצינער קהילה. דו ברענג מיר ביטע די מקור אז דער רבי האט נישט געוואלט די שינאווער קהילה אין קר”י

'והוא אח לדעה בשיטותו של רבינו נגד כל כתות הציוניום'

ביטע ענטפער צו מיין פאוסט פארשלאג

[שבת קודש]

קענען מיר מאכן א דיעל? איך גיי בלי”נ פרובירן טרעפן איש מפי איש די מקור אויף די דעברעצינער קהילה. דו ברענג מיר ביטע די מקור אז דער רבי האט נישט געוואלט די שינאווער קהילה אין קר”י

'והוא אח לדעה בשיטותו של רבינו נגד כל כתות הציוניום'

ביטע ענטפער צו מיין פאוסט פארשלאג

איבער שינוואער רב? איך ווייס נישט איך האב עס נישט פארציילט

אבער האסט רבנים וואס זענען נישט מיטגעשטאנען מיט זיין שיטה וועם די רבי האט גערופען?

[דער תהלים איד]

פשוטע דאקומענטן דערציילן לכאורה אסאך מער ווי מעשה'לעך.

2.jpg (193.58 KiB) געזען געווארן 767 מאל

1.jpg (275.46 KiB) געזען געווארן 767 מאל

[בן נביאים]

דעברעצינער רב האט נישט געהאט קיין מוסדות נאר א אשכנזישע קהלה

קיינמאל געהערט אז די רבי האט גערופן דעבריצינער רב, ער האט געהאט אסאך היימישערע רבנים צו רופן, דאס איז א מעשה געבוירן 2025

[ווערווייס]

קודם כל, איינער האט א מקור צו די דעברעצינע מעשה?
נאכדעם איז דא א מעשה לסתור פון די שפעטערע יארן אז די רבי האט נישט געוואלט שינאווא רב פון מאנסי זאל קומען קיין ק"י, אבער נאך פאר די מעשה לסתור, וויל איך די מקור פון די מעשה לבנות

קענען מיר מאכן א דיעל? איך גיי בלי”נ פרובירן טרעפן איש מפי איש די מקור אויף די דעברעצינער קהילה. דו ברענג מיר ביטע די מקור אז דער רבי האט נישט געוואלט די שינאווער קהילה אין קר”י

דא האסטו די מעשה וואס האט דערציילט אן איידעם פון שינאווער רב
http://www.bechatsrossatmar.com/PDF/Bec ... -Mishputim

און די מעשה איז נישט יעצט נולד געווארן, דאס איז שוין לכאורה געדרוקט אין זקניך נאך יארן צוריק בחייו פון ר' לייביש

[קרית יואל'ער איד]

אן אריינגיין און די אלע לעצטע 64 פעדזשעס צו מ'מעג יא צו מ'מעג נישט, וואס ס'איז זיכער און זיכער אז די אלע אינגעלייט וואס זיי שרייבן אז ס'איז נישט קר''י וכו' וכו' און מהר"א האט נישט קיין ווארט, איין קשיא בין איך נייגעריג, ס'איז זיכער און זיכער אז נאר וועגן קר"י האט זיך די גאנצע געגענט געבויט, ווען נישט קר''י וואלט עס קיינמאל נישט געבויט געווארן, און ביי די דרשה כ"ו אב תשפ"א ביי די פרשה פון רבינו תם, האט מהר"א זייער קלאר מסביר געווען פון פריערדיגע צדיקים וואס מפיהם אנו חיים נישט קיין חילוק ווי דו באלאנגסט, וואס ס'גייט אריין און די גדר פון גלילות פון א שטאט הלכה'דיג, און ס'איז קלאר ווי די טאג אז יענע גאנצע געגענט ווערט אריין גערעכנט און די שטאט, עכ"פ און די גלילות, און חוץ פון דעם וועלכע צייטונג איז געווען פארנומען שרייבן קרית יאל רבתי.... און יעצט ווייטער און וועמענס טאטע ס'האט באלאנגט און סאטמאר תשמ"ה, האט געשריגן הויך מז"ט ביים מעמד הכתרה אלס מרא דאתרא, און מקבל מרות געווען, צו ס'שמעקט דיר יא צו נישט, דאס איז די מציאות און מ'האט קיינמאל נישט מבטל געווען די מרא דאתרא'שאפט, און שוין, ער איז בעה"ב און ער לאזט זיי נישט קומען, וואס ס'איז זייער קלאר פארוואס... און פערטיג, (און חוץ פון דעם וואס ס'איז קלאר אז מ'האט אריין גענארט ק"ק וויזשניץ אז ס'איז גארנישט מיט קר''י וד"ל ואכמ"ל)....

[UTA]

קודם כל, איינער האט א מקור צו די דעברעצינע מעשה?
נאכדעם איז דא א מעשה לסתור פון די שפעטערע יארן אז די רבי האט נישט געוואלט שינאווא רב פון מאנסי זאל קומען קיין ק"י, אבער נאך פאר די מעשה לסתור, וויל איך די מקור פון די מעשה לבנות

קענען מיר מאכן א דיעל?
איך גיי בלי”נ פרובירן טרעפן איש מפי איש די מקור אויף די דעברעצינער קהילה.
דו ברענג מיר ביטע די מקור אז דער רבי האט נישט געוואלט די שינאווער קהילה אין קר”י

דא האסטו די מעשה וואס האט דערציילט אן איידעם פון שינאווער רב
http://www.bechatsrossatmar.com/PDF/Bec ... -Mishputim
און די מעשה איז נישט יעצט נולד געווארן, דאס איז שוין לכאורה געדרוקט אין זקניך נאך יארן צוריק בחייו פון ר' לייביש

@ווערווייס
1) בדוו. געדענק גוט!
דער שידוך... האט דער רבי אויך קודם געזאגט, זעיסטו, דאס_איז, אַ שידוך.
און געשיקט די נעקסטע פאר טעג א פאר מענטשן בעטן, עס נישט צו טון.
2) נו. געב אונז א וועג ווי איר קענט ביטע אונז באווייזן
אַז דאס איז נאך געשריבן געווארן אין דער יארן ווען רבי לייביש ז''ל האט נאך געלעבט
3) דער רבי האט אבער געהאלטן לגבי קומען ווינען און ק"י אז רעדן העברעיש איז אסור מדיני ד' חלקי שלחן ערוך

[דער תהלים איד]

1 יאוי, במילתא דעבידא לגילויי לא משקרא איניש. אנגעהויבן פון די פאקט אז רובם ככולם סאטמארע באבעס גייען מיט פלעינע שייטלען און רובם ככולם היינטיגע סאטמארע פרויען גיין צוגעדעקט באיזה אופן, דאס איז לקולא? דאס איז לחומרא!. צו מען נעמט טיטשערס מיט שייטלען, יא, בעיקר אינגאנצן באדעקטע ווייל עס איז כמעט נישטא ווער עס וויל בכלל זיין א טיטשער, עס איז שטארק אינטערגעצאלט.

קודם כל כלפי די "לחומרא", ס'איז טאקע לחומרא קעגן די באבע פון די קריג צייטן, ס'איז אבער לקולא קעגן די טיכל פון די באבע'ס מאמע, אדער די באבע'ס באבע.

אבער לענין, דו פארגעסט אז דאס איז נישט קיינעמס המצאה נאר דאס איז געווען די הוראה פונעם מייסד העיר. עגעין, ליין מיין פאוסט דא

והעיקר, א שייטל פרוי איז אפיציעל אנערקענט אלץ צווייט קלאסיג אין אידישקייט. ווילסט איין ראיה? עס איז יעצט געווען א שבת התועדות אין די סקול (נישט זיכער די אפיציעלע נאמען) און הרב טעלער האט זיך דארטן אויפגעטון אז ביי זיין [טאכטערס?] חתונה איז ב”ה נישט געווען דארטן אפילו איין שייטל.... (!!!). קעי, די פאקט אז מיינס גאר א נאנטע קרובה איז דארטן געווען מיט א שייטל העמיר יעצט נישט רעדן. אבער דאס איז די שפראך, ביסט א שייטל פרוי? סוועט מיר זיין א זכיה אז דו קומסט נישט צו מיין חתונה. עגעין דאס איז איין נערישע דוגמא וואס עס איז איינגעגעסן אין מוסדות קר”י אפיציעל אלץ המשכה צו רצון רבינו הקדוש.

עס איז ביי מיר כמעט ברור אז דאס איז געווארן אראפגעלייגט אלס אל תטוש, אז זיין באבע איז שטאלץ אז קיין איין אייניקל האט נישט געטוישט לבוש.

איך ווייס נישט אויב א שייטל פרוי קען זיך שפירן צווייטע קלאס ווען באלד האלב שטעטל גייט אזוי, אבער דאס אז יענער גייט א העכערע דרגא ווי איר מעג זי וויסן, איך פארשטיי נישט דיין פראבלעם בכלל. פונקט ווי איך קוק ארויף דעם כולל אינגערמאן וואס לערנט יומם ולילה אזוי ווי מען דארף.

[מסתמא]

1 יאוי, במילתא דעבידא לגילויי לא משקרא איניש. אנגעהויבן פון די פאקט אז רובם ככולם סאטמארע באבעס גייען מיט פלעינע שייטלען און רובם ככולם היינטיגע סאטמארע פרויען גיין צוגעדעקט באיזה אופן, דאס איז לקולא? דאס איז לחומרא!. צו מען נעמט טיטשערס מיט שייטלען, יא, בעיקר אינגאנצן באדעקטע ווייל עס איז כמעט נישטא ווער עס וויל בכלל זיין א טיטשער, עס איז שטארק אינטערגעצאלט.

קודם כל כלפי די "לחומרא", ס'איז טאקע לחומרא קעגן די באבע פון די קריג צייטן, ס'איז אבער לקולא קעגן די טיכל פון די באבע'ס מאמע, אדער די באבע'ס באבע.

אבער לענין, דו פארגעסט אז דאס איז נישט קיינעמס המצאה נאר דאס איז געווען די הוראה פונעם מייסד העיר. עגעין, ליין מיין פאוסט דא

והעיקר, א שייטל פרוי איז אפיציעל אנערקענט אלץ צווייט קלאסיג אין אידישקייט. ווילסט איין ראיה? עס איז יעצט געווען א שבת התועדות אין די סקול (נישט זיכער די אפיציעלע נאמען) און הרב טעלער האט זיך דארטן אויפגעטון אז ביי זיין [טאכטערס?] חתונה איז ב”ה נישט געווען דארטן אפילו איין שייטל.... (!!!). קעי, די פאקט אז מיינס גאר א נאנטע קרובה איז דארטן געווען מיט א שייטל העמיר יעצט נישט רעדן. אבער דאס איז די שפראך, ביסט א שייטל פרוי? סוועט מיר זיין א זכיה אז דו קומסט נישט צו מיין חתונה. עגעין דאס איז איין נערישע דוגמא וואס עס איז איינגעגעסן אין מוסדות קר”י אפיציעל אלץ המשכה צו רצון רבינו הקדוש.

עס איז ביי מיר כמעט ברור אז דאס איז געווארן אראפגעלייגט אלס אל תטוש, אז זיין באבע איז שטאלץ אז קיין איין אייניקל האט נישט געטוישט לבוש.

איך ווייס נישט אויב א שייטל פרוי קען זיך שפירן צווייטע קלאס ווען באלד האלב שטעטל גייט אזוי, אבער דאס אז יענער גייט א העכערע דרגא ווי איר מעג זי וויסן, איך פארשטיי נישט דיין פראבלעם בכלל. פונקט ווי איך קוק ארויף דעם כולל אינגערמאן וואס לערנט יומם ולילה אזוי ווי מען דארף.

מיר גייען דא שוין אין סירקלס

וואס דער מייסד העיר האט געזאגט פאר ר’ בנימין הערש וואס צו טון אין ’זיין’ סקול איז איין זאך און די פאקט אז האט גערופן א ’צווייטע’ קהילה בלי תנאים איז א צווייטע זאך.

וואס די קרית יואלע סקול איז מחנך קענט איר פרעגן יעדע תלמידה, אגב איך פארשטיי אז ביי נאו זענען שוין די שפיצלען א רוב אין קר”י. די חינוך און די שפראך אין די סקול וכן די דוגמא וואס כהאב געברענגט (עס איז לעולם אחת מיני אלף) פון די דרשה הרב טעלער איז א מילתא דעבידה לגילויי סאו סאיז א שאד זיך צו טענה’ן.

דו מוזט זייער וויכטיג דריקן אז א שייטל איז א נייע זאך וויל איך דא צוריקדריקן אז בזמן החת”ס איז מען שוין אזוי געגאנגען און דער שבט הלוי שרייבט דאס לשון אז פון די שלטי גיבורים און נאך איז משמע אז מדינות שלימות זענען אזוי געגאנגען און מקען דאס נישט אוועקמאכן אזוי במחי יד. אין עני קעיס איז דא די הלכה רמ”א מג”א אליהו רבה פרמ”ג שוע”ה וואס זענען עס אלע מתיר לכתחילה, בעיסיקלי די פוסקים על הדף וואו דו קוקסט נאך יעדע דבר הלכה און דו פארלאזט זיך אויף זיי ביי דאורייתא’ס זענען עס אלע מתיר, עס ווי צו אסרן קארן ווייל נישט אלעמאל איז עס געווען.... ניין נישט אזוי ארבעט יהדות. אבער אין עני קעיס דא איז נישט די שייטל טעמע, איך שרייב נאר צוריק ווייל דו שפירסט פאר וויכטיג דא אין דעם טעמע צו דריקן אז דער שייטל איד איז פשוט א מחדש, שרייב איך צוריק דאס מייניגע 1 ער איז נישט 2 אפילו ווען יא טוט ער גארנישט ראנג לויט די גדולי הפוסקים און ווער עס האט אזוי אנגענומען איז א ’לכתחילה איד’.

[דער תהלים איד]

1. דו האסט געברענגט דעם פאקט אז אין די מוסדות זענען שייטלען נישט א לכתחילה, אלס א באווייז אז קרית יואל וואלט נישט אקצעפטירט א צווייטע סארט קהלה.

האב איך דיר געענטפערט ערשטנס, אז וואס מען לערנט אין קרית יואל איז גענוי וואס דער מייסד האט געהייסן, אפשר נאך אפילו ווייניגער דערפון. און ס'איז נישט דאס וואס דו זאגסט אז מען לערנט, דו מאכסט א טעות אין די אפטייטש.

יעצט, צו דער רבי וואלט געלאזט א קהלה וואס לערנט אנדערש? קען זיין אז יא, און קען זיין אז היינט איז אויך דא אזאנס. כמדומה אז נישט אין אלע ברסלב'ע שולן אין ק"י האלט מען די זעלבע...


2. הרב טעלער האב איך שוין יעצט פערזענליך אנגעפרעגט, און ער האט עס געזאגט ביים שבת חזק פאר 11'טע קלאס, אין א טאטאל צווייטע קאנטעסט, אלס א וויכוח צווישן זיין זיידן און א צווייטן איד וואס האט נישט איבערגעלאזט ערליכע דורות, ארויסצוברענגען וואס 'אביסל משנה זיין' איז גורם. די דרשה איז געווען איבער די נושא פון שמירן, א דרשה וואס ווערט אגב זייער אויסגעלויבט דורך אלע סארט עלטערן לויט וואס ער הערט צוריק.


3. איך זאג נישט אז א שייטל איז א נייע זאך. אין די גמרא זעט מען שוין אזא מושג. איך זאג אז ס'איז געווען אנגענומען לאיסור ביי אלע אונזערע באבעס, און פאר אונז ערליכע אידן איז עס ניי. בימי החת"ס איז עס געווען נאר ביי די מאדערענע און משכילים ווי שוין אויפגעוויזן קלאר אינעם שייטל אשכול. כאטש דער רמ"א איז עס 'לכאורה' מתיר (באופן המותר, כמובן).

און אז דו ברענגסט דעם שבט הלוי, ברענג אויך וואס ער שרייבט אז רוב פוסקים האבן אנגענומען לאיסור און א מיעוט להיתר. נאר וואס, מחמת המצב ביים קריג איז מען זיך סומך אויפ'ן היתר פונעם שלטי גיבורים. (חזרה...)

[ווערווייס]

קענען מיר מאכן א דיעל?
איך גיי בלי”נ פרובירן טרעפן איש מפי איש די מקור אויף די דעברעצינער קהילה.
דו ברענג מיר ביטע די מקור אז דער רבי האט נישט געוואלט די שינאווער קהילה אין קר”י

דא האסטו די מעשה וואס האט דערציילט אן איידעם פון שינאווער רב
http://www.bechatsrossatmar.com/PDF/Bec ... -Mishputim
און די מעשה איז נישט יעצט נולד געווארן, דאס איז שוין לכאורה געדרוקט אין זקניך נאך יארן צוריק בחייו פון ר' לייביש

@ווערווייס
1) בדוו. געדענק גוט!
דער שידוך... האט דער רבי אויך קודם געזאגט, זעיסטו, דאס_איז, אַ שידוך.
און געשיקט די נעקסטע פאר טעג א פאר מענטשן בעטן, עס נישט צו טון.
2) נו. געב אונז א וועג ווי איר קענט ביטע אונז באווייזן
אַז דאס איז נאך געשריבן געווארן אין דער יארן ווען רבי לייביש ז''ל האט נאך געלעבט
3) דער רבי האט אבער געהאלטן לגבי קומען ווינען און ק"י אז רעדן העברעיש איז אסור מדיני ד' חלקי שלחן ערוך

איך האב דיר א ענטפער אויפן שידוך, כ'האב נאר 2 שאלות
1) דו ווילסט הערן א תירוץ, אדער בלייבן ביי די קשיא און לייקענען אלעס
2) אויב די הנהלה לאזט דא רעדן דערפון

[ווערווייס]

1 יאוי, במילתא דעבידא לגילויי לא משקרא איניש. אנגעהויבן פון די פאקט אז רובם ככולם סאטמארע באבעס גייען מיט פלעינע שייטלען און רובם ככולם היינטיגע סאטמארע פרויען גיין צוגעדעקט באיזה אופן, דאס איז לקולא? דאס איז לחומרא!. צו מען נעמט טיטשערס מיט שייטלען, יא, בעיקר אינגאנצן באדעקטע ווייל עס איז כמעט נישטא ווער עס וויל בכלל זיין א טיטשער, עס איז שטארק אינטערגעצאלט.

קודם כל כלפי די "לחומרא", ס'איז טאקע לחומרא קעגן די באבע פון די קריג צייטן, ס'איז אבער לקולא קעגן די טיכל פון די באבע'ס מאמע, אדער די באבע'ס באבע.

אבער לענין, דו פארגעסט אז דאס איז נישט קיינעמס המצאה נאר דאס איז געווען די הוראה פונעם מייסד העיר. עגעין, ליין מיין פאוסט דא

והעיקר, א שייטל פרוי איז אפיציעל אנערקענט אלץ צווייט קלאסיג אין אידישקייט. ווילסט איין ראיה? עס איז יעצט געווען א שבת התועדות אין די סקול (נישט זיכער די אפיציעלע נאמען) און הרב טעלער האט זיך דארטן אויפגעטון אז ביי זיין [טאכטערס?] חתונה איז ב”ה נישט געווען דארטן אפילו איין שייטל.... (!!!). קעי, די פאקט אז מיינס גאר א נאנטע קרובה איז דארטן געווען מיט א שייטל העמיר יעצט נישט רעדן. אבער דאס איז די שפראך, ביסט א שייטל פרוי? סוועט מיר זיין א זכיה אז דו קומסט נישט צו מיין חתונה. עגעין דאס איז איין נערישע דוגמא וואס עס איז איינגעגעסן אין מוסדות קר”י אפיציעל אלץ המשכה צו רצון רבינו הקדוש.

עס איז ביי מיר כמעט ברור אז דאס איז געווארן אראפגעלייגט אלס אל תטוש, אז זיין באבע איז שטאלץ אז קיין איין אייניקל האט נישט געטוישט לבוש.

איך ווייס נישט אויב א שייטל פרוי קען זיך שפירן צווייטע קלאס ווען באלד האלב שטעטל גייט אזוי, אבער דאס אז יענער גייט א העכערע דרגא ווי איר מעג זי וויסן, איך פארשטיי נישט דיין פראבלעם בכלל. פונקט ווי איך קוק ארויף דעם כולל אינגערמאן וואס לערנט יומם ולילה אזוי ווי מען דארף.

דער געטריגערטער פון די שייטל פון הרב טעללער האב איך מורא קומט פון א משפחה וואס די באבע איז געגאנגען מיט א שפיצל, און די מאמע האט זיך מאיזה סיבה געטוישט, ממילא האט ער גילטי פילינגס
ביי אונז אין משפחה גייט מען מיט שייטלען, און (כמעט) קיינער האט נישט אזא פילינג זיך צו פילן ווי א צווייטע קלאס
יא אמת, מ'מאכט א אווענט ביי 11טע אדער 12טע קלאס און מ'לערנט די היסטאריע פון שייטלען ווען דאס איז אריינגעקומען און די שיינקייט פון גיין בכלל אן א שייטל, און ליידער ליידער..... קומען מיידלעך ארויס פון דארט מיט צווייטע מחשבות, אפשר זאל איך אנטון א שפיצל
רוב מיט אזעלכע מחשבות זענען נישט ביכולת עס אויסצופירן למעשה מכח זכות אבות ואמהות וואס זענען מקפיד אויף די מסורה, אבער ס'איז דא עטליכע וואס געלונגט יא, און דאס קען אויך וויי טון פאר אזעלכע וואס האבן נישט די כח דערצו
ווער ס'האט מיטגעהאלטן אין די לעצטע שטיק צייט פרויען וואס האבן זיך געטוישט צו שפיצלעך, וואס זיי זענען ממש פון די איינציגסטע אין זייער ברייטפארצווייטע משפחה

[בית ישראל]

דעברעצינער רב האט נישט געהאט קיין מוסדות נאר א אשכנזישע קהלה

קיינמאל געהערט אז די רבי האט גערופן דעבריצינער רב, ער האט געהאט אסאך היימישערע רבנים צו רופן, דאס איז א מעשה געבוירן 2025

טשולדיגט. דאס אז די האסט נישט געהערט דערפון מיינט נאכנישט אז סאיז געבוירן 2025.. למוד לשונך לומר איני יודע.

[בית ישראל]

קודם כל, איינער האט א מקור צו די דעברעצינע מעשה?
נאכדעם איז דא א מעשה לסתור פון די שפעטערע יארן אז די רבי האט נישט געוואלט שינאווא רב פון מאנסי זאל קומען קיין ק"י, אבער נאך פאר די מעשה לסתור, וויל איך די מקור פון די מעשה לבנות

קענען מיר מאכן א דיעל? איך גיי בלי”נ פרובירן טרעפן איש מפי איש די מקור אויף די דעברעצינער קהילה. דו ברענג מיר ביטע די מקור אז דער רבי האט נישט געוואלט די שינאווער קהילה אין קר”י

דא האסטו די מעשה וואס האט דערציילט אן איידעם פון שינאווער רב
http://www.bechatsrossatmar.com/PDF/Bec ... -Mishputim

און די מעשה איז נישט יעצט נולד געווארן, דאס איז שוין לכאורה געדרוקט אין זקניך נאך יארן צוריק בחייו פון ר' לייביש

די מעשה איז מאדנע ביז גאר.
שינאווע האט דען עפעס א קהלה? מרעדט פון א בנש"ק וואס וויל זיך עפענען א שולעכל פונקט ווי ר' שלמה רובין צו ווער.

בכלל דא איז משמע אז די רבי האט נישט געהאט קיין פראבלעם אז זיי קומען, נאר ער האט נישט געוואלט זיך קריגן מיט קהל.

[דער תהלים איד]

קענען מיר מאכן א דיעל? איך גיי בלי”נ פרובירן טרעפן איש מפי איש די מקור אויף די דעברעצינער קהילה. דו ברענג מיר ביטע די מקור אז דער רבי האט נישט געוואלט די שינאווער קהילה אין קר”י

דא האסטו די מעשה וואס האט דערציילט אן איידעם פון שינאווער רב
http://www.bechatsrossatmar.com/PDF/Bec ... -Mishputim

און די מעשה איז נישט יעצט נולד געווארן, דאס איז שוין לכאורה געדרוקט אין זקניך נאך יארן צוריק בחייו פון ר' לייביש

די מעשה איז מאדנע ביז גאר.
שינאווע האט דען עפעס א קהלה? מרעדט פון א בנש"ק וואס וויל זיך עפענען א שולעכל פונקט ווי ר' שלמה רובין צו ווער.

בכלל דא איז משמע אז די רבי האט נישט געהאט קיין פראבלעם אז זיי קומען, נאר ער האט נישט געוואלט זיך קריגן מיט קהל.

חדא מיתרצתא באידך.

ער שרייבט דאך פון עדיות אז דער רבי מצדו האט געוואלט "אסאך קהלות און איין תלמוד תורה", ווידער שפעטער האט קהל מורא געהאט דערפון ממילא האט דער רבי געהייסן פאלגן קהל און נישט מאכן קיין אנדערע קהלות.

[בית ישראל]

דא האסטו די מעשה וואס האט דערציילט אן איידעם פון שינאווער רב
http://www.bechatsrossatmar.com/PDF/Bec ... -Mishputim

און די מעשה איז נישט יעצט נולד געווארן, דאס איז שוין לכאורה געדרוקט אין זקניך נאך יארן צוריק בחייו פון ר' לייביש

די מעשה איז מאדנע ביז גאר.
שינאווע האט דען עפעס א קהלה? מרעדט פון א בנש"ק וואס וויל זיך עפענען א שולעכל פונקט ווי ר' שלמה רובין צו ווער.

בכלל דא איז משמע אז די רבי האט נישט געהאט קיין פראבלעם אז זיי קומען, נאר ער האט נישט געוואלט זיך קריגן מיט קהל.

חדא מיתרצתא באידך.

ער שרייבט דאך פון עדיות אז דער רבי מצדו האט געוואלט "אסאך קהלות און איין תלמוד תורה", ווידער שפעטער האט קהל מורא געהאט דערפון ממילא האט דער רבי געהייסן פאלגן קהל און נישט מאכן קיין אנדערע קהלות.

די מעשה פאר זיך איז אבער מאדנע, שינאווע איז עפעס א קהלה?
קהל האט געהאט א פראבלעם אז א סאטמארע אינגערמאן א בנש"ק וויל זיך עפענען א שול? געווען אזא מצב ווי סקווירא?